Kamer eens met cultuurnota
Dans is geen wetenschap, het is een gevoel'
Zondag naar
de WoonMall.
Cultuur Kunst
ZC
Peter Dijkstra dirigeert
oordachte Mis van Bach
Traantje bij 'Ja Zuster, Nee Zuster'
A
hnllanrl rtanrp fpQti\/pl
LVCredden of rustig
laten verzuipen?
Moord in de museumzaal
PLLm^LIUILLR IMJ
feuls wint Trouw Publieksprijs
;tfrdam Het boek 'Mevrouw mijn moeder' van Yvonne
juls is gisteren uitgeroepen tot Boek van het Jaar 1999. Bijna
.000 lezers brachten een stem uit. Ruim 17 procent van hen
os voor Keuls. Aan de prijs is een bedrag van 15.000 gulden
rbonden. Andere genomineerden voor de prijs waren dit jaar
ider anderen Harry Mulisch, Isabel Allende en A.C. Baantjer.
up van 't Hek won met 'Fax' in de categorie bundels, 'Het
tament' van John Grisham werd het spannendste boek, in de
briek mens en maatschappij won H.M. Kuitert met 'Jezus: na-
enschap van het christendom'. Marianne Fredriksson, win-
res van het Boek van het Jaar 1998, won met 'Simon' in de ca-
>orie vertaalde romans en verhalen.
itroën stop met film-sponsoring
11 isterdamAutomerk Citroën trekt zich terug als sponsor in de
iderlandse filmwereld. Het bedrijf stak sinds 1994 per jaar
ïler nnen' in bijvoorbeeld het International Filmfestival Rotter-
lQr m, Het Nederlands Filmfestival in Utrecht en kleinere pro-
cties. De sponsoring wordt eind dit jaar gestopt op last van
lini t hoofdkantoor in Parijs. Volgens een zegsman wil 'Parijs' de
n Dmotie van het automerk centraal gaan regelen. Voor het In-
Tiational Filmfestival Rotterdam komt de mededeling van Ci-
r ȑn als een koude douche. Het evenement komt niet in ge
er ar. Het festival, dat al over krap drie maanden begint, is wel
jte arstig op zoek naar een nieuwe geldschieter. „Het gaat niet
zeer om het geld, maar vooral om de faciliteiten", aldus een
lordvoerster van het festival. Het bedrijf leverde twintig auto's
zo'n 2000 gasten te vervoeren. Citroën stak behalve de au-
jaarlijks zo'n 100.000 gulden in het Rotterdamse festival.
muziek recensie
lidy van der spek
r I NI ert Ho^e Messe van ®acb door het
rdorps Kamerkoor olv. Peter Dijk-
Sm v Anabela Coelho Marcos, so-
Lisinka de Vries-Schuring,
zzo, Robert Getchell, tenor, Mare
bas-bariton en het Barokorkest
48 met oninklijk Conservatorium Ge-
rd gisteravond, Pieterskerk, Leiden
1.
996 waagt dirigent Wim van
uwen met zijn Leiderdorps
lerkoor zich voor 't eerst
Bachs Hohe Messe; gewor-
in de ruimte met een vor-
dedljke afloop. Anno 1999
mt de nieuwe dirigent Peter
stra de draad met het verle-
weer op, schuurt, poetst,
nenlelt de 'samenvatting' van
meest waardevolle dat Bach
omponeerd had op het
ng 1 1 van de vocale kerkmuziek:
Wo leroemde Mis in b klein,
ster Dijkstra heeft deze mis
razen als onderdeel van zijn
lexamen koordirectie aan
Koninklijk Conservatorium,
eravond was de generale re-
GraJitie, zes november zal Dijk-
'gewogen' worden in de
Ierse kerk in den Haag. En
r ik vermoed, niet te licht
randen worden. Licht was de
overigens wel; en ingeto-
hier en daar opmerkelijk
jzaam, wars van groots ver-
1, niettemin imponerend,
ijkstra heeft voor een min of
•r authentieke uitvoerings-
;tijk gekozen. Hij combi-
rt hiervoor een weliswaar
oorlijk versterkt kamerkoor
het Barokorkest van het
linklijk Conservatorium, sa-
ïgesteld uit studenten van
afdeling Oude Muziek en
rarische Uitvoeringspraktijk.
