Einde aan leergeschil
RK-kerk en lutheranen
Norbertijnen in brandvrij klooster
Pacifisme blijft
kerken verdelen
Geloof Samenleving
MAANDAG 1 NOVEMBER 1999
redactie aad rietveld, 071 -j
VANDAAG
Omdat er meer dan 25.000 heiligen zijn en
maar 365 dagen per jaar, zat de katholieke kerk
met een probleem: te weinig dagen om iedere
heilige een eigen feestdag te geven. Dat speelde
al in de zevende eeuw, want in de daaraan voorafgaande
eeuwen - de tijd van de Romeinse vervolgingen - werden
veel heilige martelaren aan de lijst toegevoegd. Maar er
waren er nog veel meer die onbekend als martelaar voor
het christelijk geloof waren gestorven. Voor al die bekende
en onbekende heiligen zonder eigen dag om te worden
vereerd, werd 'Allerheiligen' ingesteld op 13 mei 609. La
ter, in de negende eeuw, verplaatste de kerk Allerheiligen
naar 1 november, omdat tegen die tijd de oogst binnen
was, en er dus voldoende voorraad was om alle pelgrims
van voedsel te voorzien.
Blair: geen katholiek op de troon
londen De Britse troon blijft-taboe voor rooms-katholieken.
Premier Blair heeft laten weten, dat hij uitsluit dat de wet op het
koningschap wordt veranderd. Hij schrijft dat in een brief aan
het conservatieve Schotse parlementslid Lord James Douglas-
Hamilton, die van mening is dat de wet aan de huidige tijd
moet worden aangepast. De Schot vindt dat ook uit de wet op
het koningschap moet blijken dat Groot-Brittannië een land is
met veel geloofsrichtingen. De bepaling dat iemand die met een
'papist' getrouwd is geen recht heeft op de troon, vindt hij uit
de tijd. Blair vindt dat de wet uit 1701 moet blijven zoals hij is.
Zijn argumenten tegen aanpassing zijn vooral procedureel. Wij
ziging van de Act of Settlement maakt aanpassing van acht an
dere wetten nodig, en dat zou dan ook nog eens in vijftien lan
den van het Gemenebest moeten plaatsvinden.
Nötre Dame bijna schoon
parijs Steenhouwer Mohammed Benabdelhoued reinigt een
van de beelden aan de gevel van de Nötre Dame. Aan het
schoonmaken van de westelijke gevel van de kathedraal in Pa
rijs wordt al bijna zeven jaar gewerkt. De klus moet voor de jaar
wisseling geklaard zijn. Óp veel plaatsen is rond de beelden
schrikdraad aangebracht, om te voorkomen dat duiven ze weer
onderpoepen. foto reuters
Missionaris vermoord in Angola
rome» Een 59-jarige Italiaanse missionaris is zaterdag in de An
golese hoofdstad Luanda vermoord dóór rovers. Dit heeft Mis
na, het Romeinse persbureau van missieorden, meegedeeld.
Het slachtoffer is de 59-jarige pater Umberto Negrini, die sinds
1985 in Angola werkte. Hij zat in een auto, die de rovers wilden
stelen.
Opperrabijn Jakobovits overleden
londen De voormalige Britse opperrabijn Lort Jakobovits is
zondag op 78-jarige leeftijd overleden aan de gevolgen van een
hersenbloeding. Het overlijden werd bekendgemaakt door op
perrabijn Jonathan Sacks, die Jakobovits in 1991 opvolgde. Ja
kobovits wordt vandaag in Jeruzalem begraven. Immanuel Ja
kobovits werd in 1921 geboren in het Oost-Pruisische Königs-
berg. Toen Hitier aan de macht kwam, vluchtte hij naar Enge
land. Op 27-jarige leeftijd werd hij opperrabbijn van Ierland. In
1967 werd hij benoemd tot opperrabbijn van Groot-Brittannië,
en dat bleef hij tot zijn pensioen. Jakobovits streefde ernaar de
blik van de joden weer op de wereld te richten. „Na de Holo
caust waren we te introvert geworden. Maar mijn opvatting is
dat de Joden een eigen bijdrage voor de samenleving hebben.
