Annie Romeinprijs voor Marga Minco
Uit ervaring weet ik dat bijna iedereen kan zingen
Cocker schudt gladheid
alsnog van zich af
Cultuur Kunst
'Kus van een vis',
sierlijk en sprookjesachtig
Cranberries hebben elan nog niet terug
Piepjonge concertmeester
bij het Brabants Orkest
Weergaloze flamenco
van Angel Munoz
MUZIEK RECENSIE
LOUIS DU MOULIN
Concert: Joe Cocker. Gezien; gister
avond, Ahoy', Rotterdam.
Joe Cocker mag gemiddeld
om de twee jaar met een
nieuw album afkomen, zijn li
ve-optredens moeten het toch
nog steeds hebben van z'n
'doorbraakrepertoire' van in
middels drie decennia gele
den. Ook gisteravond in Ahoy'
greep de Britse oerstrot (55)
richting finale' weer eens vol
op terug op de klassiekers uit
z'n eerste populariteitspiek,
zoals 'The Letter', 'With A
Little Help From My Friends',
'Cry Me A River' en 'She Came
In Through The Bathroom
Window'. Waarmee de onver
woestbare rhythm bluesve
teraan niet alleen duidelijk te
gemoet kwam aan de stille
wens van het gros van de
11.000 'oudere jongeren',
maar evenzeer alsnog alle
gladheid van zich afwierp.
Anno 1999 is Cocker oog in
oog met z'n fans voornamelijk
een 'civilised man'. Keurig in
het strakke zwart gestoken en
voortdurend op scherp in een
flitsend (video)decor kan
Good Old Joe doorgaan voor
een doorsnee-entertainer, die
soepeitjes met z'n (nieuwe ze
venkoppige) band z'n muzika
le boodschappen verkoopt.
De ruwe kant is er dus op hel
podium grotendeels af bij de
man, die vooral in de eerste
helft van z'n loopbaan heel
veel moeite had om zonder
microfoon overeind te blijven.
Geen onlogische ontwikke
ling, omdat Cocker tegen
woordig gezonder leeft dan
bijna iedereen en ook in de
studio z'n toevlucht heeft ge
zocht tot verfijning, hoor z'n
laatste albums (met name het
zojuist verschenen 'No Ordi
nary World') er maar op na.
Maar, de charme van 'Joe
Cocker live' was natuurlijk wel
altijd juist de algehele ruig
heid: de bijna Neanderthaler
achtige uithalen van de 'blan
ke bastaardzoon van Ray
Charles' plus diens 'spasti
sche' mimiek, allebei enig in
hun soort. Aan die publieke
vraag komt de voormalige
gasfitter uit Sheffield eigenlijk
alleen nog een beetje tege
moet als hij aan het eind van
de rit terugduikt in z'n wilde
'Woodstock-periode'. Echt he
lemaal los gaan is er niet meer
bij, maar op die 'losse' mo
menten komt z'n unieke
stemgeluid wel aanmerkelijk
beter tot z'n recht dan bij het
uitspelen van z'n veel gepo-
lijster verse troeven als 'First
We Take Manhattan', 'My
Father's Son' en 'Soul Rising'.
)ENSDAG 3 NOVEMBER 1999
het moet ook in je opvoeding
zitten, in je cultuur."
„Wel denk ik dat de stem er
in algemene zin op achteruit
gaat. We krijgen bepaalde hor
monen binnen waardoor de
hoogte van de stem zakt. Er zijn
onderzoeken geweest waarin
dat vermoeden wordt uitge
sproken. Maar een veel groter
gevaar is het lawaai. Door de
bevolkingsdichtheid worden we
steeds meer aan lawaai bloot
gesteld. We moeten harder
gaan spreken, onze stem gaan
verheffen. En dat is voor het
zingen link."
Over Wim de Ru wordt, door
mensen die het weten kunnen,
verteld dat hij maar zelden
kwaad wordt als iets niet lukt
tijdens de repetities. De Ru
lacht. „Dat is wel zo", zegt hij,
„als mensen echt hun best
doen, heb ik geen reden om
kwaad te worden. Wel zeg ik er
iets van als er teveel wordt ge
kletst. Dat is soms hinderlijk.
