Kabinet zet door
met mestplannen
Binnenland
Oudste schaapskudde
ma hapt niet mee met
betalende zakenlui
Zuid-Holland wacht nog boete Leemhuis verdient geen lof
lid-Holland heeft nog veel vragen te beantwoorden
c 8 OKTOBER 1999
ANP Algemeen Neder!
erde Pers Diensten
:ht pakt straatroof aan
r
i Met een kliklijn, een boevenbank en een scooterteam
f trechtse politie de straatroof terugdringen. Momenteel
een kleine honderd mensen per maand in de Domstad
t overvallen. Naast het bestaande interne systeem, wil
ie een speciale registratie van verdachte jongeren aan-
Verder wil de politie een speciale telefoonlijn waar mën-
rmatie over straatrovers kunnen melden. Ook moet een
j scooterteam onverzekerde en opgevoerde voertuigen
ve g halen.
-Limburg wil meer macht
;ht* Het CDA-Limburg wil het recht om regionale kan-
op landelijke verkiezingslijsten aan te wijzen. Ook wil
nciale afdeling een speciaal regionaal lidmaatschap in-
waarbij de leden een nieuw uit te geven regionaal getint
l ft krijgen in de plaats van de landelijke CDA-krant.
orzitter Frissen kondigde bij zijn aantreden in december
at de afdeling onder zijn leiding zou streven naar meer
k digheid. Het landelijke CDA is niet van plan Limburg te
K echten. Limburg telt 6.000 van de 87.000 leden en levert
^ee 29 Kamerleden. „Van onderbedeling is dus geen spra-
is het partijbureau.
>P
Pjetje belt 112 plat
112 Omdat hij tientallen keren achter elkaar het alarm-
r 112 belde, is gistermiddag in Maastricht een 8-jarig
opgepakt. Het kind viel de alarmcentrale zeker een
lang lastig vanuit een telefooncel. Agenten wisten de
I$n de telefooncel aan te houden. In de alarmcentrale
a computerapparatuur geregistreerd vanaf welk adres
foontje binnenkomt. Dit geldt ook voor de straat waar
fooncel staat. Na de aanhouding zijn de agenten met-
de jongen naar zijn ouderlijk huis gereden. In overleg
juders is besloten het kind een bezoek te laten brengen
eau Halt dat alternatieve straffen verzorgt. De politie
vermoeden dat de 8-jarige door andere jongens is uit-
om de telefoontjes te plegen.
voorkomen in eerste maanden
IER» Het terugdringen van het aantal WAO'ers lukt het
n z inneer energie wordt gestoken in terugkeer naar het
[™purende de eerste drie maanden van de ziekte. Dat con-
oezichthouder op de sociale zekerheid CTSV uit een
jiek naar het hervatten van werk in Denemarken, Duits-
aël, de Verenigde Staten, Zweden en Nederland. Iri elk
'anden is een groep van enkele honderden werknemers
gedurende een periode van twee jaar. In Nederland
leer werknemers hun werk te hervatten dan in de vijf
inderzochte landen terwijl de percentages ziektever-
arbeidsongeschiktheid hier hoger zijn. Vooral in de
egen maanden van het eerste ziektejaar gaan in Neder-
r mensen weer aan het werk dan in de andere vijf lan-
meeste 'hervatters' gaan terug naar hun oude werkge-
ergaande ontslagbescherming in ons land speelt daar-
ruciale rol, volgens de onderzoekers..
