Vakantievilla voor
ernstig zieke kinderen
WEER
Ouderen slikken zich suf
IV
81
Hindrik Blaauw al vier keer
slachtoffer bliksem
Wetenschappers vallen over
plassende dino's
DINSDAG 12 OKTOBER 1999
COMMENTAAR
Een toenemend aantal 65-plussers raakt verslaafd aan slaaptablet
ten en kalmeringsmiddelen. Hulpverleners, zorgverzekeraars en
wetenschappers hebben daarover alarm geslagen. Verzekeraars
moeten jaarlijks zo'n veertig miljoen gulden aan ziekenhuiskosten
betalen voor bejaarden die als gevolg van versuffing ten val zijn ge
komen. Slaap- en kalmeringsmiddelen helpen de gebruikers tijde
lijk aan de nodige rust, maar langdurig gebruik veroorzaakt luste
loosheid, verminderd concentratievermogen en een grotere kans
op ongelukken. Bovendien zou de werking van veel middelen na
verloop van tijd verminderen, zodat gebruikers behoefte krijgen
aan hogere doses.
Een ieder is zelf verantwoordelijkheid voor wat hij of zij slikt. De
vraag is echter of de Verslavende werking van de middelen in
kwestie voldoende bekend is bij de gebruiker. Hier ligt een verant
woordelijkheid voor artsen, apothekers en de farmaceutische in
dustrie. Allereerst is het van belang dat de huisarts bij het uitschrij
ven van een recept de patiënt op de verslavende werking van een
middel wijst. De uitreiking van zogenoemde herhalingsrecepten
zou bij voorkeur niet aan een doktersassistent moeten worden
overgelaten.
Een bijkomend probleem is dat de huisarts soms niet weet welke
medicijnen de specialist heeft voorgeschreven. De toepassing van
de computer om medische dossiers actueel te houden is blijkbaar
voor verbetering vatbaar. Op het terrein van de voorlichting over
de verslavende werking van medicijnen, mag wellicht ook meer
aandacht worden verwacht van de apotheker. Het kan beslist geen
kwaad dat patiënten van die kant naast een duidelijk leesbare bij
sluiter ook mondeling nog een waarschuwing krijgen dat het uit
gereikte middel verslavend kan werken.
Dat een arts een slaap- of kalmeringsmiddel niet lichtvaardig uit
schrijft, en eveneens voorzichtig is met herhalingsrecepten, moet
een vanzelfsprekendheid zijn. Resteert het probleem, dat sommige
patiënten om een medicijn blijven vragen, terwijl dat voor hun ge
zondheid eigenlijk ongewenst is. Van de arts mag in dit geval een
veel kritischer opstelling richting patiënt worden verwacht.
Zonnig en koude nachten
Er worden in Nederland al bijna 300 jaar weerkundige waarnemingen
verricht en één van de pioniers waar we deze lange reeks aan te dan
ken hebben was de waterbouwkundige en cartograaf Nicolaus Samue-
lis Cruquius. Hij begon in 1705 te Delft met het driemaal daags afle
zen van de temperatuur, luchtdruk, vocht en neerslag. Cruquius be
dacht een eigen schaalverdeling omdat er nog geen universele thermo-
meterschaal bestond.
Vanaf 1727 vermeldde hij de temperatuur in graden Fahrenheit en in
die jaren, toen hij Amsterdam met kwikthermometers experimenteer
de, heeft hij eveneens al zijn eerdere metingen omgerekend in Fahren
heit. Hij onderhield ook nauwe contacten met een Engelse meteorolo
gische organisatie die voorschreef hoe de metingen moesten worden
gedaan. Op die manier is het KNMI in staat geweest om de Cruquius-
reeks, periode 1706-1734, te reconstrueren zodat Nederland nu de
beschikking heeft over één van de langste meetreeksen ter wereld.
Het actuele weerbeeld wordt dezer dagen bepaald door een hoge-
drukgebied boven de Britse eilanden en de Noordzee. De as van
het luchtdrukmaximum ligt de komende nacht en woensdag over
dag over Nederland. Daardoor valt de wind weg en doordat er
nauwelijks nog wolken zijn kan het flink afkoelen. Op enkele
plaatsen, ook in onze regio, zakt de temperatuur tot
1-2 graden boven nul. Nabij het aardoppervlak
komt het tot vorst aan de grond. Verder kunnen er
enkele mistbanken ontstaan.
