nsme, comfort en status Wonen op het water
Nieuwe
nomaden
.BSAY
irdak,
kleven
li
Het prototype van een drie verdiepingen tellende watervilla in Amsterdam als voorbeeld van wat er
aan wooncomfort op het water mogelijk is.
se panden en zelfs oncomfortabele pakhuizen
met lage plafonds en weinig ramen - veel Ne
derlanders geven er de voorkeur aan boven
wonen in de Bijlmer. En mocht er dan een
nieuw huis gebouwd worden dan willen men
sen bakstenen muren en een schuin dak. Dit
'lego-huis' (een rood blokje met een blauw
dakje erop) is nog steeds het ontwerp dat kin
deren als eerste tekenen en waar veel Neder
landers van uit gaan wanneer ze hun woon
wensen op een rijtje zetten. 'Wonen' heeft al
les te maken met 'wennen' en 'gewoonte'.
Als het gaat om comfort vallen we minder
terug op het oude. Een oude boerderij is
prachtig, als ze maar wel is uitgerust met ver
warming, garage, kabel en twee badkamers.
Van oude, gerenoveerde grachtenpanden in
de binnenstad is vaak alleen de fagade nog
origineel.
Naast conservatisme in het uiterlijk van het
huis en gemakzucht binnenshuis is er nog een
factor die uitmaakt hoe ons huis er in de toe
komst uit zal zien - en dat is status. Hét sta
tussymbool nu op het gebied van wonen is
ruimte. Ruimte in huis: extra kamers, hoge
plafonds, extra garage, 'opbergruimte', maar
het liefst zoveel mogelijk 'nutteloze' ruimte.
Ook statusverhogend is ruimte buiten het
huis: een tuin rondom, een stille buurt of een
stil landschap met een vrij uitzicht. In een
land dat steeds voller wordt leren we pas nu
de leegheid waarderen. Ook buiten hebben
we het liefst zoveel mogelijk 'nutteloze ruim
te': natuur en gesubsidieerde oerossen. Het
Groene Hart is ons kroonjuweel... Stukken
polders worden weer onder water gezet. We
realiseren pas hoe mooi het uitzicht naar zee
is als er een vlieghaven aan de horizon is ge
pland.
Conservatisme, comfort en status zullen het
Huis van de Toekomst bepalen. We willen ons
thuis voelen in een vertrouwde omgeving, met
alles binnen handbereik. Het Huis van de
Toekomst in Rosmalen zat er met de snufjes
en ingebouwde gemakken niet ver naast, het
had alleen een andere, ouderwetse buitenkant
moeten krijgen. En het had zou niet voor een
gezin maar voor één persoon gebouwd moe
ten zijn. Want alleenstaanden hebben de toe
komst.
PIETER RINGS
arti tal in een woning
e vfle echt het zelf voor
'rachtige construc-
al voor verzonnen,
waarbij je de bin
den is koopt, en de bui-
g vele van dergelij-
ig ifclgen.
ld. nigingen van Eige-
:s i :n appartementen-
Verenigin-
adisfcn van een buurt
rners gaan zeggen
hun straat, hun
helntsoenen.
ewc
den architecten ge-
om voortaan hui-
mensen zich wéér
Niet langer meer
ind dage, maar in een
itra met je medebewo-
;torfkken, een huis dat
•rdt door de modi-
anm een omhoogge-
;nt met titel, maar
chten.
het
zal men in dit land
Ne( 'reken, over de wo-
ntig twintigste eeuw als
anir r de legendarische
Zi ning met privaat in
tgvinden van een
r 'it meer verveelt?
akki daarvoor is de he-
ctuur te veel ont-
'f je
Vaar van je luxe watervilla naar het
'aqua-office' om na het werk nog even aan te
meren bij de 'drijfwinkel' voor de dagelijkse
boodschappen. Of huur als toerist een kamer
in het 'floatel' en drink even een borreltje in
het aquacafé. Maar pas op! Glaasje op, laat
je varen. U bevindt zich immers in een amfi
bische wijk.
Als het aan projectontwikkelaar Ooms,
specialist op het gebied van waterwoningen,
ligt zullen in de komende jaren talloze drij
vende wijken uit Nederlands water verrijzen.
