Parlement wil onderzoek
naar Soeharto zelf doen
A5"
I
KGB-lijst Italië 'boemerang voor rechts'
:(E'
Buitenland
Russen: 'Rebellenleider Basajev omsingeld'
'Genie' Blobel geeft
geldprijs aan Dresden
Omstreden Mandelson
terug in Brits kabinet
Steun EU valt slecht
bij oppositie Servië
PAG 12 OKTOBER 1999
(-medewerker in Kosovo vermoord
Een VN-medewerker is gisteravond doodgeschoten in
osovaarse hoofdstad Pristina. Dit heeft een woordvoerster
J' je Verenigde Naties bekendgemaakt. De man was net van-
lew York aangekomen. Nadat hij bij zijn hotel had inge-
ikt, ging hij wandelen. In een drukke straat werd hij aange-
n, volgens een politiewoordvoerder waarschijnlijk door een
van Albanese afkomst. De nationaliteit van de man werd
jei vrijgegeven. Verschillende bronnen melden echter dat hij
er Amerikaans rijbewijs op zak had.
ik China massaal op het web
piDAM Ook Chinezen raken massaal in de ban van inter-
[n een jaar tijd verdubbelde het aantal mensen dat op het
ildwijde web rondsurft. China telde in 1998 nog ongeveer
liljoen surfers. In juni van dit jaar waren dat er al zo'n vier
,en. Directeur Li Fangwu van het informatiecentrum van
hina Advertising Association spreekt in de China Daily de
achting uit dat de groei nog wel even aanhoudt. Hij ver-
it dat er in 2001 tien miljoen Chinese websurfers zullen
In China wonen 1,2 miljard mensen.
ig' oord Agani was Servische blunder'
jADO» De gematigde Kosovaarse Albanees Fehmi Agani is
in opdracht van de Joegoslavische president Milosevic ver-
»d. Waarschijnlijk is hij omgebracht door Servische politie-
en die niet wisten wie hij was. Dit zegt Natasja Kandic, di-
--turvan het Mensenrechtencentrum in Belgrado. „Milosevic
"fgeen belang bij de moord", zegt Kandic, die nauw bevriend
net Agani. „Een hoge politieman heeft me gezegd dat het
)lunder was." Agani was de belangrijkste adviseur van de
atigde Kosovaarse leider Rugova. Hij wilde naar Macedonië
iten, maar werd uit de trein gehaald en vermoord. Volgens
lie hebben de agenten Agani 'uit primitieve terreur' ver-
flhrd, omdat hij commentaar op hun optreden had.
foon doodt tientallen Chinezen
ki De tyfoon Dan heeft in China aan zeker 57 mensen het
i gekost. Zo'n vijfhonderd mensen in de zuidoostelijke pro-
e Fujian raakten gewond. De wervelwind vernielde grote
n van het landbouwareaal in het gebied. Huizen, telefoon-
indingen en duizenden bomen werden verwoest. Vliegvel-
jjen busstations moesten worden gesloten. De tyfoon heeft
•*1 sen aan kracht ingeboet. Door de hevige regenval en over
gingen zijn nog honderden mensen van de buitenwereld
qsloten. Dan richtte eerder grote schade aan op de Filipijnen.
anse hervormer aangeklaagd
0 Aïü De Iraanse oud-minister van binnenlandse zaken
c illah Nouri, één van de belangrijkste medestanders van de
ïse hervormingsgezinde president Khatami, is door een
[bank van geestelijken aangeklaagd wegens 'belediging van
s van de religieuze orde'. Ook zou hij openlijk een dissi-
geestelijke hebben gesteund. Nouri moet voorkomen op
tober. Afgelopen vooijaar was Nouri de meest succesvolle
idaat bij de gemeenteraadsverkiezingen in Teheran, die
Khatami waren georganiseerd. De aanklacht tegen Nouri
ïem volgens de Iraanse wet verbieden kandidaat te staan
de parlementsverkiezingen in februari 2000.
