Indonesische president
tart separatisten Aceh
Tsjetsjenië te riskant voor
internationale hulpverleners
Robinson weigert te somberen over mensenrechten
Buitenland
Gore steekt draak met
onwetendheid Bush jr.
Dodental cycloon India fors gestegen
Toch debat in parlement
Servië over verkiezingen
IMISSAN
MSDAG 10 NOVEMBER 1999
t vindt enorme verzameling munten
r Een Brit met beginnersgeluk heeft de grootste verza-
L ng Romeinse munten gevonden die ooit is opgegraven in
t-Brittannië. De boerenzoon stuitte op de collectie van bij-
400 zilveren munten, twee minuten nadat hij de werking
en metaaldetector uitgelegd had gekregen. De 33-jarige
deed de vondst op het land van zijn vaders boerderij. Hij
e metaaldetector van zijn neef geleend. Archeologen heb-
astgesteld dat de munten omstreeks het jaar 230 na Chris-
erden begraven in de hoek van een kamer in een stenen
De exacte waarde van de collectie is nog niet vastgesteld
loopt volgens experts in de honderdduizenden ponden.
isen kopen Griekse paspoorten
De Indonesische president Wahid heeft opnieuw gezegd
dat in de roerige provincie Aceh op Sumatra een referen
dum mogelijk is. Hij tartte de afscheidingsbeweging
door daar aan toe te voegen dat hij de uitslag van een
eventuele volksraadpleging zal respecteren, maar dat hij
ervan overtuigd is dat de Aceh'ers zich niet van Indone
sië zullen willen losmaken.
er liever wat langer over om tot
een goede en blijvende oplos
sing te komen."
Minister van buitenlandse za
ken Alwi Shihab, een vertrou
weling van Wahid, zei gisteren
meteen dat hij een referendum
'erg onwaarschijnlijk' acht. Het
parlement kan nog dwars gaan
liggen. Parlementsvoorzitter
Akbar Tandjung zei gisteren dat
de volksvertegenwoordiging te
gen een referendum in Aceh is.
Ook het leger, dat zich steevast
opwerpt als hoeder van de een-
JAKARTA THEO HAERKENS
CORRESPONDENT
Wahid, vervroegd teruggekeerd
van een reis door Oost-Azië, zei
gisteren in Jakarta dat de men
sen in Aceh dezelfde rechten
hebben als de Oost-Timorezen
en dus ook hun referendum
moeten kunnen krijgen. Tege
lijkertijd gaf hij aan dat er nogal
wat drempels moeten worden
genomen voor zo'n volksraad
pleging aan de orde is. „We la
ten ons niet opjagen. We doen
heid van de natie, wees de uit
spraken van Wahid over een
volksraadpleging als 'niet rea
listisch' van de hand.
De onafhankelijkheidsbewe
ging in de provincie reageerde
getergd op alle geluiden uit Ja
karta. „Gus Dur (de bijnaam
van de president) is niet op
recht. Hij is een leugenaar die
ons land berooft", aldus rebel
lenleider Deungku Abdullah
Syafii. Hij zinspeelde daarmee
op de opbrengst van gas- en
oliewinning in de regio, die vrij
wel geheel naar Jakarta
stroomt. Wahid heeft Aceh
driekwart van de opbrengsten
aangeboden. Ook heeft hij on
derzoek gelast naar de schen
ding van de mensenrechten
door het leger in de regio.
In verband met de toegeno
men spanning in Aceh heeft
Wahid zijn rondreis door de
buurlanden afgebroken. Hij be
raadt zich nu over een bezoek
aan Atjeh. Volgens een woord
voerder heeft uitstel van zijn
voorgenomen reis naar de VS
ook te maken met de overvolle
agenda van president Clinton,
die hij graag wil ontmoeten.
