Toerisme
natuur
snelt naar populariteit
Ski-Thalys
iRDAG 6 NOVEMBER 1999
Minicruises
P&O North Sea Ferries organiseert ook dit jaar weer een aan
tal minicruises waarbij muziek een belangrijke plaats in
neemt. Thema is ditmaal 'A tribute to the Seventies'. De eer
ste afvaart is op donderdag 18 november (terug 21 novem
ber); de tweede op donderdag 25 november (terug 28 novem
ber).
Informatie: P&O North Sea Ferries, telefoon (0181) - 25.55.55.
Paddestoelen
De ANWB gaat de komende tijd alle oude bewegwijzerings
paddestoelen vervangen door lichtere exemplaren. Dit om
verplaatsing te vergemakkelijken als een gewijzigd wegenpa
troon daar om vraagt. Om de ruim 125 kilo wegende, traditio
nele modellen op te tillen, waren op z'n minst twee medewer
kers en een hijskraantje nodig; de nieuwe paddestoelen (met
rode in plaats van zwarte belettering) kunnen door één man
worden verzet. Er staan in Nederland ongeveer 5500 padde
stoelen.
Deense kastelen
'Danske Slotte Herregaarde', een vereniging ter bevordering
van het cultuurtoerisme in Denemarken heeft een nieuwe ca
talogus uitgebracht. In de 72 pagina's tellende brochure
wordt aangegeven wat de 56 bij de club aangesloten kaste
len, landgoederen en burchten en dergelijke, de bezoeker te
bieden hebben. De catalogus kan worden aangevraagd bij
'Danske Slotte en Herregaarde', Sankt Leonis Stroede la,
DK-8800 Viborg.
Graven
In de magnifieke, door het Noorder Dierenpark uitgegeven se
rie 'Zoo Informatie' verscheen onlangs het deeltje 'Gravers'.
Daarin een soms hilarisch, maar dikwijls ook ontroerend en
verrassend beeld van dieren die regelmatig onder de grond
verdwijnen of daar zelfs leven. Schitterende foto's van onder
meer de naakte molrat illustreren zoals gewoonlijk het boekje
dat aan 60.000 abonnementhouders gratis wqordt toege
stuurd, maar dat ook voor 12 gulden kan worden besteld bij
het Noorder Dierenpark in Emmen (giro 92 75 86). In de sou
venirwinkel van het park is de prijs 8,50 gulden.
Net als in voorgaande jaren zal de Pieterskerk in Leiden van
vrijdagavond 28 tot en met zondag 30 januari dienen als on
derkomen van de door Djoser georganiseerde Reizigers- en
Informatiedagen. Niet alleen medewerkers van de Leidse
touroperator verstrekken gedurende dat weekeinde inlichtin
gen over reizen naar voornamelijk exotische bestemmingen,
maar ook kan informatie worden verkregen over verzekerin
gen, transport en medische zaken en dergelijke. Aanmelden
voor de dagen is nu al mogelijk.
Informatie: Djoser, telefoon (071) - 512.64.00.
Paden ontstaan en onderhouden zichzelf doordat ze gebruikt
worden. Wat eerst een nauwelijks waarneembaar, smal hazens-
poortje was, dijt zich langzaam uit tot een ook door grotere die
ren gebruikte route om uiteindelijk te worden ontdekt door
mensen. Die zullen het in sommige gevallen gaan gebruiken als
onderdeel van een LAW, een Lange Af stands Wandelpad of ma
ken er - in de Alpen - een geasfalteerde pasweg van. Maar dan
is hetgeen pad meer natuurlijk.
De ontwikkeling van een pad is een fascinerend proces dat jaren
en jaren in beslag kan nemen. Als het geen eeuwen zijn. In de
Wimmenummer duinen tussen Egmond aan de Hoef en ,'t
Woud weet ik een pad, dat 35 jaar terug alleen maar kon wor
den gevolgd als je 't niet erg vond dat er voortdurend bra
menstruiken in je gezicht sloegen. Nu heb je daar veel minder
last van. Wat niet wil zeggen dat het al een echt pad is. Daar
gaat ongetwijfeld nog eens 40 jaar overheen.
