Smullen uit snelkookpan Crossing Bordc-
Snel hogerop met het Leids Barok Ensemble Rob Kamphues stelt teleu
'We zijn net bij Dagmar Stam geweest'
Cultuur Kunst
Broeder wordt thriller-schrijver
MAANDAG 11 OKTOBER 1999
©AC
chef jan rijsdam, 0
chef caroline v
Dansprijs voor Dijkmeijer
Amsterdam Janine Dijkmeijer heeft de Gouden Theater Dans
prijs 1999 gekregen voor een solo van Scott, 'Lara' van De Cha-
tel en 'Model' van Piet Rogie. De Zilveren Theater Dansprijs
ging naar Dylan Newcomb voor zijn solo Passing in de work
shop van het Nederlands Danstheater (NDT). De prijzen zijn
uitgereikt tijdens de Nederlandse Dansdagen in Maastricht. De
Lucas Hovingproduktieprijs - voor talenten op het gebied van
de choreografie en productie - ging dit jaar naar Joaquim Saba-
té. Hij kreeg deze voor het werk in 'A Touch of Weill', een cho
reografie op muziek van Kurt Weill.
'Taaiacrobaat' Van Kooten wint prijs
den haag Televisiemaker en schrijver Kees van Kooten heeft
zaterdag de Groenman-taalprijs gekregen. De prijs wordt jaar
lijks uitgereikt aan een radio- of televisiepresentator die zich
heeft onderscheiden door zijn taalgebruik. Van Kooten kreeg de
onderscheiding tijdens een congres van het Genootschap Onze
Taal in de Rotterdamse Doelen. De jury kent hem de prijs toe
vanwege zijn 'onnavolgbare manier waarop hij zijn stempel
heeft gedrukt op de Nederlandse taal'. De jury noemt Van Koo
ten een taaiacrobaat. Eerder ontvingen televisiepresentator Paul
Witteman en radiopresentator Frits Spits deze prijs.
Organist Boerema winnaar concours
parus De Nederlander Hayo Boerema heeft zaterdagavond de
grote prijs voor improvisatie gewonnen tijdens het derde inter
nationale orgelconcours van Parijs. De 27-jarige Boerema is or
ganist van de St. Jacbskerk in Winterswijk. Hij ontvangt 50.000
franc (17.000 gulden). Aan de wedstrijd voor improvisatie deden
vier organisten uit drie landen mee.
Gebonden boekenweekgeschenk
amsterdam Het geschenk voor de Boekenweek 2000 heet 'Het
theater, de brief en de waarheid'. Schrijver is Harry Mulisch die
uitging van het tumult rond acteur Jules Croiset die in 1987 zijn
eigen ontvoering in scène zette. Omdat het volgend jaar de
65ste boekenweek is, verschijnt het geschenk niet in pocket
maar in gebonden vorm. Dat heeft de stichting Collectieve Pro
paganda van het Nederlandse Boek (CPNB) bekendgemaakt.
Grensoverschrijdend festival blijkt opnieuw succesvol
Verbale ontboezemingen die door de snelkookpan van
een multi-cultureel festival op temperatuur komen. Dat
is de meerwaarde van Crossing Border, het grensover
schrijdende festival in Den Haag vol pop en literatuur
dat de afgelopen week opnieuw succesvol is gebleken.
Schrijvers en dichters moeten zich schrap zetten om
zich tegen de altijd kleurrijke, vaak uitgesproken muzi
kale presentaties en de drukte op Crossing Border te
weer te stellen. Naar schatting vonden de afgelopen da
gen zo'n 8000 bezoekers hun weg naar de verschillende
zalen en tenten op en rond het Spuiplein.
zijn verwarring vast te leggen.
Van Kooten - hij speelt als
oer-Hagenees een ijzersterke
thuiswedstrijd tijdens het eerste
lustrum van Crossing Border -
maakt, hoe gek het ook klinkt,
een gestage ontwikkeling door.
Zijn spoken word-performances
laten tegenwoordig een quasi
stand up-comedian zien. Hij
vertelt verhalen vol weemoed
over de jaren vijftig, zijn kran-
tenlopersjaren, het mondharp
duet met wijlen zijn vader (Now
Is The Hour), zijn 32 seconden
den haag john oomkes/gpd
Tijdens het optreden van Kees
van Kooten rinkelt er ergens in
de zaal een gsm'etje. Prompt
barst Koot los in een anekdote
waarin hij verhaalt over het
mobiele telefoongedrag van de
bouwvakkers in zijn nieuwe
huis.