Wahid is fel tegen afscheiding
van Atjeh, Irian Jaya en Riau,
net als vice-president Megawati
Soekarnoputri. In Sulawesi be
gonnen teleurgestelde aanhan
gers van de vorige president
Habibie na zijn diens verlies
tweeënhalve week geleden ook
plotseling om onafhankelijk
heid te roepen. Wahid en zeker
Megawati hadden al grote
moeite met het aanvaarden van
de onafhankelijkheid van Oost-
Timor.
WASHINGTON AP
Hamed Karoui, Ion Sturza,
Lennart Meri: de Amerikaanse
vice-president Al Gore schud
de de regeringsleiders van on
bekende buitenlanden met
ogenschijnlijk achteloos ge
mak uit zijn mouw toen hem
gisteren werd gevraagd naar
een reactie op zijn mogelijke
tegenstrever bij de presidents
verkiezingen van komend jaar,
George Bush jr.. De laatste
moest onlangs bij een quiz de
antwoorden schuldig blijven
toen hem werd gevraagd naar
de premiers van Tsjetsjenië,
Taiwan, India en Pakistan. Dat
zal mij niet gebeuren, moet
Gore gedacht hebben. De in
terviewer had Gore nog niet
gevraagd om een reactie op
Bush jr.'s prestaties, of hij stak
van wal. „Onlangs sprak ik
nog met Oetkir Soeltanov - de
premier van Oezbekistan, zo
als je weet - en hij vroeg me:
'Ben je niet vergeten een ver
jaardagskaartje te sturen aan
Hamed?' - daarmee bedoelde
hij vanzelfsprekend de pre
mier van Tunesië, Hamed Ka
roui. Mijn god, dacht ik toen.
Helemaal vergeten", aldus
een jolige Gore. „En ik had het
net nog over hem gehad met
Ion Sturza, de premier van
Moldavië. Een oud maatje van
me. Die ik trouwens heb ont
moet via een wederzijdse
vriend, Lennart Meri: de Est-
landse president, natuurlijk'."
Gore zei verder dat hij het
commentaar van Bush op ge
neraal Musharraf, die kort ge
leden met een militaire coup
in Pakistan de macht greep,
zorgbarend vond. „Die man
zal stabiliteit brengen in het
land en ik denk dat dat goed
nieuws is voor het subconti
nent", had Bush gezegd. Gore
reageerde scherp: „Het is on
rustbarend dat Bush niet weet
hoe belangrijk het is om pal te
staan voor democratie, en dat
een militaire machtsgreep
geen goed nieuws is."
ersama Een huis staat verlaten in een overstroomd deel
van India. Het officiële dodental van de cycloon die eind
vorige maand delen van India trof, is fors gestegen. Vol
gens de jongste opgaven van de autoriteiten hebben ze
ker 7.474 mensen de dood gevonden. Afgelopen week
einde lagen de schattingen nog op ongeveer 3.500. Nu
het water aan het dalen is, worden steeds meer lichamen
gevonden. De verwachting is dat er nog honderden stof
felijke resten in het water drijven. foto reuters
BELGRADO AP
GENEVE BOB KROON
CORRESPONDENT
Humanitaire organisaties als het Rode Kruis en
de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de
Verenigde Naties, trotseerden Rwanda, de Con
go, Oost-Timor en Kosovo, maar wagen zich niet
in het kidnap-broeinest Tsjetsjenië. Woordvoer
der Kris Janovski van de UNHCR gaf toe dat de
burgerbevolking door het 'niets ontziende Russi
sche offensief aan ontzaglijke beproevingen is
blootgesteld'. Maar in onderling overleg hebben
internationale humanitaire organisaties besloten
de hulpverlening over te laten aan lokale krach
ten. „Die zijn beter op de hoogte met de clan
structuur van de plaatselijke samenleving", zei
Janovski.
