Israël zegt
Oostenrijk
wacht aan
Britse spoorwegen zijn zelf ook een ramp
Buitenland
Geluidsbanden bewijzen dat Richard Nixon antisemiet was
Zware overstromingen in Zuid-Mexico
Solana aan de slag voor EU
Tsjetsjenen trekken terug
uit noordelijke districten
JERDAG 7 OKTOBER 1999
chet niet bij rechtszitting
>9 van
i/eringi
De Chileense oud-dictator Pinochet hoeft morgen we-
iroblemen met zijn gezondheid niet aanwezig te zijn bij
;htszitting. Daar wordt uitspraak gedaan over zijn uitwij-
iaar Spanje. Rechter Bartle, die ook het vonnis zaJ vellen,
it de advocaten van Pinochet hem ervan hebben over-
lat de gezondheid van hun cliënt ernstig wordt geschaad
[senator verplicht wordt bij de zitting aanwezig te zijn.
ts verklaarde dat de 83-jarige oud-dictator waarschijnlijk
jeroertes heeft gehad. Pinochet werd bijna een jaar gele-
Londen gearresteerd op verzoek van de Spaanse onder
rechter Garzon. Tegen de beslissing over de uitlevering
>n zowel Garzon als de advocaten van Pinochet in beroep
jetting Slowaken leidt tot kritiek
De uitzetting van een groep Slowaakse zigeuners heeft
[ië tot veel kritiek geleid. De oppositie en de pers geven
woordelijk minister van binnenlandse zaken Duquesne
[langs. Dinsdagmiddag vertrok van de militaire luchthaven
[roek een vliegtuig met 74 Slowaakse zigeuners naar hun
in herkomst. Zij vormden de voorhoede van een groep
inderden uitgeprocedeerde Slowaken die volgens de aan-
irpte normen van de regering-Verhofstadt België moeten
n. Een kwartier nadat het vliegtuig was opgestegen kwam
iet ministerie van binnenlandse zaken een fax binnen van
iropees Hof voor de Rechten van de Mens. Die bevatte het
;k de uitzetting van vier Slowaken uit te stellen, omdat zij
iet volledig uitgeprocedeerd zouden zijn.
Idafl wordt mogelijk vervolgd
De Libische leider Gaddafi moet worden vervolgd we-
jïe bomaanslag op een Frans passagiersvliegtuig in 1989,
»ij 170 mensen om het leven kwamen. Dit heeft de Franse
ïr Bruguiere gisteren bepaald. Bruguiere gaat daarmee in
[de beslissing van de openbare aanklager die in augustus
bzegd dat Gaddafi niet kan worden aangeklaagd, omdat
[staatshoofd immuniteit voor vervolging zou genieten,
ps de rechter voorziet de Franse wetgeving hier niet in en
r gewoon een aanklacht worden ingediend tegen de Libi-
eider. De DC-10 van de Franse luchtvaartmaatschappij
Itortte op 19 september 1989 neer boven Niger, tijdens een
t tussen Brazzaville en Parijs. Onderzoek toonde aan dat
lestel was neergestort na een bomontploffing in de baga-
ze moeders krijgen Unesco-prijs
De Unesco-prijs voor Vredeseducatie 1999 gaat naar de
ijnse Vereniging van de Moeders van de Plaza de Mayo,
jlvaze Moeders'. Unesco-baas Federico Mayor maakte dat
:n in Parijs bekend. De toekenning volgde na een unanie-
Drdracht van een internationale jury die de afgelopen da-
de Franse hoofdstad bijeen was. De Vereniging van de
trs van de Plaza de Mayo werd in 1977 opgericht door
:n vrouwen die informatie eisten van de militaire dicta-
'er het lot van hun vermiste kinderen. Na het herstel van
locratie in Argentinië gingen de Dwaze Moeders door
in wekelijkse bijeenkomsten op de Plaza de Mayo in Bue-
jres. Ze wilden zo een einde maken aan de onschendbaar-
de militairen die verantwoordelijk zijn voor de vermis-
of de moord op zo'n 30.000 mensen in de periode van
litaire junta.