Hij is jaloers op hun vermo
gen om üjdens de theepauze de
gedane arbeid te registreren in
elektronische notebooks. Hem
rest slechts een blocnote om
durende solo op de cd van zijn
zoon Kasper. Hij overstijgt op
indrukwekkende wijze het hila
rische effect.
Met een minimale construc
tie speelt hij de nieuwe Carmig-
gelt - de man die meewarig
naar zichzelf kijkt en toch nooit
een schlemiel wordt. Zijn op
treden behoort samen met de
podiumbeurten van Gerrit
Komrij en Marky Ramone tot
de hoogtepunten van de slot
dag van Crossing Border. Bij
Komrij - een erkend absoluut
taalvirtuoos - druipen de altijd
in gebreke verkerende liefde en
de obsessie met de dood onder
de scherpe observaties van
menselijk onvermogen uit. Juist
hier in het theater wordt de on
zekere balans tussen .sterke per
soonlijkheid en podiumvrees
uiterst zichtbaar.
Binnen de altijd beperkte en
tourage van de zalen in Theater
aan het Spui, het Haags Film
huis, de Nieuwe Kerk, bioscoop
Asta en een aantal tijdelijke op-
Vooroorlogse couture in Rijksmuseum
amsterdam anp
De mooiste mode uit de jaren
twintig en dertig is vanaf 16 ok
tober te zien in het Rijksmuse
um in Amsterdam. Voor het
eerst sinds de opening van de
zuidvleugel, waar het museum
een deel van de eigen collectie
toont, is een tentoonstelling in
gericht met japonnen, mantels
en accessoires uit een privé-
collectie.
Het museum koos zeventig
stuks uit de verzameling van
Hans van Emmerik en toont
deze onder de noemer Couture!
De collectie van de leraar Ne
derlands bestaat uit meer dan
driehonderd exemplaren. De
tentoonstelling geeft een beeld
van wat modieuze 1
Nederland droegen in de perio
de tussen 1900-1940. Dat is
geen doorsnee straatbeeld,
want wie couture kocht, had
daar ook toen veel geld voor
nodig.
De kostbare ontwerpen zijn
artistiek en coupetechnisch van
de hoogste kwaliteit. Er zijn veel
ontwerpen van buitenlandse
oorsprong bij, zoals van Lanvin,
Templier-Rondeau en Liberty.
Van Emmerik (47) verzamelt
al meer dan dertig jaar histori
sche damesmode. Daarbij heeft
hij een uitgesproken voorkeur
voor de Art Nouveau, de Art
Déco en andere invloeden uit
de kunstwereld van het begin
van de eeuw.
De zaal veranderde in een sauna tijdens het concert van Placebo.
FOTO WFA/HARMEN DE JONG
gezette spiegeltenten groeien
dergelijke intieme gebeurtenis
sen uit tot een optimale erva
ring voor het publiek. Crossing
Border zit boven op de huid.
Die kracht heeft het festival on
danks een sluipende schaalver
groting weten te behouden. Het
directe contact met het publiek
komt bij muzikanten nog meer
tot zijn recht als bij de literato
ren - ze zijn het ook gewend.
Met een mobiele telefoon stapt
Therapy-zanger Andy Cairns
het podium op in' de Haagse
Nieuwe Kerk. Zijn vrouw zou
kunnen bevallen en dan ver
trekt hij direct, zo waarschuwt
Cairns. Het publiek heeft niets
te vrezen. Geen enkel telefoon
tje onderbreekt de indrukwek
kende show van Cairns en zijn
cellist Martin McCarrick. Het
tweetal trok een volle zaal.
Trots was directeur Behre on
der meer op de al voortijdig uit
verkochte openingsavond met
de Duitse formatie Can en Willy
DeVille. Toch leek de gemiddel
de DeVille-fan woensdag de
Crossing Border-ingrediënten
niet te willen verteren. Het
voorschotelen van een 'spoken
word'-optreden van de Ameri
kaan Abraham Rodriquez Jr.
bleek geen goede keuze. Vervol
gens liet de Amerikaanse zan
ger Willy DeVille drie kwartier
op zich wachten. De rommelig
verlopen avond resulteerde in
een mat concert.
Heel wat makkelijker had
zanger Michael Franti het twee
dagen later in Theater aan het
Spui. „Food for the masses",
zong de oprichter van Spear
head tot grote vreugde van het
publiek. Bewondering oogste
de zanger met enkele a cap-
pela-uitvoeringen. Bekende au-
teurs waren eveneens in trek.
Maar dat naamsbekendheid
niets garandeert kan Faithless-
zanger Maxi Jazz beamen. Zijn
voordracht uit de 'Lotus Sutra'
trok weinig belangstellenden.
