Museum Boijmans krijgt twee directeuren
Jan Andriesse is een absolute topper in de Lakenhal
en registratie van eenzame sleutelkinderen'
s i
Brokken Brey zijn goed te pruimen
Cultuur Kunst
echte kunst op zijn best
ik'-
List stuntelt met teksten 'Piaf
U kunt uw leven aanpassen
aan uw hypotheek.
Of u kunt uw hypotheek aanpassen
aan uw leven.
DAG 12 OKTOBER 1999
chef jan rijsdam, 071 -5356444. plv. chef caroline van overbeeke 071 -5356440
Iriaan van Dis ziek
[j. Schrijver Adriaan van Dis komt zaterdag niet naar Lei-
Óm zijn nieuwste roman 'Dubbelliefde' te signeren bij
yker Ginsberg. De schrijver is geveld door een lichte beroer-
imoet volgens zijn uitgever 'voorlopig rustig aan doen'. De
1 .promotietournee van Van Dis is om die reden afgezegd.
ter Moeskroen in Het Kasteel
Om crisis het hoofd te bieden
Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam krijgt
een tweehoofdige leiding. Dat heeft de gemeente Rotter
dam besloten op advies van conflictbemiddelaar prof.
dr. P. Idenburg. De wetenschapper heeft de afgelopen
maanden bekeken hoe de slechte verhoudingen binnen
het museum kunnen worden verbeterd.
gemeente Rotterdam stelde E.
Jurgens aan als bemiddelaar.
Deze kwam na onderzoek met
het voorstel adviseur Idenburg
aan de directie toe te voegen. In
december wordt het definitieve
rapport van Idenburg verwacht.
Volgens een woordvoerder
van de gemeente Rotterdam
rotterdam
Afgelopen zomer kreeg de hui
dige directeur C. Dercon het
aan de stok met zijn personeel
toen hij enkele museumstukken
wilde verkopen om geld voor
nieuwbouw te genereren. De
zijn Dercon en de onderne
mingsraad van het museum ak
koord gegaan met het idee van
een tweekoppige leiding. Vol
gens de zegsman komt er een
algemeen directeur en een za
kelijk directeur. Hij wilde niet
zeggen wie dat worden. Het ligt
voor de hand dat Dercon alge
meen directeur wordt.
Niet een wonderdokter, niet
een nieuwe directeur, maar het
personeel zelf moet de ver
stoorde verhoudingen in Muse
um Boijmans Van Beuningen in
Rotterdam herstellen, vindt
Idenburg. Na vier maanden on
derzoek constateert hij dat de
werksfeer in het museum voor
al verziekt is door slechte com
municatie. In een toespraak
voor het personeel zei hij dat
niet alleen 'omhoog kan wor
den gewezen'. „Iedere klacht
die hier in de richting van di
rectie gaat wijst tegelijkertijd
naar de spreker terug." Met de
herinvoering van functione
ringsgesprekken denkt Iden
burg dat de werksfeer in het
museum kan verbeteren.
De onderzoeker trof in Boij
mans een volkomen verziekte
sfeer aan. In zijn toespraak voor
het personeel zei hij zich nog
steeds te verbazen over de
'meer dan vreemde wandelgan
gencultuur'. Doordat sommige
mensen niet meer met elkaar
spreken en anderen vooral in
direct met elkaar communice
ren, tuimelen verschillende in
terpretaties over elkaar heen.
„Zulke ervaringen, die u alle
maal kunt aanvullen, slopen
energie, brengen mensen soms
totaal in de war en zijn in mijn
ogen een factor in het nog
steeds te grote ziekteverzuim."
Directeur Dercon wordt niet
gespaard door Idenburg. „Ve
len vinden dat er iets grondig is
misgegaan in de leiding. Daar
over is geen misverstand."