Maar goed, we hebben veel ple
zier. En er worden ook grapjes
gemaakt. Toen ik eens met een
paar tenoren aan het repeteren
was en er een prachtige passage
was gezongen, zei ik: 'Ik zou
best eens aan jullie kant willen
staan.' 'Ja', zei een van de teno
ren toen, 'maar aan deze kant
wordt het niet zo goed betaald.'
Leuk."
„Dirigeren is niet alleen gees
telijk, maar ook fysiek zwaar. Ik
ben een extraverte dirigent, laat
wat zien. Het moet niet saai
worden, hoewel de manier
waarop je dirigeert niets hoeft
te zeggen over het resultaat.
Frans Brüggen dirigeert inge
houden, maar de musici weten
precies wat ze moeten doen. Ik
ben een bewonderaar van Ri-
cardo Chailly. Zo'n man levert
echt een slijtageslag. Het is
soms alsof hij uit elkaar barst.
Wat een dramatiek! Dat is ver
moeiend. Ik ben na een concert
ook altijd doodop. Lichameljk
gezien. Maar ik voel me aan de
andere kant enorm verrijkt. Als
of er een wind uit een andere
wereld door me heen heeft ge
waaid. Dirigent en musici heb
ben diepgaand contact met el
kaar. De musici moeten het ge
baar meteen begrijpen en op
pakken, je kunt niet op 'ant
woord' gaan staan wachten.
Het moet du moment gebeu
ren. Dat is inspannend."
„We vinden het leuk om een
paar fragmenten in Naturalis te
doen. De mensen kunnen vrij
binnenlopen. Het volledige
concert vindt, zoals ik al zei,
plaats in de Hooglandse Kerk.
Die kerk heeft een goede akoes
tiek, de juiste galm, al is het ook
niet helemaal perfect. Met die
galm moet je, wat het tempo
betreft, altijd rekening houden.
Anders wordt het ondoorzich
tig. De Pieterskerk is niet ge
schikt voor dit soort concerten.
De structuur van het gesteente
geeft geen mooie akoestiek. Te
hobbelig, te absorberend. Jam
mer van zo'n kathedrale kerk."
„Maar al met al is dit een
mooie afsluiting van die tachtig
jaar. Toen ik in het begin bij Ex
Animo kwam, dacht ik: 'Wat
gek, Ex Animo, net alsof de ani
mo eruit is.' Ex-vrouw, ex, dat
heeft toch iets van voorbij.
Maar daar hebben die oprich
ters natuurlijk goed over nage
dacht. Ex Animo betekent Uit
Enthousiasme. En dat enthou
siasme is gelukkig nog piep
jong."
Illary toont kunst in Witte Huis
H ffHiNGTQNHillary Clinton biedt het Amerikaanse televisiepu-
ek maandag een uniek kijkje in het Witte Huis. In een rond-
ding zal de vrouw van de Amerikaanse president de indruk-
kkende kunstcollectie tonen. Een deel van de tour leidt door
privévertrekken van de Clintons. Liefhebbers kunnen zich
rgapen aan peperdure werken van Cézanne, Monet en De
De rondleiding voert ook door de tuin waar beelden
Tin Rodin staan. De publieke rondleiding door de First Lady is
leefzonderlijk. Jackie Kennedy deed het weliswaar eerder, maar
rt Kt was in 1962.
1 'Mblin eert U2
ypsN» De gemeenteraad van Dublin eert de popgroep U2
or hun bijdrage aan de levendigheid van de Ierse hoofdstad.
raad stemde er unaniem mee in om de vrijheidsmedaille toe
kennen aan de vier muzikanten van de groep en hun mana-
r Paul McGuinness. Burgemeester Mary Freehill zegt het zeer
waarderen dat de groep ondanks haar internationale succes
Dublin blijft wonen en daar haar platen blijft opnemen. Ook
ganiseert de groep in de Ierse hoofdstad haar internationale
irnees. Bovendien zijn de vier leden van de groep (Bono, The
;e, Larry Mullen en Adam Clayton) altijd bereid mee te wer-
aan liefdadigheidsacties en culturele initiatieven van de
[d.
a onderen schilderen in 2000
»r|I
iordwuk Het Amsterdams Instituut voor Schilderkunst en de
chting Straattheater Festival Noordwijk houden van woens-
g9 tot en met zondag 13 augustus 2000 schilderworkshops
or kinderen van zes tot en met dertien jaar op de boulevard
Noordwijk. De lessen worden dagelijks gehouden van 12.00
tot 13.30 uur en van 15.00 uur tot 16.30 uur. Plaatsen kun-
worden gereserveerd door een kaartje met naam, leeftijd,
es en telefoonnummer te sturen naar Stichting Straattheater
itival Noordwijk, Pr. Bernhardstraat 57 in Noordwijk, tele-
n 071-3618636.