In Ingoesjetië zijn inmiddels 195.000 Tsje
tsjeense vluchtelingen de grens overgekomen en
gisteren was de stroom aan de door Russen be
waakte grenspost opgelopen tot vierduizend per
uur. In het kleine buurland worden veel vluchte
lingen opgevangen door de plaatselijke bevolking
maar zo'n 20.000 ontheemden zijn onderge
bracht in tentenkampen of treinwagons.
Hun lichamelijke toestand is over het alge
meen niet onrustbarend. De grootste beproevin
gen ondergaan de nog achtergebleven inwoners
van de hoofdstad Grozny. De winter is daar inge
vallen en er is geen elektriciteit of brandstof
meer.
Zo lang Moskou, ondanks toenemende inter
nationale druk, niet bereid is te onderhandelen
met de Tsjetsjenen zijn de hulpverleningsorgani
saties in Genève niet bereid in dit gebied een ge
coördineerde hulpactie te organiseren. Het Inter
nationale Rode Kniis verloor twee weken geleden
twee medewerkers bij een Russische luchtaanval
op een colonne, die duidelijk met Rode-Kruisem-
blemen was gemarkeerd. Eerder dit jaar werden
vier hulpverleners van het Rode Kruis in hun ap
partement in Grozny overvallen en vermoord.
Het Servische parlement heeft
gisteren besloten om een debat
te voeren over eventuele ver
vroegde verkiezingen. Dat
kwam als een verrassing, want
de meerderheid van het parle
ment is op de hand van de Joe
goslavische president Slobodan
Milosevic, die volhoudt dat ver
vroegde verkiezingen niet nodig
zijn omdat er 'geen crisis' is.
Het debat betekent echter nog
niet dat er verkiezingen komen.
Leiders van de oppositionele
Alliantie voor Verandering zijn
vorige week van een bezoek aan
de Verenigde Staten terugge
keerd met toezeggingen dat het
verbod op vliegverkeer en de
verkoop van olie zal worden
opgeheven als er vrije verkie
zingen worden gehouden. Ook
deden de VS de belofte dat ze
financiële hulp zullen bieden
om de democratie te bevorde
ren.
Kort na de beslissing van het
parlement liepen de ongeveer
veertig leden van de Servische
Vernieuwingspartij evenwel uit
protest de vergaderzaal uit, om
dat het parlement weigerde een
commissie te vormen om de
dood van vier leden van de par
tij te onderzoeken. De vier par
tijleden kwamen om bij een
ernstig auto-ongeluk. De leider
van de Servische Vernieuwings
beweging Vuk Draskovic, die
ook in de auto zat, overleefde
het ongeluk. Hij heeft de Joego
slavische autoriteiten ervan be
schuldigd dat ze hem wilden
vermoorden.
Griek kan
ook met euro's
gaan betalen
DEN HAAG GPD
De kans dat Grieken en toeris
ten hun tzatziki en ouzo in eu
ro's gaan afrekenen is reëel.
Het aangekondigde streven
van de regering om in 2001 tot
de eurozone toe te treden, lijkt
haalbaar. Anders dein drie jaar
geleden is Griekenland geen
land meer met een boterzach
te drachme en uit de pan rij
zende inflatie en rente.
Na Spanje, Italië en Portu
gal, die inmiddels hun financi
en op orde hebben en voldoen
aan de strenge eisen die de eu
rozone aan de overheidsfinan
ciën stelt, zitten de Grieken nu
op het goede pad. Deze week
gaf het Internationaal Mone
tair Fonds (IMF) het verslag
vrij van de jaarlijkse bespre
kingen met de Griekse over
heid over het reilen en zeilen
van met name de financiële
kant van overheid en econo
mie. Hoewel het IMF niet over
de Griekse toetreding tot de
Economische en Monetaire
Unie (EMU) gaat, zien deze di
plomaten alle signalen op
groen staan.
De belangrijkste barrières
voor een Griekse euro-deelna
me zijn inmiddels achter de
rug, zo blijkt uit de besprekin
gen met het IMF. De inflatie in
Griekenland ligt onder de Ne
derlandse - iets boven de twee
procent. Het is alleen nog niet
zeker of dit niveau in de nabije
toekomst te garanderen is.
