Peper wil snel waarnemer
in Zuid-Holland benoemen
Dorraad bestuurders in Zuid-Holland raakt op
=f
Q^ij zijn toch geen
ectivebureau?'
emhuis is zeker
g niet uitgeteld
'Ik vrees dat het nu heel lang gaat duren'
CDA overwoog uit
college te stappen
ES-
Binnenland
'Leemhuis trok de
enige juiste conclusie'
DAG 7 OKTOBER 1999
ANP Algemeen Nederlands Persbureau CPD Geassocieerde Pers Dier
:ie partijen vallen over SP-visie
ROBBERT MINKHORST
ale staten hebben on-
controle uitgeoe-
moeten wij onszelf
fcn. Wij hebben het
fpn dat wij van de kie
len gekregen niet vol-
irgemaakt. Dat is erg.
?*en onze controlerende
yken." Aanvoerder Ch.
de Zuid-Hollandse
üpnfractie trok gisteren
£t debat over de Gete
ld uitdrukkelijk het boe-
in. Dat deden ook alle
fractievoorzitters, be-
van de SP. „Moeten
ize tijd verdoen door
Holmes, of in mijn ge-
[Marple te spelen, al-
lat Gedeputeerde Sta-
bedonderen? Wij zijn
i detectivebureau?" F.
an de SP vond dat het
kon worden aangere-
haar het overmatig,
{d, onwettig en riskant
i was ontgaan. „Als
dussen het al niet
en de accountants
niet, wat moeten dan volksver
tegenwoordigers?"
Prompt vielen verschillende
statenleden over haar heen.
„De SP wast. haar handen in
onschuld", oordeelde PvdA'er
M. Norder. „U verschuilt zich te
makkelijk achter het feit dat het
u niet op een presenteerblaadje
is aangereikt." Aptroot: „U
heeft aangetoond dat de finan
ciën u niet interesseren." Hij
wierp Vergeer voor de voeten
dat de SP nooit aanschoof bij
de rekeningencommissie, die
de financiën van de provincie
controleert. „U moet zich scha
men voor uw kiezers. U neemt
uw verantwoordelijkheid niet."
Dat is niet waar, antwoordde
de socialiste. „Ook als ik in de
commissie had gezeten, had ik
nog geen argwaan gehad." Bo
vendien had haar fractie geen
tijd om naast alle andere activi
teiten ook nog zitting te nemen
in die commissie. Voor een
fractie van 24 statenleden
(WD) is dat wat eenvoudiger
dan voor een fractie van drie
(SP), wierp Vergeer tegen.
Tijdelijke commissaris nodig voor maximaal een halfjaar
DEN HAAG GPD-ANP
Minister Peper (binnenlandse zaken) wil zo snel moge
lijk een waarnemer benoemen die tijdelijk de plaats
moet innemen van de afgetreden commissaris van de
koningin van Zuid-Holland, mevrouw Leemhuis-Stout.
Zijn ideeën hierover heeft hij gisteravond besproken met
gedeputeerde staten van Zuid-Holland (het dagelijks be
stuur) en met de fractieleiders in de provinciale staten.
Binnen enkele dagen wil hij iemand, opnieuw van WD-
huize, hebben benoemd.
minister Winsemius werden ge
noemd. Maar Peper doet een
en ander af als 'geruchten', om
dat hij nog niemand zou heb
ben benaderd. De minister
denkt aan een tijdelijke benoe
ming voor een periode van
hooguit zes maanden.
De benoeming van een com
missaris van de koningin is een
zaak van de Kroon (kabinet en
staatshoofd). Zoals de naam
van de functionaris al aangeeft
heeft ook het staatshoofd een
stem in het kapittel. Minister
In de Haagse wandelgangen
circuleert onder andere de
naam van Henk Koning, de
voormalige staatssecretaris van
financiën en oud-president van
de Algemene Rekenkamer. Ko
ning heeft Leemhuis verschil
lende malen geadviseerd nadat
bekend was geworden dat
Zuid-Holland bankierde. Ook
oud-burgemeester Vos van
Utrecht, de voormalige staats
secretaris Linschoten en oud-
Peper heeft respect voor het af
treden van de Zuid-Hollandse
commissaris van de koningin.
„Zij is in juli niet weggelopen,
maar ze heeft eerst een onder
zoek ingesteld en maatregelen
genomen. En ze heeft verant
woording afgelegd tegenover de
volksvertegenwoordiging," al
dus de bewindsman. Haar ver
trek was onvermijdelijk, menen
de grote fracties in de Tweede
Kamer.
Leemhuis 'heeft zich als een
man opgesteld' oordeelt Peper.