(vonden bij bomexplosies in Istanbul
!Li Minstens acht mensen raakten gisteravond lichtge-
door twee bomexplosies in Istanbul. De eerste explosie
gebouw van een pro-Europese lobbygroep. Volgens
berichten had een onbekende man een bom in het ge-
Een tweede explosie in de wijk Besiktas veroor-
materiële schade. Die bom was geplaatst in een
waar het Turkse ministerie van huisvesting kantoren
aanslagen zijn nog niet opgeëist.
nieuwe planeet ontdekt
Een Britse astronoom heeft mogelijk een nieuwe pla-
Deze draait om de zon in een baan duizend maal
dan de tot nu verst bekende planeet. Dat is Pluto, die
verder van de zon afstaat dan de aarde, maar de
nieuweling is 30.000 maal verder weg. Het zou gaan
ruimtelichaam dat elders ontstond en tijdens zijn reis
heelal 'gevangen' werd in ons zonnestelsel. Het idee
tot nu toe onbekende planeet rond onze zon draait,
John Murray van de Britse Open Universiteit. Hij ba-
conclusie op het gedrag van zogeheten lange-termijn
Deze kometen komen waarschijnlijk uit een zeer veraf
^n regio met de naam de Oort-wolk. Murray onderzocht
hen van dertien van deze kometen. Zo vond hij aanwijzin-
fet een groot massief object ze in hun huidige baan moet
in in gebracht.
pot assisteert bij hartoperaties
1 Een groep chirurgen heeft gisteren bekendgemaakt dat
is geslaagd een hartoperatie uit te voeren zonder daarbij
jrstkas te openen. Ze hebben hiervoor een robot gebruikt
et lichaam in werd gebracht. De gebruikte techniek stelt de
Tg in staat de bewegingen van de robot van afstand te stu-
|ia de computer en handgrepen, die de chirurgische in-
ienten moeten voorstellen, stuurt de chirurg de miniscule
fingen van de robot aan. Deze reageert ook op het stern-
van de arts. De chirurgen hebben de operatie op 24 sep-
uitgevoerd. Volgens ziekenhuisdirecteur Dagnone van
Sciences Centre in Londen vermindert dit type ope-
alleen de pijn en de shock van de patiënt, maar maakt
ingreep ook een stuk goedkoper.
leidt vrijwel zeker regering
De Nationale Democratische Alliantie van premier
Vajpayee stevent volgens de laatste tussenstand van
fkiezingsuitslagen in India af op een overwinning. De alli-
theeft inmiddels 241 van de 543 zetels binnen. Vajpayee
f cht dat hij de nieuwe regering zal vormen. Volgens prog-
van Indiase televisiestations kan Vajpayee zelfs rekenen
er 293 zetels, wat een comfortabele meerderheid van 21
zou opleveren. Om een regering te vormen zijn 272 zetels
CORRESPONDENT
President Richard Nixon was een anti
semiet. Uit deze week vrijgegeven ge
luidsbanden van conversaties die
Nixon tijdens zijn presidentschap
voerde, blijkt scherper dan ooit hoe
Amerika's 37ste president (1969-1974)
dacht over joden. Volgens Nixon ston
den de joden aan de basis van zijn gro
te politieke problemen. Als uitvloeisel
van het Watergate-schandaal werd
Nixon in 1974 als eerste en vooralsnog
enige president in de Amerikaanse ge
schiedenis gedwongen tot een ver
vroegd aftreden.
„Washington zit tjokvol joden", klaag
de Nixon drie jaar voor zijn politieke
ondergang tegen Bob Haldeman, be
gin jaren zeventig de hoogste ambte
naar op het Witte Huis. „De joden zit
ten overal in de regering en de mees
ten van hen zijn niet loyaal." De presi
dent oordeelde dat de joden het beste
onder controle konden worden ge
bracht door niet-joden te benoemen
op topposities in de federale overheid.
De Republikeinse president maakte
een uitzondering voor drie joden in
zijn nabije omgeving: zijn invloedrijke
veiligheidsadviseur Henry Kissinger,
zijn juridisch adviseur Leonard Gar
ment en Bill Safire, die voor Nixon
speeches schreef. „Maar in zijn alge
meenheid, Bob", vervolgde de presi
dent, „kun je die klootzakken niet ver
trouwen. Ze vallen je in de rug aan.
Heb ik gelijk of niet?" Haldeman gaf
Nixon gelijk, waarop de president
doorging met zijn tirade: „En ze zijn
slim. Ze zijn in staat om te doen wat ze
willen doen. En dat is ons zoveel mo
gelijk schade berokkenen."
De jongste reeks opnames die door het
Nationaal Archief is vrijgegeven date
ren van de periode februari tot juli
1971. Nixon zag in de zomer van dat
jaar zijn populariteit inzakken. Deels
ten gevolge van het oplopen van de
werkloosheid, deels vanwege de com
motie die voormalig topambtenaar
Daniel Ellsberg van het ministerie van
defensie veroorzaakte met het laten
uitlekken van de zogeheten 'Pentagon
Papers'. Dat waren strikt vertrouwelij
ke documenten die het Amerikaanse
volk een onthullend doorkijkje boden
op de Amerikaanse positie in Vietnam.