Het beeld van buitenstaanders over joden is dat ze dit en dat
recht opeisen en daar en daar tegen protesteren. Ik wilde aanto
nen dat de samenleving ook iets positiefs van de joodse ge
meenschap mag verwachten", zei hij bij zijn afscheid.
augsburg anp/rtr
Met de ondertekening van een
gemeenschappelijke verklaring
over de rechtvaardigingsleer
hebben de Rooms-Katholieke
Kerk en de Lutherse Wereldfe
deratie (LWF) zondag het ge
schil bijgelegd, dat in de zes
tiende eeuw tot een kerkscheu
ring leidde. Ongeveer vijftig bis
schoppen van beide kerken uit
de hele wereld waren voor die
gelegenheid naar de Annakerk
in de Duitse stad Augsburg ge
komen.
Hoge vertegenwoordigers van
het Vaticaan en de LWF be
krachtigden in Augsburg het na
ruim twintig jaar overleg tot
stand gekomen document met
hun handtekening. Namens de
Rooms Katholieke-Kerk teken
den kardinaal Edward Cassidy
en bisschop Walter Kasper, res
pectievelijk president en secre
taris van de pauselijke raad
voor de eenheid van de christe
nen, namens de LWF voorzitter
Christian Krause en secretaris
generaal Ishmael Noko.
Cassidy, in de jaren tachtig
vertegenwoordiger van het Va
ticaan in Nederland, noemde
het in zijn preek de taak van de
hedendaagse kerk de schade te
herstellen „die stormen, ruzies
en door de mens veroorzaakte
aardbevingen hebben laten
ontstaan". Krause sprak van
een van de belangrijkste dagen
in de geschiedenis van beide
kerken. „Voor het eerst sinds
eeuwen betreden wij gemeen
schappelijke grond", meende
de LWF-voorzitter.
Het conflict over de zogehe
ten rechtvaardigingsleer ligt ten
grondslag aan de Reformatie in
de 16de eeuw. Kerkhervormer
Maarten Luther verkondigde de
boodschap dat God de zondige
mens alleen op grond van zijn
geloof aanvaardt. Goede wer
ken helpen hem niet om bij
God in een goed blaadje te ko
men. Met zijn stelling hekelde
hij vooral de praktijk van de af
laten in de Rooms-Katholieke
Kerk. Gelovigen konden door
goede werken aflaten verdienen
om daarmee hun zielenheil vei
lig te stellen.
Alleen uit genade en niet op
grond van hun eigen verdienste
worden mensen door God aan
genomen, zo luidt nu de ge
meenschappelijke visie. Weder
zijdse leerveroordelingen zijn
niet meer van toepassing op het
huidige denken over de recht
vaardigingsleer in de beide ker
ken.
Datum en plaats van hande
ling hadden historische beteke
nis. Voor protestanten is 31 ok
tober Hervormingsdag. Op die
dag in 1517 spijkerde Luther
volgens de overlevering zijn be
roemde 95 stellingen op de
deur van de slotkerk te Witten
berg. In Augsburg moest hij een
jaar later op last van de pause
lijke gezant, kardinaal Cajet-
anus, die stellingen herroepen.
Dat weigerde hij. In dezelfde
stad werd in 1530 de door Lu
thers medewerker Melanchton
geschreven Augsburgse Confes
sie van kracht.
Woordvoerders van beide
kerken doen hun best om de
betekenis van het document te
relativeren. Het is weliswaar
een doorbraak in de oecumene,
maar op de weg naar kerkelijke
eenheid liggen nog veel strui
kelblokken. De verklaring zelf
noemt netelige kwesties als die
van het leergezag, het ambt en
de sacramenten, die nog lang
niet opgelost zijn. Concrete te
kenen van eenheid, zoals de ge
zamenlijke viering van avond
maal en eucharistie, komen
door het document niet dich
terbij.