Maar Idenburg neemt afstand
van het mechanisme waarin
Dercon de schuld van alles
krijgt. „Op vitale momenten
was de directeur het enige ob
ject van verontwaardiging, ver
antwoordelijk voor ieder stukje
onvrede dat er in deze organi-..
satie heerste." De crisismana
ger deed een oproep aan het
personeel om de schouders er
weer onder te zetten, meer met
elkaar te praten en weer plezier
in het werk te krijgen.
egt[maan den run De popgroep Pater Moeskroen, vertolker
pretpop, geïnspireerd op Ierse folk, humoristische teksten
fen uitgebreid instrumentarium, treedt op vrijdag 15 oktober
uii in jongerencentrum Het Kasteel, Concertweg 1 in Alphen
telle iden Rijn. Het optreden begint om 21.00 uur.
erna.
j own Slimpie in Wassenaar
los
n stai ptNAAR In het Dorpscentrum (Freestyle Danscentrum) aan
ichoolstraat in Wassenaar treedt morgen clown Slimpie op
t zijn Avonturenspektakel. Tussen 14.00 en 16.00 uur passe-
de thema's als vakantie, wonderen, sprookjes en kunstjes de
en ue. Het programma is geschikt voor kinderen van 4 tot en
}k w it 12 jaar. Reserveren: 06-22053189.
TK
ite kunst op zijn best. On-
motto gaat op 15 okto-
Hamburg de eerste inter-
nale overzichtstentoon-
r ing van smakeloze, onvol-
Ie en lelijke kunstwerken
start. De werken variëren
een abstract bedoeld, maar
ekt mislukt schilderij van
0m 'echte' kunstenaar tot een
Luc kleed met het portret van
e kin Pi
Presley. Daartussen aqua-
centi n van onbegrepen hobby-
ecor ders en het gewei van een
nd hert. De werken dragen
Verkeerslicht Op Roze
sa's Mona.
bonte verzameling is een
t Reg
g(
:tie uit een collectie van
honderd objecten, de zoge-
westArt Collection. De
eternise ls een initiatief van
t wo tenaar Peter Gersina (be-
xjen er van de kunstsupermarkt
d
Art Carry) en ontwerper Flo-
rian Borkenhagen. Zij willen
met hun deels ironisch bedoel
de project vraagtekens plaatsen
bij begrippen als goede en
slechte kunst.
Voor de expositie in Ham
burg reed het duo afgelopen
zomer stad en land af om nieu
we objecten op te sporen. In
enkele weken tijd kon het twee
tal honderden nieuwe werken
aan de collectie toevoegen. De
bezoekers van de tentoonstel
ling mogen bepalen welk werk
het slechtst is. De maker daar
van wint de westArt Award, een
prijs waaraan een bedrag van
tienduizend mark is verbonden.
Het betalen van de vijf mark
entree kan worden vermeden
door een uiterst lelijk kunst
werk af te geven. Het is de be
doeling dat de expositie in de
Barlachhal K volgend jaar op
tournee door Duitsland gaat.
beeldende kunst recensie
bernadette van der goes
Expositie: Verzameld werk, aanwinsten
moderne kunst 1997-1998. Te zien t/m
21/11. di. t/m vrij. 10.00-17.00 uur. za
en zo. 12.00-17.00 uur. Stedelijk Muse
um De Lakenhal, Oude Singel 28-32,
Leiden.
Als Stedelijk Museum De La
kenhal gaat uitbreiden, dan
komt het werk 'Kleurenspec
trum van het daglicht' van Jan
Andriesse een permanente ere
plaats toe. Ongeveer zoals het
Amsterdamse Stedelijk Muse
um het schilderij 'Who is afraid
of red, yellow and blue' van
Barnett Newman, voordat het
vernield en desastreus geres
taureerd werd, altijd prominent
toonde. Nu is het schilderij van
Andriesse, als onderdeel van de
tentoonstelling over de recente
aanwinsten van De Lakenhal,
slechts twee maanden te zien.
Daarna wordt het weer naar het
depot verbannen. Dat is dood
zonde. Andriesse schilderde
zijn kleurenspectrum verspreid
over drie grote horizontale doe
ken, die met kleine tussenruim
tes naast elkaar hangen.
Het werk is abstract maar te
gelijkertijd is het dat ook weer
niet. Het toont hoe hét licht ge
durende de dag steeds van
kleur verandert. De doeken zijn
beschilderd in ijle, transparante
pasteltinten, die van links naar
rechts achtereenvolgens over
gaan van purper in blauw,
groen, geel en tenslotte oranje.