De paranoia van Nixon was dermate
groot dat hij de weinig opbeurende
werkloosheidscijfers van het Bureau
voor de Statistiek interpreteerde als
een poging van zijn ambtenaren om
hem beentje te lichten. Hij droeg een
van zijn vertrouwelingen (Charles Col-
son) op onderzoek te verrichten naar
de etnische afkomst van de hoogste
ambtenaren op het Bureau. „Zijn het
allemaal joden?" vroeg hij toen Colson
hem de lijst met namen overhandigde.
„Stuk voor stuk", antwoordde Colson.
'Partij Haider mag niet in regering
Israël zal zijn relaties met Oostenrijk herzien als de ex
treem-rechtse Vrijheidspartij van Jörg Haider toetreedt
tot de Oostenrijkse regering. Minister van buitenlandse
zaken David Levy wil nog niet zonder meer verklaren dat
Israël in dat geval zijn ambassadeur uit Wenen zal terug
halen, maar als het aan het Israëlische parlement, de
Knesset, ligt zal dat zeker gebeuren.
De straten van het Mexicaanse dorp Tulancingo staan onder water.
MEXICO-STAD KATRIEN GOTTLIEB
CORRESPONDENT
De Mexicaanse regering heeft
de noodtoestand uitgeroepen
in vier zuidelijke deelstaten.
Hevige regenval heeft daar tot
zware overstromingen geleid
waarbij zeker 139 doden vielen
en zo'n 100.000 mensen dak
loos raakten. Deze natuurramp
volgt op de zware aardbeving
die het zuiden van Mexico vorig
week trof. Er was slechts een
Interfet-soldaten
doden militieleden
op Oost-Timor
DILIRtf-AFP-ANP
Bij een vuurgevecht tussen een
pro-Indonesische militie en
soldaten van de vredesmacht
Interfet zijn gisteren in Oost-Ti-
mor twee militieleden gedood.
Twee Australische soldaten
raakten gewond. Dat deelde In-
terfet-commandant Cosgrove
mee.
De militie probeerde een In-
terfet-konvooi in een hinder
laag te lokken bij Suai, vijftien
kilometer van de grens met
West-Timor. Het was de eerste
keer dat Interfet-soldaten ge
weld moesten gebruiken met
dodelijke afloop sinds de inter
nationale troepenmacht eind
september in het gebied land
de.
Ook elders in Oost-Timor wa
ren er onlusten. Soldaten van
de vredesmacht schoten twee
militieleden in de benen toen
ze probeerden een versperring
van Interfet te passeren. De
laatste weken is Interfet begon
nen het westelijk deel van Oost-
Timor te verkennen. Dat gebied
is traditioneel in handen van de
pro-Indonesische milities.
begin gemaakt met het puinrui
men toen aanhoudende regen
het werk onmogelijk maakte.
Het dodental van de beving is
inmiddels opgelopen tot 31.
Televisiebeelden lieten van
daag nogmaals zien hoe buiten
hun oevers getreden rivieren al
les meeslepen wat op hun weg
komt. Hele gezinnen moeten
toezien hoe het weinige dat zij
bezitten in luttele ogenblikken
onder water verdwijnt. „Water
is even erg als vuur", aldus een
vrouw die haar huis zag instor
ten. „Je raakt alles kwijt. Wat er
overblijft is onbruikbaar."
In sommige dorpen viel in
drie dagen meer water dan an
ders in een heel jaar. In de staat
Tabasco traden vijf rivieren
buiten hun oevers en steeg het
water tot historische niveaus:
bijna twee meter hoger dan
normaal. Volgens lokale be
richtgeving zijn de bewoners
van het dorp Villahermosa ge
waarschuwd voor rondzwerfen-
de krokodillen. De politie zou
afgelopen dinsdag een krokodil
hebben moeten doodschieten
toen het verdwaalde beest een
dichtbevolkte buurt naderde.
De Mexicaanse autoriteiten
raadde bewoners van laaggele
gen gebieden aan tijdelijk een
goed heenkomen te zoeken.
Het federale leger is ingezet om
hulp te bieden. Volgens weer
kundigen zal de regen nog eni
ge tijd aanhouden.
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
In een reactie zei Haider gister
avond dat hij de Israëlische
houding niet begrijpt. Hij on
derhoudt naar eigen zeggen
uitstekende betrekkingen met
de joodse gemeenschap in Oos
tenrijk en zijn Vrijheidspartij
zou een aantal joden onder
haar leden tellen. Haider zei
ook dat het hem speet ooit een
positieve opmerking over Hit
ler's werkgelegenheidsbeleid te
hebben gemaakt.
