Meer suikerziekte onder Turkse immigranten
Gezondheid
Griep moetje
uitzieken
Waarschuwing voor ziekten
door 'xenotransplantaties'
MAANDAG 1 NOVEMBER 1999
REDACTIE. MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOELINGA 023-51)
15% korting op bijna alles een lekkere lunch
voor 60 dubbeltjes een droomreis naar Sicilië v.a. 949.-
Mogen we iedereen die 60 jaar of ouder is even feliciteren? Bij V&D krijgt u lekker iets wat
jongere mensen niet krijgen: 15% korting in cadeaubonnen en vele speciale aanbiedingen
louter en alleen voor mensen die al 60 jaar bestaan. Het enige wat u hoeft
te doen, is even met legitimatie uw persoonlijke pasje ophalen bij de
Servicekassa. De cadeaubonnen die u krijgt, kunt u van 2 november t/m
31 december inwisselen. Rond de feestdagen, dat is mooi meegenomen. Vroom&Dreesmann
Het lijkt wel of alle patiënten van de ene op de nadere dag
langs komen met dezelfde klacht. „Dokter, ik voel me niet
lekker, ik heb spierpijn, keelpijn, het trekt naar mijn oren,
en ik kan een dreigende prikkelhoest maar niet overwin
nen." Met het vallen van de blaadjes heeft de griep zijn
entree gemaakt in de Hollandse huishoudens. Tegen griep
bestaat geen geneesmiddel dat de oorzaak bestrijdt. Voor
komen is beter dan genezen, maar hoe geef ik dat advies
vorm aan de patiënt die mijn spreekuur bezoekt?
Mevrouw Brouwer meldt zich. Met hoofdpijn, een rood
hoofd, kramp in de buik, droge mond en rooddoorlopen
ogen. Ze is toenemend ziek in de loop van de dag. ,,'s
Ochtends gaat het nog wel", vertelt ze, „maar naarmate ik
meer doe, word ik warmer, dan moet ik mijn bed wel in.
Ik kom toch maar eens langs, want het is zo lastig te ver
kopen dat ik halverwege de dag naar bed moet. Maar ik
kan eenvoudigweg niet meer!"
Bij onderzoek voel ik dat ze warm is. Ze hoest niet eens
echt, maar maakt toch een zieke indruk. De temperatuur
is nauwelijks verhoogd, maar het is invoelbaar dat ze zo
niet kan functioneren. „Griep", constateer ik als ik haar
heb nagekeken. „Helaas heb ik daar geen geneesmiddel
voor, zoals bij een bacteriële infectie. Dan helpt een anti
bioticum, al moet u ook dan extra rust houden. Nu kan ik
u eigenlijk geen middel aangeven om de virussen te ver
drijven. Wel heb ik uit de homeopathie een op plantaardi
ge basis gemaakt middel, dat u ondersteunen kan bij het
verbeteren van uw conditie. Het verzacht de keelpijn en
de koorts en het helpt tegen de griepverschijnselen.
Daarnaast is er sinds kort een inhalatiemiddel op de
markt dat de griep in de kiem smoort. Het wordt niet ver
goed, maar zou volgens de fabrikant goede resultaten bie
den. De tijd zal moeten leren in hoeverre het een verbete
ring kan zijn. Uiteindelijk slaat de griep toe op het mo
ment dat uw conditie wat verminderd is."
Mevrouw Brouwer kiest voor het homeopathische middel.
Ze wil naar bed, maar vraagt op de valreep nog of het zin
heeft de griepvaccinatie te ondergaan. „De griepvaccina
tie is voor een geselecteerde groep patiënten gratis be
schikbaar. Als u suikerziekte heeft, of een longaandoe
ning, epilepsie of een hartafwijking heeft. Ook wie boven
de vijfenzestig is, komt in aanmerking. In uw geval is er
geen speciale indicatie, maar u kunt als u bent opgeknapt,
wel zelf beslissen om deze griepspuit te nemen. Het ver
hoogt de weerstand tegen de influenza die we verwach
ten." Mevrouw Brouwer zegt dat ze er over zal denken.
De volgende patiënt, Kim, is wat jonger. Ze vertelt vooral
last te hebben van hangerigheid, slapte van de spieren,
concentratiestoornissen en pijn overal. „Het is niets voor
mij. Ik doe deze week tentamen, maar ik kan me absoluut
niet concentreren. De letters dansen voor mijn ogen en
dat kan ik juist nu niet hebben. Ik moet studeren. Is er een
middel dat me kan helpen?"