Morgen zijn er perioden met zon, waaien doet het
nauwelijks en de temperatuur stijgt tot omstreeks 14
graden. Op donderdag trekken er enkele wolkenvelden
over ons land. Deze hangen samen met vochtige lucht
die om het hogedrukgebied heen stroomt. Daarna, aan
het einde van de week, beweegt het hogedrukgebied
zich naar het noorden van Europa en wordt met een noordoos
telijke stroming droge lucht aangevoerd. Er komt dan weer
meer zon. De temperaturen schommelen in de middag rond de
14 graden, in de nacht en ochtend is er kans op vorst aan de
grond.
jan visser
Stichting bouwt Villa Pardoes nabij pretpark De Efteling
M I LLENNI
nog
dagend
ds nie
neldei
jompl'
ilitie
Waar cle worm niet sterft
Opheusden in de Betuwe is te vergelijken met Staphorst op de Velu-
we: een dorp gedomineerd door de zwarte-kousen kerken. De NPS
besteedde gisteravond in de documentaire 'Waar de worm niet
sterft' aandacht aan de wijze waarop deze vorm van protestants-
christelijk fundamentalisme ingrijpt/ingreep in het leven van enkele
inwoners van dit plaatsje. Om even te verduidelijken, de zwarte-
kousenkerken achten de mens zondig tot in zijn botten. En je kunt
doen wat je wilt, als je niet bent uitverkoren, eindigt het beroerd
met je.
In het gewone leven is men tegen van alles en nog wat: tegen inen
ting, tegen verzekeringen, tegen politieke bemoeienis van vrouwen
(die trouwens ook geen lange broek mogen dragen), tegen elke vorm
van kansspel, tegen Sinterklaas (want van de roomsen moeten ze
helemaal niets hebben), tegen sport op zondagen tegen televisie,
want er zijn al genoeg 'geestelijke boosheden in de lucht' (Ef. 6:12).
Sombere tegenhouden zijn het, rond wie de doem van het harmo
nium hangt, maar zeer principieel: de bijbel hangt hen gelijk een
zwaard op zijde. Hun kracht ligt in hun isolement.
Van de geïnterviewden hingen enigen de strenge leer nog aan ('Als je
sterft zonder verzoend te zijn met God, kom je op een verschrikkelij
ke plek terecht'), anderen hadden zich ervan afgekeerd, maar waren
nog wel gelovig. Een van hen zei: 'Ik ging studeren. Toen ik eenmaal
buiten dat kringetje raakte, zag ik andere dingen en ging ik vragen
stellen. Maar dat was niet gewenst. Dat zagen ze als schoppen tegen
de kerk'. Een ander zei: 'Er waren regels die ik niet kon terugvinden
in de bijbel, zoals: als je een snor draagt, mag je geen belijdenis
doenMaar hij worstelde nog altijd met de vraag of het na zijn
dood wel goed met hem zou komen. Dat hij toch maar niet zou be
landen daar 'waar de worm niet sterft en waar het vuur nooit
dooft'. Een der vrouwen in het programma vond 'dat je werd opge
voed met een irrele angst en dat wilde ik mijn eigen kinderen niet
aandoen'.
Aangrijpend was het betoog van een jonge vrouw die voor het hu
welijk al zwanger was. Een zonde van jewelste in die kringen. 'Ik
trouwde in de kerk en moest daar voor de hele gemeente schuld be
lijden. Ik moest zeggen dat het me speet dat ik zwanger was. Maar
ik had daar helemaal geen spijt van. Toen ze me dat aandeden,
dacht ik: nu is het over'. Ook al hadden ze zich van dit fundamen
talisme afgekeerd, het had hen allen pijn gedaan hoe harteloos ze
aan de kant waren geschoven. 'Ik voelde me 1-2-3 de hel inge-
schopt', zoals een van hen zei.
Door het programma heen waren citaten te horen van een preek
van zo'n oer-zware dominee. Voor 'verloren, goddeloze zwervers'
maakte hij zijn volgelingen uit. De zweep ging er krachtig overheen.