Veel bezoekers leken de voor
keur te geven aan het tegelijker
tijd geplande concert van de
Britse formatie Placebo.
Crossing Border-directeur
Behre blikt tevreden terug op
het festival, ook al waren niet
alle avonden uitverkocht. ,,Ik
had er wel even een hard hoofd
in, maar uiteindelijk steeg de
kaartverkoop toch." De terug
keer naar de binnenstad lijkt
vooralsnog een goede keuze.
,,Het festival komt hier beter tot
zijn recht", concludeert hij. Wel
twijfelt Behre nog aan de om
vang van Crossing Border.
„Misschien is vier avonden
toch teveel."
Voor de gemiddelde bezoeker
leek muziek tijdens het vier
daagse festival de bela
sfeermaker. Minder
auteurs moesten daai
noegen nemen met
half gevulde spiegeltf
meer sfeer was er tiji 'ohrw
concert van Placebo,
malig bioscoop en di
aan het Spui trilde
nacht op zijn grondvi
de snoeiharde set van
tal. De zaal veranderd
sauna, maar dat hinde
enkele bezoeker. „Ik
vier kilo afgevallen tij
concert", zei een fan n<
muziek recensie
lidy van der spek
Het Leids Barok Ensemble o.l.v. Roelof
Balk, viool, m.m.v. Nico de Gier, hobo en
Theo Goedhart, klavecimbel. Gehoord
9/10, Lokhorstkerk, Leiden.
Het Leids Barok Ensemble doet
niet aan 'binnenkomers', 't Is
meteen pats, raak. Zo ongeveer
werkt de Symfonia in G van Jo-
hannn Friedrich Fasch
(1688-1758). Een korte energie
ke uitbarsting met een andante
als een intens en krachtig volks
lied. De Lokhorstkerk mag zich
verheugen in een avondje swin
gende barok van Duitse en Ita
liaanse componisten.
Francesco Geminiani uit Luc
ca (±1680-1762), leerling van
Corelli, behoort tot de derde
generatie vioolcomponisten.
Naast didactisch werken schrijft
hij heel wat concerti grossi,
waar het Leids Barok Ensemble
er een van speelt. Het Concerto
Grosso in c heeft vier delen en
begint merkwaardig met een
adagio, dat iets weg heeft van
een supplicatio (smeekbede).
Maar hoe klagend ook, Roelof
Balk als concertmeester en
meesterlijk voortrekker houdt
ook dit deel monumentaal en
sterk. In het tweede adagio,
waarin Balk het thema speelt en
Wiveka Elion (tweede viool) de
melodie overneemt, is de viool
klank echter lichtelijk snijdend
en onzuiver. Wat gelukkig on
middellijk weer oplost als het
plenum losbarst in een dan
send allegro
Dan zijn er die twee stralende
hoboconcerten, een van Vivaldi
in a en een van Telemann in g
voor resp. (barok)hobo en hobo
d'amore. Schitterend om te ho
ren hoe Nico de Gier op het or
kest inspeelt en hoe het Leids
Barok Ensemble zich dat laat
welgevallen. Eén van geest en
één van zin is de interpretatie
van solist en orkest. Beide ade
men vreugde, schwung, vitali
teit.
Het moet ook verrukkelijk
zijn om met zo'n fantastische
hoboïst te mogen optreden, die
het orkest in korte tijd geleerd
heeft mee te wiegen met de so
lostem; bij Vivaldi in het
larghetto is dat prachtig te ho
ren. Het orkest speelt hoege
naamd niets, maar laat zich in
die kleine rol fijnzinnig meene
men door de hobomelodie,-
waardoor de strijkersklank juist
extra belangrijk wordt. De Gier
maakt ook in dit statige larghet
to geen weke toon, maar houdt
de klank indringend, penetrant
en op de meest prettige manier
klokkend nasaal. De klank van
de hobo d' amore is veel ge
dempter, mollig als een gestop
te hoom. Ook in Telemann is
het samenspel een feestelijke
aangelegenheid: een 'Er is er
een jarig' sfeer in het allegro,
oprechte rust (als in het mid
dendeel van Bachs Italienisches
Konzert) in het adagio. Flinter-
lichte elektrische schokjes in
het vivace werken aangenaam
fysiotherapeutisch, evenals het
vibrerende fundament van het
klavecimbel (Theo Goedhart).
Tot slot komt het ensemble met
een heerlijke uitsmijter, de vijf
de Symfonie in b van Carl Phi
lip Emanuel Bach, waarvan het
laatste deel ook nog eens als
toegift over de strijkstok zwiept.