tanse fabriek lekte dagen straling
'ipl i» Uit de fabriek in de Japanse plaats Tokaimura, waar 30
K) imber een kemongeluk plaatsvond, is na het incident nog
If dagen radioactieve lucht ontsnapt. Dit kwam doordat
latoren in de fabriek gewoon bleven draaien. Bij het onge-
erden tientallen werknemers blootgesteld aan straling. De
tie van de fabriek, waar kernstaven worden opgewerkt,
het niet nodig de ventilatoren uit te doen, omdat mon-
van de lucht en de grond rond de fabriek vlak na het onge-
echts een laag stralingsniveau vertoonden. Dagen na het
val werd toch nog een sterk verhoogde straling gemeten,
aac pas werd het gebouw hermetisch afgésloten.
assagraf in Kosovo blijkt leeg
778 iA_i Een oude mijn bij Trebca in Kosovo blijkt niet te zijn
liïkt als massagraf. Dit melden onderzoekers van het Joego-
é-tribunaal. Ooggetuigen hadden gemeld dat er ongeveer
ïhonderd stoffelijke overschotten zouden liggen van etni-
Albanezen die door Serviërs waren gedood, vóór de in-
tvan NAVO-troepen in de provincie. Ook de media bericht
eelvuldig over het vermeende massagraf. De medewerkers
iet tribunaal, die de afgelopen weken onderzoek hebben
lan in de mijn, zeggen echter geen spoor van een massagraf
bben gevonden. Er liggen volgens hen zelfs geen botten
lieren. Pathologen van het tribunaal hebben de afgelopen
iden al 150 massagraven onderzocht.
sraad weigert partij Zjirinovski
OU» De partij van de ultranationalist Vladimir Zjirinovski
niet meedoen aan de Russische parlementsverkiezingen
lecember. Vanmorgen weigerde de centrale kiesraad de Li-
al Democratische Partij te registreren, omdat de nummers
3 van de kandidatenlijst hadden verzuimd bepaalde bezit-
ïn op te geven. De nummer 2, de van fraude verdachte en
tvluchtige zakenman Bikov, verzuimde te melden dat hij
luis bezit. De nummer 3, parlementariër Moesatov, ver-
Dl teg dat hij drie Mercedessen in zijn garage heeft staan. Vol
de Russische wetgeving wordt de registratie van een partij
ik ïigerd als bij een van de hoogste drie kandidaten omissies
jlen geconstateerd in de opgegeven eigendommen.
Resident Mexico niet naar Europa
President Zedillo van Mexico heeft een reis naar Euro-
itgesteld in verband met de overstromingen die zijn land al
r dan een week teisteren. Het uitstel komt nadat onder de
icanen grote woede was ontstaan. De bevolking verwijt de
ing te laat met hulp te zijn gekomen. Zedillo zou deze week
- eken brengen aan Spanje en Duitsland. Hij heeft die nu af-
gd, zodat hij zich persoonlijk op de hoogte kan stellen van
atuurramp die Mexico heeft getroffen. Het slechte weer in
i ico heeft inmiddels bijna vierhonderd mensen het leven ge
Veel van hen vonden de dood bij aardverschuivingen. De
bestaat dat er in de getroffen gebieden epidemieën uitbre-
Bovendien bevindt zich boven de Stille Oceaan de tropi-
storm Irwin, die Mexico nog meer regen kan brengen.
De Indonesische volksvertegenwoordiging wil zelf het
onderzoek naar de corrupte praktijken van ex-president
Soeharto controleren. Dit heeft Amien Rais, de nieuwe
voorzitter van het Raadgevend Volkscongres gezegd in
het dagblad Media Indonesia. Rais, een verklaard tegen
stander van Soeharto, zei dit nadat procureur-generaal
Ismujoko bekend maakte het onderzoek naar de corrup
tie van de voormalige sterke man wegens gebrek aan be
wijs te willen staken.
die tientallen jaren met Soehar
to samenwerkte en daarna door
hemzelf werd aangewezen als
opvolger, maar al te graag af wil
van onderzoek naar de handel
en wandel van zijn mentor.