Maar soms, heel soms, ontstaat een pad in enkele jaren. Niet
omdat het als zodanig wordt aangelegd - want over dat soort
trajecten heb ik het niet - maar omdat er zo intensief gebruik
van wordt gemaakt. Drie jaar terugzette Staatsbosbeheer in de
Schoorlse Duinen een fietscrossroute uit. Hij is bijna 15 kilome
ter lang en loopt door bos en beemd. Een zware, maar prachtige
trail die je tot vijftig meter boven de zeespiegel brengt, maar ook
tot vlak daaronder.
Toen de route in gebruik werd genomen was-ie bijna nog smal
ler dan een fietsstuur. Maar het traject werd van meet af aan zo
veel gebruikt dat het spoor al ras een paadje werd en het paadje
een pad. Elke keer als ik er weer op rij, kijk ik m'n ogen uit. Ook
al omdat er 'omweggetjes' ontstaan, dubbele sporen en stukken
die pijlsnel dichtgroeien omdat er - om wat voor reden dan ook
- niet meer overheen wordt gefietst.
Veel natuurliefhebbers zijn boos over die crossroute. De natuur
zou er door zijn verwoest. Onzin. Veel eerder is het zo. dat je op
het traject op micro-formaat kunt zien hoe het landschap zich
in de loop der. eeuwen ontwikkelde.
Veel erger is die door bulldozers bijeenge-
veegde 'zoals-het-vroeger-was-natuur',
die met het doorknippen van een lint
feestelijk in gebruik wordt genomen. En
waarboven geïmporteerde visadelaars
vliegen. En waarin geïmporteerde otters
zwemmen. En waarop geïmporteerde
Schotse hooglanders grazen.
m tein werd passend inge-
1 Bij een van de eerste rei-
^an de Thalys naar Franse
,g ersportbestemmingen,
len Nederlandse en Belgi-
toeristen een sneeuwbal-
evecht in het barrijtuig. De
te doop was tekenend voor
Dtspannen sfeer in de ski-
die de toerist vorig winter-
len voor het eerst in ruim
uur van Rotterdam via
terpen en Brussel op eind-
emming Bourg St Maurice
'te. De prijs (360 gulden
het goedkoopste retour),
lawines en bijpassende
'ersperringen verhoogden
algens de snelheid waar
de Thalys naar populariteit
De gemiddelde bezet-
id naar België was 55
nt en vanaf Brussel 73
ent", meldt marketing-me-
rkster Matthea van der
Veen trots. Zij kon dan ook al
vroeg in het jaar melden dat de
Ski-Thalys ook vanaf aanstaan
de december weer rijdt.
Reden om de wissel om te gooi
en is er eigenlijk alleen waar het
de vertrekplek betreft. De eerste
zaterdagse dagreizen naar de
sneeuw vertrokken uit Rotter
dam. Maar wie daar om kwart
over zes in de ochtend moest
opstappen, verloor nogal wat
tijd met de vaak ongelukkige
verbinding elders uit het land.
In maart al kondigde Van der
Veen aan dat zou worden beke
ken of de trein al in Amsterdam
zou kunnen beginnen, maar
dat plannetje staat vooralsnog
in de ijskast. Jammer, maar het
doet verder natuurlijk weinig af
van het feit dat de Thalys (die
uit Nederland 350 winterspor
ters mee kan nemen) bijna alles
biedt wat nodig is om snel,
goedkoop en relaxed op de be
stemming te komen. Comfort,
FEITEN
CIJFERS
Plaats: Ramsau (Skiparadis Dachstein-Tauern)
Afstand vanaf Amsterdam: 1050 kilometer.
Auto: Frankfurt - München - Salzburg - Eben -
Radstadt - Schladming - Ramsau. Trein: Tot aan
station Schladming. Vandaar met de bus of taxi
(circa 3 kilometer). Vliegtuig: Salzburg en vandaar
met taxi, trein en bus/taxi (circa 100 kilometer).
Hoogte: 1135 meter
Lifitinstallaties (hele Dachstein-gebied): 185
sleepliften, 70 stoeltjesliften, 12 gondels en 4 ka
belbanen.
