Steeds meer
Nederlanders
in problemen
Europese economie kan hogere rente velen
Economie
rovincie krijgt twee
eer zoveel voor UNA
Air Holland aan de grond
Vinstgroei van Shell
cord in geschiedenis
Staking bij
rokerij mag
doorgaan
Managers willen korter werken
Tijd voor hutspot
Winnox-brander
wint milieuprijs '99
Netelenbos terughoudend
over Schiphol-buizennet
IJDAC 5 NOVEMBER 1999
;xtra geld tijdens jaarwisseling
ittfrdam De meeste gemeenten en zorginstellingen hebben
middels geregeld dat personeel tijdens de millenniumwisse-
ig extra geld krijgt bovenop de normale overwerkvergoeding,
olgens de Abvakabo komt het over het algemeen neer op drie-
t vierhonderd gulden netto extra. Bij gemeenten varieert de
elage van gepeperde cadeaubonnen tot extra uitkeringen van
ikele honderden guldens. De meeste zorginstellingen keren
lortgelijke bedragen uit. De Rotterdamse Abvakabo noemt het
iloningsbeleid van Rotterdam verwerpelijk. Sommige ambte
aren krijgen 750 gulden extra en anderen niets.
ayer bouwt fabriek in Sjanghai
:ing Bayer gaat samen met een Chinese onderneming een
li briek voor hittebestendig kunststof opzetten in Sjanghai. Met
fabriek is een totale investering gemoeid van ongeveer 930
iljoen. Bayer neemt daarvan negentig procent voor zijn reke-
ng. De Chinese partner Sjanghai Chloralkali zorgt voor de res-
rende tien procent. Het akkoord is gisteren getekend in de
ote Hal van het Volk in Peking in aanwezigheid van de Chine-
premier Zhu Rongji en de Duitse bondskanselier Schroder.
lole snijdt diep in personeel
:stlake village Het Amerikaanse fruitconcern Dole wil over de
tie wereld 9.000 werknemers kwijt, ongeveer twintig procent
n het totale aantal werknemers. Het concern gaat de produc-
van bananen met zeventien procent beperken, onder meer
ndat er op de wereldmarkt een overschot is ontstaan. Er gaan
ftien distributiecentra dicht, voornamelijk in Oost-Europa en
island, zo heeft Dole gisteren bekendgemaakt. Het concern is
ik actief in West-Europa, met name in Groot-Brittannië,
ankrijk, Spanje en Italië. De onderneming leed in het derde
vartaal een verlies van 16,9 miljoen gulden tegenover een
nst van 15,6 miljoen dollar in dezelfde periode van '99.
lavenschap helpt Cuba met havens
ierdijk» Havenschap Moerdijk gaat Cuba helpen met de mo-
irnisering en ontwikkeling van haar havens. Het eerste project
de haven Mariel. Die zal aangepast worden naar voorbeeld
n de haven in Moerdijk. Haven Mariel is een satelliethaven
n Havanna. Ze liggen op dertig kilometer afstand van elkaar,
recteur N. van der Pool van het havenschap trekt de vergelij-
ïg met de havens van Rotterdam en Moerdijk. Het contract is
ze week getekend tijdens het bezoek van een Nederlandse
ndelsmissie aan Cuba. Van der Pool zegt dat er veel schort
n de logistiek en de veiligheid van de havens in Cuba.
asunie verliest Avebe als grote klant
tterdam-groningenDe Gasunie heeft aardappelzetmeelfa-
iek Avebe als klant verloren aan Megas, het gasbedrijf van
Dbil. Megas gaat de komende vijf jaar jaarlijks 230 miljoen ku-
;ke meter leveren. De waarde van het contract bedraagt 41,8
ljoen per jaar. Een woordvoerder van Avebe verklaart dat zijn
drijf nu goedkoper uit is. De Gasunie is inmiddels een kwart
n de omzet bij industriële klanten kwijt geraakt. Op de totale
nnenlandse markt is het omzetverlies nu opgelopen naar een
ocent of tien. Gasunie gaat ervan uit dat het door de liberali-
ring uiteindelijk twintig procent van de binnenlandse markt
I verliezen.