'r$en hebben het niet breed
2 Een kwart van de bijna 100.000 agrarische gezinnen
gerekend onder de bijstandsnorm. Tien procent, vooral
5e"uwers, verdiende zelfs minder dan de helft hiervan, zo
onderzoek van het Landbouw Economisch Instituut
n toch te kunnen leven, lenen deze boeren vaak extra
de bank met hun boerderij als onderpand. Die is na-
ïeestal wel veel geld waard, maar dat geld komt pas vrij
>er stopt met zijn bedrijf. Onderzoek over armoede in
1 "|nd is vooral gericht op uitkeringsgerechtigden. Over ar-
inder gezinnen van zelfstandigen is minder bekend,
erzoek uit 1997 toonde dat 13 procent van alle zelfstan-
3rt< ider of rond het sociaal minimum leefde,
m
ge*
laa
telfetaris Ybema van
idse handel prikt geen
e bij het officiële di-
e Wereldhandelsorga-
ATO) binnenkort in
rikaanse Seattle. De
jwt ervan dat mensen
bedrijfsleven daarbij
kunnen aan-
om contact te leggen
internationale gezel
politici waarvoor de
oorspronkelijk be
telf
:i inks had een week ge-
bewijs in handen: wie
e geld neerlegt kan de
ontmoeten die begin
in Seattle de start
omlnieuwe onderhande
ld e van de WTO bijwo-
na moet niets hebben
isd lort praktijken, zo ver-
Bo lij de Tweede Kamer,
na inks dacht al maan-
eni :r iets niet in de haak
:esl iet diner. Na lang zoe-
het Kamerlid Karimi
n handen van het co-
sponsors voor de bij-
d a t zoekt. Bedrijven mo
de organisatie voor
illar (zon 150.000 gul
persoon afvaardigen
ministeriële diner van
en drie mensen naar
me ile recepties aan het
ign
Aviodome heeft
geld voor
'Uiver' bijeen
SCHIPHOL ANP
Het Aviodome heeft op het laat
ste moment 1,5 miljoen gulden
bij elkaar gekregen om de Uiver
te kunnen kopen. Het museum
richtte woensdag nog een
noodkreet aan het bedrijfsleven
om het ontbrekende bedrag
van 350.000 gulden voor de
Douglas DC-2 op tafel te krij
gen. Vlak voor het verstrijken
van het kritieke moment kwa
men de KLM en de Nationale
Sponsorloterij met het nog be
nodigde geld.
De KLM heeft zelf jaren ge
vlogen met de Douglas DC-2.
Het laatste nog vliegende toe
stel is nu in handen van de
Amerikaan Colgate Douglas. Hij
had het vliegtuig te koop aange
boden aan het Aviodome op
voorwaarde dat de 1,5 miljoen
op 7 oktober bijeen zou zijn. De
afgelopen weken hebben ruim
15.000 particulieren certificaten
van de Uiver gekocht voor be
dragen van 25 tot soms wel
10.000 gulden. De Mondriaan
Stichting stelde 450.000 gulden
beschikbaar en het ministerie
van verkeer en waterstaat
draagt 50.000 gulden bij.
De echte Uiver kreeg grote
bekendheid toen hij in 1934 de
Londen-Melbourne Handica
prace won.
Pagina 2: Commentaar
ruinen De oudste schaapskudde van Nederland is die op de heide bij Ruinen in Drenthe. De kudde wordt al vijftig jaar officieel gekoesterd met het doel het Drentse heideschaap
als zeldzaam huisdierras te bewaren. Daarmee is tevens het behoud van de heide als Drents cultuurlandschap gediend. Op 15 oktober wordt de vijftigste verjaardag gevierd van het
intitiatief om heide en heideschaap als samenlevingsvorm in stand te houden. De kudde heeft in het hele land zo'n tweeduizend donateurs. Blijkbaar gaat ook voor het Drentse hei
deschaap alleen de zon gratis op. foto wfa jacob melissen
begin en het eind van de confe
rentie. Dat is natuurlijk wat
mager, zeker als je bedenkt dat
zo'n 150 landen ministers naar
Seattle sturen. Wie echt goed
voor de dag wil komen en zo
veel mogelijk bewindslieden
wil spreken legt 250.000 dollar
(500.000 gulden) of meer neer.