de solisten (waarvan er
e wegens ziekte zijn vervan-
hebben bepaald geen
lboyante operastemmen,
aderen (wellicht?) het ba-
on
S isi
w gn
De hele uitvoering getuigt
van doordacht intelligent vak
manschap. Tempi zijn zorgvul
dig gekozen, dynamiek span
nend opgebouwd, rusten geraf
fineerd getimed, soms zelfs een
weinig té gewild. Je zou zeggen:
ideaal in alle opzichten. Onte
genzeggelijk wordt er intens,
bijzonder knap, indrukwekkend
gemusiceerd, maar voor mij
ontbreekt, op enkele plaatsen
na, het bruisende, extraverte
element. Dat heeft veel te ma
ken met het gebruik van au
thentieke instrumenten. De
klank is verfijnd en welhaast
spiritueel, met name van de
beeldschone flauto traverso I,
maar beduidend te klein voor
de hoge, diepe Pietersruimte. Er
moet nogal eens worden bijge-
stemd, m^ar dat kan de enge,
regelmatig onzuivere, stoterige
klank van de corno da caccia
(een soort hoorn zonder ventie
len) niet verhinderen. Boven
dien raakt het koor van deze
onwelluidendheid enigszins op
tilt waardoor 'Cum sancto spiri-
tu' niet direct pittig en alert op
gang komt.
Kracht en vrijheid verrassen
in het 'Sanctus-Osanna-Bene-
dictus', en 'Dona nobis pacem'.
Dijkstra laat het Sanctus won
derbaarlijk mooi veren, alle
stemmen zweven en zwerven.
De dynamiek zwelt mysterieus
aan en als een schaduw ver
glijdt de klank weer. Hier doet
Dijkstra iets heiligs, iets ondefi
nieerbaars!
De sopranen zijn doorschij
nend licht, maar hebben na de
pauze duidelijk meer pit en vi
taliteit. Het Leiderdorps Kamer
koor kan bijzonder trots zijn op
haar alten. Het kruidige colo-
riet, de vitale inzetten, de heel
lichte vibratie in samenzang (na
de pauze jammer genoeg net
iets te veel) geeft vooral het eer
ste deel van dit prachtig monu
ment de meeste glans.
Amsterdam Het had natuurlijk een feestje
moeten zijn, de presentatie van een koffer vol
herinneringen aan 'Ja Zuster, Nee Zuster*.
Maar door het recente overlijden van Hariy
Bannink kreeg die bijeenkomst gistermiddag
in de Amsterdamse Brakke Grond een wat
ander tintje. Even was er zelfs overwogen de
bijeenkomst wat meer ingetogen te laten
zijn, maar de familie van de componist wilde
dat het door zou gaan. Harry had er immers
zo naar uitgezien. En zo ontstond een mooi
warm feestje waar soms voorzichtig een
traan op viel. Een feestje met veel mooie
woorden over de unieke samenwerking tus
sen schrijfster Annie M.G. Schmidt en com
ponist Harry Bannink. Die naast zoveel
mooie cabaret- en musicalnummers ook in
1966 de unieke jeugdserie 'Ja Zuster, Nee
Zuster' opleverde, over een 'rusthuis vol her
rie'.
Het publiek werd doodstil bij het zien van
Leen Jongewaard en Hetty Blok, die als Gerrit
en zuster Klivia dat onwaarschijnlijk mooie
duet 'Duiffies' zongen. De liedjes met een
ongehoorde eenheid van tekst en muziek le
ven nog bij de mensen, dat bleek ook toen
Hetty Blok na alle speeches en het overhan
digen van de eerste exemplaren aan Flip van
Duin en Monique Bannink, respectievelijk de
zoon van Annie en de dochter van Harry, wat
liedjes uit de serie ging zingen. Het publiek
mocht meedoen en daarom had ze wat tek
sten uitgedeeld. Maar daarmee onderschatte
ze al die mensen. Moeiteloos zong iedereen
mee: 'De kat van ome Willem', 'Mijn opa',
'Een stekkie van de fuchsia' en noem ze maar
op. Zelfs de coupletten die niet op papier
stonden kwamen vlot uit de kelen en spon
taan klonk waar nodig een tweede stem. Een
mooiere hommage hadden Annie en Harry
niet kunnen krijgen.
