Aantal slachtoffers Britse
treinramp niet vast te stellen
'Russen beschieten vluchtelingenbus'
Hartverscheurende herinneringen aan Pinochets Chili
11
Buitenland
Laetitia Casta de nieuwe
Marianne van Frankrijk
Solana krijgt geen eigen
vliegtuig en tv-studio
Van Buitenen wijzigt tekst boek over Commissie
ILIDAG 8 OKTOBER 1999
Zelfmoordpoging verdachte Monfort
;en De verdachte van de moord op twee Nederlandse stellen
het Zuid-Franse Monfort heeft gisteren geprobeerd zelf-
joord te plegen, vermoedelijk met een overdosis slaapmidde-
n. Dit heeft een bron uit justitiële kring gemeld. Bewakers
onden de man gisteren naakt en bewusteloos in zijn cel in het
uis van bewaring in Agen. De man is vervolgens naar het
laatselijke ziekenhuis gebracht waar zijn maag werd leegge-
jompt. De man wordt verdacht van de moord op Artie van
juist en zijn vrouw Marianne, Mariannes zus Dora en haar
ian Johan van Nieuwenhuizen in de nacht van 20 op 21 mei.
)e verdachte was klusjesman op de boerderij van Van Hulst.
j >ibekende in staat van beschuldiging
'waukee De openbare aanklager in Wisconsin in de Verenig-
Staten heeft een verdachte, van wie alleen de genetische
lentiteit bekend is, in staat van beschuldiging gesteld wegens
tit ntvoering en verkrachting. Volgens een woordvoerder van jus-
i tie komt een dergelijke procedure 'zeer zelden' voor. „Wij we-
ig n niet wie het is, maar wij kennen wel zijn genetische code.
n yij verwachten dat hij ooit zal worden geïdentificeerd." De
:vo anklacht heeft betrekking op een van drie misdaden die de nog
Hnbekende dader pleegde in november 1993. Het dna van de
erdachte, die een gevangenisstraf van twintig jaar boven het
loofd hangt, is vastgesteld aan de hand van sperma gevonden
:|tyii een van zijn drie slachtoffers.
|3ndia bevestigt vonnis moord Gandhi
pw Delhi Het Indiase Hooggerechtshof heeft vandaag het
)odvonnis bevestigd van drie mannen en een vrouw die be-
okken waren bij de moord op de Indiase oud-premier Rajiv
landhi. Alleen president Narayanan kan de voltrekking van het
nog voorkomen. Het Hooggerechtshof bevestigde
mei al het doodvonnis tegen de vier. Zij zouden op 9 juni
orden opgehangen, maar de voltrekking van het vonnis werd
:ie itgesteld, nadat de vier een verzoek om herziening van de uit-
iraak hadden ingediend. Gandhi kwam op 21 mei 1991 om het
likt ven bij een zelfmoordaanslag.
luitsland biedt arbeiders 6 miljard
idl ftSHiNGTQN-MüNCHENDuitsland heeft gisteren aangeboden
1-1 ïim 6 miljard gulden te betalen als schadevergoeding aan hon-
irduizenden dwangarbeiders tijdens het nazi-bewind. Het
jorstel is gedaan in Washington, waar de slepende onderhan
ds ïlingen over schadeloosstelling woensdag waren hervat. De
Ivocaten van de dwangarbeiders hebben het aanbod direct als
laag van de hand gewezen. De gedupeerden eisen ruim 40
iljard gulden compensatie. De reactie van de advocaten was
>rder in de week voorspeld door de onderhandelaar namens
Duitse regering, Otto Lambsdorff. „Maar het is slikken of
w ikken", had Lambsdorff ook verklaard in een Duits weekblad,
uropese bossen gaan achteruit
Jw ussel Het gaat steeds slechter met de Europese bossen. Van
bel ;t bosgebied in Europa is een kwart beschadigd en 40 procent
aaivindt zich in zorgwekkende toestand. Slechts eenderde kan
gra 5 gezond worden beschouwd. De bossen in Midden- en Oost-
ïropa zijn er het slechtst aan toe, al lijkt de situatie van som-
ige naaldbossen daar te verbeteren. Ook met de beuken, zo-
ph( ereiken en de zeeden gaat het minder, zo blijkt uit een rap-
irtage van de Europese Unie en de Economische Commissie
f lor Europa van de Verenigde Naties. De belangrijkste oorza-
v( n van de achteruitgang zijn milieuvervuiling en de extreme
oogte. Vooral de uitstoot van ozon eist zijn tol, met name in
big t Middellandse-Zeegebied.