Dan mag je bij diner en recep
tie met zijn vijven je opwach
ting maken. Dit soort sponso
ring, waarbij bedrijven toegang
tot regeringsvertegenwoordi
gers kunnen kopen, is verwer
pelijk, vindt ook Ybema. Hij
gaat niet eten en op de recep
ties zal hij evenmin te vinden
zijn. Daar is de Tweede Kamer
het van harte mee eens. Het
CDA noemde gisteren de rege
ling ronduit belachelijk, de
PvdA vond het te gek voor
woorden en zelfs de WD, die
het bedrijfsleven toch een
warm hart toedraagt, sprak
haar afschuw uit.
Gesteund door zoveel ver
ontwaardiging zag GroenLinks
haar kans schoon. Kamerlid
Karimi eiste dat alle EU-minis-
ters het officiële diner van de
WTO en de recepties mijden.
Dat kon Ybema echter niet toe
zeggen. De EU heeft gastheer
de Verenigde Staten wel laten
weten bezorgd te zijn over deze
sponsoractiviteiten, meldde hij
droogjes.
WD'er Oplaat wekt woede oppositiepartijen
Ondanks de onduidelijke houding van de WD gaan de
ministers Brinkhorst van landbouw en Pronk van milieu
onverdroten verder met hun plannen om binnen drie
jaar het mestoverschot in Nederland te beteugelen.
WD-landbouwwoordvoerder Oplaat benadrukte giste
ren keer op keer dat de boeren en Brinkhorst moeten
blijven overleggen om tot een vergelijk te komen. Daar
om gaf hij gisteren tijdens het debat geen duidelijkheid
over de datum waarop de boeren volgens hem aan de
strengere Brusselse milieueisen moeten voldoen.
Een boer wordt tegengehouden door veiligheidspersoneel als hij probeert de commissiezaal binnen te ko
men waar de Kamerleden debatteren met ministers Brinkhorst en Pronk. foto anp paul vreeker
Minister Peper betaalt het bankieren niet
DEN HAAG GPD
De boeren zien het liefst 2005
als ingangsdatum. Het kabinet
houdt vast aan 2003, omdat dat
een voorwaarde van de Europe-
.se Unie is. Volgens Brinkhorst
valt absoluut niet te tomen aan
dit jaartal en weten de boeren
dat ook. Het voltallige kabinet
staat volgens de landbouwmi
nister achter het mestplan.
Oplaat spreekt zich pas uit als
hij de wetsvoorstellen voor zijn
neus heeft liggen en dat zal pas
in de loop van volgend jaar zijn.
Hij wekte daarmee de woede
van de oppositiepartijen CDA,
SGP, RPF/GPV, SP en Groen
Links. Deze fracties willen hoe
dan ook een uitspraak van de
WD over de datum. Het CDA
dient daarom volgende week
een motie in met daarin expli
ciete data.
Oplaat zal die niet steunen,
zei hij na afloop van het debat.
Ik zeg niet: ik steun 2003 niet.
Ik wil dat er overleg komt. Uit
de geluiden die ik van beide
kanten hoor, schuiven de par
tijen naar elkaar op. Als zij het
op een andere manier eens
worden, door bijvoorbeeld
meer geld te steken in saneren
en dan wel op 2003 uit te ko
men, prima. Zo lang ze het
maar eens worden."
Volgens boerenonderhande-
laar Vogelaar, die 'bijna dage
lijks' op het ministerie van
landbouw overlegt, ligt het tijd
stip vast zoals Brinkhorst stelt.
,,In de tijd valt niets meer te ha
len, we proberen het in de fi
nanciën." Veehouders moeten
vanaf 2003 de mest van hun
beesten zelf kwijt zien te raken
op hun land of het zien te ver
kopen met behulp van mest-
contracten. Lukt dat niet, dan
krijgen ze zware boetes.
Het kabinet verwacht dat
6000 bedrijven zullen verdwij
nen. Er komt een sociaal plan
om die boeren te herscholen
voor een ander vak. Daar is 500
miljoen gulden voor uitgetrok
ken. Brinkhorst zal ook stop
pende boeren financieel onder
steunen, beloofde hij de PvdA
die een soort vut-regeling wil.