Dat levert een zee aan kleuren
op, die bovendien al naar ge-
lang de belichting en de plek
waar je staat constant verande
ren. Daardoor gebeurt er zo
veel, dat je bijna niet weet waar
je moet kijken.
Toch is het geen onrustig
schilderij. Integendeel: het
straalt zoveel kalmte uit dat het
net is alsof je op een mooie zo
merdag op je rug in het gras
naar de lucht ligt te kijken. Dat
is ook de reden waarom het
blijvend tentoongesteld zou
moeten zijn. Als intrigerend
rustpunt, waar je op adem kunt
komen van het hectische leven.
Eigenlijk heeft het die functie
nu al. Het werk van Andriesse
contrasteert sterk met dat van
de tien andere tentoongestelde
kunstenaars. Allemaal hebben
ze een aparte ruimte gekregen
waar behalve de aanwinsten
ook ander werk van hen is te
zien. Een nogal merkwaardige
opzet. Want wat is nou leuker
dan van zo'n tentoonstelling
een gezellige mengelmoes van
stromingen, genres en technie
ken te maken.
Nu heeft iedereen zijn eigen
hoekje en komen sommigen er
vanwege ruimtegebrek wel erg
Een aquarel van
Krijn Giezen in De
Lakenhal.
foto PR
bekaaid af. Zo moeten de im
pressionistische schilderijen
van Lucia Steinbach genoegen
nemen met een donker achter
af gangetje, hangt een groot ab
stract landschap van Ben
Geerts in een veel te klein kabi
netje, en is de ruimte die de ge
broeders Donker hebben gekre
gen wel erg benepen voor hun
prachtige kleuren.
Anderen hebben meer geluk.
De foto's die Wim Lamboo
maakte van Poolse kunstenaars
hangen majesteitelijk in de
gang die boven vanaf het trap
penhuis naar de grote tentoon
stellingszaal leidt, en Gijs
Frieling heeft zoveel ruimte toe
bedeeld gekregen dat zijn enor
me doeken zowel beneden in
de hal als boven in het trappen
huis en de grote zaal hangen.
Van hem heeft het museum
twee landschappen aange
kocht. Het verzamelbeleid van
de Lakenhal is vooral op dat
genre gericht.
Bescheiden, maar goed ge
slaagd, is de presentatie van het
werk van Norman Beierle en
Hester Keijser. Hun installatie
'Pflaumenmus' vertelt het aan
grijpende verhaal van een tuin
man die ongewild een stel on
derduikers verraadt. Het werk
van Marijke Verhoef daarente
gen verdrinkt in de ruimte.
Haar intieme landschappen
zijn opgehangen in de grote
hal, waardoor je er te gemakke
lijk aan voorbij loopt.
Beter was het geweest kun
stenaars als Krijn Giezen, Astrid
Beumer en Eric Schreurs wat te
laten inschikken. Van hen is
een enorme hoeveelheid werk
tentoongesteld. Terwijl zowel
voor de geaquarelleerde land
schappen van Giezen als voor
de flauwe erotische tekeningen
van Beumer en het lawaaierige
werk van Schreurs geldt dat
wanneer je er vijf gezien hebt,
je de rest ook wel kent.
itthijs Riimke regisseert jeugdtheaten'oorstelling Victor en ik'
theater recensie
i0sch paulien koopmans
01 slord ge ontbijttafel met
lakaas, hagelslag, vlokken
^jfgestampte muisjes.