Of God het allemaal op prijs stelt, blijft natuurlijk de vraag.
wil buys
'Rijdt', inderdaad, want Nicky
zit al enkele jaren in een rol
stoel. Hij lijdt aan de ziekte van
Duchenne die zijn spieren
langzaam afbreekt, een onom
keerbaar proces. Zijn zusje Ter
ry, een lange spring-in-'t-veld
heeft de ziekte ook. Bob en
Brenda van Lieshout, die zwijg
zaam glimlachend naar hun
enthousiaste kinderen hebben
geluisterd, prijzen vooral de
ruimte die is voorzien in het va
kantiecomplex. „Hele brede
gangen, automatische deuren,
aangepaste douches en toilet
ten, instrumenten om kinderen
in en uit bed te tillen. Dat is
ideaal voor ouders van een
zwaar gehandicapt kind en heel
belangrijk om echt van vakantie
te kunnen spreken", aldus
moeder Brenda.
Het idee voor de bouw van eèn
vakantievilla waar kinderen met
een levensbedreigende ziekte,
zoals Nicky, samen met hun
ouders en eventuele broertjes
en zusjes een week gratis 'eruit'
kunnen zijn, stamt uit de Ver
enigde Staten. In de staat Flori
da staan in een park honderd
aangepaste bungalows bij el
kaar voor hetzelfde doel. Als ex
tra hebben de vakantiegangers
daar vrij toegang tot de wel der
tig attractieparken in de omge
ving.
Piet van Haaren, voorzitter van
de Stichting Natuurpark De Ef
teling, liet zich daar inspireren.
De gepensioneerde ziekenhuis
directeur nam het initiatief om
het idee naar de Nederlandse
mogelijkheden te 'vertalen'. ,,Ik
was na een bezoek aan dat
dorpje zeer aangedaan en vond
dat in Nederland een plaats in
gericht moest worden waar met
een ernstig ziek kind in gezins
verband vakantie kan worden
gehouden", verhaalt Van Haar
en het ontstaan van het project
vier jaar geleden.
Deze week start de bouw van
Villa Pardoes op een nu nog
braakliggend stuk grond naast
De Efteling. Er komt een grote
villa in de vorm van een slak
kenhuis. Aan de rand zijn acht
vakantiewoningen die elk zes
personen kunnen herbergen.
Verder zijn er onder meer
speelgangen van zeven meter
breed, een waterpartij, een to
neel en er komen computers en
speeltoestellen te staan. „Het
slakkenhuis staat voor huise
lijkheid en rust. Het gezin kan
als geheel een weekje op adem
„Computers met spelletjes, een glijbaan en bedriegertjes waar
onverwachts water uitkomt." Nicky (11) en zijn zusjes Terry
(9) en Britt (5) zijn eensgezind. Dat is allemaal leuk aan Villa
Pardoes die in het Brabantse Kaatsheuvel wordt gebouwd.
Gezinnen met een ernstig ziek kind kunnen daar vanaf vol
gend najaar een week gratis samen vakantie vieren. In de
huiskamer in Hoofddorp wordt nu al volop gegrinnikt bij het
idee dat je zomaar natgespoten kunt worden als je in het va
kantiehuis door de gang met de waterpartij rijdt.
De familie Van Lieshout uit Hoofddorp kijkt nu al uit naar een week vakantie in Villa Par
does. FOTO GPD ROLAND DE BRUIN
komen. Ook in de wintermaan
den, want in de binnenruimtes
zijn mogelijkheden te over voor
ontspanning en plezier. Voor
het ernstig zieke kind, maar ook
voor de gezonde broertjes en
zusjes", geeft Rob Halkes aan.
Hij is voorzitter van de Stichting
Fondswerving Villa Pardoes.
Het totale project gaat 23,5 mil
joen gulden kosten.
De stichting De Efteling bekos
tigt de bouw van het 'slakken
huis' die op 8,5 miljoen wordt
geraamd. Het overige geld zal
in drie jaar tijd door bedrijven,
instellingen en vermogende
Nederlanders bijeengebracht
moeten worden in een fonds.
„De exploitatiekosten zijn 1,5
tot 2 miljoen gulden per jaar.
Om de continuïteit te garande
ren, hebben wij ervoor gekozen
dit geld niet jaarlijks bijeen te
brengen maar een fonds op te
richten waaruit de exploitatie
blijvend gefinancierd kan wor
den. In de afgelopen drie weken
hebben we al veel aanmeldin
gen ontvangen voor medewer
king die ook in natura kan zijn,
zoals tv's, speeltoestellen en
noem maar op", zegt Halkes
die goede hoop heeft het streef
bedrag te halen.