Ook kijkt hij naar de mogelijk
heid om het rijk te laten bijdra
gen aan een snelle schuldsane
ring van failliete boeren. Maar
dan moeten ook de banken
over de brug komen die in het
verleden aan de landbouw heb
ben verdiend, vindt hij. Het ka
binet trekt in totaal anderhalf
miljard gulden uit om het mest
overschot terug te dringen. Van
een ijskoude sanering, zoals de
SP stelt, is dan ook geen sprake,
zo betoogde Brinkhorst.
OPINIE
DEN HAAG GPD
Zuid-Holland moet zelf op
draaien voor een eventuele
boete uit Brussel voor het on
wettig bankieren. Minister Pe
per van binnenlandse zaken zal
niet zelf in de geldbuidel tasten.
„En daarmee zal de boete wor
den betaald door de Zuid-Hol
landse burgers", aldus een zure
Peper gisteravond in een debat
met de Kamer.
Eind deze maand moet Ne
derland de Europese Unie tekst
en uiüeg geven over de Ceteco-
affaire. Dan wordt duidelijk of
Brussel een boete oplegt. De
provincie heeft als overheidsin
stelling onder de marktprijs
geld kunnen lenen bij banken
om dat tegen hogere rente door
te lenen. Volgens de Europese
normen is dat concurrentiever
valsing.
Om te voorkomen dat zich
nogmaals een schandaal als de
Ceteco-affaire voordoet, wordt
Zuid-Holland in feite door Pe
per onder curatele gesteld. „Dit
zal geen tweede keer gebeu
ren", zei hij. Tijdens het debat
kreeg de bewindsman veel kri
tiek te verduren vanuit de Ka
mer. Alle partijen oordeelden
dat zijn ministerie ernstig te
kort was geschoten in het toe
zicht. „Heeft u zitten slapen",
wilde CDA-woordvoerster Van
der Hoeven weten. De meeste
partijen namen echter genoe
gen met de toezegging die Pe
per vorige week al deed om de
controle door zijn ministerie op
het financiële reilen en zeilen
van provincies en gemeenten te
verscherpen.
Ook komt hij binnenkort met
een wetswijziging die het over
heden onmogelijk maakt met
geld te speculeren.
?de
1 Of HENK DE KAT
rij
ïdt iftreden van commissaris
ent s en de gedeputeerden Heij-
ig2 )A) en Wolf (PvdA) heeft de
•leiding van Zuid-Holland de-
oei ichoon schip gemaakt. Het
ni£ nt is gelegd voor een herstel in
Hij 'en, concludeerden diverse po-
:ba irtijen in Provinciale Staten,
leri k zo. Maar de zucht van op
mag niet betekenen dat vanaf
nog maar 'vooruit' wordt ge-
elii
in twee kwesties, die absoluut
d r onderzocht dienen te worden.
M betreft de rol van griffier Korff.
1 p* ïdering mocht ook hij woens-
erl roord voeren in het Staten-de-
ïiptyees er toen terecht op dat hij in
jaar van het geheime bankier-
og niet in dienst was. Ook zei
'OU dels het nodige te hebben
de anarchistische manier van
•rbereiding', die volgens hem
aar geleden nog bestond aan de
ees de top. ,,Er komen nu geen be-
'SCt
itk oi
drijfsongelukken meer voor, zoals het
bankiersbesluit", stelde Korff. Maar ver
volgens onderwierpen SP en GroenLinks
hem aan een vragenvuur, waaruit het
beeld oprees dat Korff onlangs nog zelf
een ernstig bedrijfsongeluk heeft veroor
zaakt.
Korff werd in mei dit jaar gebeld door
Binnenlandse Zaken over een tip dat
Zuid-Holland zou bankieren. De griffier
beloofde het uit te zoeken. Vervolgens
bracht hij commissaris Leemhuis op de
hoogte van de ministeriële vragen, en
niét de eerst verantwoordelijke gedepu
teerde van Financiën, de toen drie maan
den zittende PvdA'er De Jong. Gevolg:
De Jong verzoop volledig toen enkele
weken later via de Ceteco-strop de hele
bankierhandel uitkwam. Hij wist inhou
delijk toen nog steeds van niets.