'rump doet gooi naar presidentschap
iSHiNGTONDe Amerikaanse miljardair Donald Trump wil
loen aan de Amerikaanse presidentsverkiezingen van vol-
jaar. Hij kondigde dat aan in een vraaggesprek met de
\f nerikaanse televisiezender CNN Trump overweegt zich kan-
laat te stellen voor de Reform Party, maar dan moet die partij
t meer kiezen voor Pat Buchanan. Trump hoopt tegen janua-
een beslissing te nemen. Hij is 53 jaar en verdient zijn geld
als projectontwikkelaar en casino-eigenaar.
egering wint verkiezingen India
ndl kv delhi» De coalitie rond de nationalistische Hindoepartij van
199 emier Atal Behari Vajpayee heeft de Indiase parlementsver-
ezingen gewonnen. Na het tellen van bijna alle 350 miljoen
tgebrachte stemmen, komen de BJP en haar 24 coalitiegeno-
n op een absolute meerderheid van 296 van de 545 zetels. De
en oeger zo machtige Congrespartij van Sonia Gandhi verloor
ildf tgen van haar 143 zetels, wat het slechtste resultaat betekent
ids de onafhankelijkheid van India in 1947. De opkomst was
idi et 58 procent iets hoger dan de vorige keer. Ondanks scherpe
nei iligheidsmaatregelen kwamen bij de verkiezingen die over vijf
igen waren verspreid meer dan 130 mensen om het leven.
ijs!
p® rijlating Palestijnen gaat niet door
idje 1uzalemDe voorgenomen vrijlating van een groep van 151
ïw. üestijnen door Israël gaat vandaag niet door. De Israëlische
rsi inister van openbare veiligheid Ben-Ami heeft dat bekendge-
3mi aakt na overleg met de Palestijnen. De partijen konden het
cul steren niet eens worden over de vraag welke Palestijnen voor
vrijlating in aanmerking kwamen. Wat Israël betreft gaat het
ind ider andere om minderjarige gedetineerden en om Palestij-
in die nog enkele maanden hoeven te zitten. De Palestijnen
rijzt illen dat mensen vrijkomen die eigenlijk nog drie tot vier jaar
Israëlische gevangenissen moeten blijven. Na ondertekening
n het akkoord van Sharm el-Sheikh, ook wel Wye II genoemd,
tan !t Israël begin vorig maand een eerste groep van 199 Palestijn
gevangenen vrij. Een derde groep moet tijdens de moslim-
e pi stenmaand Ramadan in de winter op vrije voeten komen.
It
loordenaar van Verwoerd sterft
rijs hannesbljrc. De moordenaar van Hendrik Verwoerd, de voor
ree alige premier van Zuid-Afrika en architect van de apartheid, is
a iteren op 81-jarige leeftijd gestorven: Dimitri Tsafendas stierf
laü het psychiatrisch ziekenhuis Sterkfontein in Johannesburg,
•afendas zat sinds 1994 in de inrichting na bijna dertig jaar ge-
"igenisstraf. Tsafendas, een immigrant uit Mozambique met
lengd bloed, vermoordde Verwoerd in 1966 in het parle-
int. Hij werkte daar tijdelijk als bode en ontnam de Zuid-Afri-
mse premier met vier messteken het leven. Naderhand ver
aarde Tsafendas dat hij tot zijn daad was gekomen omdat een
usachtige lintworm in zijn maag hem daartoe dwong. De Na-
jnale Partij koos er bewust voor de moordenaar in een gewo-
gevangenis en niet in een inrichting op te sluiten. Een van de
rste besluiten van de net gekozen ANC-regering in 1994 was
Ioverplaatsing van Tsafendas naar Sterkfontein.