En dan was er natuurlijk dat koffertje waar
het om te doen was. Het bevat een boek met
veel foto's en de verhalen van alle twintig af
leveringen. Daarnaast is er een liedboek met
alle 58 liedjes, zijn er twee cd's met die lied
jes, waaronder twintig die nooit eerder zijn
uitgebracht. Op 24 december gaat bij het RO
Theater een toneelversie van de serie in pre
mière. Dan met Loes Luca als Zuster Klivia.
FOTO GPD/ROLAND DE BRUIN
D66 en GroenLinks bekritiseren werkwijzeVan der Ploeg
De Tweede Kamer is het in grote lijnen eens met de uit
gangspuntennota 'Cultuur als confrontatie' van staatsse
cretaris Van der Ploeg van Cultuur. In die nota is het Ac
tieprogramma Cultuurbereik opgenomen, dat rond de
131 miljoen gulden gaat kosten. Daarvan is 50 miljoen
bedoeld voor sterkere programmering en het bereiken
van een diverser publiek.
den haag anp
De Kamer vroeg zich gisteren
tijdens een overleg met de be
windsman echter af of die 131
miljoen gulden wel gedekt is.
Iedereen kreeg vast een kopie
uit de tas van de staatssecreta
ris, waarin de dekking van het
door hem als 'indicatief be
stempelde bedrag werd gege
ven. Het geld moet onder meer
komen uit het Regeerakkoord,
uit de cultuurbegroting, uit ren
te op het aankoopbudget Wet
Behoud Cultuurbezit, uit zoge
noemde 'herschikkingen' van
gelden en verschuivingen van
subsidies.
Vooral Dittrich van D66 had
moeite met de gang van zaken:
,,De staatssecretaris moet met
de Kamer, die het beleid moet
controleren, niet zo omgaan."
Ook Halsema van GroenLinks,
die een tekort van 34 miljoen
heeft bespeurd, had kritiek:
„Het gaat van 'u moet er maar
op vertrouwen dat het goed
komt.' Dat kan zo niet."
Er staat echter nog niets vast,
bleek uit de woorden van de
bewindsman: „De uiteindelijke
uitgaven worden pas vastge
steld bij de Cultuurnota voor de
periode 2001-2004, dus over
een jaar. Er zullen nooit uitga
ven worden geaccordeerd
waarvoor geen dekking is." Van
der Ploeg beloofde nog wel een
'nette' vorm van zijn indicatie
ve begroting aan de Kamer.
De hele Kamer hamerde op
kwaliteit als voornaamste prio
riteit voor het verdelen van gel
den. D66-woordvoerder Dit
trich is bang dat de kwaliteit bij
Van der Ploeg een 'onderge
schoven kindje' is. Breed leeft
de vrees dat met het streven om
meer publiek te bereiken ver
vlakking zal optreden, maar
Van der Ploeg is ervan over
tuigd dat dat niet zal gebeuren.
„Als iets geen hoge kwaliteit
heeft komt het sowieso niet in
aanmerking voor subsidie."
Atsma van het CDA toonde
zich, net als Dittrich, lichtelijk
ongelukkig met wat hij ziet als
een al te nadrukkelijke regelge
ving voor de kunstsector van
bovenaf: Van der Ploeg „wil or
kest, dirigent en componist
zijn, maar hij zou een toneel
knecht moeten zijn: onmisbaar
en het liefst ook onzichtbaar."
Van der Ploeg wees tijdens
het overleg nog het gerucht van
de hand dat het fonds voor de
Scheppende Toonkunst zal
worden opgeheven.
'd centrale thema op Holland Dance Festival
haag hanneke van den berg
d
val: heel veel
passie.