Minister Levy vertelde de
volksvertegenwoordigers giste
ren dat Israël hoopt dat de Vrij
heidspartij, die hij omschreef
als 'Haiders neo-nazi partij',
geen deel zal gaan uitmaken
van een Oostenrijkse regerings
coalitie. ,AJs het toch zover
komt, dan zullen we onze be
trekkingen met Oostenrijk her
zien. Zestig jaar na de holo
caust heeft Oostenrijk nog altijd
niets geleerd. Alle democratie-
en moeten samenwerken bij
het de kop indrukken van de
nieuwe bedreiging door het na
zisme", zei hij.
Levy raadde het parlement af
nu al een motie aan te nemen
waarin een beperking of zelfs
het einde van de relaties met
Wenen wordt aangekondigd
voor het geval de Vrijheidspartij
regeringsverantwoordelijkheid
gaat dragen.
Er bestaat geen twijfel over
dat de Knesset bijna unaniem
harde maatregelen zal afdwin
gen als Haider inderdaad mi
nister wordt. „Israël moet in dat
geval zijn ambassadeur terug
halen en zijn relaties met Oos
tenrijk verbreken", zei Danny
Naveh van de rechtse Likud, de
grootste oppositiepartij. Hij be
schouwt dat niet als ongewens
te bemoeienis met de Oosten
rijkse binnenlandse politiek.
Naveh: „De verkiezingen wa
ren een strikt binnenlandse
aangelegenheid, maar de uit
slag is een andere zaak. Die
gaat de hele wereld aan. Ook
voor de Tweede Wereldoorlog
waren er mensen die zeiden:
het zal niet zo'n vaart lopen.
Maar we weten allemaal wat er
uiteindelijk is gebeurd."
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
Glunderend staat hij voor de
laatste keer op het podium van
de perszaal: het eeuwige peper
en zoutbaardje boven een ücht
gekreukeld pak en deze keer
een kobaltblauwe stropdas. Ja-
vier Solana, secretaris-generaal
van de NAVO, heeft in vier jaar
tijd twee oorlogen, de uitbrei
ding met drie nieuwe leden uit
het voormalige Warschaupakt,
een knallende ruzie met Rus
land en veel meningsverschil
len binnen het bondgenoot
schap meegemaakt. Maar,
overweegt hij: „Het was een ge
weldige tijd."
Solana's voorganger Willy
Claes verliet de machtigste mili
taire organisatie ter wereld in
oktober 1995 met de staart tus
sen de benen: het Agusta-
schandaal maakte een voortij
dig einde aan zijn glansrijke
carrière. Maar de Spanjaard
was op de laatste dag van zijn
mandaat trots en tevreden. Het
tijdperk-Solana - zonder twijfel
de meest turbulente periode uit
de geschiedenis van de alliantie
- wordt met klinkende resulta
ten afgerond, zo luidde zijn
boodschap. Eind goed, al goed.
Solana begint eind deze
maand als hoge vertegenwoor
diger voor het buitenlands- en
veiligheidsbeleid bij de Europe
se Unie. Een functie, waar de
Amerikaanse oud-minister van
buitenlandse zaken Henry Kis
singer lang geleden al op aan
drong. „Wie moet ik bellen als
ik Europa wil spreken?" zei hij
ooit. Solana neemt straks die
telefoon op. Dat hij ook dezelf
de macht zal verwerven als zijn
Amerikaanse collega van 'bui
tenlandse zaken', is voorlopig
niet te venvachten. Maar, zo
beloofde Solana, aan het zwak
ke imago dat Europa op buiten
lands- en veiligheidsgebied
heeft, wil hij meteen gaan sleu
telen.
nië uitmaken. De Russische
premier Poetin zei dinsdag al
dat het Russische leger eender
de van de opstandige republiek
controleert.
Rusland heeft eerder meerde
re malen verklaard dat het een
'veiligheidszone' in Tsjetsjenië
wil creëren. Of het Russische le
ger genoegen neemt met het
gebied dat nu is veroverd, is on
duidelijk. Volgens Russische
media wil Moskou in de veilig
heidszone een 'modelrepu
bliek' stichten, bestuurd door
een generaal-gouverneur met
beperkte bevoegdheden.
GROZNY-MOSKOU AFP-Rtr-DPA
De Tsjetsjeense autoriteiten
hebben gisteren verklaard dat
Tsjetsjeense strijders zich heb
ben teruggetrokken uit twee
districten in het noorden van
de republiek. Dat zou zijn ge
beurd uit strategische overwe
gingen. Bij bombardementen
vielen gisteren nog tientallen
doden. Bijna 150.000 mensen
zijn de deelrepubliek ontvlucht.