Veel critici daarentegen me
nen dat het afsluiten van dit
cruciale onderzoek fnuikend is
voor de kansen van Habibie om
herkozen te worden. De presi-
JAKARTA THEO HAERKENS
CORRESPONDENT
Soeharto wordt ervan beschul
digd zich voor vele miljoenen
guldens te hebben verrijkt in de
32 jaar dat hij aan het bewind
was. Volgens Rais is het een po
litiek besluit om het corruptie
onderzoek af te sluiten. Hij
meent dat president Habibie,
dent moet zich donderdag in
het Volkscongres verantwoor
den over zijn beleid. Juist door
zijn banden met Soeharto en
het falend onderzoek naar
diens corruptie, is Habibie im
populair. Volgende week
woensdag kiest het Volkscon
gres een nieuwe president.
Er zijn in Indonesië weinig
mensen die oprecht geloven
dat Soeharto schone handen
heeft. De kliek om hem heen en
zijn zes kinderen beschikken
over fabelachtige vermogens,
die ze opbouwden dank zij
handelsmonopolies die hen
werden gegund. Ook zou veel
geld via liefdadigheidsinstellin
gen zijn weggesluisd. De procu
reur-generaal heeft bij twee van
de zeven stichtingen die hij
grondig onderzocht wat onre
gelmatigheden aangetroffen,
maar van strafbare feiten was
volgens hem geen sprake.
Habibie wordt ervan beschul
digd het onderzoek moedwillig
te hebben laten stranden. In elk
geval zou hij te weinig hebben
gedaan om het serieus kans van
slagen te bieden, iets wat Habi
bie steeds heeft ontkend. Het
kreupele onderzoek naar de
praktijken van Soeharto was
voor de studentenbeweging
steevast reden het vertrek van
Habibie te eisen. Herhaaldelijk
leidde dat tot botsingen met
veiligheidstroepen. Er wordt re
kening mee gehouden dat stu
denten weer massaal de straat
op gaan als Habibie donderdag
geen adequate reactie heeft op
de bevindingen van de procu
reur-generaal.
In verband met de vergadering van het Volkscongres in Jakarta zijn de veiligheidsmaatregelen in de stad aanzienlijk verscherpt. De politie is mas
saal aanwezig, maar heeft nog tijd om zonder hoofddeksel te pauzeren. foto reuters enny nuraheni
MOSKOU AFP-DPA-ANP
Het Russische leger in Tsjetsje
nië heeft Sjamil Basajev, één
van de belangrijkste Tsjetsjeen
se rebellenleiders, omsingeld.
Dat meldt een Russische com
mandant in de opstandige deel
republiek.
Basajev zou zich ophouden
in het dorp Goragorski, dat vol
ledig is ingesloten door Russi
sche troepen. De rebellenleider
wordt door de Russen verant
woordelijk gehouden voor de
invallen in de buurrepubliek
Dagestan en de recente bom
aanslagen op Russische flatge
bouwen. Volgens de comman
dant gaat het bij de uitschake
ling van Basajev om een 'ere
zaak'.
Basajev zelf dreigde gisteren
met een nieuwe terroristische
actie op Russisch grondgebied.
„Ik heb genoeg middelen en
manschappen", liet hij weten.
„De aanslag kan elk moment
plaatshebben."
Het Russische ministerie van
defensie meldde gisteren dat de
Tsjetsjeense rebellen vergevor
derde plannen zouden hebben
om nucleaire installaties in
Rusland aan te vallen. Volgens
een woordvoerder heeft rebel
lenleider Radoejev al een vijf
tien man sterke bende gefor
meerd, die aanslagen op kern
centrales en andere nucleaire
installaties moet plegen. De
groep bestaat voornamelijk uit
Russen.