Volgens projectmanager B. van der Woerdt is
de markt rijp voor deze luxe woontrend. „In
ons land wordt de bouwgrond steeds schaar
ser en duurder terwijl er op het water tal van
locaties zijn waar het ontwikkelen en realise
ren van waterwijken een interessant altema-
De projectmanager doelt onder meer op do
de rivierarmen en in onbruik geraakte ha
venbekkens in Rotterdam en Amsterdam.
„Vroeger werden deze plekken gedempt en
bouwklaar gemaakt voor nieuwbouw. Ter
wijl het veel goedkoper is daar drijvende wo
ningen neer te leggen. De grond hoeft im
mers niet bouwrijp te worden gemaakt."
Wonen op het water is niet nieuw. Aan het
begin van deze eeuw vestigden 'lumberjacks'
zich in Noord-Amerika en Canada met com
plete drijvende dorpen in de riviermondin
gen, om daar hun geoogste hout aan de man
te brengen. Gedurende de grote economische
depressie werd het waterwonen zelfs een bit
tere noodzaak voor grote delen van de bevol
king. Na de tweede wereldoorlog kwam het
in steden als Seattle en Vancouver als meer
luxe levensstijl in zwang.
Gezien het relatief hoge welvaartsniveau
denkt Van der Woerdt dat ook Nederlanders
er flink wat voor over hebben om een huis op
het water te betrekken. „Je woont altijd vrij,
hebt meer privacy en dat in een aantrekkelij
ke omgeving. Het is een hele nieuwe lifesty
le."
Het prototype van een serie watervilla's
was onlangs te bezichtigen in Amsterdam. In
totaal moeten zo'n tweehonderd van soortge
lijke woonarken een plaats krijgen aan het
'steigereiland', één van de eilanden van de
nieuwe Amsterdamse wijk IJburg. Voor deze
luxe woonboten moet tussen de half en twee
miljoen gulden worden neergeteld.
Volgens Van der Woerdt zullen niet alleen
de 'rijken' in de waterwijken terechtkomen.
„Onze woningen zijn in feite voor iedereen
bedoeld. Dus ook voor de lagere inkomens.
We kunnen immers ook eenvoudige, niet te
grote waterwoningen bouwen." Momenteel
onderhandelt hij namens Ooms met diverse
gemeenten over een groot aantal locaties.
Van der Woerdt: „Ik verwacht dat komend
jaar op een aantal plekken de eerste 'floating
homes' zullen verrijzen."
DAAN STET
Prototype van een watervilla aan de Oostelijke Handelskade in Amsterdam.
FOTO ANP ROBBERT SLAGMAN
In de Verenigde Staten worden het er
steeds meer. Oudere mensen met wat geld
die niet meer thuis blijven zitten. Ze ruilen
hun huis voor een luxe caravan en reizen
door het land. In de winter gaan ze naar
zonniger streken. In de zomer kamperen
ze in de buurt van de kleinkinderen. Gran
nies on the road! In het rijke westen is de
gemiddelde leeftijd gestegen en beschik
ken steeds meer ouderen over een goede
gezondheid en een goed pensioen. De ac
tieve vrijgestelden op leeftijd zijn de nieu
we nomaden. Eigenwijs onderweg. Handig
bij aankomende oceaanorkanen of ver weg
wonende familieleden.
Er is nog een ander nieuw soort noma
den: steeds meer mensen krijgen een flexi
bele werkplek. De 'nieuwe' werknemer kan
elke ochtend zijn computer, laptop, mo
dem en mobiele telefoon op een andere
plek installeren. Rapporten, notities, brie
ven en andere informatie worden digitaal
verwerkt en uitgewisseld. Een papierwin
kel is niet meer nodig. Deze ontwikkeling
schept nog een andere mogelijkheid: de
flexibele werkplek kan natuurlijk ook bij de
werknemer thui6 zijn. Het thuiswerken
wordt door de overheid gestimuleerd om
dat hiermee het fileprobleem vermindert.
Wie de lijn van het huis op wielen en de
flexibele werkplek doortrekt ziet een nieuw
scenario voor de toekomst: mensen die
geen eigen werkplek of een eigen woon
plek hebben zwerven door de wereld. Met
een satellietontvanger op hun woonwagen
gaan ze op zoek naar een prettig klimaat,
avontuur, stilte of ze bezoeken alle musea
of alle belangrijke voetbalwedstrijden over
de hele wereld.