NWB wil uitstel startbaan Eelde
oningen De ANWB wil uitstel van de beslissing over de ver-
ïging van de start- en landingsbaan op Groningen Airport
1de. Het kabinet zou eerst een besluit moeten nemen over het
tructuurschema Burgerluchtvaartterreinen alvorens een be-
issing over Eelde te nemen. Het ziet er naar uit dat het kabinet
ndaag een beslissing neemt. De ANWB vreest dat de langere
artbaan zal leiden tot meer luchtvaart op Eelde en tot meer
rerlast voor recreanten en toeristen in de landschappelijk
lardevolle omgeving van Eelde.
rkoop stroomcentrales: 1,4 miljard gulden
iem theo van der kaaij
provincie Noord-Holland
een bedrag van bijna 1,4
i' ard gulden tegemoet zien
i le verkoop van de aandelen
het stroomproductiebedrijf
Dat is twee keer zoveel als
bedrag waarop het college
gedeputeerde staten reken-
ruü voor een hogere ver-
)prijs moet de provincie ga-
staan voor een aantal risi-
dat de nieuwe eigenaar
li ovinciale staten hebben
geen besluit genomen over
3estemming van dit geld.
li ens de behandeling van de
"'oting komende maandag
in GS opening van zaken
wat er met het geld zou
ïen gebeuren. Alle staten-
aes hebben daar inmiddels
angedrongen.
irder dit jaar zei het provin-
'Stuur nog te rekenen op
bedrag van 700 miljoen
len, dat binnen een paar
beschikbaar zou komen
geleidelijke verkoop van
andelen UNA. Toen ai werd
dat een overwacht hoog bedrag
genoemd. Ook de andere eige
naren van UNA, de provincie
Utrecht en de gemeente Am
sterdam kunnen op dezelfde
bedragen rekenen als de pro
vincie Noord-Holland. Nieuw is
bovendien dat het geld sneller
beschikbaar komt.
Het Amerikaanse Reliant
Energy wordt de nieuwe eige
naar van de zeven electriciteits-
centrales van UNA. Van de bij
na 1,4 miljard gulden, die elk
van de drie huidige eigenaren
krijgen, moet 650 miljoen gere
serveerd worden voor in het
verleden door UNA afgegeven
garanties en gemaakte kosten
voor bijvoorbeeld stadsverwar
ming.
De CDA-statenfractie stelt
voor met het geld de bouw van
een tweede Coentunnel te be
kostigen. GroenLinks wil het
geld stoppen in openbaar ver
voer en armoedebestrijding,
D66 wil openbaar vervoer èn
wegen, WD is voor openbaar
vervoer en ouderenvoorzienin
gen, de PvdA wil een groot pro
ject, maar weet nog niet welk.
.o rinst, die Shell gisteren be-
lmaakte, is een record in de
hiedenis van de maat-
ppij. Zoals gemeld explo
de de nettowinst in het
le kwartaal tot 5 miljard
43). Dat is liefst 180 procent
dan in dezelfde periode
het derde kwartaal van
de effecten van de hogere
>rijs waardoor de voorra-
meer waard worden, uit de
s wordt gehaald, resteert
winststijging met 127 pro
tot 3,8 miljard gulden. De
ït groeide met 38 procent
(0,5 miljard gulden, maakte
rits/Nederlandse oliemaat-
•ij bekend,
ter de eerste negen maan-
heeft Shell nu een omzet
153 miljard gulden gereali-
i en een nettowinst van
schiphol Een groot deel van de vloot van Air Holland op Schiphol stond vandaag aan de grond. Dit houdt verband met het uitstel van betaling
dat de luchtvaartmaatschappij heeft gekregen om orde op zaken te stellen. Vanmorgen is uitgebreid gepraat om tot een oplossing te komen met
de schuldeisers. De geplande vluchten zijn overgenomen door andere maatschappijen. foto capital photo's
12,6 miljard gulden. Shell
schrijft de winststijging toe aan
de gestegen olieprijs en de lage
re kosten. De olieprijs lag in het
derde kwartaal op 20,6 dollar
voor een vat van 159 liter ruwe
olie. In het derde kwartaal van
1998 was dat nog 12,45 dollar
per vat.