De economische groei in het
land zit al een paar jaar boven
het Europese gemiddelde. Met
percentages van 3,7 in 1998 en
een raming van 3,5 dit jaar en
3,75 volgend jaar, is er geen
vuiltje aan de lucht. De staats
schuld van Griekenland vormt
nog een klein probleem. Ze
bedraagt meer dan alle Grie
ken bij elkaar in een jaar ver
dienen. De schuld ligt in pro
centen uitgedrukt echter on
der die van België en op het
zelfde niveau als bij de Italia
nen.
Nissan Distribution s<
Technisch specialist
auto's (m/v)
Reageren voo
E-r
dmochtar@nds.r
AMSTERDAM PATRICK VAN DEN HURK
Multinationals kunnen een grote rol
spelen in het afdwingen van mensen
rechten. Dat zei Mary Robinson, de
met de Erasmusprijs gelauwerde VN-
Hogecommissaris voor de vluchtelin
gen, gisteren in Amsterdam. Volgens
Robinson beseffen de reuzenbedrijven
dat ethisch ondernemen voor steeds
meer klanten een voorwaarde is. „Nike
weet dat veel kopers geen schoenen
met een bijsmaakje meer willen, dus
stelt het bedrijf voorwaarden aan de
landen waar het zich vestigt. En als Ni
ke dat doet, dan volgt Reebok. Ik vind
dat prima, want dit soort druk kan ef
fectiever zijn dan die van overheden of
organisaties als de mijne."
Het is een typisch voorbeeld van de
frisse manier waarop de oud-president
van Ierland haar werk voor de VN de
afgelopen jaren heeft benaderd: vooral
praktisch en op resultaat gericht. Je
hebt immers niets aan mooie, morele
uitgangspunten als je ze simpelweg
niet uitgevoerd krijgt, vindt ze. Robin
son blijft daarom naar nieuwe wegen
zoeken en weigert te somberen over
de naleving van de mensenrechten in
de wereld, al is daar volgens anderen
reden genoeg toe.
Dat bleek eerder op de dag tijdens een
debat over'een speciaal voor de prijs
uitreiking geschreven essay van de Ca
nadese schrijver/historicus Michael
Ignatieff. Zijn vrees: de mensenrechten
zoals de VN die in 1948 hebben vastge
legd, zijn verworden tot een Westers
stokpaardje dat wij de rest van de we
reld proberen op te leggen. Werkt een
land niet mee, dan kiest het Westen
voor de 'humanitaire interventie',
waarbij we een weigerachtig regime
met geweld dwingen te doen wat wij
zeggen.
Dat wordt door de rest van de wereld
gezien als 'moreel imperialisme': we
heroveren via de achterdeur van de
mensenrechten de dominante positie
op de aardbol die we bij de dekoloni
satie hebben moeten laten. Daarom
zouden we volgens Ignatieff terug
moeten naar de basis. Mensenrechten
zijn er niet om de normen en waarden
van de ene groep aan de andere op te
leggen, maar om de waardigheid en
het leven van individuele personen te
beschermen. Ieder voor zich moet ze
kunnen opeisen, ongeacht religie of
herkomst, en zonder de eigen identi
teit op te geven. Hij kreeg steun van de
Frans/Duitse volkenrechtkundige Al
fred Grosser, die in de gewapende in
terventie op humanitaire gronden een
ernstige bedreiging van de verhoudin
gen tussen soevereine staten ziet. In
terventies leveren volgens hem boven
dien niet op wat ze beogen: „Je kunt
mensenrechten niet zomaar uit de los
se pols met geweld afdwingen, zonder
dat je het onderliggende probleem op
lost. U hier in Nederland heeft met
Srebrenica gezien waar dat toe kan lei
den." Ook de Brit lord David Owen,
van 1992 tot 1995 als EU-onderhande-
laar diep verstrikt in het Balkan-con
flict, somberde over de interventies
van de afgelopen jaren.Kosovo is nu
relatief kalm, maar we hebben niets
meer gedaan dan het bevriezen van
een conflict. We zijn tussen de strij
dende partijen in gaan zitten, maar
daar los je het probleem niet mee op.