Ondanks Tsjetsjeense pogin-
STOCKHOLM DPA-Rtr-EFE
Günter Blobel. de tot Ameri
kaan genaturaliseerde Duitser
die gisteren de Nobelprijs
voor de geneeskunde kreeg,
schenkt het bedrag van 2 mil
joen gulden dat aan de prijs
verbonden is aan een stich
ting die de restauratie van het
Duitse Dresden financiert. Die
stad werd in de Tweede We
reldoorlog verwoest door geal
lieerde bombardementen. De
stichting werd door Blobel zelf
opgericht.
De 63-jarige Blobel werkt als
celbioloog op de Rockefeller-
universiteit in New York. Hij
kreeg de prijs voor zijn ont
dekking dat menselijke eiwit
ten over intrinsieke signalen
beschikken, die hun beweging
en plaatsbepaling in de cel re
gelen. Lichaamscellen maken
dagelijks veel eiwitten aan die
nodig zijn voor verschillende
functies. Sommige eiwitten
blijven in de cel, andere zoe
ken een weg naar buiten.
De grote verdienste van Blo
bel is volgens de Groningse
microbioloog A. Driessen dat
hij het mechanisme van dit
'eiwittransport' heeft blootge
legd. Sommige erfelijke ziek
ten, zoals nierstenen op jonge
leeftijd of een buitensporig
cholesterolgehalte in het
bloed, vinden hun oorsprong
in een storing van het eiwit-
transport. Het eiwit beschikt
in dat geval over een slecht
functionerend 'signaalpepti
de', waardoor het niet goed
kan worden uitgescheiden.
Volgens Driessen heeft de
ontdekking van Blobel een ge
weldige impact op de celbio
logie gehad. Als eiwitten niet
op hun juiste locatie terecht
komen, ontstaan er altijd pro
blemen." Taaislijmziekte, een
ziekte waarbij het slijm in het
lichaam niet vloeibaar genoeg
is waardoor iemand kan stik
ken, is daar een voorbeeld
van. In de toekomst kan de
ontdekking van Blobel een rol
spelen bij genetische technie
ken die cellen weer voorzien
van een deugdelijk 'signaal'.
Blobel onderzoekt de rol
van eiwitten in celweefsel al
sinds het einde van de jaren
zestig. Hij geldt als de god-
father van zijn onderzoekster
rein. Onder zijn collega's staat
hij bekend als 'bescheiden en
geniaal'.
LONDEN ANP-DPA
Peter Mandelson, de invloedrij
ke Labour-politicus die vorig
jaar wegens een schandaal
moest aftreden als minister,
keert terug in het Britse kabinet.
Hij wordt minister voor Noord-
Ierland. Zijn benoeming is on
derdeel van een belangrijke wij
ziging in de regering van pre
mier Blair.
Mandelson vervangt op de
gevoelige post Mo Mowlam, die
'minister van het kabinet'
wordt. Zij moet de eenheid bin
nen de ploeg bewaken. De va
cature op defensie, ontstaan
door de benoeming van George
Robertson tot NAVO-topman,
wordt opgevuld door Geoff
Hoon. Hij was onderminister
op buitenlandse zaken. Alan
Milbum is de nieuwe minister
van gezondheid.
Blair had al eerder aangekon
digd zijn ministersploeg te gaan
herschikken. Analisten menen
dat de nieuwe benoemingen,
met fanatieke Blairgetrouwen
als Milburn en Mandelson, de
positie van de premier binnen
Labour aanzienlijk versterkt.
Unionistische (pro-Britse)
politici in Noord-Ierland rea
geerden verheugd op de benoe
ming van Mandelson. Zij heb
ben de afgelopen maanden een
waar offensief tegen Mowlam
gevoerd, omdat zij partij zou
trekken voor de pro-Ierse repu
blikeinen.