Alleen al deze nalatigheid zal Korff zwaar
worden aangerekend. Hij ligt als WD'er
met een wat hooghartig overkomende
houding toch al slecht bij de regenboog
coalitie. Na zijn verhaal woensdag lijken
de meeste politieke partijen nu uit op
zijn vertrek. Korff weigert echter zelf op
te stappen, dus is nog grondig onder
zoek nodig naar zijn rol om zijn vertrek
te kunnen afdwingen.
De tweede waag is hoe het in hemels
naam mogelijk is geweest dat het ban
kieren jarenlang zo 'verhuld' in de boek
houding is opgenomen. Het woord 'ver
hulling' is afkomstig uit het rapport van
de commissie-Van Dijk. Maar er lijkt eer
der sprake van 'misleiding', als je de dé
ze week verschenen accountantsrappor
ten leest. Want hoe kan het dat geldbe
heerder Baarspul voor 1.743 miljoen gul
den uitleende en voor 1.833 miljoen gul
den inleende, en dat daarvan 400 mil
joen gulden (aan beide kanten) nog
steeds niet irf de centrale leen-admini-
stratie is te vinden? 'Het geld is vermoe
delijk niet weg, maar tegen elkaar weg
gestreept om het buiten zicht te hou
den', zeggen de accountants. Maar hoe?
Door wie? En: in opdracht van wie? Het
rapport Van Dijk geeft dóar geen ant
woord op.
Naast dat wegwassen van honderden
miljoenen guldens werd ook nog eens
een groot aantal langlopende leningen
opgeknipt in kortlopende leningen zodat
ze niet in de jaarrapporten hoefden te
worden opgenomen. Ook hier was het
kennelijk de bedoeling dat ook deze le
ningen verborgen zouden blijven voor
de Staten. Deed Baarspul dat op eigen
houtje? Was zijn chef Bloemendaal erbij
betrokken? Wist ex-gedeputeerde Brou
wer van al deze onwettige manipulaties,
gaf hij er wellicht zelfs opdracht toe?
Ook hierop geeft Van Dijk geen ant
woord.
Na het drama van woensdag lijkt nie
mand meer veel trek meer te hebben om
nog al te veel achterom te kijken. We
moeten gaan werken aan herstel van het
vertrouwen, zeggen alle partijen. Maar
Provinciale Staten zouden moeten be
seffen dat het daarbij van essentieel van
belang is dat de onderste steen echt bo
ven komt. Hoe kunnen de politieke par
tijen immers het vertrouwen herwinnen
als ze er genoegen mee nemen dat be
langrijke vragen onbeantwoord blijven
en dat daardoor een aantal mensen die
veel te verwijten valt, ongestraft kunnen
blijven zitten?
Opstappen zonder berouw te tonen. Aftreden
zonder verantwoordelijkheid te nemen voor
een ondemocratisch besluit dat heeft geleid tot
een financiële chaos op het provinciehuis.
Wrok koesteren omdat je je het slachtoffer
voelt van beeldvorming. Weglopen voor het de
bat waarin ook jouw tekortkomingen feilloos
blootgelegd zouden worden. Wat rechtvaardigt
toch de lof die commissaris Leemhuis is toege
zwaaid voor haar aftreden?
Je heet Joan Leemhuis-Stout en je krijgt van ie
dereen lof omdat je je rug recht gehouden hebt.
Je presenteert je als een slachtoffer van omstan
digheden waar je niets aan kon veranderen. Je
zet jezelf neer als de redder van de bestuurlijke
moraal. En ziedaar, zelfs je carrière is gered. Mi-
hister Peper vindt dat je je 'als een man' hebt op
gesteld en denkt dat er elders wel weer een mooi
baantje voor je te vinden is.
Er is na deze week maar één conclusie mogelijk:
Leemhuis-Stout weet donders goed hoe belang
rijk beeldvorming is. Als ze het allemaal zelf niet
heeft uitgedacht, dan heeft ze in oud-Rekenka
mervoorzitter Henk Koning (WD) en media-ex
pert Kees Mijnten goede adviseurs gehad.