Wie weet wordt daar over een paar
jaar wel op NAVO-soldaten geschoten,
omdat men vindt dat men het zelf uit
moet vechten." Owen pleitte ook voor
minder nadruk op het spreken van
recht in humanitaire conflicten, zoals
bijvoorbeeld het Joegoslavië-tribunaal
in den Haag dat doet. „Wij kunnen
een voorbeeld nemen aan Afrikaanse
landen als Zimbabwe en Zuid-Afrika,
waar voormalige aartsvijanden hebben
besloten het verleden het verleden te
laten. En wat doen wij? We vervolgen
vijfjaar na Dayton vooral kleine oor
logsmisdadigers. Ik zou zeggen: blijf
jagen op de grote vissen die al een ar
restatiebevel aan hun broek hebben,
maar geef geen nieuwe meer uit. An
ders dragen wij er aan bij dat een con
flict onnodig lang blijft leven, en dat
doet de mensenrechten uiteindelijk
meer kwaad dan goed." Een licht ge
prikkelde Robinson: „Ik ben natuurlijk
niet tegen verzoening, maar die komt
altijd achteraf, terwijl de grootste winst
vóóraf te halen is. Iedereen wist bij
voorbeeld al sinds de jaren tachtig dat
er in Kosovo een groot conflict dreig
de. Als we toen eens hadden besloten
om pakweg drie procent van het geld
dat we later in bommen staken aan
preventieve maatregelen uit te geven,
dan hadden we misschien geen oorlog
gehad. Steek daarom geld en serieuze
politieke wil in een systeem van waar
nemers die ons tijdig kunnen waar
schuwen. Dan hoeft het niet tot inter
venties te komen. We zijn het er over
eens dat we mooie normen en waar
den hebben, laten we er dan voor zor
gen dat we ze kunnen gebruiken."
?alem_» Het Israëlische leger is vanochtend begonnen met
Ontruiming van de joodse nederzetting Chavat Maon in de
jeving van Hebron, op de Westelijke Jordaanoever. Tiental-
ongewapende militairen en een groot aantal politiemensen
ingezet. In de nederzetting, die zonder toestemming is op-
rokken, wonen vier families. In de omgeving hadden zich
se |eveer vijfhonderd sympathisanten verschanst.
foto ep a men ah em kah an a
INGTON Nieuw-Zeeland laat vanaf 1 juli volgend jaar geen
igranten meer toe die besmet zijn met HIV, het virus dat
veroorzaakt. „Ons land kan het zich niet permitteren de
jld te redden", zei minister Tuariki Delamere van immigra-
indaag. Vanaf 1 juli 2000 moeten alle nieuwe immigranten,
itelingen en iedereen die meer dan twee jaar lang in
iw-Zeeland wil werken een verplichte aidstest ondergaan,
iropositief is, mag niet blijven. Het besluit hierover brengt
r-Zeeland wat betreft de immigratiepolitiek weer op één
iet Australië. De Nieuw-Zeelandse Aidsstichting vindt de
egel schandalig.
aël begint ontruimen nederzetting
Talloze Russen hebben de afgelopen jaren hun Griekse
nst' ontdekt en een Grieks paspoort aangeschaft. Zij be
en hiervoor ruim 40.000 tot 60.000 gulden. Met de pas
ten van het EU-land wilden ze zich wapenen tegen een
>lijke verslechtering van de politieke of economische situa-
Rusland, zo meldde de Griekse krant Ethnos gisteren. De
:n zouden telkens tot de ontdekking zijn gekomen dat een
of ver familielid tot de Griekse minderheid in het Zwarte
jebied behoorde. Zo konden zij aan een paspoort komen,
luizenden Grieken zijn in het verleden naar de Zwarte Zee-
nan Oekraïne en Georgië geëmigreerd, landen die toen nog
Sovjetunie behoorden.