De slotzin van dit Presto, die
stijgend vliegensvlug wegwaait,
heeft veel te maken met de in
stelling van het Leids Barok En
semble: snel hogerop!
theater recensie
Veel kinderen en boeken op Leids Kinderboekenfeest
leiden nienke ledeganc
„Dag pap, als er iets is, kom ik
het wel zeggen!" Zonder pardon
worden vaders en moeders
weggestuurd, het is kinderboe
kenfeest en daarbij kan je je ou
ders nou eenmaal niet altijd
even goed gebruiken.
De Leidse bibliotheek staat
de hele zondagmiddag in het
teken van 'apenstaartjes en
apenkooien', het thema van de
kinderboekenweek van dit jaar.
Er wordt gekleurd, geschminkt,
verteld en zelfs gesurfd. Want,
in een apart lokaal kunnen de
kinderen kennismaken met het
internet.
Hoezo, kennismaken? De
meeste kinderen weten de Wil
lem Wever- en TMF-sites pro
bleemloos te vinden, in tegen
stelling tot pa en ma die zich
niet onbetuigd willen laten,
maar het regelmatig afleggen
tegen hun koters. Tja... het is
nou eenmaal een kinderfeest en
dat wordt er duidelijk ingewre
ven.
Bij een kinderfeest hoort na
tuurlijk ook een schminkhoek.
Een vijftal medewerkers tove
ren de jeugdige bezoekertjes
om in tijgers, vlinders en
clowns. Daar hebben ze hun
handen vol aan, gezien het feit
dat er zelfs nummertjes worden
getrokken.
Wie moet wachten om ge
schminkt te worden of gewoon
lekker wil uitblazen van alle ac
tiviteiten kan even verderop te
recht. Daar wordt geheimtaal
gemaakt. Spannend Terwijl ze
een ingewikkeld alfabet aan het
maken zijn, vertellen de zusjes
Myrthe (5) en Saskia (8): „We
zijn net bij Dagmar Stam ge-
wunand zeilstra
Atlas' door Rob Kamphues. Gezien: 9/10,
schouwburg Leiden.
Dankzij de televisiebijdragen in het programma
van Jack Spijkerman geniet Rob Kamphues in
middels grote bekendheid. In elk geval kan hij re
kenen op een volle schouwburg. Bovendien
speelt de Leidse cabaretier een thuiswedstrijd.
Doordat Kamphues als de kale driftkikker bij de
groep De Types al veel podiumervaring heeft op
gedaan, krijgt hij aanvankelijk zijn publiek moei
teloos mee.
In eerste instantie hangt hij zijn verhaal op aan
een groot hammondorgel dat aan de rechterkant
van het podium staat te pronken. Hij verwijst
naar de jaren zestig niet beroemde hammondor
gelbespelers als 'meneer' Cor Stein. Het roept
beelden op van een bepaald soort gezelligheid.
In zijn verhaal is zijn vader de fameuze Jack
Hammond.
Na verloop van tijd wordt duidelijk dat we ons
in de hal van een ziekenhuis bevinden. Achter de
ene deur ligt zijn vader op sterven, achter de an
dere deur ligt zijn vriendin in het kraambed. Het
programma speelt zich af tussen de 'eerste
schreeuw van de ene mens en de laatste zucht
van een ander'. Vader worden en vader i
- dramatisch gezien heeft hij daarmee ee [e jet
tige spanningsboog gecreëerd. Het is ed
maal bedoeld als cabaret, dus moet er vi 2
atieve gedachtesprongetjes het nodige j
worden. En dat gaat hem op den dui n ^eu-
minder gemakkelijk af. in de
Zijn parodie op het televisieprogramm (rdiep
rijdende rechter werkt nog heel aanstel
een in Leids dialect afgestoken verhaal
voedingsperikelen doet het hier natuu eerbc
goed. Maar dan gaat het bergafwaarts,
wil hij zijn verhaal afronden en anderz
voldoende grappen zorgen. Dat spooi
doende. Grappen over de gevaren van E!
de ziekenhuisradio-omroep, enkele sicl
ze zijn er te duidelijk met de haren bij
Bovendien hebben we nog recht op ee
ring van de op zichzelf prachtige titel:
van Atlas'. Zwaaiend met het orgelbank
zijn hoofd, krijgen we een quasi-mytht
scène die verder geheel los staat van de
het programma.
zijn staat van dienst en met zijn inmidd
bouwde ervaring stelt Rob Kamphues
teleur.