Ook haar leg ik de beperkingen uit van medicatie. Op mijn
vraag of ze de laatste tijd roofbouw op zichzelf heeft ge
pleegd, zegt Kim dat ze fors heeft moeten doorwerken om
de tijd, die verloren is gegaan bij de start van haar nieuwe
studiejaar, in te halen. Ze hebben na de ontgroening veel
gefeest, blij dat het erop zat. Toen is ze veel nachtrust te
kort gekomen. En slaap haal je niet in.
Nu ze is geveld door griep telt vooral de malaise. Dat
maakt hulpeloos, want er zit niets anders op dan met een
warme grog naar bed te gaan en te slapen. Ik kan dat wat
prettiger maken door de spierpijn te verzachten en de
conditie wat te verbeteren met een ander homeopathisch
middel. Dat laatste staat ter keuze van de patiënt. Kim wil
dat niet; ze gaat het tentamen afzeggen en neemt zich
voor haar leven wat beter te organiseren.
„Zijn verse groenten belangrijk", vraagt ze. „Ik haal vaak
wat eten uit de muur als ik het druk heb. We maken in de
studentenflat gebruik van een gemeenschappelijke keu
ken, dan komt het er soms niet van om zelf te'koken." Zo
komen we aan de praat over het belang van goed eten.
Kim zal trachten meer vers voedsel te
bereiden. Extra vitamientjes in de herfst
en wintermaanden ondersteunen de
weerstand, vers of uit een potje. Dat ver
vangt de vroegere lepel levertraan. Daar
van overtuigd gaat ze naar de drogist, en
dan naar bed om uit te zieken.
Oude
veerkrachtig*
hersenen
Bij het uitvoeren van leer
en geheugentaken gebrui 5£
ken oudere mensen deels
andere hersengebieden d 01
jongeren, schrijven Cana/
se onderzoekers in het va 3(
blad 'Current Biology'. Ti
personen van tussen de
twintig en dertig jaar en n 5£
gen ouderen in de leeftijd
van zestig tot tachtig jaar
jaar werden onderworper
aan dezelfde testen, waar
hun visuele, korte geheug
werd bekeken. Uit paren
lijntjespatronen op een
computerscherm moest©
ze het patroon met de me
te lijntjes selecteren. Tijde OC
deze tests werd hun herse
activiteit gemeten met be
hulp van PET (Positron
Emissie Tomografie).
PET laat via het zichtbaar
maken van de bloedstroo
zien, welke hersengebiedf
tijdens een intellectuele t<
actief zijn. De ouderen en
jongeren bleken in deze g
heugentests even goed te
presteren. Uit de PET-opi
men kwam echter naar vc
ren, dat de oudere proefp
sonen daarvoor deels and
re hersengebieden gebrui
ten. Volgens een van de o
derzoekers blijkt daaruit, i
de ouder wordende herse
nen 'veerkrachtiger' zijn i
we denken. Zijns inziens
biedt dit resultaat hoop o
een herstel van het korte
heugen, wanneer dit om
of andere reden verloren
Zwanger
met zout
Turken die in Westeuropese landen leven, lijden opvallend meer aan
suikerziekte dan hun landgenoten in Turkije, aldus een Duits onder
zoek. FOTO ANP
Turken die in D uitsland wonen
lijden opvallend meer aan sui
kerziekte dan hun landgenoten
die in Turkije zijn gebleven. Bo
vendien is het aantal suikerzie
ken onder de Duitse Turken
veel hoger dan bij de Duitsers.
Dat is gemeten in een onder
zoek onder meer dan duizend
Turken die in de deelstaat Hes
sen wonen. De resultaten van
dit onderzoek werden bekend
gemaakt op het onlangs in
Frankfurt gehouden congres
van de Deutsche Diabetes-Ge-
sellschaft en kunnen ook als re
presentatief voor Nederland en
andere Westeuropese landen
worden gezien.
De onderzoekers troffen bij tien
procent van de in Duitsland le
vende Turken suikerziekte aan
en bij nog eens vijf procent
werd via urinestalen een storing
in de stofwisseling geconsta
teerd die tot onder meer diabe
tes kan leiden. Daarmee ligt het
aantal suikerzieken onder de
Turkse bevolking merkbaar ho
ger dan de ongeveer zes tot ze
ven procent diabetespatiënten
onder de Duitse bevolking. In
Turkije zelf lij dit slechts zeven
procent van de bevolking aan
suikerziekte.
De stijging van het aantal sui
kerzieken bij de Duitse Turken
is vooral waar te nemen in de
bevolkingsgroep van 40 tot 50
jaar. Professor H. Laube van het
Diabetes-Schulungszentrum
van de universiteitskliniek in
Giessen, heeft daarover in de
wetenschappelijke rubriek van
de Frankfurter Allgemeine Zeit-
ung gemeld dat de resultaten
van het onderzoek vergelijkbaar
zijn met de ervaringen in ande
re Westeuropese landen, dus
ook Nederland.