Het bedrijf is al twee jaar be
zig de kosten zodanig te verla
gen dat het bedrijf met een olie
prijs van 10 dollar per vat toch
winstgevend kan opereren.
Eind vorig jaar kondigde be
stuursvoorzitter Moody Stuart
al een ambitieus bezuinigings
programma aan. In twee jaar
tijd moet Shell 2,5 miljard gul
den op de kosten besparen. In
de eerste helft van dit jaar werd
al een kostenbesparing van 450
miljoen dollar gerealiseerd en
voor het hele jaar rekent Shell
op een besparing van 900 mil
joen dollar.
rotterdam anp
De staking bij zalm- en paling
rokerij H. van Wijnen BV in
Krimpen aan den IJssel mag
worden voortgezet. Dat bepaal
de de president van de recht
bank in Rotterdam gisteren in
een kort geding dat was aange
spannen door de directie tegen
FNV Bondgenoten. Volgens de
president is de staking niet on
rechtmatig.
Sinds woensdag zijn enkele
tientallen van de 120 medewer
kers van het bedrijf in staking.
Zij accepteren niet dat de direc
tie loonafspraken maakte met
de ondernemingsraad, terwijl
de onderhandelaar van FNV
Bondgenoten op vakantie was.
De directie heeft FNV Bond
genoten alsnog uitgenodigd om
vandaag te komen praten. De
stakers gaan voorlopig door
met hun actié. Volgens vak
bondsonderhandelaar L. Ver-
maat is het personeel onder
druk gezet om per volmacht in
te stemmen met de 'onderne
mingsovereenkomst'.
'Lager tarief
BTW fitness en
sportscholen'
amsterdam anp
Directeur F. Pot van TNO Ar
beid pleit ervoor op fitnessap
paraten en andere 'beweegpro-
ducten' het lagere in plaats van
het hoge BTW-tarief toe te pas
sen. Pot zei dat gisteren op het
symposium MKB in beweging
in Amsterdam. Juist door de
grote betekenis voor de ge
zondheid van voldoende bewe
gen, vindt Pot dat producten
die mensen tot meer bewegen
aanzetten, toegankelijker moe
ten zijn.
Meer dan de helft van de Ne
derlandse bevolking beweegt
onvoldoende. De TNO Arbeid-
directeur vindt dat de overheid
een signaal zou moeten geven
om daar verandering in te
brengen. Pot wil niet alleen de
apparaten minder belasten,
maar ook sportscholen en pro
gramma's die bedrijven organi
seren om werknemers uit de
zithouding te krijgen. Het lage
re BTW-tarief geldt bijvoor
beeld al voor de zwembaden.
Zeker voor de lagere inkomens
groepen werkt dat drempelver
lagend.
De norm voor bewegen is
dertig minuten per dag inten
sieve lichaamsbeweging. Uit
het gisteren gepresenteerde
Trendrapport bewegen en ge
zondheid van TNO Arbeid blijkt
dat ruim eenderde van de vol
wassen Nederlanders niet in
beweging is te krijgen. Ze doen
niet aan sport of andere li
chaamsbeweging.
Ongeveer twee miljoen men
sen of twaalf procent, meest
jongeren, blijken zelfs geen en
kele dag de norm van dertig mi
nuten lichaamsbeweging te ha
len. Opmerkelijk vinden de on
derzoekers verder dat vrijwel ie
dereen (96 procent) bewegen
belangrijk vindt voor de ge
zondheid.