Wachttijden: Kunnen bij de dalstations (Planai!)
flink oplopen.
Totaal kilometers aan afdeling: 150 kilometer.
Ligging van de skipistes: Alle windrichtingen
maar vrij veel op het noorden.
Moeilijkheidsgraad: Overwegend blauw en
rood; in het Planai-gebied een paar flinke zwar-
Langlaufmogelijkheden: Zeer uitgebreid (al
leen al in Ramsau ruim 150 kilometer) en land
schappelijk fraai gelegen. Geliefd is de vermaarde
Ennstal-loipe (30 kilometer) langs plaatsjes als
Haus en Pruggern. Op de Dachsteingletsjer (2700
meter) wordt zelfs 's zomers een Loipe getrokken.
Verdere sportieve ontspanning: Wandelen
(ook met raquettes), snowboarden (de Larchkogel
is volledig voor snowboarders gereserveerd),
zwemmen, indoortennis.
Preispeil: een skipas voor zes dagen (hele ge
bied) kost 1870 Oostenrijkse Shilling (circa 285
gulden).
Avondvertier: Niet uitbundig in tegenstelling
tot het nabijgelegen Schladming waar vooral de
Siglu Bar een reputatie op te houden heeft. Net
als Weitmoosalm Planai trouwens. Seppe is de
grootste discotheek.
Meer informatie: VW Ramsau, telefoon
(00.43).3687.818.33 of het Oostenrijks Toeristen-
buro in Amsterdam, Postbus 94285, 1090 GG Am
sterdam, telefoon (020).468.47.93.
Met de Thalys arriveer je relaxed op de wintersportbestemming.
FOTO MARTIJN VAN DEN DOBBELSTEEN
ontspanning en tempo, dat drankje altijd weer een sensatie
vooral vanaf Brussel wordt ont- is. De trein zelf bevat onder
wikkeld. Daar 'steekt' de Thalys meer een bar voor drankjes en
zijn aparte neus met 300 km i snacks, een babyverzorgings
per uur in het landschap, het- ruimte met commode, wastafel
geen onder het genot van een i en flessenwarmer en twee tele
fooncabines, voor wie zijn mo
bieltje heeft thuisgelaten. Kaart
jes voor bustransfers van de zes
stopstations in de Franse Al
pen, worden bovendien in
combinatie met het Thalys-tic-
ket verkocht. Wie dus vanuit
Chambéry, Albertville, Moü-
tiers, Aime-ia-Plagne, Landry
en Bourg Saint Maurice verder
moet, hoeft niet in de rij te
staan.
Goed, op het laatste stukje door
de Haute Savoie is het weer
boemelen met de trein. „En
daar zal het natuurlijk altijd
boemelen blijven", beseft Mat
thea van der Veen. Maar ook
dat nadeel, heeft - vrij naar Jo-
han Cruijff - een voordeel. De
bergpanorama's zijn bijzonder
attractief. Groter probleem voor
sommigen is dat in en rond de
bar niet mag worden gerookt
en dat er geen muziek wordt
gemaakt. Daar echter maken
zelfs de jongeren tijdens de trip
geen probleem van. Op de
heenweg halen ze de slaap in
die ze 's nachts tekort zijn geko
men, vanwege het vroege ver
trekuur. En op de terugweg is er
genoeg om over na te praten.
Bijvoorbeeld over de skigebie
den Tignes en La Plagne, boven
het authentieke gehucht
Montchavin (gebouwd om twee
oude boerderijen) en het ap
partementendorp Les Coches.
Die bieden heel wat extraatjes.
Zoals ijsduiken in een meer, pa-
rapenten, racketschoenlopen,
ijsklimmen, sleehondentochten
en een voor Frankrijk unieke af
daling op de olympische bob
sleepiste, met of zonder prof-
ressionele begeleiding. Met
tachtig, negentig of honderd ki
lometer per uur hortend een
1800 meter lange ijsbaan af-
knallen; het is sensationeel,
maar doet je een minuut lang
sterk terugverlangen naar de
comfortabele Thalys.