Volgens Laube bevordert de
migratie van armere,naar rijke
re landen het optreden van dia
betes. Bij de Duitse Turken be
treft het vooral een vorm van
Type-2-diabetes als gevolg van
overvoeding. De deskundigen
in Giessen zijn dan ook van
oordeel dat de veranderde le
vensomstandigheden en voe
dingsgewoonten aan de basis
liggen van de hoge diabetesin-
cidentie bij de Turken in Duits
land.
Het blijft niet alleen bij suiker
ziekte. Ook bij coronaire hart
kwalen zijn er duidelijke ver
schillen tussen Turken en Duit
sers. Uit een onderzoek van
professor H.U. Klör uit Giessen
blijkt dat bij Turken een hartin
farct gemiddeld tien jaar vroe
ger optreedt dan bij Duitsers.
Naar de oorzaken daarvoor
blijft het voorlopig gissen, maar
er zijn aanwijzingen dat een
mogelijk genetisch bepaalde,
slechte verdeling van de bloed-
vetten het risico op diabetes en
hartinfarct bij Turken verhoogt.
Bovendien zijn vooral Turkse
mannen dikwijls zware rokers,
wat het optreden van suiker
ziekte in de hand werkt.
Buitenlandse patiënten van alle
leeftijden hebben in onze wes
terse samenleving trouwens in
het algemeen vaker meer pro
blemen met hun gezondheid
dan de inheemse bevolking. Zo
zijn duidelijke verschillen waar
genomen in de ontwikkeling
van de stofwisseling bij buiten
landse en Duitse jongeren.
Een onderzoek bij meer dan
900 patiënten door artsen van
het Olga-ziekenhuis in Stuttgart
en van de universiteitskliniek in
Ulm heeft aangetoond dat de
bloedconcentraties bij buiten
landers gemiddeld veel hoger
liggen. In vergelijking met de
Duitse jeugd blijkt vooral tij
dens de puberteit de medische
verzorging bij buitenlandse
jongeren te kort te schieten.
Taalproblemen en de afwijken
de instelling ten opzichte van
gezondheid en preventie in mi
grantenfamilies zouden hier
voor de voornaamste oorzaken
zijn. Ofschoon de jonge Turken
meestal vloeiend Duits spreken
zijn het immers de vaak Duits-
onkundige en onwetende ou
ders die wantrouwig staan te
genover preventiemaatregelen
en regelmatig artsenbezoek.
Het Diabetes-Schulungszen
trum in Giessen houdt daarom
om de vier tot vijf weken met
een rondreizende ambulance
bus een voorlichtingsvergade
ring voor suikerzieken in het
Turks. In de bus reizen Turks-
sprekende artsen mee die be
taald worden door de Turks-
Duitse Gezondheidsstichting.
Als bij transplantatie van var
kensorganen naar mensen
nieuwe, besmettelijke ziektes
overslaan, zouden die besmette
mensen in het uiterste geval
moeten kunnen worden opge
pakt. Patiënten die een var
kensorgaan krijgen, moeten be
loven zich hun hele leven te la
ten controleren en geen kinde
ren te nemen. De Britse trans
plantatie-waakhond XIRA pleit
daarvoor in een advies aan de
regering, melden de Britse bla
den The Observeren Sunday Ti
mes.
De 'Xenotransplantation Inte
rim Regulatory Authority' geeft
zijn advies in het ontwerp voor
een noodplan voor het geval
een besmettelijke infectie over
springt. Dat plan, dat voor de
cember op de agenda staat,
komt nadat de regering onder
steeds sterkere druk van bedrij
ven is komen te staan om proe
ven met transplantatie uit var
kens toe te staan. In de VS ge
beurt dat al.
Maar er ligt nu ook een officiële
vergunningaanvraag van een
bedrijf bij Londen op tafel. De
regering weigert een naam noe
men en zegt ook niet om welke
transplantatie het precies gaat.
Haar waakhond adviseert geen
toestemming voor transplanta
tie te geven totdat zeker is dat
geen ziektes overspringen die
grote delen van de bevolking
zouden kunnen besmetten.
„Maar je kunt nooit een garan
tie van 100 procent geven", zegt
dr. David Cook van het Green
College in Oxford.
In Nederland is 'xenotransplan-
tatie', het overbrengen van or
ganen van dieren naar mensen,
volgens het kabinet onder voor
waarden ethisch aanvaardbaar.