Hij vindt wel dat zij provinciale
staten of de minister van bin
nenlandse zaken destijds had
moeten laten weten dat zij twij
fels had over het besluit van de
provincie Zuid-Holland om te
gaan bankieren. De minister
heeft de afgelopen weken ver
schillende gesprekken met
Leemhuis gevoerd. „Ik heb haar
worsteling gezien." Zij heeft Pe
per enkele dagen geleden laten
weten dat zij wilde opstappen,
„omdat het openbaar bestuur
onder haar leiding gefaald
had." Als Leemhuis niet zelf
had besloten te vertrekken, had
Peper 'een indringend gesprek'
met haar gevoerd. De opgestap
te commissaris van de koningin
heeft laten weten geen behoefte
te hebben aan een gouden
handdruk.
Leemhuis zal waarschijnlijk
worden opgevolgd door een"
WD'er. Er is geen enkele reden
waarom dat niet zou kunnen,
aldus Peper. WD-leider Dijk
stal, die al enige tijd wist dat
Leemhuis had besloten af te
treden, wil zich nog niet uitla
ten over eventuele opvolgers.
Het rapport van oud-minister
Van Dijk „was onmiskenbaar in
zijn conclusies", oordeelt hij.
Van Dijk onderzocht het ban
kieren door Zuid-Holland.
aris van de koningin
Stout toont geen
Toen zij drie weken
/aardig1 besluit tot aftreden
er al een last van haar
gevallen. De afgelo-
n waren gewoon een
an stevig doorbijten
n op het eindoordeel
^^^^onderzoekscommissie
Lm fling van oud-minister
Maandag, zo vertelt
tijdens een chaoti-
conferentie, is ze op
ireest bij minister Pe-
binnenlandse zaken,
haar opstappen ver-
juist.
ivinciehuis van Zuid-
,s gisteren een bele-
:e. Alle nieuws- en ac-
iprogramma's die Ne-
;n de provincie rijk
ien er hun tenten op-
De strakke regie van
ig communicatie kan
ideren dat Statenle--
;edeputeerden onder
irden gelopen wan-
iuis-Stout zich naar
lal begeeft. Ze heeft
aftreden bekend ge-
in on gaat een toelichting
familie,
"elicitereO!
missaris, die plotseling niet ter
zijde wordt gestaan door de
provinciale zegsman Oliver,
maar door een van buiten inge
huurde voorlichter.
De commissaris van de ko
ningin weet dat ze geschiedenis
schrijft omdat nooit eerder ie
mand in die positie om politie
ke redenen is vertrokken.
„Maar ik heb daar niet zo aan
gedacht", aldus Leemhuis, die
voorafgaande aan het Statende-
bat haar optreden fel verdedig
de. Het is ook niet uit schuldbe
sef dat ze weggaat en ook niet
omdat haar partij druk heeft
uitgeoefend. Leemhuis: „Ik
denk dat men anders zal blijven
zoeken naar onvolkomenheden
in mijn optreden. Op die ma
nier kan het provinciebestuur
niet goed functioneren."
Dat 'Leemhuis uiteindelijk
toch niet zoals eerder beloofd
het debat in de provinciale sta
ten afwacht, verrast weinig Sta
tenleden. „Ze heeft de moge
lijkheid opengelaten om eerder
met een verklaring te komen",
zegt GroenLinks-fractievoorzit-
ter Ouwehand. „Ik wilde niet de
schijn wekken dat mijn besluit
zou afhangen van provinciale
staten", verklaart Leemhuis, die
daardoor een motie van wan
trouwen of een oproep van
Commissaris van de koningin J. Leemhuis-Stout tijdens het debat waarin ze haar aftreden aankondigde.
FOTO CPD PHIL NIJHUIS
haar eigen partij WD om zich deze zomer misgelopen vakan- lang achter de spreekwoordelij- laatste maanden juist laten zien
op haar positie beraden voor- tie inhalen. En daarna? „Ik zal ke geraniums blijft zitten. Peper dat ze een geschikt bestuurder
blijft. thuis mijn zoon wel voor de heeft al laten weten dat Leem- is."
Leemhuis rondt haar werk- voeten lopen", voorspelt ze, al huis geschikt blijft voor een
zaamheden af en gaat dan de gelooft niemand dat Leemhuis openbare functie. „Ze heeft de
Damiate
:rtenties|
uur.