Ramsau biedt een uitgebreid spinnenweb aan Langlaufloipes.
PAUL DE TOMBE
Als er na 'Red Heat', met vakan
tie-stamgast Arnold Schwarze
negger in de hoofdrol, ooit nog
eens een avonturenfilm wordt
opgenomen in de omgeving
van Ramsau am Dachstein, dan
kan het leven van een lokale
volksheld daar moeiteloos mo
del voor staan. De biografie van
Georg Steiner zou zich uitste
kend lenen voor een spannen
de vertelling op het witte doek.
Der Steiner Irg zoals ze hem in
het Oostenrijkse plaatsje noe
men, haalde in de praktijk uit
wat Schwarzenegger alleen op
het witte doek doet en leverde
met zijn daden de stof voor al
lerlei anekdotes, die graag wor
den verteld door zijn talrijke
(bastaard) nakomelingen. Na
zijn dood zijn fictie en werke
lijkheid door elkaar gaan lopen,
zoals wel vaker gebeurt in ver
halen over legendarische figu
ren. Maar vast staat wel dat
Steiner geregeld geschiedenis
schreef in het gebied dat is uit
gegroeid tot een geliefde win-
tersportplek.
Zo beklom de telg uit het ge
slacht dat al eeuwen lang 'lo
den' kledingstukken fabriceert
(waaronder de fameuze Schlad-
minger jassen), in 1909 met zijn
broer Franz als eerste de adem
benemend steile zuidwand van
de Dachstein. Een prestatie die
ook heden ten dage nog geldt
als een kunststukje van for
maat. Negentig jaar geleden
werd het zelfs een illusie geacht
dat iemand de top zou bereiken
via die zuidwand. Hetgeen wel
bleek uit het feit dat een andere
broer zich onder aan de berg
opstelde met een ver dragend
jachtgeweer, om de beide klim
mers het genadeschot te geven
als ze het niet zouden halen...
Eeuwige sneeuw
Sinds F969 wordt het hoogte
verschil van zo'n duizend meter
in zeven minuten overbrugd
door een kabelbaan, die steeds
meer toeristen, wandelaars, ski
ers en vooral langlaufers om
hoog hijst. In de eeuwige
sneeuw vinden amateurs maar
ook wereldtoppers van de
Een ski-walhalla voor Langlaufers. Maar ook het decor van de
avonturen van Georg Steiner. Bergbeklimmer, deserteur en
herderinnen-liefhebber in de eerste helft van deze eeuw. Toen
Ramsau am Dachstein langaam maar zeker uitgroeide tot de
populaire wintersportplek die het nu is. Met dank onder meer
aan de langste gletsjerloipe ter wereld.
noordse disciplines een waar
wintersport-walhalla. Met de
langste gletsjerloipe ter wereld,
waarop het hele jaar door aan
hoogtetraining kan worden ge
daan.
Het maakt Ramsau tot een aan
trekkelijk plekje voor nationale
langlaufploegen die op de op
merkelijk vlakke gletsjer hun
conditie ook in voorjaar, zomer
en herfst op peil houden en
daarna kunnen genieten van
het uitzicht vanuit het restau
rant op de top van de grensberg
tussen Steiermark, Oberöster-
reich en het Salzburgerland.
Het bergstation is verder het
ideale uitgangspunt voor de be
klimming van de Hoge Dach
stein (3004 m) en wandelingen
over de hoogvlakte 'Am Stein'
en ontsluit in de winter een
Tourski-gebied met afdalings
mogelijkheden naar Hallstatt,
Gosau en - over de steile zuid-
flank - naar Ramsau zelf.
Dat laatste, langgerekte zonnige
dorp op een naar het zuiden
gericht plateau, biedt de lang
laufer eveneens tal van moge
lijkheden. Onder meer vanuit
het stadion dat naast de spring-
schans en het nieuwe congres
centrum werd gebouwd voor
het noordse WK van afgelopen
februari. Honderdvijftig kilo
meter Loipe van verschillende
moeilijkheidsgraad en 12 kilo
meter hoog gelegen Loipes spo
ren door de omgeving van
Ramsau, dat zich uiterst milieu-
kind- en paardvriendelijk pro
fileert (via allerlei clubs, activi
teiten en arresleetochten) en
dat een speciale band onder
houdt met het lager gelegen
Schladming.