Volgens minister Borst van
volksgezondheid kan xeno-
transplantatie met de huidige
wetgeving voldoende in de
hand worden gehouden. Proe
ven in de VS en Zweden wijzen
erop dat transplantatie van ma
teriaal uit dieren in mensen kan
helpen ziektes te bestrijden.
Hersencellen uit varkensfoetus
sen zouden kunnen dienen te
gen de ziekte van Parkinson en
hoop inhouden voor slachtof
fers van beroertes. Alvleesklie
ren uit varkens zouden mensen
met diabetes kunnen helpen.
Kruiswoord-min-een
Niet het gevraagde woord invullen, maar een woord dat bestaat uit de letters van het gevraagde
woord in dezelfde volgorde min 1 letter. (B.v. Omschrijving "dierenverblijf". Antwoord zou zijn "stal",
maar ingevuld moet worden "sta"of "tal". Welke van die twee het moet worden, moet blijken uit de
kruisende woorden.)
Horizontaal: 1. Soort raskonijn; 4. uitspansel; 7. blunder; 9. stremsel; 10. verdriet; 11. dandy;
13. koude valwind; 14. samenhang; 17. schermwapen; 18. zuivelproduct; 19. kantoorschrijver;
21. zeezwaluw; 24. deel v.e. 'trap; 26. jonge stier; 27. loofboom; 29. vochtig; 30. vocalist;
32. transparant blad v.d. overheadprojector; 33. monsterlapje.
Verticaal: 1. Spekhuid; 2. bron; 3. spoorstaaf; 4. ouderloos kind; 5. grondsoort; 6. eenstemmige
kerkzang; 8. keukengerei; 11. ongetrouwde adellijke dame; 12. oogholte; 13. zeehond; 15. opnieuw;
16. buts; 17. traag; 19. sterkte; 20. rondedans; 22. ogenblik; 23. orgelregister; 25. babybedje;
27. huiduitwas; 28. ovenkrabber; 30. schaakterm; 31. wiel.
Oplossing van zaterdag:
HORIZONTAAL: 1. Ges; 4. duo; 7. skiën; 10. pc; 12. ink; 13. do; 14. ohm; 15. rug; 16. no; 17. ris; 19. ka; 20. lui; 21. lid; 22. ne; 23. boa;
25. ai; 27. irl; 28. Ulm; 29. pa; 30. aks; 32. fa; 33. tsaar; 35. Eva; 36. per.
VERTICAAL: 2. Es; 3. ski; 4. dek; 5. un; 6. spon; 8. inri; 9. noga; 11. cholera; 13. dukdalf; 17. rib; 18. sla; 22. nipa; 24. orka; 26. imam; 30. asa;
-Z&&TU H£~r M
M£A/££K H£/SSZ, WAT
Z/.//V UW Az-tACtVT£f*
Zoutbeperking heeft
aantoonbaar gunstig
taat bij-de preventie en
behandeling van te hoge
bloeddruk tijdens de zwaï
gerschap. Dat concluderei
Nederlandse artsen uit re-
cent onderzoek in ons lan -
in het Nederlands Tijdsch(
voor Geneeskunde. Óver
zin van een zoutarm dieet
bij patiënten met verhoog
bloeddruk bestaat al gerui
me tijd discussie. Dat geld
ook waar het verhoogde
bloeddruk (hypertensie) ti
dens de zwangerschap be "S
treft. dl
Volgens gynaecologen varfr€
de academische ziekenhuF?c
zen van Amsterdam, Nijm ne
gen en Utrecht hebben re-^ei
cente Nederlandse onder-^ .n
zoeken laten zien, dat be-
perking van keukenzout (if
triumchloride) in het eten a
geen invloed heeft op het a
voorkómen en op de beha f
deling van verhoogde blof
druk bij zwangere vrouwe:
Dat moet zwangeren als z.°
muziek in de oren klinken)
want uit de onderzoeken ,a
blijkt ook, dat een niet on-Ps 1
aanzienlijk aantal zwange
ren het zoutbeperkt dieet
niet (goed) volhielden.
Zoutbeperking blijkt zelfs
nadelig te zijn. Volgens de
onderzoekers blijkt een
zoutarm dieet de inname
van eiwit, vet en
ten en van
als calcium,
um en ijzer te
wat mogelijk van invloed
op de groei en de
ling van de foetus. De on
derzoekers concluderen
ook, dat 'het preventief
therapeutisch
van een zoutbeperkt
aan een zwangere vrouw
achterwege gelaten dient
worden'.
(bron: Nederlands
Tijdschrift voor
Geneeskunde (43), 23
lÉÉÉIlÉÉjlIl