MAARTEN BAANDERS
stelling: 'Kus van een vis' door Con-
anssen Danst. Gezien: gisteravond,
iter Zuidplein, Rotterdam (première),
zien: 5/11 in de Leidse Schouwburg.
i intrigerende titel: 'Kus van
Nety vis'. Een voorstelling die zo
VOÜt móét wel gaan over een
wereld waar je
een direct contact mee
6s Pit. Die verwachting wordt
ken'mbenemend waargemaakt
nieuwe voorstelling van
Janssen Danst.
het begin heerst er een
teimzinnige sfeer. Een gro-
deels naakte danser ligt in
1 enorme doorzichtige bal.
igzaam bloeien de bewegin-
i in zijn lichaam op, totdat
vanuit de rollende bal de
ijde wereld inkijkt. Na dit pril-
en ongeschonden beeld
irdt duidelijk dat we ons be-
>r Vaden in een wereld^diep on-
ri dejhet wateroppervlak. Niet al-
mbu| klinken er zeegeluiden,
z verschijnen er twee danse-
ordejen, die traag zweven en
izienioverhellen zonder te val-
n (wi onder water is de zwaarte-
minder dwingend. Dan
jen er sprookjesachtige,
lijke duetten en groepsdan-
waarin de cadans van het
;er is terug te vinden. T)e be
dingen zijn traag en sereen
als de muziek van Górecki
golven afwisselt, krijgen ze
'j weemoedigs. Het is een stil-
sprookjesachtige wereld, die
veraf bekijkt.
s teraar a^stan<^ maakt gelei-
neicfjk plaats voor een intieme,
nteer jke wereld- Er wordt nu
di
De Annie Romeinprijs, de tweejaarlijkse literaire prijs
van het feministische maandblad Opzij, is toegekend
aan de schrijfster Marga Minco.
de Nieuwe Kerk in Amsterdam
in ontvangst.
De jury, met onder anderen
literatuurrecensent Elsbeth Etty
en schrijfster Hermine Land-
vreugd, kende de prijs aan Min-
Zij krijgt de prijs ter waarde van
10.000 gulden voor haar gehele
oevre. Op 19 november neemt
de 79-jarige Minco de prijs in
co toe omdat zij in haar ro
mans, novellen en verhalen
„een unieke vorm gevonden
heeft om het onbeschrijfelijke
te beschrijven en aan anderen
over te brengen."
Marga Minco is vooral be
kend door haar eerste roman
'Het bittere kruid' uit 1957. Vol
gens de jury heeft ze als geen
andere auteur de herinnering
levend gehouden aan de ver
nietiging van de joodse ge
meenschap in Nederland.
Minco begon haar loopbaan
in 1938 als leerling-journaliste
bij de Bredasche Courant, waar
ze als jodin twee jaar later op
staande voet werd ontslagen.
Na 'Het bittere kruid' volgden
gespeeld, op een zorgeloos vol
maakte manier. De serieuze
doorzichtige ballen zijn nu
prachtig speelgoed, waarop je
kunt zweven, rollen of wippen
of die je voort kunt rollen. Tij
dens een flitsend groepsspel zie
je de bewegingen die de kinde
ren van elkaar nadoen als een
golf door de rij gaan. De geba
ren hebben iets liefs en puurs.
Ze vertellen een verhaal, dat
volwassenen niet meer ver
staan, maar dat voor de kinde
ren vanzelfsprekend is. Schitte
rend zijn de voorbijschuivende
duetten met meisjes die hun ar
men als een soort lijst ophou
den waarin haar partner zijn
verhaaltje uitbeeldt. Eén keer
lopen de dansers echt als een
stoet kinderen rond. De grote
decorstukken maken dat ze er
echt klein uitzien. Steeds balan
ceert de voorstelling tussen het
oproepen van een voor ieder
een vertrouwde kinderwereld
en de melancholie om wat
voorbij is. Dat geldt ook voor de
passage waarin de tienerwereld
uit de jaren zestig wordt uitge
beeld: prachtig vertederend en
ook komisch.