Het festival heeft de titel
'From time to time' meegekre
gen. Het thema 'tijd' komt in el
ke voorstelling terug. Er wordt
zowel naar het verleden als
naar de toekomst gekeken. Het
historische perspectief komt
naar voren in het ballet 'Le
Chant du Rossignol' uit 1925
van de beroemde choreograaf
Balanchine, dat wordt uitge
voerd door het Monte Carlo
Ballet. Daarnaast is er ook een
voorstelling waarin de nieuwste
visuele technologie samensmelt
met dansbewegingen in een
voorstelling van de Canadese
groep PPS-Danse. Uit Neder
land komen onder meer Beppie
Blankert en het Nederlands
Dans Theater, die ieder op ei
gen wijze het thema in hun
choreografieën hebben ver
vlochten.
Heel bijzonder is het optre
den van het Amerikaanse gezel
schap 'The Trocks'. Het geheel
uit mannen bestaande dansge
zelschap kijkt met een forse
knipoog naar4 het klassieke bal
let. Humor en parodie voeren
de boventoon in hun voorstel
lingen. „Dansers nemen zich
zelf vaak heel serieus. Hier kan
ook om dans gelachen worden
en dat maakt het meteen alle
maal een stuk minder zwaar",
aldus Wuersten.
Toen hij de programmering
aan het invullen was, lette hij
volgens eigen zeggen vooral op
kwaliteit en niet op de nationa
liteit van de gezelschappen.
Toen de contracten waren gete
kend, werd hij zich er pas van
bewust dat de meeste buiten
landse groepen uit de VS en Is
raël kwamen.
„En toen bedacht ik dat dit
toch wel erg grappig was, want
juist in deze landen is tijd een
heel belangrijke factor, maar
wel bij beiden op een heel an
der vlak. In de VS is het motto
'tijd is geld'. Er zijn daar voor
dansers geen goede voorzienin
gen, dus alle dansers hebben
wel een paar bijbaantjes, omdat
ze anders niet rond kunnen ko
men. Ze trainen dus een paar
uur per dag heel gediscipli
neerd en gaan er dan weer als
een haas vandoor omdat ze el
ders geld moeten verdienen.
Die haast en tegelijkertijd die
ongelofelijke gedisciplineerd
heid werken door in hun dans
bewegingen."
,,'In Israël heeft tijd weer een
heel andere waarde. Omdat de
politieke situatie daar zo ge
compliceerd is, leven de meeste
Israëliërs volgens het principe:
'morgen kan het allemaal voor
bij zijn'. Dus zit er bij de dan
sers heel veel passie in, wan
hoop bijna. Dat levert weer heel
aparte chorografieën op."
Het thema 'tijd' intrigeerde
me en ik hoop dat het mensen
nieuwsgierig heeft gemaakt.
Maar zo'n thema kiezen is net
als een maaltijd koken. Je kunt
zeggen dat het kip is, maar ik
kan niet bepalen hoe het
smaakt. Daar heb ik geen enke
le invloed meer op. Zo geldt het
ook voor dit festival. Ik hoop
dat het smaakt."
Programma Holland Dance Festival:
11 nor-. PPS-Danse, Nederlands Dans
Theater II
12 nov- Rita Steinberg. PPS-Danse. Ne-
chef jan rijsdam. 071-5356444, plv. chef caroline van overbeeke 071-5356440
Het gaat niet goed met het Leids Visser dj's noemt en geen optre-
Vrijetijds Centrum (LVC). Het dende bands die de toon zetten
aantal bezoekers loopt terug, het in het LVC. Veelzeggend. Alhoe-
centrum kampt met een tekort u>el, onder ingewijden is al lang
aan vrijwilligers en het gebouw bekend dat ook de programme-
aan de Bree
straat verkeert
in deplorabele
staat. Een
nieuw imago
(compleet met
nieuw logo) en
een bescheiden
verbouwing,
komend voor
jaar. moeten
het LVC van de
ondergang red
den. zo maak
ik op uit een
interview in
deze krant met
LVC-directeur
Ruud Visser.
Inhoudelijk
zit het volgens
Visser wel goed
met het LVC.