PIETER RINGS
1901 In Londen maakt Hubert Cecil Booth ta
pijten schoon door er samengeperste lucht in
te blazen dat uit een mondstuk van een buis
komt. Er komt zoveel vuil en stof vrij dat ook
toeschouwers ermee bedekt worden. Hij be
sluit daarom de lucht juist de buis in te zui
gen. De eerste stofzuiger is een feit. Met de
wasautomaat en de koelkast geldt dit appa
raat als het belangrijkste hulpmiddel bij het
huishouden.
1911 Het eerste echte tuindorp in Nederland
is 't Lansink in Hengelo. Het wijkje telt 300
woningen en is opgericht door de gebroeders
Stork van de machine- en textielfabrieken.
1921 In Betondorp in Amsterdam wordt voor
het eerst grootschalig geëxperimenteerd met
betonnen woningen. Meer dan zeven archi
tecten ontwerpen in meer dan tien beton
soorten een tuindorp. Bouwen met dit mate
riaal is echter geen onverdeeld succes.
1924 Het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht
wordt opgeleverd. Het beroemdste woon
huis van Nederland is ontworpen door Gerrit
Rietveld.
1927-30 In Amsterdam verrijst het eerste ho
ge woongebouw van Nederland, de twaalf
verdiepingen tellende wolkenkrabber van ar
chitect J. F. Staal.
1937 Philips demonstreert in Nederland hoe
een televisie werkt. Nog meer dan de radio
zal de televisie het wereldnieuws thuis bren
gen. Stond eeuwenlang de kachel centraal in
huis, nu wordt de plaats van de tv bepalend
voor de plaatsing van het meubilair.
1965 Een nieuwe Wet op de Ruimtelijke Or
dening. Door de invoering van het bestem
mingsplan kan iedereen invloed uitoefenen
op zijn of haar directe woonomgeving.
1966 In Amsterdam gaat de bouw van de
Bijlmermeer van start, de eerste grootschalige
flatwijk met veel groen en een strikte schei
ding van verschillende functies. Dertig jaar la
ter worden de eerste flatcomplexen al ge
sloopt.
1968 Het woonerf doet zijn intrede in de de
Nederlandse nieuwbouwwijken, dankzij on
der meer de Nationale Stichting Nieuwe
Woonvormen, die in dat jaar wordt opge
richt.
1972 Op de Hilversumse Meent gaat het
eerste Centraal Wonen project van start. Het
wonen in groepsverband, met een aantal ge
meenschappelijke voorzieningen, is in op
komst.
1972-76 In Helmond verrijzen de paalwonin
gen van architect Piet Blom. Een paar jaar la
ter wordt in Rotterdam het 'Woud van Paal
woningen' over de Blaak gebouwd.
IDS HAAGSMA
Architectuurpublicist te Haarlem
1990 De Vinex-nota, de Vierde Nota voor de
Ruimtelijke Ordening Extra, wordt gepresen
teerd, waarin een groot aantal locaties wordt
aangewezen waar voor 2005 ruim 630.000
huizen moeten worden gebouwd.
1991 Het hoogste gebouw in Nederland, het
kantoor van Nationale Nederlanden in Rot
terdam, wordt in gebruik genomen
1999 Nederland kent bijna 7 miljoen huis
houdens, waarvan een derde bestaat uit één
persoonshuishoudens. Vroeger woonden
mensen met het vee, grootouders, onge
huwde tantes, dienstboden en kleinkinderen
onder één dak. Deskundigen voorspellen dat
de individualisering nog verder zal gaan. Wo
nen wordt steeds minder samenwonen.
2005 De VINEX is afgerond, maar Nederland
kent nog steeds een groot woningtekort.
2015 Het eerste huis van plastic, duurzaam
en milieuvriendelijk, wordt opgeleverd.
2040 De laatste flat is verdwenen en ook rij
tjeshuizen worden steeds schaarser. Neder
land staat vol met vrijstaande huizen.
ILLUSTRATIE ING RID JOUSTRA
2063 Het eerste vakantiehuisje op de maan is
een feit.