'Kus van een vis' heeft een
sfeer die de hele voorstelling
ongebroken blijft. Dansgeba
ren, toneelbeelden en belich
ting werken ijzersterk samen
om die sfeer compleet te ma
ken. De dans is niet spectacu
lair, maar ontleent zijn effect
vooral aan speelsheid, subtili
teiten en sprookjesachtige ele
gantie. De doorzichtige ballen
worden niet doorbroken. De
sfeer blijft tot het eind intact.
Dit is nu eens een- paradijs dat
niet verloren gaat.
Frontvrouw Dolores O' Riordan begon voortvarend maar bleek uiteindelijk maar matig in vorm.
FOTO CPD/PETER DE JONG
LOUIS DU MOULIN
Concert: The Cranberries. Gezien: 1/11, Ahoy', Rotter-
Geen overwinningsroes duurt eeuwig. En
zie dan na het doven van het eerste uitbun
dige vreugdevuur maar weer even glorieus
terug te komen. The Cranberries zijn daar
alweer bijna een jaar volop mee bezig,
maar hebben het niet al te gemakkelijk,
bleek in Ahoy'. Waar de folky gitaargroep
uit Ierland deze lente op de plaat een rond
uit acceptabele come-back maakte met
vierde album 'Bury The Hatchet'daar mis
sen de Bosbessen op het podium nog
steeds het elan van weleer.
Frontvrouw Dolores O' Riordan (28) was
er eind 1996 de oorzaak van dat de succes
story plotseling werd onderbroken. Op de
langdurige rust die haar wegens (officieel)
oververmoeidheid werd voorgeschreven
volgde de zwangerschap van haar eerste
baby, zodat het uit Limerick afkomstige
kwartet bij elkaar wel twee jaar uit beeld
bleef.
De roest die hierdoor in de 'concertmo
tor' is geraakt is na uitvoerig proefstarten
(onder meer in het Tilburgse 013 in april
jongstleden) nog steeds niet verdwenen.
De versterking met twee hulpkrachten ten
spijt maken The Cranberries thans in le
vende lijve een matte, zo niet slordige in
druk.
Dolores O' Riordan, die ooit aan het in-
ternationale popfront werd verwelkomd als
het luchtiger nichtje van Sinead O' Connor,
begon in het met 8000 fans gevulde sport
paleis voortvarend. Wellicht ook omdat de
eerste drie nummers werden geplukt van
de meest verse troetelschijf. Maar bij het
teruggrijpen op het 'goud van oud' (met
name 'Salvation' en 'Zombie') sloeg de rou
tine dusdanig toe dat die verplichte feestjes
der herkenning ontaardden in raffelwerk.
O' Riordans matige vorm kwam het meest
ï'irigent Wim de Ru bij 80-jarig bestaan van Ex Animo
'Een leeg huis', 'De val' en 'Na
gelaten dagen'. In 1986 schreef
ze het boekenweekgeschenk
'De glazen brug'.
De Annie Romeinprijs is be
doeld voor een schrijfster die
met haar werk de vrouwen
emancipatie ondersteunt en
verder helpt. Zo op het eerste
gezicht lijkt dat voor Minco
misschien niet direct op te
gaan, maar door haar werk
heeft de vrouwelijke overleven
de van de shoah een heel eigen
stem gekregen, aldus de jury.
Enkele eerdere winnaars van de
Annie Romeinprijs zijn Doesch-
ka Meijsing, Hella Haasse en
Anja Meulenbelt.
rits van den Berg, die binnen
kort met pensioen gaat.
Wouter Vossen haalde vorig
jaar zijn diploma Uitvoerend
Musicus aan het Sweelinck
conservatorium in Amsterdam,
waar hij begeleid werd door
Herman Krebbers. In zijn stu
dietijd haalde Vossen al diverse
prijzen, zoals de onderschei
ding van de Mozarteum Som-
mer Akademie in Salzburg. Zijn
solistische vioolwerk bracht
hem reeds in tal van landen.
EINDHOVEN ANP
Het Brabants Orkest heeft de
26-jarige violist Wouter Vossen
voor het komend seizoen aan
getrokken als concertmeester.
Het orkest heeft daarmee de
jongste concertmeester van Ne
derland in huis.