Dorp en stad zijn verbonden
door het geloof en vormen in
het katholieke Oostenrijk sa
men een protestantse enclave,
ontstaan na een gezamenlijke
opstand tegen de veel (belas
ting) eisende kerkvorsten. In
contact gebracht met het 'Lu
therse' geloof via Duitse 'gast
arbeiders' in de bergmijnen,
bekeerden veel boeren van
Ramsau zich tijdens de refor
matie tot het protestantisme,
hetgeen resulteerde in een con
frontatie met het landsleger. Na
een eerste overwinning, die
jaarlijks wordt gevierd, volgde
de onvermijdelijke nederlaag.
Schladming werd met de grond
gelijk gemaakt en verloor de
stadsrechten die het, nog voor
Wenen, al in 1322 had gekre
gen.
Miljoenen
Veel protestanten uit het gebied
rond Schladming (dat pas in
1925 weer stad werd) sloegen
op de vlucht. De boeren van
Ramsau weigerden echter
haard en hof te verlaten en slo
ten onderling een geheim ver
bond. Onder het motto 'protes
tant-zijn, rooms-lijken' bekeer
den ze zich uiterlijk weer tot het
katholicisme en gingen ze braaf
naar de kerk. Innerlijk bleven ze
protestant en organiseerden ze
geheime diensten. Daarbij werd
gelezen uit Lutheriaanse bijbels
die vanuit Duitsland het gebied
in werden gesmokkeld. Een
naam als 'Bibelsteig' herinnert
daar nog aan, evenals de oude
bijbels die nog altijd in het bezit
zijn van verschillende boeren,
hoewel verzamelaars en musea
daar miljoenenbedragen voor
bieden.
De katholieke schijn-heiligheid
■■i -
FOTO OOSTENRIJKS TOERISTENBURO
in Ramsau duurde meer dan
200 jaar en maakte de bevol
king tot een gesloten gemeen
schap. Des te opmerkelijker
dan ook dat het gebied al vroeg
in deze eeuw in het toerisme
ging geloven. Hoewel... Zo op
merkelijk was dat nu ook weer
niet, met zulke vrije en onder
nemende geesten als ski-pio
nier Georg Steiner (hij ontwik
kelde als een van de eersten een
rem-ski), die altijd wel iets an
ders bedacht en zich maar wei
nig gelegen liet liggen aan de
geldende normen en waarden.
Na de beklimming van de zuid
wand van de Dachstein, die
hem in één klap beroemd
maakte, deserteerde de stro
pende vrijbuiter in de Eerste
Wereldoorlog uit het leger, om
dat hij „niet op mensen wilde
schieten die hem niets hadden
gedaan". Hij ging doodgemoe
dereerd terug naar Ramsau
maar moest zich daar nadien
voortdurend verschuilen voor
de soldaten van de keizer die
jacht op hem maakten. Dat hij
ze steeds uit handen bleef, nu
eens verkleed als herderin, dan
weer als een eekhoorn sprin
gend van boom tot boom, le
verde uiteraard weer stof op
voor nieuwe verhalen.
Ook na de oorlog moest Steiner
vaak onderduiken, als hij be
trapt dreigde te worden op zijn
strooptochten. Herderinnen
boden hem daarbij graag hun
bed als schuilplaats aan, wat
verklaart dat de man, verpreid
over de regio zo'n dertig nako
melingen kreeg. En die vertel
len vooral graag over die ene
keer dat Der Steiner Irg wél
werd gepakt. Opgesloten in het
gemeentekot, bij water en
brood, verboog hij met zijn be
renkracht de tralies zodanig dat
hij zich erdoor kon wringen.
Nadat hij elders een portie spek
op de kop had getikt, ging hij
op z'n gemak terug naar zijn
cel, drukte de tralies recht en
peuzelde voor de ogen van de
verbijsterde gendarmes zijn
eten op.