De jaren zeven
tig-uitstraling
van het ge-
bouw is volgens hem de belang
rijkste reden waarom mensen
wegblijven. Ik denk dat het in
houdelijk helemaal niet goed zit
en dat de jaren zeven tig-uitstra
ling van de LVC-directeur en -
bestuurslid Delemarre een an
JAN RIJSDAM
ring van het
LVC een kwij
nend bestaan
leidt en
bands niet
zelden begin
nen te spelen
met tien
man/vrouw
in de zaal.
Kortom: het
LVC is een
soort disco
theek gewor
den, met ah
doekje voor
het bloeden
een podium
(het zolderca
fé) voor een
groep jong-
bejaarden, of
zo u wilt ou
dere jonge
ren. Publieks
trekkers ah
De Kast en Caesar staan bij de
buren (Stadsgehoorzaal, Bac
chus), waarom ook niet. En om
de beste dj's in huh te halen
voert het LVC een verbeten strijd
met discotheken in Leiden en
wijde omgeving. Ik wens het
dere reden zijn waarom het niet LVC graag toe dat het succesvol
goed gaat met het Leidse poppo
dium. Ah ik Visser in hetzelfde
interview over de steevast afge
laden discotheek In Casa hoor
zeggen: „Dat boeit me niet. In
Casa h een commerciële dheo',
krijg ik sterk de indruk dat hij
bezig is met een achterhoedege
vecht. Visser lijkt op een popar
tiest die niet gedraaid wil wor
den op een commercieel radio
station. De LVC-directeur wordt
kennelijk nog geplaagd door een
vieze smaak in de mond ah een
tent als de zijne commercieel ge
rund moet worden. Over de ja
ren zeventig gesproken-
De werkelijkheid is dat het
LVC op het gebied van dhco-
party's (swingavonden, in eufe
mistisch L VC-jaren-zeventig
jargon) al lang de concurrentie
is aangegaan met dhcotheken
als In Casa en dat het poppodi
um aan de Breestraat onder de
poppodia in Nederland al lang
geen rol van betekenh meer
speelt. Vhser zegt het in het in
terview zelf: Qua muzikale ver-
h in die strijd, want Leiden
heeft te weinig discotheken. Al
leen: ah het dj's zijn die inhou
delijk en qua muzikale vernieu
wing de toon moeten zetten in
het LVC, en niet de podiumacts,
dan zie ik niet zo in wat het ver
schil nog is met de op commer
ciële leest geschoeide Liquid
Party's in In Casa of elders.
Het maakt de vraag actueel of
het LVC gered of juist opgeheven
moet worden. Lees: of er op ter
mijn nog wel een nieuw gebouw
moet komen, zoah voorzien in
het Aalmarktplan. Die vraag is
niet populair onder de linksige
bestuurders die in het Leidse po
litieke en culturele wereldje de
dienst uitmaken. Toch h het een
reële vraag of de gemeente een
nieuwe LVC-dhcotheek moet
subsidiëren. De overheid pleegt
in het algemeen die culturele
voorzieningen te
stimuleren/subsidiëren, die niet
opgewassen zijn tegen de druk
van de markt. Daar valt ook,
wat men doorgaans noemt, de
nieuwing waren we altijd 'top of betere popmuziek onder. Nu het
the bill' om vervolgens i
adem de voormalige LVC-dj's L-
Dopa en Jozo ah voorbeeld te
noemen 'die allebei gerenom
meerde namen zijn geworden in
de Melkweg en de voormalige
Roxy.' Het is veelzeggend dat
LVC zich terug lijkt te trekken
als poppodium, en zich steeds
meer profileert ah dhcotheek, is
het misschien zinvol de podi
umfunctie straks ook onder te
brengen bij de Stadsgehoorzaal,
uitgebreid met een kleinere zaal.