straf voor Guatemalese militairen
Een rechtbank in Guatemala heeft drie voormalige
Jitse paramilitairen ter dood veroordeeld voor de moord op
ee \Touwen tijdens de 36 jaar lange burgeroorlog. Zij waren
van de door het leger opgerichte Burgelijke Zelfbescher-
ngs Patrouilles (PAC). Het hof in Salama sprak het drietal vrij
or de moorden op 267 anderen, onder wie 142 kinderen, be-
i jaren tachtig. De bloedbaden die het leger en de PAC in die
en, vooral onder de uitgebuite oorspronkelijke mayabevol-
iu-J ]gvan Guatemala, aanrichtten, leidden tot wereldwijde pro-
ten. De drie mannen waren vorig jaar ook schuldig bevonden
ter dood veroordeeld. Maar een hogere rechtbank sprak hen
jjjH !n vrij over een vormfout.
ND' «dental natuurramp Mexico stijgt
<!costad Het dodental door overstromingen en grondver-
vord ïuivingen in Mexico is opgelopen tot boven de 250. Dit heb-
men n de autoriteiten in de twee ergst getroffen staten, Puebla en
iran< racruz, gisteren gezegd. Al twee weken teistert aanhoudende
inde jenval het land. Voor zover bekend worden er nog altijd meer
liteit n 200 mensen vermist.
Het aantal doden van de treinramp in West-Londen, af
gelopen dinsdagmorgen, zal waarschijnlijk nooit precies
kunnen worden vastgesteld. Volgens de politie is de
brand in enkele rijtuigen zo alles verwoestend geweest,
dat er nauwelijks nog iets herkenbaars over is.
niets oplevert.
Gisteravond werd er vanuit
gegaan dat het aantal doden
vrijwel zeker ruim boven de
honderd ligt, hoewel tot dusver
slechts 33 stoffelijke overschot
ten zijn geborgen, van wie van
veertien de identiteit min of
meer is vastgesteld. Van zeven
tig vermisten staat vast dat zij in
de trein hebben gezeten. Dan
zijn er nog eens 57 vermisten
waarvan niet zeker is dat ze in
londen harm harkema
correspondent
Ook pathologen, die aan de
hand van gebitsresten en DNA-
onderzoek doorgaans nog een
heel eind kunnen komen, vre
zen dat ze nooit alle slachtof
fers zullen kunnen identifice
ren. De hitte is zo intens ge
weest (meer dan duizend gra
den Celcius) dat DNA-onder-
zoek van restjes botten wellicht
de trein hebben gezeten, maar
voor wie het ergste wordt ge
vreesd. In ziekenhuizen liggen
nog dertig gewonden, van wie
vier in kritieke toestand.
De verwrongen restanten van
twee rijtuigen die het zwaarst
vernield werden, zijn gisteren
met dekzeilen afgesloten van de
omgeving, zodat pathologen
ongestoord hun werk kunnen
doen. Het kan nog enkele da
gen duren voordat kranen alle
wrakken hebben weggetakeld.
Verwacht wordt dat het baan
vak pas midden volgende week
weer voor het treinverkeer
wordt opengesteld.
Zo'n veertig nabestaanden
van slachtoffers hebben gister
middag een bezoek gebracht
aan de plaats van de ramp. Vol
gens een woordvoerder van de
politie was dit bedoeld als
steun in het rouwproces. Bo
vendien kon zo begrijpelijk
worden gemaakt waarom lang
niet alle lichamen terug zullen
worden gevonden.
Vice-premier en transportmi
nister John Prescott zei gisteren
dat geld geen rol meer zal spe
len bij de verbetering van de
veiligheid. Kosten van een ei
gentijds veiigheidssysteem, Au
tomatic Train Protection ge
naamd, worden geschat op
zo'n 3,5 miljard gulden. „Dat is
niet veel geld als het om veilig
heid gaat", aldus Prescott.
moskou hans hoogenduk
correspondent
Een Tsjetsjeense regeringsfunctionaris
heeft gisteravond gezegd dat de Russen een
bus met vluchtelingen zouden hebben be
schoten. Bij de beschieting zijn 41 vluchte
lingen gedood.