Dat ook de rechtvaardigings
leer vandaag de dag nog con
flictstof bevat, blijkt uit de af
wijzende reacties in lutherse
kring op de recente pauselijke
bul over het verdienen van afla
ten in 2000. De paus draait met
zijn pleidooi voor goede wer
ken, die jubileumaflaten kun
nen opleveren, de klok enkele
eeuwen terug, vinden veel pro
testanten.
In Duitsland breken rooms-
katholieke en lutherse kerkelij
ke functionarissen zich nu het
hoofd over de vraag, hoe ze
jongeren in vredesnaam de
rechtvaardigingsleer moeten
uitleggen. Als zovelen grijpt de
roomse godsdienstleraar Albert
Gosse naar het beeld van een
gezin. „Je ouders houden van
je, en door hun liefde bereiken
ze dat je je fouten erkent en ze
niet meer maakt."
'Wij leefden als het ware op een brandstapel'
heeswuk anp
Dankzij een ingrijpende ver
bouwing van de abdij van Ber
ne te Heeswijk kunnen de veer
tig norbertijnen monniken daar
voortaan werken en bidden in
brandveilige onderkomens met
warm stromend water. Voor de
medebroeders is dat een onge
kende luxe.
„Wij leefden als het ware op
een brandstapel, die alleen nog
maar aangestoken hoefde te
worden", zegt abt Ton Baeten.
Eeuwenlang namen de norber
tijnen genoegen met de met
kalk aangestreken rieten mu
ren, houten vloeren en een klei
ne behuizing (woon- en slaap
kamer ineen). „Hebben jullie
hierin gewoond", vroegen de
bouwvakkers zich tijdens de re
novatie vaak af.
Niet alleen de toestand van
de gebouwen, maar ook een ge
loof in de toekomst van de reli
gieuze orde vormden de aanlei
ding voor de verbouwing van
de abdij, een van de meest po
pulaire kloosters in Nederland.
Sinds 1988 zijn er zestien man
nen toegetreden tot de norber-
tijner gemeenschap. De gemid
delde leeftijd van de veertig
confraters is bijna zestig jaar,
tegen tachtig jaar in de meeste
andere kloosters in Nederland.
Ondanks de voortgaande se
cularisatie heeft het religieus
I I i
De norbertijnen hebben na de renovatie een ruimere zit-slaapkamer.
gemeenschapsleven wel dege
lijk toekomst, denkt Baeten. Op
basis van het geloof hebben de
norbertijnen zich verenigd om
door onderlinge verbonden
heid en solidariteit een 'nieuwe
wereld van gerechtigheid en
vrede' te realiseren. Gastvrij
heid staat bij hen hoog in het
vandaal. In de rust van een reli
gieuze gemeenschap kunnen
mensen tot zichzelf komen.
De verbouwing, die twee jaar
duurde, heeft bijna 11 miljoen
gulden gekost. Bisschop Hurk-
mans van Den Bosch woonde
de heropening van de abdij bij.
Abt Baeten riep na de benoe
ming van bisschop Ter Schure,
de voorganger van Hurkmans,
de abdij van Berne uit tot
schuilplaats voor allen die zich
door het benoemingenbeleid
niet meer in de Rooms-Katho
lieke Kerk thuis voelden. Bij de
wijding van Hurkmans liet Bae
ten weten dat de religieuzen
van Berne de nieuwe bisschop
'van harte' beschouwen als her
der van het hele bisdom.
amsterdam anp
Geen dogmatische discussie
alstublieft over de vraag wie
zich pacifist mag noemen,
maande Carl Niehaus, ambas
sadeur van Zuid-Afrika. Het
kwam er zaterdag tijdens het
jubileumfeest van de vereni
ging van christen-pacifisten,
Kerk en Vrede, toch van.