oven zijn drie kinderen in
e schooluniformen en een
imd meisje, Marie. Ze liegt,
het p iet als een beest en ze ver-
tijn i zaakt een complete chaos in
huis. Matthijs Rümke regis-
'Victor en ik' van Theater
e heifcmis. Deze opvallende
arva ^theatervoorstelling is op
20 oktober te zien in
ig ji eidse Schouwburg,
woni latthijs Rümke is sinds 1998
ze n ist regisseur ook artistiek lei
bij Theater Artemis uit Den
sch. Daarmee nam hij de
over van tekstschrijfster
Mol. Rümke staat be-
een veelzijdig regis-
e 11 Hij regisseert zowel jeugd-
heel atervoorstellingen als stuk
voor volwassenen. Bij Arte-
maakte hij 'Het laatste
„Ikl d'i waarvoor het theater in
'4 de Hans Snoekprijs kreeg,
lat venDrieNul' en 'Stiefmoe- land. Thuis zijn ze nooit. Op
sü' In zijn komische voor- een dag neemt Suus een nieuw
Hingen is altijd ruimte voor meisje mee naar huis: Marie
!tT:
euw
wm
na»
i\v
bias wordt verliefd, Willem
vindt in de raadselachtige Vic
tor een nieuwe vriend en Suus
blijft eenzaam achter. Het is bij
na een paradox: door de komst
van Marie voelen de drie kinde
ren zich plotseling erg alleen,
zonder ouders.
'Victor en ik' heeft een actu
eel thema. Rümke: „Kinderen
van nu zijn al vroeg zelfstandig.
Ze moeten wel. Zelf opstaan als
de wekker gaat, naar school
gaan en boodschappen doen.
In Victor en ik' overdrijf ik een
beetje. Tobias, Willem en Suus
zijn zelfs vergeten hoe hun va
der heet, en luisteren naar het
antwoordapparaat om te horen
hoe hun moeder ook al weer
klonk."
Toch wil Rümke niet oorde
len over de eenzaamheid van
Tobias, Willem en Suus. Hij laat
de interpretatie over aan het
publiek. Rümke: „Als regisseur
schrijvers. 'Victor en ik' bleek
één van de favorieten. Artemis
vroeg daarom aan schrijfster en
(Annetje van Dijk). Ze heeft elf actrice Bodil de la Parra om het
v lümke: „'Victor en ik' is een huisdieren en ze eet geen ha-
r oe leus stuk, maar niet zwaar." gelslag op haar brood, maar
"[voorstelling laat momentop- kaas. Samen met haar geheim-
wooi nes zien uit het leven van zinnige - en meestal onzichtba-
onthecht gezin. Tobias re - broer Victor ontregelt Marie
,o in ap ten Holt), Willem (Martijn het leven van de drie kinderen,
sloofther) en Suus (Margöt Ros) De voorstelling is het resul-
echte sleutelkinderen. Bei- taat van een theaterproject van
ouders werken en hun agen- Artemis uit 1998: 'Halte 1'.
staat boordevol congressen Daarbij werden korte schetsen
eens zakenreizen naar het buiten- gespeeld van verschillende
stuk verder uit te werken. Vol
gens Rümke schrijft De la Parra
als een actrice. „Ze gebruikt
veel terugkerende woorden en
zinnen. Vooral haar dialogen
zijn functioneel en prachtig op
gebouwd. 'Victor en ik' is daar
door een poëtische voorstelling
geworden."
Voor Rümke is het verschil
tussen volwassen- en jeugdthe-
Margöt Ros
(links) en
Martijn Fi
scher in de
jeugdvoor
stelling
'Victor en
foto pr ben je heel technisch met een
stuk bezig. Ik wil gewoon laten
zien hoe kinderen zijn. Het is
ater klein: „Hooguit de onder- een registratie."
werpen en de timing zijn een De familievoorstelling 'Victor
beetje anders." Maar er zijn ook en ik' (vanaf 7 jaar) is op
overeenkomsten. Over 'Kooi- woensdagavond 20 oktober te
bos' dat hij eerder regisseerde zien in de Leidse Schouwburg,
zegt hij: „Kooibos gaat over het Aanvang: 19.00 uur.
menselijk onvermogen om ge-
luk te creëren. Dat vind je ook
bij 'Victor en ik'."
In het stuk zet Marie het
huishouden van de drie kinde
ren op zijn kop. Ze zit vol sterke
verhalen en ze neemt Tobias,
Willem en Suus mee in haar
verzonnen wereld. Gevolg: To-
Dat maakt meteen duidelijk dat de rolbezetting
van dit stuk een andere insteek had moeten heb
ben. Gems schreef de rol van Edith Piaf voor een
actrice die kan zingen en niet voor een zangeres
die een beetje acteert. Want zelfs al had Liesbeth
List alle teksten paraat, dan nog blijft haar spel
beneden acceptabel niveau. Ze zal ongetwijfeld
groeien in de komende maanden, maar een groot
actrice zal ze nooit worden.