derlands Dans Theater II, Anat Da-
nieli/Barak Marshall
13 nov: idem
14 nov: Intro Ensemble voor de leugd,
Michael Schumacher, PPS-Danse
16 nov: Les Ballets de Monte Carlo
(met Ned. Ballet Orkest)
17 nov: Les Ballets de Monte Carlo,
Beppie Blankert. Time Frames
18 nov: Beppie Blankert, Time Frames,
Complexions
19 nov: The Trocks, Beppie Blankert,
Time Frames, Complexions
20 nov: The Trocks, Beppie Blankert,
Michael Schumacher, Complexions
21 nov: Intro Ensemble voor de Jeugd
23 nov: The Breathing Show (Bill T. Jo
nes), Johan Greben
24 nov: The Breathing Show, Johan
Greben, Mayumana
25 nov: Nederlands Dans Theater I,
Mayumana
26 nov: Nederlands Dans Theater I, IT
Dansa/De Rotterdamse Dansacade-
mie, David Parker The Bang Group,
Mayumana
27 nov: idem
De voorstellingen vinden plaats in
het Lucent Danstheater, het Theater
aan het Spui, het Korzo theater, het
Koninklijk Conservatorium en
Zwembad De Regentes. Inlichtingen:
070-3616142.
theater recensie
han geurts
Voorstelling 'Afraid of Red, Yellow and
Blue' door theatergroep Toetssteen Ge
zien 3/11, Boymans van Beuningen,
Rotterdam Nog te zien aldaar: t/m za-
Met het mes door het schilde
rij en luisteren naar het geluid.
Het doek spat open. Een
moord? Met het mes in de rug
van de toneelspeler. Bloed
breekt door het overhemd.
Een moord? Over het podium
lopen terwijl een ander een
voorstelling staat te spelen.
Eert moord?
Na het geruchtmakende
'Emily' pakt schrijver Ger Beu-
kenkarqp van theatergroep
Toetssteen nu de abstracte
kunst aan met 'Afraid of Red,
Yellow and Blue'. In een ver
nuftig plot legt hij de link tus
sen toneel en beeldende
kunst. Het stuk speelt zich af
in een museumzaal, en wordt
in Boymans ook werkelijk in
zo'n zaal opgevoerd. Nu en
dan komt er een schrijver
doorheen lopen die vertelt dat
hij de uitvinder is van zijn per
sonages. Die rol wordt weer
gespeeld door Beukenkamp
zelf, die dus zijn eigen tekst uit
zijn hoofd heeft geleerd maar
in feite de waarheid spreekt
als hij zegt dat hij de schrijver
is. Veel dubbele lagen kortom.
Niet bang van rood, geel en
blauw was de bediener van
het mes. Bij Toetssteen een
gestoorde dwaas met de vaste
wil om zich te verzetten tegen
de dictatuur van de abstracte
kunst, aangenaam neergezet.
We komen hem ironischerwijs
tegen als suppoost, later als
timmerman met een cirkel
zaag, maar als hij eindelijk op
nieuw toe wil slaan is een
zwaar gefrustreerde museum-
directrice hem voor.
Het gevaarlijke rode kunst
werk bleek bij nader inzien
niet abstract, het was een
baarmoeder, bloed, het was
de doodsteek van al haar
kunsttheorieën. Uiteraard
kunnen we in alle personages
de hoofdrolspelers herkennen
van het snijfestijn in het Ste
delijk Museum destijds. Leuk
is de scène van de moeder van
de kunstversnijder met de
Amerikaanse reparateur die zo
veel geld kreeg voor een kwast
latex.
De lekkere sensatie van het
koninklijk huis krijg je niet als
je over kunst gaat praten. The
atergroep Toetssteen trapt in
de klassieke val van theater
makers die het over kunst
gaan hebben en houdt te veel
exposees, gedegen uitleg en
snedige opmerkingen over ve
le kunstinhoudelijke zaken,
maar vergeet dat het daar op
het toneel niet om gaat. Men
sen willen we zien, die iets
met elkaar hebben. Anders ge
zegd: er is wel een schrijver
maar er is geen verhaal.
i WoonMall Alcxandriuni. W oor» m all
.•r dan 50 woonspecialisten ALEXAN DR
Kom zondag inspiratie opdoe
U bent van harte welkom bij
onderéén dak. Tot 14 november: expositie 'licht emotie'.
D e grootste woon beleven is van Nederland.
lag 16. Openbaar vervoer: NS- cn metrostation Rotterdai
Zondag geopend van 12
t 17 (l
Bel gra