Piet van Haaren benadrukt dat
het 'vakantie-gevoel' voorop
staat bij de uitvoering van het
project met de kinderen als uit
gangspunt. „Het is beslist niet
hetzelfde als een Ronald McDo-
naldhuis waar ouders kunnen
overnachten als hun ernstig
ziek kind in het ziekenhuis ligt.
Villa Pardoes is een echt vakan
tiehuis dat is ingericht volgens
wensen van kinderen. Er komt
een wand met tweeduizend ka
bouters en sprookjesfiguren. Er
komen klimrekken en glijba
nen. Veel groen ook en buiten
gaan dieren lopen. Het is de be
doeling dat een gezin een fijne
week heeft samen. Even weg
van de grote zorgen van alle
dag. Er zal verzorgend perso
neel zijn, maar voor medische
voorzieningen zullen we een
beroep doen op huisartsen en
ziekenhuizen in de omgeving."
In totaal zullen elk jaar vierhon
derd gezinnen kunnen genieten
van een week gratis vakantie in
Villa Pardoes. Om in aanmer
king te komen, moet het ernstig
zieke kind nog wel 'vakantie
vaardig' zijn. Het moet zich
kunnen verplaatsen en de druk
te van een verblijf buiten het
bekende eigen huis aankunnen.
Tijdens de vakantieweek heeft
een gezin gratis toegang tot De
Efteling en Het Land van Ooit.
Ook dat lijkt de kinderen Van
Lieshout wel spannend. Nicky
herinnert zich nog het bezoek
dat hij op uitnodiging van het
tv-programma 'Doe een wens'
heeft gebracht aan een pretpark
rond het thema 'ruimtevaart'.
„Daar was ook een bioscoop
waar ze een film draaiden over
een reis naar de maan. Als je
naar die film keek, leek het net
alsof je zelf in de raket zat en
door de ruimte vloog. Dat was
een gaaf gevoel", beschrijft hij
die ervaring met glinsterende
ogen.
yvonne van der heijden
:rov
Heti
in 1
ir 1631
Menu
nverk
htevi
Deve
Nog 81 dagen enl veel ill
we millennium bt BPij'ei
Reden voor deze 1
in een dagelijkse s
rug te kijken op b( phql»
gebeurtenissen di er. De
grepen op corres|
rende data in de a
1000 jaar. Dezewi H
okt 1961: Eiland!
Cunha ontscheep lil
1997: John Denve ;SNAJ
om bij vliegtuigoi jJTgc
okt 1966: Begin n nen
Schmelzer; 14 okt
Slag bij Hastings;
1894: Dreyfus in
arresteerd; 16 oktfc'enl
Eerste operatie or 'en 21
doving.
spa
12 OKTOBER 199
Zijn lichaam raakt de ben ei
oktober 1997 zo vern en op
slechts met behulp v
afdrukken uit zijn hu
rado vastgesteld kan [bij al
dat hij het slachtoffei tig ge
Amerikaanse zanger emai
ver is pas één
een futuristisch ogeu
bervliegtuig als hij m
stel neerstort in Monp
voor de kust van G
laatste woorden aan
keerstoren zijn: 'Heb
en gaan over het al d
OOI
leri-1
hting
rmid
denv\
april
goed functioneren vi af okt<
transponder, een ap[ ima's
vliegtuigen volgt. Mei
Denver (53) overlijdt
reldberoemde zangei
hoogtijdagen de repu
dat iedere Amerikaan dam
hem als schoonzoon
ben. Dat komt deels i
zachtmoedige uitstra ren o
ook door zijn zelf ges ïanda
composities, als 'Am lie as
en 'Calypso'. 'Boveni ivde
telt Jolly Determann,
lid van de nog steeds erbar
vaderlandse John De vplar
club, 'spreekt voor vt len g
hoe deze zanger tege ng.
aankeek. Zijn zorg vo
lieu en het welzijn va
was enorm groot'. D(
12de oktober vergeet
'Het was een grote sc
derhalve maand na z
krijgt John Denver ee
een zwerfkei in Apeli
ze held zal ons altijd
henkruijl» 1
hets
rentie
durer
rijgen
den. Ik heb nog gezegd tegen
de verzekering, dat we beter
een nieuwe hadden kunnen
krijgen."