Eenderde ontevreden over verdeling werk en vrije tijd
den haag gpd
Vier op de tien managers zou
meer vrije tijd willen. Zij zijn
bereid hiervoor inkomen in te
leveren. Het merendeel van de
managers werkt langer dan is
afgesproken in hun arbeids
overeenkomst. Dit blijkt uit een
onderzoek van 'Opportunity in
Bedrijf, Motivaction en het
tijdschrift Management Team,
waaraan 1.700 managers mee
deden.
Uit het onderzoek, dat giste
ren werd gepresenteerd, blijkt
dat bijna de helft (veertig pro
cent) van de managers tegen
woordig langer werkt dan tien
jaar geleden. Mannelijke mana
gers werken wekelijks zo'n der
tig procent meer dan in hun
contract is afgesproken. Vrou
wen werken zo'n 22 procent
meer. Vooral bij grote onderne
mingen zijn de managers van
mening dat 'veel uren maken'
erbij hoort.
Gemiddeld werken mannen
en vrouwen respectievelijk 5,4
en 4,9 dagen per week. Beide
geven aan dat overwerk in hun
organisatie de normaalste zaak
van de wereld is, maar ze heb
ben wel het idee dat die extra
uren het gevolg zijn van een in
efficiënte werkwijze. Een van de
managers geeft aan dat het
overwerk - waar hij overigens
zelf ook aan meedoet - eigenlijk
niet nodig is. Hij zou graag vier
dagen willen werken maar dan
vindt hij het niet erg om op zijn
vrije dag gebeld te worden.
Onder jonge managers groeit
steeds meer de bereidheid om
het patroon van lange werkwe
ken te veranderen. De huidige
tweeverdieners beginnen zich
steeds meer af te vragen of ze in
dit 'razende tempo' de eind
streep kunnen of willen halen,
zo blijkt uit het onderzoek. Er is
onder -met name de jonge ma
nagers - dan ook veel animo
voor een niet-traditionele werk
week van maandag tot en met
donderdag. En de vrijdag lekker
thuis. Eenderde van de mana
gers is momenteel niet tevreden
over de huidige balans tussen
werk en privé. Oudere manne
lijke managers en managers
zonder thuiswonende kinderen
komen als 'meest tevreden' uit
het onderzoek naar voren.
bergen op zoom Het is weer tijd voor hutspot. Akkerbouwer Nuytemans uit het Noord-Brabantse Ber
gen op Zoom is druk doende met het rooien van winterpeen. Hij doet dat overigens nog steeds hand
matig, waar vele collega's machines inzetten. De wortelen gaan rechtstreeks naar groentenboeren in de
buurt. In het zuiden wordt zeer veel peen met ui gegeten, maar ook in de Randstad laat menig Hollander
zich een bordje hutspot goed smaken.
foto anp wim van vossen
Hypotheeklasten vaak te hoog
Steeds meer Nederlanders raken in financiële proble
men, vaak wegens te hoge hypotheeklasten. De Neder
landse Vereniging voor Volkskrediet (NWK) verwacht
dat dit jaar 21 procent meer schuldregelingsverzoeken
worden ingediend bij de kredietbanken.
hilversum anp
Volgens scheidend voorzitter J.
Siebols van de NWK moeten
de banken zich dit jaar over
40.000 schuldregelingen buigen
met een gemiddelde schuld van
circa 20.000 gulden. Dat bete
kent een verdubbeling in acht
jaar tijd, zo berekende Siebols
gistermiddag tijdens een con
gres voor kredietbanken.
Niet alleen de nieuwe faillis
sementswetgeving is daarvan
de oorzaak. Consumenten laten
zich 'bedwelmen' door de gun
stige economie en gaan te hoge
hypotheeklasten aan, aldus de
NWK-voorman. „De toekomst
blijkt echter niet voor iedereen
zo zonnig. Met als resultaat: fi
nanciële problemen."