„De,echte pacifist is,degene
die zegt dat het te allen tijde
beter is te sterven dan te do
den", zei een aanhanger van
de 75 jaar oude beweging voor
geweldloosheid. Maar ook se
cretaris M.J. Faber van het In
terkerkelijk Vredesberaad
(IKV), in 'kritieke situaties' als
die in Kosovo voorstander van
militaire bescherming van
weerloze burgers, beleed zijn
pacifisme. „Geweld, al is het
ter bescherming van mensen,
is altijd een nederlaag."
En zelfs CDA-Kamerlid A.
van Aardenne, voorstander
van de NAVO-bombardemen-
ten op Joegoslavië, liet zich de
titel pacifist niet ontnemen.
Ds. A. Grandia, oud-voorzitter
van Kerk en Vrede, had grote
moeite met een onwrikbaar
geloof in geweldloosheid als,
zoals in Kosovo, zonneklaar is
dat er iets moet gebeuren. Dat
de pacifistisch ingestelde
doopsgezinden en qu^
hun lidmaatschap van hel
hebben opgeschort, voni)
niet te verteren.
Het debat over de grel
van geweldloosheid blijft
gens ds. H. Zeldenrust i
boezem van Kerk en
woeden. „De kerkelijke
cussie over oorlog en t
beweegt zich altijd weer
sen de twee polen van pa(
me en rechtvaardige oorl
Dat de kerken in hun
woord op hedendaagse
flicten de leer van de r«
vaardige oorlog weer van
hebben gehaald, zint Ken'
Vrede niet. „Wij waren en
ervan overtuigd dat een
log nooit in zichzelf rechtv
dig kan zijn."
Kerk en Vrede ontstom
1924 onder de naam G,
van godsdienstige voorgai
en gemeenteleden tegen oï
en oorlogstoerusting. Initio
nemer was de hervormde
dikant J. Hugenholtz, die
pacifisme aanprees in
open brief aan „alle predil
ten, pastoors en rabbi's dl
den naam van God en C|
tus militarisme verdedigei
zijne geweldsmiddelen 2
nen". Op haar hoogte]
had de vereniging 9000 le
Nu zijn er nog 1100.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met dinsdag.
Noorwegen:
Veel wind en wolken en perioden
met regen. Maxima veelal tussen
8 en 12 graden, in het noorden
wat lager.
Zweden:
Maandag op veel plaatsen droog
en hier en daar zon. Later toene
mende bewolking en vooral dins
dag af en toe regen. Middagtem-
peratuur omstreeks 10 graden, in
het noorden circa 6.
Denemarken:
Maandag eerst wat zon. Later, en
ook dinsdag, van het westen uit
perioden met regen. Tamelijk
veel wind. Maxima omstreeks 11
graden, maar maandag hier en
daar wat hoger.
Engeland, Schotland, Wales en Ier
land:
Vooral maandag nog onstuimig.
Verder half tot zwaar bewolkt en
van tijd tot tijd regen of buien. In
Zuidoost-Engeland vooral dins
dag droger. Middagtemperatuur
maandag uiteenlopend van 11
graden in het noordwesten tot 18
in de omgeving van Londen.
Dinsdag tussen 9 en 12 graden.
België en Luxemburg:
Maandag in het oosten eerst riog
wel zon. Verder bewolkt en enige
tijd regen. Ook veel wind. Maxi
ma op maandag rond 16 graden,
dinsdag iets lager.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Van het westen uit perioden met
regen, ook kans op onweer.
Maandag in het oosten eerst nog
droog en zonnige perioden. Langs
de kusten van het Kanaal tijdelijk
veel wind. Maandag maxima rond
16 graden, dinsdag een fractie
lager.
Portugal:
In het zuiden geregeld zon en
droog. Naar het noorden toe
meest bewolkt en van tijd tot tijd
regen, misschien ook onweer.
Maxima van 20 graden in het
noorden tot 24 in het zuidoosten.
Madeira:
Droog en perioden met zon. Maxi
ma rond 22 graden.
Spanje:
In het noordwesten en noorden
wolkenvelden en nu en dan re
gen. Elders zonnige perioden en
droog. Maxima tussen 20 en 25
graden, maar dinsdag van het
noorden uit iets frisser.