Gruwelijke video-beelden die het persbu
reau Reuters in Ingoesetië van een onbe
kende had gekregen, toonden een bus vol
lijken en gewonden. De man die de film
had gemaakt, zei dat het om Tsjetsjeense
vluchtelingen gaat. Volgens hem waren elf
inzittenden gedood en 17 gewond toen de
bus drie dagen eerder door een Russische
tank aan flarden was geschoten. De Tsje
tsjeense regering zei later dat er 41 slacht
offers waren gevallen. De bus zou de laatste
van een klein vluchtelingenkonvooi zijn ge
weest.
De Russische premier Poetin en minister
van defensie Sergejev ontkenden gisteren
dat de slachtpartij door de Russen was aan
gericht. Minister Sergejev noemde het be
richt 'desinformatie'. Poetin zei op een
persconferentie: „Als zoiets had plaatsge
vonden, zouden de vluchtelingen niet naar
Rusland blijven stromen."
Op dezelfde persconferentie verklaarde
de plaatsvervangend stafchef van het Rus
sische leger Manilov dat sinds het begin
van de strijd in augustus in Dagestan en
Tsjetsjenië 125 Russische militairen zijn ge
dood en ongeveer 400 gewond zijn geraakt.
Het aantal slachtoffers onder de troepen
van het ministerie van binnenlandse zaken
is niet meegeteld. Volgens niet-officiële
schattingen ligt het aantal slachtoffers vele
malen hoger. Vooral de eenheden van bin
nenlandse zaken zouden in het begin in
Dagestan zware verliezen hebben geleden.
Laetitia Casta.
foto reuters
parus cees van zweeden
correspondent
Frankrijks burgemeesters
hebben het topmodel Laeti
tia Casta gekozen tot hun
nieuwe 'Marianne'. De man
nequin, die zich inmiddels
ook op het witte doek waagt,
kreeg 36 procent van de
stemmen. Daarmee bleef ze
Estelle Hallyday, eveneens
mannequin en schoondoch
ter van zanger Johnny Hally
day, ruim voor. Estelle Hally
day kreeg 29 procent van de
stemmen. Pikant detail is dat
nu een vrouw van Corsi-
caanse origine model zal
staan voor het borstbeeld
dat gemeentehuizen in het
land siert. De uitslag van de
stemming werd bekendge
maakt op de dag waarop ge
wapende Corsicaanse natio
nalisten op een illegale pers
conferentie Frankrijk de oor
log verklaarden.
Marianne is sedert 1789
het symbool van de revolu
tie. Ze bleef bijna twee eeu
wen een 'anoniem' borst
beeld, totdat in 1969 plotse
ling Brigitte Bardot model
stond voor dat borstbeeld.
Dat was het begin van een
periode van chaos, waarin
burgemeesters het model
kozen dat het beste spoorde
met hun eigen smaak. Om
aan de chaos een einde te
maken besloot de vereniging
van burgemeesters dit jaar
een heuse verkiezing te orga
niseren.
Premier Jospin liet zich in
geestdriftige bewoordingen
uit over de verkiezing van
Laetitia Casta. „De burge
meesters van Frankrijk heb
ben zich niet vergist", zei hij.
„Het is gelukkig dat Corsica
in de persoon van Laetitia
Casta in Frankrijk en de rest
van de wereld vertegenwoor
digd zal zijn."
Tsjetsjeense militairen helpen een oude vrouw te vluchten. De Tsjetsjenen zeggen dat de Russen een vluchtlingenkonvooi hebben beschoten.
foto ap natalya medvedeva
brussel paul koopman
correspondent
Europees ambtenaar Paul van
Buitenen heeft op de valreep de
tekst van zijn manuscript over
misstanden bij de Europese
Commissie gewijzigd. Gisteren
stuurde Van Buitenen een aan
gepaste Duitse vertaling aan
zijn directeur personeelszaken,
die vrijwel gelijktijdig had laten
weten dat de Commissie de
'oude' tekst niet zou kunnen
goedkeuren. Volgende week
dinsdag komt het boek van Van
Buitenen in de handel.
„Ik heb de tekst aangepast,
rekening houdend met signalen
uit de Commissie en op basis
van overleg dat ik daarover met
juristen heb gehad", erkende
Van Buitenen gistermiddag.
Volgens de ambtenaar heeft hij
er met name voor gezorgd dat
werknemers van de Commissie
die in verband worden gebracht
met oude fraudezaken, minder
makkelijk herkenbaar zijn.