De Nederlandse Vereniging
van Incasso-ondernemingen
trok eerder dit jaar ook al aan
de bel met een gelijkluidende
waarschuwing. De vereniging
constateert dat de Nederlander
steeds hebberiger wordt en
daarom steeds meer leent. Be
halve het eigen huis brengt ook
de mobiele telefoon menig con
sument (jaarlijks 80.000 bellers)
ernstig in de problemen. Alle
openstaande rekeningen van
mobiele schuldenaars beslaan
in totaal 50 miljoen gulden.
Vooral jongeren nemen vaak
een mobieltje, terwijl ze dat
meestal moeilijk kunnen beta
len. De gemakzucht waarmee
telecombedrijven omgaan met
de wanbetalingen stoort Twee
de-Kamerlid S. Noorman-den
Uyl mateloos. „Zij boeken veel
te gemakkelijk en snel de schul
den af, die vervolgens weer in
rekening worden gebracht bij
de andere gebruikers."
Ook banken als de Postbank
en ABN Amro maken het te
eenvoudig voor jongeren om
op de pof te leven. Noorman
den Uyl: „Het zou niet mogen
dat iemand met een maandin
komen van 150 gulden een
schuld kan opbouwen van 2000
gulden."
Met de jongerenrekeningen
van de banken gebeurt dit maar
al te vaak. „De schuld kan nog
ergere vormen aannemen, om
dat een jongere zo'n rekening
bij meerdere banken kan afslui
ten." Volgens haar beginnen
heel wat tieners zo hun 'vol
wassen leven' met een valse
start.
den haag» stallatie die uit biogas vervui
lend waterstofsulfide verwijdert
en omzet in biologisch zwavel.
Dat kern daarna als kunstmest
worden gebruikt.
Het Leidse bedrijf Bubble-
Deck, dat buiten de prijzen viel,
is nog in de race voor de Jeugd-
trofee. Die wordt uitgereikt
door kinderen uit groep 8 van
de basisschool. Zij bezoeken de
komende weken alle genomi
neerden om te bekijken hoe
milieuvriendelijk produceren in
zijn werk gaat. Die bedrijven
dingen ook mee naar de Euro
pean Environment Awards
2000, uitgeloofd door de Euro
pese Commissie in Brussel.
Winnox Combustion Systems
heeft de milieuprijs voor de In
dustrie 1999 gewonnen. VNO-
NCW-voorzitter Blankert over
handigde de winnaar gisteren
in het ministerie van VROM een
twee meter hoog kunstwerk van
gerecycled beton. Het een
mansbedrijf uit Molenbroek
ontwikkelde een brander, waar
bij brandstof en zuurstof in een
turbulentiestroom door elkaar
draaien zodat de verbranding
optimaal is. Paques Bio Sys
tems uit het Friese Balk won de
prijs voor internationale duur
zame ontwikkeling met een in-
den haag anp
automatische en onbemande
buis van 12 km lang zou geheel
volgens nieuwe technieken
worden aangelegd. Er is ruimte
voor een miljoen ton lucht
vracht en een hoeveelheid bloe
men en planten ter grootte van
duizend vrachtwagens.
Schiphol'en de bloemenvei
ling willen zelf 100 120 mil
joen gulden financieren. Ook
zijn ze bereid om eenderde van
de overheidsbijdrage terug te
betalen in de vorm van ge-
bruiksbelasting.
Projectleider P. Luitjens zegt
het begrijpelijk te vinden dat
Netelenbos het gevraagde be
drag niet direct overmaakt. „Dit
zou de eerste ondergrondse
goederenbuis van Nederland
worden. De minister vreest
kennelijk dat ze voor volgende
buizen ook zoveel moet beta
len", vermoedt Luitjens. Overi
gens heeft hij het geld pas in
2001 nodig. De buis zou dan in
2004 open kunnen gaan.