Vorige zomer was het zelfs twee
keer raak. Bij de eerste bliksem
inslag was de schade te ver
waarlozen. Korte tijd later was
het wel weer raak in zijn wo
ning en kon de klokradio die op
de slaapkamer stond na het on
weer in de vuilnisbak.
Vorige week tenslotte werd
Blaauw wederom geconfron
teerd met een blikseminslag.
Behalve de televisie van Arie,
die nog thuis woont, waren ook
de televisie in de woonkamer
Als jochie vond hij het prachtig.
Bij elke knal rende de nu 70-ja-
rige Hindrik Blaauw uit Noord
broek naar buiten om naar de
hemel te turen. Donder en blik
sem. Het kon hem niet gek ge
noeg gaan. Maar sinds twee
jaar vindt hij het niet leuk meer.
Augustus 1997. Met echtgenote
Pietertje was hij die middag op
de fiets in Nieuw-Scheemda
toen het begon te onweren.
Zoon Arie zat thuis. „Die kreeg
de schrik van zijn leven", weet
Blaauw nog. „De video was ka
pot door de blikseminslag. De
reparatiekosten waren 465 gul-
Gokkers
Het Oude Raadhuis in Hoofddorp. Erg oud is het niet,
maar gebouwen in Hoofddorp zijn natuurlijk
veel sneller oud dan in andere dorpen. Hel is
een ouderwetse kantoorvilla in baksteen, ik
schat 'm op begin deze eeuw, en hij staat
aan liet kruispunt van een Hoofdweg en een
Hoofdvaart, daar waar het allemaal be
gon. Ook voor talloze cabaretiers, want
het Oude Raadh uis is allang geen
Raadhuis meer. Het werd tot een
theatertje waar iedere Nederlandse
cabaretier wel eens heeft ge
speeld of gerepeteerd.
Wist u trouwens - even heel iets
anders - dat Hoofddorp procen
tueel het hoogste aantal gokver
slaafden kent van de hele streek?
y Dat zijn de officiële cijfers van
het CAD (Consultatiebureau voor
Alcohol en Drugs en blijkbaar ook
Fruitautomaten) in Noord-Holland.
Hoofdorp is verslingerd aan de een
armige bandiet. Terwijl het er toch zo
aangeharkt uitziet.
Hoe zou dat komen? Is er iets in de
aard van de Hoofddorper dat hem
voorbestemd voor het uitdagen van het
lot? Zou kunnen. Wie willens en wetens
en de video rijp voor de sloop.
De schrik zit er bij Blaauw be
hoorlijk in. „Bij elke knal denk
ik nu, ik hoop dat het goed
gaat." Een verklaring waarom
zijn woning steeds wordt ge
troffen, heeft Hindrik niet. „De
hele straat is aangesloten op de
kabel. En dat het toch steeds bij
mij mis moet gaan."
De FM-antenne heeft hij direct
na de eerste blikseminslag al
verwijderd van het dak. „Nu zit
ik met slecht weer liever bij an
deren thuis, dan dat ik in mijn
eigen woning ben."
Een nieuwe uitgebreide docu
mentaire-serie van de BBC
over het leven van dinosauri
ërs is slecht gevallen bij een
aantal wetenschappers. In de
serie zijn de prehistorische
dieren en hun gedrag via
computeranimatie tot leven
gebracht. Zo was tijdens eer
ste aflevering afgelopen week
te zien hoe een van de dino's
na een gewonnen gevecht
met een soortgenoot een for
se straal urine produceert om
zo zijn veroverde territorium
te markeren.
Verscheidene deskundigen
gruwelen van dergelijke ani
maties, omdat allerminst is
bewezen dat de mega-reptie-
len een dergelijk gedrag ook
vertoonden. „Sommige ani
maties in Walking with Dino
saurs zijn geweldig, maar veel
zaken worden ten onrechte
vertoond als een vaststaand
feit. Dat is erg ongelukkig",
zegt Dr. Angela Milner van
het Natural History Museum
in Londen in de Britse krant
The Observer.