Toch doet ze haar uiterste best. De motoriek en
mimiek van Piaf heeft ze zich helemaal eigen ge
maakt. Het is aandoenlijk om te zien hoe ze soms
over het toneel slentert, vloekend en tierend te
gen iedereen die haar in de weg staat. Pas met het
zingen van de chansons komt La List langzaam
maar zeker tot volle glorie. Haar stem lijkt bij vla
gen op die van Piaf, maar mist te vaak het door
leefde geluid dat Piaf zo groot maakte.
De regie van Andy Daal heeft iets gekunstelds
in zich. Daal koos voor een gedegen aanpak,
maar verrast nergens. De actie op de planken is
voorspelbaar. Dat maakt het stuk hier en daar
vermoeiend om naar te kijken. Misschien ligt dat
ook aan het script van Pam Gems; wie het boek
van Berteaut gelezen heeft, weet dat er drama
tisch gezien veel meer uit dit bijzondere levens
verhaal te halen is. In dat opzicht is 'Piaf een mu
sical van gemiste kansen.
Muzikaal zit de voorstelling prima in elkaar.
Het combo van drie muzikanten onder leiding
van Ad van Dijk (componist van 'Cyrano' en 'Joe')
weet de sfeer van de chansons perfect te raken.
Een ander pluspunt aan deze kleinschalige pro
ductie is Jurrian van Dongen. Hij studeerde twee
jaar geleden af aan de Kleinkunstacademie in
Amsterdam en heeft al een behoorlijke staat van
dienst. In 'Piaf zet hij heel overtuigend een aantal
sterke typetjes neer. Van Dongen is een aanwinst
voor het musicaltheater in Nederland.
martin hermens
Voorstelling: 'Piaf de musical'. Script: Pam Gems. Vertaling Allard
Blom Muzikale leiding. Ad van Dijk. Regie: Andy Daal. Met Lies
beth List, Casper van Bohemen, Metta Gramberg, Hans Cornelis-
sen, Bart van Gerwen, Paola Verbij en Jurrian van Dongen. Ge
zien 11/10 Koninklijke Schouwburg Den Haag (première), 13 ja
nuari in de Leidse schouwburg.
Dertig jaar geleden verscheen het boek waarin Si-
mone Berteaut op aangrijpende wijze de levens
geschiedenis van haar oudere halfzuster Edith
Giovanni Gassion vertelde. Deze straatmeid ver
wierf wereldroem als Edith Piaf, een van de groot
ste chansonnières die deze eeuw heeft voortge
bracht. Piaf had geen makkelijk leven. Drank,
drugs en mannen sloopten haar tengere lijf. La
Piaf stierf in 1963 op 47-jarige leeftijd.
Haar trieste, maar tegelijkertijd enerverende le
ven was voor de Britse toneelschrijfster Pam
Gems de aanleiding voor een musical-achtig the
aterstuk. Gems plunderde het boek van Berteaut,
maar kwam niet verder dan een aaneenschake
ling van losse scènes uit het leven van Edith Piaf.
Een selectie uit het repertoire van Piaf moet al die
scènes bij elkaar zien te houden. Het is een wat
merkwaardig, fragmentarisch stuk dat sinds de
première in 1978 toch op veel plaatsen in de we
reld is opgevoerd.
De jonge producent V&V Entertainment brengt
deze 'Piaf nu in de Nederlandse theaters. Lies
beth List, die in het verleden vaker haar tanden in
Franse chansons zette, moet de kar trekken. En
dat is een riskante onderneming, zo bleek bij de
première. Als List haar avond niet heeft en veel
teksten kwijt raakt, blijft er van 'Piaf niet veel
over. Zingen kan ze, dat is zeker, maar als actrice
wil ze maar niet overtuigen. Je ziet (nog?) geen
Edith Piaf op de planken, maar een Liesbeth List
die vreselijk stuntelt met haar teksten.
theater recensie
susanne lammers
m|ère: Dolores door Erik Brey. Gezien: 11/10, Leidse
Schouwburg.
d 'p :en groter vermaak dan leed. Het tweede
- Tln-programma van Erik Brey heet 'Dolo-
er» je gedachten dwalen af naar èen
3' nie, maar hij hèeft het over meervoudige
la^ Niet dat het pijn doet: Erik Brey is
n muzikale amuseur' en hij wil je alleen
a^r een beetje vermaken met klein leed in
muzikaal vestje.