Canarische Eilanden:
Droog en geregeld zon. 's Mid
dags ongeveer 26 graden.
Marokko:
Westkust: flink wat zon en droog
bij maxima van 23 tot 28 graden.
Tunesië:
Droog en vrij zonnig. Middagtem
peratuur aan zee rond 26 graden.
Zuid-Frankrijk:
Maandag vrijwel overal droog en
geregeld zon. Dinsdag van het
westen uit toenemende bewol
king en een aantal buien, moge
lijk met onweer. Maandag maxi
ma uiteenlopend van een graad
of .18 op het Centraal Massief tot
tegen de 25 aan de voet van Pyre-
neeen. Dinsdag overal iets lagere
maxima.
Mallorca en Ibiza:
Vrij zonnig en 's middags om
streeks 24 graden.
Italië:
Dinsdag in het noorden mogelijk
een lokale bui. Verder droog en
flink wat zon. Op sommige plaat
sen mist, vooral in de Po-vlakte.
Maxima tussen 17 en 23 graden.
Corsica en Sardinië:
Rustig en maandag veel zon.
Dinsdag meer bewolking en voor
al op Corsica misschien een bui.
Middagtemperatuur rond 22 gra
den.
Malta:
Zonnige perioden en een kleine
kans op een bui. Maxima van on
geveer 24 graden.
Griekenland en Kreta:
Flinke zonnige perioden en
droog. Middagtemperatuur om
streeks 22 graden.
Duitsland:
Maandag zonnige perioden en
vrijwel overal droog. Eerst plaat
selijk nog mist. Dinsdag van het
westen uit toenemende bewol
king, gevolgd door regen. Maxima
maandag rond 16 graden, aan de
voet van de Alpen door föhn lo
kaal hoger. Dinsdag van het wes
ten uit iets koeler.
Zwitserland:
Zonnige perioden en droog. In het
zuidwesten meer wolkenvelden.
Maxima op maandag rond 17 gra
den, dinsdag iets lager.
Oostenrijk:
Hier en daar mist, verder droog
en perioden met zon. Maxima
rond 14 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Perioden met zon en droog.
Maandag eerst misschien plaat
selijk mist. Maxima omstreeks 14
graden.
Hongarije:
In de nacht en ochtend kans op
mist. Verder droog en zonnige pe
rioden. Maxima rond 15 graden.
DINSDAG 2 NOVEMBER 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 07.37 Zon onder 17.10
Maan op 00.44 Maan onder 15.27
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 10.45 23.25 10.19 22.58
Laag 06.15 18.31 05.56 18.12
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
kantoor
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
abonneeservice
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/ vr. 18.00—19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
directie
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
hoofdredactie
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
redactie
F Blok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 508
Familieberichten: 023- 5317 337
023- 5320 216
Redactie: 071-5321 921
Hoofdredactie: 071-5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17)
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro) J
per kwartaal (acceptgiro) j
per half jaar (acceptgiro) i
per jaar (acceptgiro) j
Abonnees die ons een machtiging verstre|
het automatisch afschrijven van het
abonnements- geld, ontvangen 1,- kon
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnen!
worden verzonden geldt een toeslag van)
aan portokosten per verschijndag.
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTEBJ
Voor mensen die moeilijk lezen, slecht
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een samenva
van het regionale nieuws uit het Leidsi
Dagblad op geluidscassette beschikbai
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, Gra
lagedruk
hogedruk
luchtdruk in
19 temperatuur _1000_ hecto pascal
windrichting
K
N H U I
Wenen onbewolkt
Zurich licht bew.
Bangkok half bew.
Buenos Aires zwaar bew.
Casablanca onbewolkt
Johannesburg weerlicht
Los Angeles licht bew.
1 0.0
24 0.1
12 24 19 0.0
0 23 16 0.0
30 15 2.0
28 13 0.0
22 15 0.0
19 13 0.0
25 14 0.1
19 15 15.0
18 8 0.2
28 18 00
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111.