In totaal heeft het orkest nu
zelfs tijdelijk drie concertmees
ters, hetgeen vrij uitzonderlijk
is. Vossen heeft als collega's
Jean Kerssemeeckers en Mau-
pijnlijk aan het licht bij het eerbetoon aan
Fleetwood Mac, 'Go Your Own Way'. De
'drive' die deze krasse knarrenformatie nog
altijd achteloos in deze jaren zeventig-klas
sieker legt, ontbrak bij Dolores en haar
mannen volledig.
Waarmee de nevenopzet, het tijdelijk
doorbreken van het nogal eenvormige ei
gen poppy-geluid, in duigen viel. Pas bij de
toegiften, toen 'Bury The Hatchet' opnieuw
nog even flink aan bod kwam, oogden en
oorden The Cranberries eindelijk in hun
element. De solo 'Dying In The Sun' van
Dolores O' Riordan, zichzelf op toetsen be
geleidend onder een gouden lichtjesboom
was als eerste toetje het hoogtepunt van
een rentree op maxi-formaat, die gegeven
de status van deze act (albumafzet tiental
len miljoenen) te weinig bood. Wel bevre
digend: Andreas Johnson, die als opwarmer
veel argeloze bezoekers voor zich zal heb
ben gewonnen, onder met de recente radi
ohit 'Glorious'.
THEATER RECENSIE
SABINE VAN DEN BERG
Voorstelling: 'Universo Flamenco', Mario
Cortés en Ines Contreras. Gezien: 2/11,
Stadsgehoorzaal, Leiden
Zijn handen steken als witte
duiven af tegen het zwarte ach
terdoek. Zijn draaien zijn
krachtig maar elegant. Zweet
druppeltjes cirkelen hier als een
propeller. Het haar plakt bij stil
stand in zijn nek. De jonge fla
mencodanser Angel Muhoz
steekt Ines Contreras naar de
kroon. Niet alleen in vaart maar
vooral in stijl. Hij bouwt zijn
bewegingen tot in de vingertop
pen uit. En tot in de zwartsuède
schoenpunten. Zijn voetenwerk
is zuiver en muzikaal.
Deze danser maakt deel uit
van de groep waarmee gitarist
Mario Cortés en danseres Ines
Contreras zich omringen. Met
elkaar brengen zij de spetteren
de voorstelling 'Universo Fla
menco'. Een avond die je de
Spaanse adem heet in de nek
laat voelen. Flamenco puro.
Ronduit virtuoos plaatst Cortés
de accenten in het compas (de
twaalf tellen waaruit het fla
mencoritme is opgebouwd).
Ook de contra's (maten die tus
sen twee tellen vallen) zijn
strak. Percussionist Israel Jimé-
nez slaat pittig en actief op zijn
caja waardoor een levendige
wisselwerking ontstaat onder
de muzikanten. Ze lachen om
eikaars vondsten. Een stel kwa
jongens, maar uiterst professio
neel. Beheersen de gecompli
ceerde flamencotechniek zo
zeer dat ze ermee kunnen gaan
spelen. De swing zit er vanaf
het begin in. En als Ines Con
treras haar choreografie begint
kan er eigenlijk al niets meer
stuk.
Haar soleares, een gedragen,
wat plechtige dans, heeft sierlij
ke momenten, haar hakken zijn
zeker, maar de bewegingen van
haar torso zijn te gering en niet
altijd overtuigend. Deze manier
van dansen is niet zo overwel
digend als die van Munoz.
Heeft niet zijn flair, zijn uitstra-
ling. Al behoort Contreras even
eens tot de artiesten van naam.
Haar tengere lichaam draait
sierlijk met de heupen. Roos in
het haar en balletjes op haar
jurk, laat zij de onderkant van
haar jurk rond haar sterke be
nen fladderen.
Mario Cortés opent met een
ingewikkelde compositie. En hij
heeft je meteen in zijn zak. Kent
zijn gitaar door en door afs was
het zijn eigen kind. Zijn muziek
heeft een zekere aanzet en een
fantastische timing. Alle com
posities zijn van zijn hand: ori
gineel, maar djcht op de huid
geschreven van de flamencotra-
ditie. Er is een dwarsfluit bij ge
haald, en hier en daar zelfs een
jazzy knipoog. Maar het blijft
bij lonken. De traditie wordt
nergens aangetast.
De duende (beheksing) die
Angel Muhoz overmant, is to
taal en dat maakt hem tot ster
danser van de avond. Er zit
ruimte, adem, in zijn kunst. Ge
durende de zwaarste ritmische
beproevingen blijft zijn gestalte
ontspannen, nergens zie je ver
kramping. En dat is in één
woord weergaloos. Samen met
Contreras danst hij de finale.