Europese ambtenaren zijn
volgens het reglement verplicht
ontwerpteksten voor boeken
aan hun meerderen ter goed
keuring voor te leggen. Op deze
manier wil de Commissie voor
komen dat vuile was wordt bui
ten gehangen, zonder dat de
betrokkenen zich kunnen ver
weren. Ook wordt het niet op
prijs gesteld als hoge ambtena
ren het Europese beleid in pu
blicaties ondergraven. Zo werd
de rechterhand van oud-com
missaris De Silguy, ambtenaar
Connolly, ontslagen toen hij in
zijn boek The rotten heart of
Europe de aanval opende op de
eenheidsmunt Euro.
Een woordvoerder van de
Commissie zei gisteren dat het
boek van Van Buitenen mensen
in diskrediet brengt die welis
waar niet met name genoemd
worden, maar toch makkelijk
zijn te identificeren. Ook be
schuldigt de Commissie Van
Buitenen ervan bepaalde gege
vens over fraudezaken niet aan
de fraudebestrijdingsdienst
Olaf te hebben doorgespeeld.
brussel paul koopman
correspondent
Voormalig NAVO-chef Javier
Solana krijgt geen eigen vlieg
tuig om het reizen langs de we
reldhoofdsteden te vergemak
kelijken. Als de 'mister Europe'
van de EU een buitenlandse
reis wil maken, moet hij ge
woon de trein, een lijndienst of
chartervliegtuig nemen. Dit
hebben de vijftien Europese re
geringen besloten, kort voor de
aanstelling van Solana als 'hoge
vertegenwoordiger voor het
buitenlands- en veiligheidsbe
leid'.
De voormalige NAVO-baas had
bij de Unie een indrukwekken
de lijst van secundaire arbeids
voorwaarden ingediend. Zo
vroeg Solana naast een vliegtuig
ook een eigen televisiestudio,
een kleine vloot gepantserde
wagens en lijfwachten. Deze fa
ciliteiten moesten niet alleen
het leven van de hoge vertegen
woordiger veraangenamen; So
lana wilde op deze manier te
vens zijn nieuwe job meer pres
tige geven. Maar de Europese
Unie wil de Europese belasting
betalers niet met te hoge kosten
opzadelen. Solana krijgt alleen
een lijfwacht en een gepantser
de dienstlimousine. Dat is vol
gens de EU geen overbodige
luxe, gezien zijn Spaanse natio
naliteit (risico voor Baskische
aanslagen) en zijn verleden als
NAVO-chef. De televisiestudio
en het persoonlijke vliegtuig
zijn van het wensenlijstje ge
schrapt. „Een zakenjet is veel te
duur. Hij kan gewoon een lijn-
vliegtuig nemen", zei een di
plomaat gisteren.
Ook speelt mee dat Solana niet
de enige functionaris is die de
EU in het buitenland vertegen
woordigt. Traditioneel nemen
drie lidstaten die taak op zich
alsmede de voorzitter van de
Europese Commissie (Prodi) en
de commissarissen die het bui
tenlands beleid in hun porte
feuilles hebben (Verheugen
voor de uitbreidingsonderhan
delingen, Patten voor de rela
ties met de rest van de wereld).
Vandaag heeft de Britse rechter Ronald
Bartle uitspraak gedaan over de uitwij
zing van de voormalige Chileense dicta
tor Augusto Pinochet aan Spanje. In
Mexico publiceerde Elena Marta Mon-
toya een autobiografisch boek onder de
titel Ik beschuldig je, Pinochet. Daarin
beschrijft zij haar herinneringen aan
haar gevangenschap tijdens de militaire
junta in Chili.
mexico-stad katrien gottlieb
correspondent
Het was voor de slachtoffers van de Chileense
dictatuur een kleine triomf dat Augusto Pinochet
een jaar geleden werd aangehouden. Nog beter
was dat hij openlijk beschuldigd werd van geno
cide. Het was voor hen onacceptabel dat er de af
gelopen dagen werd gezinspeeld op het feit dat
Pinochet mogelijk op humanitaire gronden kon
terugkeren naar Chili. „Het woord humaan is op
geen enkele manier van toepassing", zegt de Co
lombiaanse journaliste Marta Elena Montaya,
schrijfster van het autobiografische boek Ik be
schuldig je, Pinochet over haar ervaringen onder
de Chileense dictatuur.