I Dolores' wordt verdriet in hapklare
tójes toegediend, het wordt zorgvuldig
!j rijn stekels ontdaan. Brey geeft een
"e8e over verdrietjes en pijntjes in de
Want echt leed is daar volgens
m de grote afwezige. Bijvoorbeeld bij
Beethoven, wiens buste prominent op het
podium staat. Dat is wel de meest gekwelde
componist ooit, maar in zijn muziek is leed
niet te horen.
Terwijl hij aan de meest verschrikkelijke
kwalen en kwaaltjes lijdt, schrijft hij een
ode 'an die Freude'. Brey blijft wat warrig,
maar zijn theorie komt erop neer, dat echt
leed verwerkt moet worden omdat het an
ders gif wordt, maar dat het in verwerkte
staat heel goed te dragen wordt, om niet te
zeggen lachwekkend. Zijn belangrijkste be
wijs daarvoor zijn de Hollandse smartlap
pen, die hij met een vet Amsterdams ac
cent, of juist met een keurig vooroorlogs,
de zaal ingalmt. De taalfouten ('Ik hoopte
dat alles goed was, tussen jou en tussen
mij') zijn daarbij onmisbaar, vindt Brey.
Heel echt wordt het daarvan, en tegelijk
vermakelijk, voor wie oren heeft om dat te
horen. Na de smartlappen, waarin al veel
soortig leed aan bod komt, werkt hij zijn,
lijstje af en zingt prachtige en minder
prachtige liedjes over kinder- en dronke-
mansleed, liefdesverdriet, gemiste kansen.
Toppers zijn het schitterende 'Mevrouw
van Dam' (met een tekst van Friso Wiegers-
ma) en de mallotige, zeurende 'Ik heb iets
van ik weet niet, ik zit geloof ik in een dip'-
bossanova, waarbij hij steeds verder onder
de vleugel wegzakt.
'Dolores' is lichtvoetig en vrolijk, en toch
schuurt het een beetje. Het programma is
overgeconstrueerd, en de overgangen kra
ken. Brey associeert niet natuurlijk en
sleept er voor elke overstap Beethoven met
de haren bij. Dat maakt het stroef. Het is
wachten op de liedjes, en in welk hokje ze
gestopt zijn, zal je de rozen. Als hij maar
speelt.
Een hypotheek is voor veel mensen een blok aan het been.
Want terwijl er in een mensenleven vaak van alles verandert,
liggen de hypotheekvoorwaarden meestal voor een langere perio
de vast. Met als vervelend gevolg dal je moet gaan leven naar je
hypotheek.
Daarom heeft ABN AMRO een hypotheek ontwikkeld die
andersom werkt. Deze Meegroeihypotheek, want zo hebben we
'm genoemd, kunt u voortdurend aanpassen aan uw levens
omstandigheden.
Zo kunt u bijvoorbeeld eerst wal meer en later wat minder
per maand betalen, bijvoorbeeld omdat u verwacht dat de kinde
ren gaan studeren. U kunt binnen de Meegroeihypotheek kiezen
voor de zekerheid van sparen of voor een hoger rendement. En
wat ook heel aardig is: u kunt altijd switchen.
Een ander voordeel van de Meegroeihypolheck is de over
zichtelijke kostenstructuur. U weet altijd precies wat er met uw
geld gebeurt en uiteindelijk behaalt u, met dezelfde lasten, een
groter eindkapitaal dan met een doorsnee hypotheek.
Wilt u meer weten over de hypotheek die als hel ware met u
meegroeit, vraag dan meer informatie bij een ABN AMRO
kantoor of een onafhankelijke hypotheekadviseur. U kunt ook
de Hypotheeklijn bellen: 0800-0240705 (gratis).
De Meegroeihypotheek ABN AMRO De
bank