En tot slot een stukje buleria,
een vrolijk ritme waarmee elke
flamencoavond wordt afgeslo
ten. En waarin er naast de ernst
en het verdriet van de treurzang
tijd is voor een grapje, waarin
zij spelen met het publiek in
plaats van uitsluitend in de ei
gen zorgen op te gaan. 'Univer
so Flamenco' stelt je voor aan
een nieuwe generatie Spanjaar
den die de onvermoeibare pul-
se van de serieuze flamenco
vertolkt op uiterst hoog niveau.
Met de hakken dwingend in de
grond.
im de Ru, stuwende kracht
hter 'Ex Animo', is druk bezig
2t de voorbereidingen voor
t concert rondom het 80-jarig
Dileum van deze Leidse ora-
dotiumvereniging. Aan koorle-
n is er ondanks de hoge leef-
i van die 'club' en de verre-
'"ande ontkerkelijking geen ge
ek. „Koorzang is nog steeds
ipulair', zegt Wim de Ru, van-
hter een tafel bezaaid met
Ulto-mappen. „Het staat op
tweede plaats naast het
in /ii-etbal. Het zingen in een koor
bernaak verbonden met de kerk-
ng. Maar er mogen dan mis-
hien minder mensen naar de
rk gaan, het animo voor het
igen blijft. En dat zingen is
ch ook heerlijk. Het is zo'n
tur en menselijk iets."
'Ex Animo' viert het jubileum
et 'Die Schöpfung' van
Enkele fragmenten van
eheRt concert zullen aanstaande
e ofljindag worden uitgevoerd in
is bijuseum Naturalis, temidden
'in de meest uiteenlopende
wlhepsels die er maar op de
irdkloot te vinden zijn. Het
illedige concert is enkele da-
Ti daarna te horen in de
ooglandse Kerk. Dirigent Wim
Ru is er druk mee bezig.
De Ru is een gekend figuur in
iiden. Al ruim twintig jaar kie
lt hij de muze met zijn diri-
[erstokje in haar zij. In zijn
bning, waar de computer op-
kt, is hij bezig met het afhan-
slen van telefoontjes en af-
at snikken voor het komende con-
)m -fin. „'Die Schöpfung' van
aydn is een werk met een
at ^stelijk, juichend karakter.
rgemi leek me voor deze gèlegen-
Wim de Ru: „Koorzang staat op de tweede plaats naast het voetbal."
heid wel aardig. In Naturalis ge
ven we zondag twee sessies van
een half uur, waarin we frag
menten ten gehore brengen.
Haydns compisitie is één grote
lofzang op de schepping. De
verwondering om zoveel
schoonheid klinkt er beeld
schoon in door. Naturalis is na
tuurlijk de geëigende plek om
zo'n werk te brengen. Beeld en
muziek gaan daar prachtig sa
men."
„Ook de mens wordt door
Haydn bezongen. Adam en Eva
zingen een prachtig liefdesduet.
Het gaat hier om een liefde die
niet lichamelijk geconsumeerd
wordt. Er is nog niet van de
boom der kennis geproefd en
de zondeval is nog ver. Adam
en Eva tonen elkaar hun res
pect, en daarmee hun respect
aan God, hun schepper. Als
musicus treft mij vooral de een
voud van het melodische mate
riaal. Het is zeer toegankelijk,
maar ook weer wonderlijk sub
tiel en geraffineerd. Binnen het
eenvoudige muzikale idioom is
Haydn een meester in de muzi
kale expressie. Het is heerlijk
om zo'n stuk te dirigeren."
Wim de Ru heeft les gehad
FOTO HENK BOUWMAN
aan het conservatorium in Den
Haag. Naast zijn werk als diri
gent doceert hij aan de Streek-
muziekschool in Leiden. „Ze
zeggen wel dat zingen een gave
is", zegt hij, „maar ik weet uit
ervaring dat bijna iedereen kan
zingen. Als die stem maar
wordt ontwikkeld! Ik heb bij
een nascholingscursus eens
een docent aan het werk gezien
met een slecht-zingend kinder
koor. Na drie kwartier had hij
ze zover dat ze echt behoorlijk
konden zingen. Bijna elk kind
dat op school goed les heeft ge
had, kan zuiver zingen. Maar