Marta Elena werd op 18 september 1973 gevan
gen genomen. Ze was toen een enthousiaste Co-
Augusto Pinochet foto anp
lombiaanse die in Santiago de Chili studeerde.
Tot ze werd gearresteerd. Ze namen haar mee
naar het politiebureau waar ze aan psychologi
sche mishandeling onderworpen werd. Ze zou
den haar vermoorden. Haar vriend werd meege
nomen alsof ze hem zouden fusilleren. Het ver
hoor duurde twee uur. Ze werd geslagen. Vanuit
een andere kamer kwam verschrikkelijk gegil en
gehuil. „Niet gek worden", dacht ze onophoude
lijk, zoals een 'kameraad' haar had geleerd. „Zeg
het steeds weer tegen jezelf, niet gek worden."
Vervolgens werd ze met haar vriend achterop een
jeep vastgebonden. Als menselijk schild, zeiden
de militairen. Beiden werden opgesloten onder
de tribunes van het Nationale Stadion van Santi
ago de Chili. Elke dag kon de laatste zijn. Iedere
keer dat de klink van de deur ook maar een milli
meter verschoof, zouden zij aan de beurt kunnen
zijn.
„Mijn hersenen bonkten in mijn hoofd", schrijft
Marta Elena Montoya in de korte, hartverscheu
rende hoofdstukjes van haar biografie. „Stekende
maagpijn. Ik wilde overgeven, maar wat?" Meer
dan angst bestond er niet in haar lichaam. Het
leek alsof haar botten gloeiden, terwijl ze tegelij
kertijd bevangen werd door een ijselijke kou
waardoor ze haar ene been niet meer voor het
andere kon zetten. Ze zat met tachtig mensen in
een cel. Sommigen stonden zodat anderen kon
den zitten.
Marta Elena Montoya en haar vriend Alvaro
overleefden het Stadion dankzij de tussenkomst
van hun ambassadeur. „Het belangrijkste is ver
driet te benoemen en het tastbaar te maken",
zegt Marta Elena. „Mijn boek is daar een onder
deel van. Zonder aan te wijzen wie verantwoor
delijk is geweest, verbreken we de stilte nooit he
lemaal. Daarom neem ik het op me de persoon
die aan het hoofd van deze barbaarse beweging
stond aan te wijzen. Hij heet Augusto Pinochet."
Met de aanhouding van Augusto Pinochet, vorig
jaar in Londen, kregen alle slachtoffers opeens
weer een gezicht. Dat waar nooit meer over ge
sproken werd, werd opeens weer bespreekbaar.
Des te schrijnender was dan ook het pleidooi van
Pinochets advocaat Clive Nicholls. Die beweerde
dat onder de junta mishandeling geen mishan
deling was voordat het in 1988 werd vastgelegd
in een internationaal verdrag tegen dit soort mis
daden. „De onmiddellijke dood", zei Nicholls,
„als resultaat van elektrische schokken kan geen
mishandeling worden genoemd omdat de perso
nen in kwestie niet langdurig hebben geleden
noch veel pijn hebben ondergaan."
Zelf kreeg Marta Elena Montoya destijds, terug in
eigen land, het advies om te vergeten, het maar
nergens meer over te hebben. Waar was het goed
voor? Over de plek des doods, waar gemarteld en
gemoord werd, moest nooit meer gesproken, zei
haar moeder.
„Ik probeerde", schrijft Montoya, „te zwijgen in
de hoop dat de stilte tot stof zou verworden die
langzamerhand mijn wonden zou bedekken. Zo
als vrouwen op het platteland as uit het vuur ha
len en er hun verweerde armen mee inwrijven. Ik
dacht dat met het verlopen van de tijd alles een
nare droom zou blijken. Ik sneed de gedachten
aan mishandeling uit mijn geheugen, de bunge
lende lichamen, verdrinkingen, ratten die bij
vrouwen naar binnen werden geschoven, een li
chaam dat springt en tekeer gaat als resultaat van
elektrische schokken, het moesten onleesbare
letters worden op een nat stuk papier."