Russische troepen hebben nu
de districten Tsjelkovskaja en
Naoerskaja in handen, die sa
men ongeveer eenderde van de
totale oppervlakte van Tsjetsje-
keep walking
C~IoaM
CORRESPONDENT
Britten vinden het prachtig dat hun land de laag
ste belastingdruk in Europa heeft. De keerzijde
daarvan echter is de vaak sjofele publieke sector.
Het voormalige British Rail was er een treffend
voorbeeld van. Na tientallen jaren van verwaarlo
zing door de overheid, was er weinig over van het
staatsbedrijf. Met krakkemikkig materiaal, dat in
het voormalige Oostblok niet zou misstaan, en
met vele miljarden guldens aan achterstallig on
derhoud probeerde BR nog iets van een dienstre
geling in stand te houden.
Totdat het - na een groot aantal ernstige treinon
gelukken eind jaren tachtig - niet langer ging. De
regering-Major greep naar een beproefd thatche-
riaans recept: privatisering. Die bijzonder inge
wikkelde operatie i? in 1994 echter zo ondoor
dacht uitgevoerd, dat de reizigers er nu nog de
rotte vruchten van plukken. Uit onderzoek blijkt
dat de spoorwegen sinds de privatisering in grote
lijnen nog even slecht zijn als voorheen.
De regering-Major splitste British Rail op in zo'n
honderd brokken, hapklaar gemaakt voor de par
ticuliere markt. Menig onderdeel werd door de
staat ver onder de prijs verkocht aan zakkenvul
lers die hun nieuwe bezit, variërend van treinon-
derhoudsbedrijven tot vervoermaatschappijen,
nog even plunderden alvorens het met forse
winst door te verkopen. Nog steeds wordt in
Groot-Brittannië schande gesproken van de 'fat-
cats' die de privatisering misbruikt hebben om er
honderden miljoenen mee op te strijken.
Was dit al een foutje, de gekozen structuur blijkt
ook niet te deugen: aan de ene kant is er nu Rail
track, het bedrijf dat verantwoordelijk is voor het
spoorwegnet en de stations. Aan de andere kant
zijn er de ongeveer honderd bedrijven die ver
voer en onderhoud verzorgen. Van de t
marktwerking, die tot verbetering van de service
en nieuwe investeringen zou moeten leiden,
komt bijzonder weinig terecht. Potentieel posi
tieve impulsen lijden steevast schipbreuk.
Railtrack investeert bijvoorbeeld nauwelijks in
uitbreiding en vernieuwing van het railnet. Want
in het systeem zijn geen prikkels ingebouwd die
Railtrack daartoe stimuleren. Sterker nog: het is
voor Railtrack profijtelijker oud materiaal wat op
te lappen en dat is dan ook wat er gebeurt. Geen
wonder dat jaarlijks het aantal railbreuken blijft
toenemen, tot bijna duizend afgelopen jaar.
Tegelijkertijd weigeren de vervoersmaatschappij
en veel geld in nieuw en beter rollend materieel
te investeren zolang Railtrack het spoor niet ade
quaat vernieuwt. De vervoerders moeten ook
hun aandeelhouders tevreden stellen met jaar op
jaar behoorlijke winsten. En dat terwijl de over
heidssubsidies worden afgebouwd.
Door de prijzen te verhogen en de kosten te ver
lagen via snijden in bijvoorbeeld het personeels-
en opleidingsbudget gaat het de meeste treinbe-
drijven tot nog toe goed af. Het weekblad The
Economist heeft uitgerekend dat alle afsplitsin
gen van British Rail samen het afgelopen jaar
winsten hebben gemaakt van 3,5 miljard gulden.
Leuk voor de aandeelhouders. Maar van een
ramp als die van maandag liggen die niet wakker.
Volgens een analist heeft een ongeluk nauwelijks
invloed op de beurswaarde van vervoerders. En
dat komt weer omdat rampen amper invloed op
het aantal treinpassagiers blijken te hebben.
Geen wonder dus dat er ook geen grote prikkel
voor Railtrack en de vervoerders is om bijzonder
veel te investeren in veiligheid. Veiligheid, zeggen
deskundigen, concurreert in het huidige systeem
met belangen van aandeelhouders.
Een brandweervrouw veegt haar tranen weg nadat ze een slachtoffer
van het treinongeluk in Londen heeft geborgen.
FOTO AP CHRISTINE NESBITT