ia en Pakistan vechten in Kashmir
iehli Indiase militairen hebben gisteren minstens tien Pa-
inse soldaten gedood in het grensgebied in de provincie
mir. Dat heeft een woordvoerder van het Indiase leger be
id tegenover het Indiase persbureau PTI. Volgens de
dvoerder heeft het leger een aanval van Pakistaanse solda-
iruggedrongen bij de grensplaats Uri. De kernmachten In-
i Pakistan zijn sinds 1947 drie keer met elkaar in oorlog ge-
t, waarvan twee keer om Kashmir. Eenderde van de grens-
ncie wordt bestuurd door Pakistan, de rest door India.
Reorder ramp-Boeing bevat gegevens
>RTDe recorder met vluchtgegevens. van de ruim een
geleden verongelukte Boeing 767 van Egypt Air bevat nog
rens. Dit heeft een woordvoerder van de Amerikaanse
lortveiligheidsraad NTSB gisteravond meegedeeld. De be-
igde recorder was gisterochtend vroeg geborgen door een
itand bestuurde onderzeeër. Het zoeken naar de cockpit-
irecorder - die de gesprekken tussen de piloten en de gelui-
de cockpit opneemt - duurt nog voort. Deskundigen van
'SB hebben vastgesteld dat de vluchtrecorder gegevens
van 155 systemen in het vliegtuig in de 25 uur vooraf-
ie aan het ongeluk. Daarmee groeit de hoop van de trans-
eiligheidsraad dat de oorzaak van de ramp met de Boeing
de Amerikaanse oostkust opgehelderd kan worden.
V'ers komen Nieuw-Zeeland niet in
mratiemissie voor Hubble-telescoop
ianaveral De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA
t begin volgende maand zeven astronauten op een repara-
ssie naar de Hubble-telescoop. In totaal zijn in elf dagen
uimtewandelingen nodig om de ultragevoelige telescoop
Drzien van nieuwe onderdelen en om een krachtiger com-
r te installeren. De Hubble werkt momenteel nog maar met
jyroscopen, voorzieningen die de stabiliteit moeten garan-
Er moeten nu zeker twee nieuwe gyroscopen bijkomen,
it er nu nog een uitvallen, dan draait de Hubble nutteloos
de aarde. De Hubble, al sinds 1990 in de ruimte, is een ge-
inlijk project van de NASA en de Europese ruimtevaartor-
iatie ESA. Het biedt wetenschappers een veel beter beeld
Ie ruimte dan vanaf de aarde mogelijk zou zijn. Naar ver-
iting kan de telescoop nog ongeveer tien jaar mee.
levering drugsbaron aan VS mag
ta» Het Colombiaanse Hooggerechtshof heeft deze week
tlevering van een drugsbaron aan de Verenigde Staten
gekeurd. De VS willen de man berechten wegens heroïne-
dcel. Het is voor het eerst dat een Colombiaan wordt uitge-
n sinds het congres een einde heeft gemaakt aan een zes
durend verbod op uitlevering van eigen onderdanen. Voor
itelijke uitlevering moet de regering van president Pastrana
haar fiat geven. Volgens minister van justitie Romulo Gon-
zal dat ook gebeuren. Hij zei er niet bij wanneer. Colom-
naakte in 1991 een eind aan de uitlevering van eigen onder
en nadat de inmiddels overleden drugsbaron Pablo Escobar
i het kartel van Medellin - een ware oorlog met bommen,
rden en ontvoeringen begon onder het motto 'Liever een
in Colombia dan een cel in de VS.'