De benoeming van Mandel
son komt niet als een verras
sing. Zijn naam circuleert al
sinds zijn aftreden in december
vorig jaar voor vrijwel iedere
kabinetspost die vrijkomt.
Mandelson is een van de be
langrijkste vertrouwelingen van
Tony Blair en geldt als de archi
tect van 'New Labour', Blairs
'modernisering' van de sociaal
democratische partij.
In 1998 was hij kort minister
van handel en industrie. Hij
moest echter aftreden omdat
hij een lening van een collega
minister had verzwegen, waar
mee hij een huis betaalde.
gen om met Moskou vredesaf-
spraken te maken, zet Rusland
zijn aanvallen in de deelrepu
bliek voort. De Russische troe
pen hadden al eenderde van
Tsjetsjenië onder controle.
Daar is nu Nadteretsjny bijge
komen, een regio ten zuiden
van de strategisch belangrijke
rivier Terek. Het lijkt er op dat
de Russen vastbesloten zijn
hun opmars naar de hoofdstad
Grozny voort te zetten.
LUXEMBURG PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
Een bijeenkomst van de Euro
pese Unie met leiders van de
Servische oppositie is gisteren
in Luxemburg jammerlijk mis
lukt. Het doel van de ontmoe
ting was de oppositie te vereni
gen en te steunen, maar in
plaats daarvan werden de de
mocraten in ernstige politieke
moeilijkheden gebracht en on
derling uit elkaar gespeeld.
Meer dan de helft van de geno
digden boycotte de vergade
ring, uit vrees voor represailles.
De regering-Milosevic had
gedreigd oppositieleiders die
naar Luxemburg zouden afrei
zen als landverraders te be
schouwen. Maar de Servische
democraten waren ook vol on
begrip over het feit dat de con
clusies van de bijeenkomst al
waren gepubliceerd, nog voor
dat ze had plaatsgevonden.
In die conclusies stond dat de
EU zal aandringen op uitleve
ring van oorlogsmisdadigers
aan het VN-tribunaal in Den
Haag, zodra democratische
krachten het regime-Milosevic
omver hebben geworpen. Het
plaatsen van een handtekening
onder die passage zou in Bel
grado als verraad worden be
schouwd, zo vreesde de oppo
sitie.
Enig lichtpuntje van de bij
eenkomst was het besluit de
Servische steden Nis en Pirot
nog deze winter van olie te
voorzien. Het gaat om in totaal
26.500 ton brandstof, bedoeld
om het democratische bestuur
van deze gemeenten te steu
nen. Het besluit is overigens
niet goed gevallen bij de Ver
enigde Staten. Volgens minister
Van Aartsen is de levering van
olie echter een belangrijk 'posi
tief signaal' aan de oppositie in
Servië. Als de proefprojecten
slagen, moet volgens hem zo
snel mogelijk meer olie aan 'op
positiegemeenten' geleverd
worden.
ROME HANS GELEUNSE
weekend voor
s Nachts en gedurende het hele weekend kunt t
cent per minuut. Starttarief: 10 cent.
CORRESPONDENT
Niet links, maar juist rechts Italië is vanmorgen onpret
tig wakker geworden toen de namen van voormalige
KGB-spionnen bekend werden. Want met name in de
omgeving van de rechtse leider Berlusconi duiken nu
onverwachte namen, op zoals die van senator Gaw-
ronski, voormalig perswoordvoerder van de mediagi
gant en oud-premier.
Gawronski werkte eind jaren zeventig voor de Italiaan
se televisie in Moskou.'De senator, die zei tijdens zijn
werk in Rusland regelmatig te zijn gevolgd, zei in een
reactie geen moeite te hebben met de publicatie, „om
dat zij de slechtheid van het communisme aantoont".
Linkse politici in Italië waren opgelucht, omdat de af
faire nu niet alleen hen treft. „De lijst werkt als een
boemerang voor rechts", aldus de linkse politicus Leo
ne.