Veel tijd om zich te vervelen hadden de kinderen niet, ook al slaat de vermoeidheid soms toe op het kinderboekenfeest in de Leidse bibliotheek.
weest. Mama heeft een boekje
van haar gekocht en daar heeft
zij een tekeningetje in gemaakt.
We hebben gewaagd of ze een
paardje wilde tekenen en dat
heeft ze gedaan. Er zit ook een
zadel en een poesje op. En nu
zijn we aan het wachten tot we
geschminkt worden."
Elders in de bieb zijn kinde
ren boekenleggers en kleurpla
ten aan het maken. Veel kans
om zich te vervelen krijgen de
feestgangers niet. Dan wordt er
omgeroepen dat de de volgen
de voorstelling gaat beginnen.
Een stoet van kinderen begeeft
zich naar de Burchtzaal. Hier
zal Niels Cotterink 'De Gebroe
ders Leeuwenhart' opvoeren.
Voordat hij aan zijn vertelling
begint wordt er gevraagd wie
het verhaal van de broers kent.
Een meisje zegt: „Ik heb het een
keer in een boek gelezen". En
gezien de hoeveelheid vinger
tjes was zij niet de enige. Zo be-
FOTO TACO VAN DER EB
geven de kinderen zich van ac
tiviteit naar activiteit. Met
broertjes of zusjes, vriendjes of
vriendinnetjes, of alleen. Het
kinderboekenfeest is vooral een
feest met heel veel van alles wat
kinderen leuk vinden. Dat het
een succes is, is aan hun ge
zichten af te lezen.
Morris West (1916-1999)
De Australische schrijver Mor
ris West heeft in zijn werk zijn
katholieke herkomst niet ver
loochend. Zijn bekendste boe
ken spelen in het Vaticaan en
worden wel omschreven als
'religieuze thrillers'. Van zijn
kritiek op de houding van de
kerk in seksuele vraagstukken
maakte hij geen geheim.
West schreef 27 romans,
waarvan The devil's advocate,
The shoes of the fisherman en
The clowns of God enkele van
de bekendste zijn. Zijn boeken
zijn in 27 talen vertaald: er
werden wereldwijd meer dan
60 miljoen exemplaren van
verkocht. Behalve romans
schreef hij ook scenario's,
hoorspelen en toneelstukken.
Vooral The Devil's Advocate
(1959) en The Shoes of the Fis
herman (1963) zijn bestsellers
geworden. In het laatste boek
wordt een Russische aartsbis
schop, die in Siberië opgeslo
ten heeft gezeten, tot paus ge
kozen. Hij stelt alles in het
werk om de wereldvrede te be
waren. Het boek werd in 1968
verfilmd met Anthony Quinn
in de hoofdrol.
West stierf zaterdag in het
harnas, op 83-jarige leeftijd.
Hij kreeg een hartaanval ter
wijl hij aan zijn bureau werkte
Morris West in 1965.
aan zijn boek The Last Confes
sion, een roman over een ka
tholieke ketter. West behoort
tot de succesrijkste schrijvers
van deze eeuw.
Morris Langlo West werd op
26 april 1916 in Melbourne ge
boren. Hij voelde aanvankelijk
een religieuze roeping en volg
de een opleiding bij de congre
gatie van de Christelijke Broe
ders. West ging echter het le
ger in, voordat hij definitief
zou toetreden. In 1943 zat zijn
diensttijd erop en ging hij voor
de radio werken.
In de jaren vijftig besloot
West zich geheel ai
schrijverschap te wijd
vestigde zich in 1955
rento bij Napels. Zijn D
boek was Gallows on tl
(1955), maar hij kreeg v n0e
eerst bekendheid met
of the Sun (1957)
schrijving van de situa
kinderen in de sloppei
van Napels.
West liet ook politi
zich horen. In 1965
grote mensenmassa's
kruistocht tegen de de
van Australische militai
de oorlog in Vietnam,
eens dat het beste da
zijn leven had gedaan
spraak op een univers
gen de Australische bet
heid bij de oorlog w
wees het verbod van
ceptie en echtscheidin
Rooms-Katholieke Ker
dreef de spot met het v
te priestercelibaat.
West zei eens dat
meest van zichzelf teri
het toneelstuk The
over de zestiende-eeuw
aanse pater dominicaa
dano Bruno, die in
last van de inquisitie
ketterij ter dood we
bracht.
RUSWUK-ANP
Iderlijl
,Man
beur
even
an h
toriui
in nal
schei!
t Leii
ht. D
het k
tfeten:
vallen
Idat v
jeest,
)rd is
e. Ma;
ichter
nde v;
)oit wi
na nul
fiied j
let Zc
itse be
al Keu
eren, i
lijke k
Jrenig
n nog