Een andere deskundige, af
komstig van de Unj
van Bristol, is ook
thousiast. Hij meenl
geen bewijs is voor I
lisme onder bepaalde!
dino's zoals de BBC-|
beweert. De documej
in zijn ogen een
latieve exercitie'.
De eerste uitzend
Walking with Dinosa
meer dan dertien mil
kers.
ondereen landingsbaan gaat wonen en dagelijks hon
derden tonnen aluminium en kerosine over zijn dak
krijgt, in zo iemand schuilt allicht een latente gokker.
Toch schijnen zelfoverschatting en overmoed niet de
hoofdoorzaak te wezen: de Hoofddorpse gokhausse is
letterlijk uit de lucht komen vallen. Oorzaak is volgens
het CAD de relatief hoge welvaart in het dorp, en die is
weer te danken aan de banenmagneet Schiphol.
Hoofddorpers scoren daarmee hoog op twee risicofac
toren: veel geld, en veel eenzaamheid. Dat laatste om
dat Hoofddorpse kinderen en ouders hun huisgenoten
maar zelden zien: allemaal hveeverdieners en druk
druk, u kent dat. Aan die eenzame zielen bieden in
middels talloze Hoofddorpse bingohallen en black-
jackschuren troost. Elke avond komt een man aan de
deur van de zwarte Deutsche Klassen lotterie. Sigaren-
ivinkeliers krijgen stoflongen van het krasrubber dat
permanent boven de toonbank zweeft. Hoofdorpse
kleuterscholen worden geteisterd door massale inzet op
hamsterraces. Zodra tivee willekeurige Hoofddorpse
honden elkaar treffen in het park verzamelt zich een
menigte huisvrouwen die bedragen begint te roepen.
Het zal ook ivel iets te maken hebben met de huisje-
-boompje-beestje nieuwbouw: kicks voor niks zijn
daar in de regel zeldzamer dan in de grote stad.
Nieuwbouw en verveling, het oude verhaal, maar dan
zou je óók verwachten dat Hoofddorpers bovengemid
deld drinken, en dat is weer niet zo. Evenmin zijn ze
massaal aan de snuif, al bulken ze van de poen en
komt de vaste lijn uit Suriname zo ongeveer onder hun
neus aan.
Nee, ze gokken. Als je dat positiever formuleert kan je
zeggen dat Hoofddorpers van nature optimisten zijn.
En dat klopt ivel weer aardig, bedacht ik deze week,
weer eens terug in het Oude Raadhuis. De muren en
wanden zijn bezaaid met foto's en affiches van cabare
tiers, levensliedzangers en doe-het-zelf kindertheater.
Er moeten door de jaren heen honderden huivering
wekkend slechte voorstellingen gegeven zijn. Maar een
Hoofddorper is duidelijk niet iemand die zich laat ont
moedigen door het verlies van vijftien of twintig gul
dens.
jaar in jaar uit bleven ze naar het Oude Raadhuis ko
men, hopend op een van die zeldzame avonden dat het
publiek als winnaar het pand verlaat. Tenvijl je eigen
lijk niet eens van huis wegkon omdat je zoon dan er
gens de huishoudportemonnee in een fruitautomaat
kiepert. Maar toch gegaan, en vijftien gulden ingezet
bij het Oude Raadhuis,- en gelachen voor dertig! Hoofd
dorpers. Gokkers die negen meter onder de zeespiegel
een vee! te duur huis hebben neergezet, terwijl elk mo
ment een Boeing 747 een enorm gat in de Ringdijk kan
crashen.
Geboren try-out publiek.
JUSTUS VAN OEL
MENSE
De Amerikaans!
/actrice BARBRJ
SAND heeft ge(
haar leven in h
Hollywood. Haa|
to's, juwelen, h,
meubilair, pianj
tiek gaan daaroj
in de verkoop. I
deel van haarbf
wordt verkochtl
lingen bij ChristT
York op 29 nova
december. De4
markeren vol gel
sand vooral hai
een sobere lev^
de website vanl
huis staat te leT
Streisand al eet
succesvol spull
hand heeft ged
hebbers kunner
kort onder mee
een Mercedese
Thunderbird uü l|
Haar collectie
zal naar verwat R
veel aandachtt
van de kostbare
gen, een Tiffan]
waarschijnlijke
half miljoen gul
opbrengen. r