Minister Netelenbos is niet
zonder meer bereid 300 miljoen
gulden te betalen voor het on
dergronds goederentransport
tussen Schiphol, bloemenvei
ling Aalsmeer en Hoofddorp.
De luchthaven en de bloemen
veiling hadden haar vorige
week om die bijdrage gevraagd
om het ondergrondse buizen
net te verwezenlijken.
Netelenbos meldde de Twee
de Kamer dat ze teleurgesteld
was over het verzoek van beide
instellingen. „In de krant lees je
vaak mooie verhalen over pu-
bliek-private samenwerking. De
praktijk is hier toch anders", al
dus de minister.
Het ondergrondse buizennet
moet Schiphol en de bloemen
veiling verbinden met de hoge
snelheidslijn ter hoogte van
Hoofddorp. De vracht kan dan
snel richting Zuid-Europa wor
den getransporteerd. De geheel
frankfurt raymond peil
President-directeur W. Duisenberg van
de Europese Centrale Bank. foto ap
nieuwsanalyse
Rente omhoog, beurskoersen omlaag.
Dat was al jaren een vaste stelregel, waar
financiële markten maar hoogst zelden
van afweken. De renteverhoging vein 0,5
procentpunt die de Europese Centrale
Bank (ECB) gisteren afkondigde, leidde
echter tot een feestje. ECB-president W.
Duisenberg staat kennelijk in een goed
blaadje bij de financiële wereld; degelijk,
betrouwbaar en voorspelbaar, zoals ove
rigens ook zijn bedoeling is.
De renteverlaging van 0,5 procent in
april, waar goede argumenteri tegen wa
ren, en een dito verhoging in oktober -
over het nut waarvan ook twijfel bestaat
- lijken op monetaire krachtpatserij. Ze
ker met de onzekerheid die de millenni
umwisseling op financiële markten
brengt en die al merkbaar is in drastisch
opgelopen rentetarieven voor leningen
die tot in of na 2000 doorlopen.
„Het millennium is een factor van
overweging geweest", zei Duisenberg
gisteren in een toelichting op het rente-
besluit, onder het dak van de 'Euro-to-
wer' in Frankfurt. „Maar daarbij ging het
meer om de omvang van de rentestap.
Met andere woorden: de forse verhoging
is tevens bedoeld om de millenniumpa
niek te dempen.
De belangrijkste reden blijft echter de
aantrekkende economische groei. Te
goedkoop geld lenen en te veel euro's in
omloop kunnen uiteindelijk prijzen en
beurskoersen opblazen.
Ervaringen met luchtbeleconomieën
in Azie zijn over het algemeen niet on
verdeeld gunstig geweest. Voor zover de
ECB dit in enige mate kan voorkomen,
zal zij dat altijd doen.
De belangrijkste graadmeter daarvoor
bij de bank is 'prijsstabiliteit', ofwel een
inflatie van tussen de nul en twee pro
cent. Onder meer ook door de sterk op
gelopen olieprijzen zijn veel dingen ge
leidelijk duurder geworden.
Het herstel van de economische groei
in Europa is, na de crises veroorzaakt
door achtereenvolgens Azië en Rusland,
echter inmiddels zo overtuigend dat eu
roland wel een stootje in de vorm van
een hogere rente kan velen. „We zien in
de eerste helft van 1999 een aantrekken
de groei in de euro-zone, in het derde
kwartaal ook.
De vooruitzichten voor verdere groei
zijn goed", is het oordeel van de Euro
pese centrale bankiers.
Een mogelijke renteverhoging van
0,25 procent, verklaarde Duisenberg
verder, was onderwerp van discussie in
het bestuur van de ECB. „Maar we wil
den niet dat er speculaties en verwach
tingen zouden ontstaan dat er later nog
meer zou komen."