Gisteren besloot een parlementaire onderzoekscom
missie om een uit 1996 daterende lijst met 261 Italiaan
se 'medewerkers' van de voormalige Sovjet-spionage
dienst vrij te geven. Dit onder meer onder druk van de
rechtse oppositie, die de regering ervan beschuldigde
enkele oud-communisten de hand boven het hoofd te
willen houden. Diverse parlementariërs willen nu ei
gen onderzoekjes, maar premier D'Alema zei vanoch
tend dat te zullen afwijzen. „Het parlement is geen tri
bunaal."
De namen komen voor in het zogenaamde Mitrochin-
dossier, een 645 pagina's tellend document dat KGB-
overloper Mitrochin in 1992 voor de Britse regering op
stelde. De Italiaanse regering kreeg het ruim twee jaar
geleden door Londen aangeleverd. Het dossier levert
ook gegevens over structuur en activiteiten van de KGB
in Italië. Zo zou de Sovjet-dienst in 1967 met de Itali
aanse communistische partij hebben gewerkt aan de
blauwdruk voor een linkse staatsgreep.
Tien jaar later werd op initiatief van KGB-chef en latere
Sovjet-partijleider Joeri Andropov geprobeerd de her
vormingsgezinde partijleider Berlinguer te compromit
teren. Ook poogde het Romeinse KGB-bureau in 1979
'informatie' bij de media te droppen, als zou de Ameri
kaanse geheime dienst betrokken zijn bij de ontvoering
van en de moord op - door de Rode Brigades - op de
christen-democratische leider Aldo Moro. Tot de ken
nelijk mislukte infiltratie-acties hoorde het ronselen
van een KGB-agent in het Vaticaan.
Commissieleden van de post-fascistische Nationale Al
liantie waren zo opgewonden over het Mitrochin-ma-
teriaal dat ze gisteren een voorschot op de publicatie
namen. Ze noemden, weinig verrassend, oude linkse
rotten als Sovjet-spionnen: Armando Cossutta, een
pro-Moskou-leider van de voormalige Italiaanse com
munistische partij en de 92-jarige Francesco de Marti-
no, die voor de Linkse Democraten zijn dagen slijt in
de Senaat.
Volgens de rechtse oppositie hebben regering en de
militaire inlichtingendienst Sismi het Mitrochin-dos-
sier eendrachtig in een bureaulade gewerkt. De be
schuldigende vinger gaat richting Romano Prodi, thans
voorzitter van de Europese Commissie, in 1996 pre
mier van Italië's eerste regering met (hervormde) com
munisten. Prodi zegt van niets te weten. Dat de gehei
me dienst het dossier had, werd vorige week voor de
zelfde onderzoekscommissie bevestigd door een voor
malige Sismi-chef, de gepensioneerde admiraal Fulvio
Martini.
Om speculaties en verdachtmakingen tegen te gaan,
besloot de commissie gisteren de hele lijst bekend te
maken. Aan de waarde van Mitrochin's materiaal
wordt echter getwijfeld. Zelfs gematigd-rechtse kranten
wezen er gisteren op dat Mitrochin - een onderge
schikte KGB-archivaris - zijn informatie voor goed geld
aan de Britten verkocht, nadat hij bij de Amerikaanse
geheime dienst CIA bot had gevangen.
In al het kabaal over de KGB-lijst wordt nauwelijks
meer gerept over een échte onthulling van Martini. In
1987 werkte de Italiaanse geheime dienst mee aan het
ten val brengen van de Tunesische leider Bourguiba.
De opdracht werd volgens Martini gegeven door pre
mier Craxi en diens minister van buitenlandse zaken
Andreotti. Italië was bang dat Bourguiba's keiharde
aanpak van de islamitische oppositie voor destabilise
ring in Noord-Afrika zou zorgen. Het eigenbelang
speelde daarbij een grote rol: de Tunesische kust is
slechts 160 kilometer van Italië verwijderd.