Dat de Ceteco-affaire niet zonder consequenties
kon blijven, stond vast. De commissie onder lei
ding van oud-minister Van Dijk legde vorige
week genadeloos bloot hoe fout het provinciebe
stuur in 1995 handelde. De belangrijkste conclu
sie was dat er een ondeugdelijk, extreem riskant,
onrechtmatig en democratisch ontoelaatbaar be
sluit werd genomen. Leemhuis had dat niet mo
gen laten passeren. De gedeputeerden hadden
het niet eens moeten willen.
In de praktijk zag niemand erop toe dat de toen
malige PvdA-gedeputeerde van financiën Brou
wer ook daadwerkelijk het besluit uitvoerde om
'risicoloos' te bankieren. De commissaris van de
koningin deed het niet, die tekende klakkeloos.
De andere provinciebestuurders bemoeiden zich
niet met de portefeuille van hun collega. En toen
het allemaal naar buiten kwam, door de enorme
verliezen van Ceteco, wasten zij allen hun han
den in onschuld. Natuurlijk, ook Provinciale Sta
ten en het ministerie van binnenlandse zaken
hadden beter kunnen opletten. Maar het gaat er
vooral om dat de provinciale volksvertegenwoor
digers opzettelijk de mogelijkheid werd onthou-
puteerde Heijkoop zich deze week in alle boch
ten draaiden om dat te rechtvaardigen, was gê
nant.
Leemhuis zei dat ze niet anders kon dan zich
neerleggen bij het collegiale besluit. Ze had zelfs
nog bij derden advies ingewonnen. Dan is ze
klaarblijkelijk niet bij de juiste bestuurskundigen
geweest, want er zijn er genoeg die menen dat ze
wel degelijk op eigen gezag het ministerie van
binneffiandse zaken of Provinciale Staten had
kunnen inlichten. Alhoewel Cees van Dijk Leem
huis niet als hoofdschuldige aanwees in zijn rap
port, maakte hij duidelijk dat ze juist op dit punt
tekortschoot.
De verklaring van gedeputeerde Heijkoop dat het
besluit risicoloos te gaan bankieren niet open
baar werd gemaakt om de minderheidspositie
van Leemhuis niet te etaleren, is gewoonweg
flauwekul. Maar Heijkoop heeft deze week de hy
pocrisie ook tot kunst verheven. „Alleen sorry
zeggen en blijven zitten, daar kies ik niet voor",
zei hij ter verklaring van zijn vertrek. Maar de
gotspe is dat hij zich helemaal niet verantwoor
delijk voelt voor wat er is gebeurd. Niemand
heeft hem sorry horen zeggen, en toch is hij ver
trokken. Zogenaamd om bij te dragen aan het
herstel van vertrouwen, maar in werkelijkheid
gedwongen door zijn eigen CDA-fractie
Heijkoop en zijn eerder deze week opgestapte
PvdA-collega Wolf voelen zich ten onrechte be
schadigd. Maar zij hebben willens en wetens be
sloten het bankieren geheim te houden. De pro
vinciale bestuurders van toen kunnen dan wel
vinden dat Brouwer zijn zaakjes destijds beter
had moeten regelen, maar ze hebben wel dege
lijk zelf bewust de basis gelegd voor de ontspo
ring van het bankieren.
Er is de afgelopen jaren in Nederland een cultuur
gegroeid waarin bestuurders - met name minis
ters - te gemakkelijk op hun stoel bleven zitten,
ook al waren er onder hun verantwoordelijkheid
zaken volstrekt fout gelopen. In dit bestuurlijke
klimaat is het verfrissend te zien dat een provin
ciebestuur ook daadwerkelijk opstapt. Maar wat
meer bewustzijn over de fouten in hun eigen op
treden had Joan Leemhuis, Jan Heijkoop en Jaap
Wolf niet misstaan.
DEN HAAG ANS BOUWMANS