ig om L
en gedurfd' luidde de slagzin waar-
|5|PRS)rovinciebestuur van Zuid-Holland be-
aan de nieuwe rit begon. Precies zes
La later is van de duurzaamheid van het
(ets over. Nadat in de zomer PvdA-gede-
De Jong het veld moest ruimen, volg-
week in hoog tempo Wolf (PvdA), com-
PA Ha4ran de koningin Leemhuis-Stout (WD)
■*op (CDA). Het vertrek van griffier Korff
«■ppjStatendebat nog slechts een kwestie van
I r-'yfJm bezem door het Provinciehuis moest
CvTlMen kijf, alleen zit Zuid-Holland nu wel
bestuurders. De trap is schoon
l^^maar daarmee is de crisis nog niet op-
zekere zin beginnen de problemen nu
t 'De situatie is zorgelijk' aldus de terug
gedeputeerde Wolf. Want wie moeten
gevallen plaatsen opvullen? Wie garan-
er continuïteit blijft in het gevoerde be-
immers geen ervaren bestuurder meer
meeste gedeputeerden zaten enkele
maanden geleden nog niets eens in Provinciale
Staten. Groenlinks heeft nooit eerder meegere-
geerd en de kleine christelijke partijen hebben ja
ren buitenspel gestaan. Voor zover coryfeeën uit
het vorige college nog zitting hebben in de Sta
ten, zoals oud-gedeputeerde Nolten, zijn ze door
de Ceteco-zaak besmet. Het is daarom wellicht
niet voor niets dat PvdA-fractievoorzitter Norder
voorspelt dat de formatie van een nieuw college
lang kan gaan duren. Het is zelfs de vraag of de
huidige coalitie kan worden voortgezet. Minister
Peper van binnenlandse zaken maakt haast een
waarnemer aan te stellen voor de commissaris.
Die persoon zal ongetwijfeld veel ervaring mee
brengen, zo slim is Peper natuurlijk wel. Die er
varing zal alleen al hard nodig zijn om ook de be
schadigde en geschokte ambtenaren weer gemo
tiveerd aan het werk te krijgen.
Verder zou de beste oplossing zijn om provin
ciale staten naar huis te sturen en nieuwe verkie
zingen uit te schrijven. Die suggestie werd ook
gedaan door CDA-fractievoorzitter Van der Sar.
De Zuid-Hollandse bevolking kan dan een oor
deel vellen over de gebeurtenissen van de afgelo
pen maanden en aangeven met welke bestuur
ders en partijen ze verder wil. Voor de SP die van
meet af aan op de barricaden heeft gestaan, valt
dan veel te winnen. De wet staat echter geen tus
sentijdse ontbinding van de Staten toe. De ver
wachting is overigens dat de commissie Elzinga,
die zich op dit moment buigt over het vraagstuk
van bestuurlijke vernieuwing, dit alternatief nu in
haar voorstellen zal opnemen.
Zuid-Holland zou er bij baat bij hebben als een
ander idee uit de koker van bestuurlijke vernieu
wing al was aangenomen. Peper vindt dat wet
houders en gedeputeerden in de toekomst ook
van buiten de gemeenteraad en de provinciale
staten aangetrokken moeten kunnen worden. Nu
in Den Haag in korte tijd drie gedeputeerden zijn
opgestapt - onder wie de twee meest ervaren uit
het college - en bovendien ook de commissaris
weg is en de hoogste ambtenaar - de griffier - bij
de uitgang staat, zou het provinciebestuur op
zo'n manier versterkt kunnen worden. Het ont
breken van die mogelijkheid doet zich nu meer
dan ooit voelen, al meent bijvoorbeeld Groen-
Links-fractievoorzitter Ouwehand dat dit medi
cijn erger is dan de kwaal. 'We moeten binnen de
Staten vervanging kunnen zorgen'.
'litieke koppen rolden als gevolg van de Ceteco-affaire,
("strekken van leningen aan bedrijven uit de provinciale
/Bekt de verantwoordelijke bestuurders in Zuid-Holland
Gisteren kondigden commissaris van de koningin
luis-Stout en CDA-gedeputeerde Heijkoop hun vertrek
fdA-gedeputeerden De Jong (in juli) en Wolf (maandag)
I opgestapt. De grote schoonmaak moet het vertrouwen
burger in de provinciale politiek herstellen. Maar wat
lt de Zuid-Hollandse bestuurscrisis voor grote projecten
verbreding van de A4, aanleg van de Hoge Snelheidslijn,
"Wjn-Gouwelijn, de voorgenomen baggerstort in de
Üetpolder en de ontwikkeling van het Groene Hart?
an Rij, v
jke orde
*r vand
wethouder
ordening, wonen
yan de gemeente
t o sj(Het provinciebestuur
jrm verzwakt. Dat heeft
gevolgen voor het op-
In de ruimtenood. Ik
Ibegrijpelijk dat ze zijn
pt, maar voor de be-
pcht is het heel triest.
Wolf trok heel hard aan de Rijn-
Gouwelijn. Nu krijgen we te
maken met een enorme ver
lamming in deze kwestie. In het
algemeen vind ik het belangrijk
dat er een goed bestuur is om
alle gemeenten in de regio op
één lijn te krijgen. Maar ik vrees
dat het nu heel lang gaat duren.
Het duurt een half jaar voordat
we een nieuwe commissaris
hebben en een half jaar voordat
die is ingewerkt."
P. Ouwehand, directeur Ou
wehand Bouw en voorzitter
Katwijkse ondernemersver
eniging KV1H: „Voor de onder
nemers heeft het aftreden van
de gedeputeerden en de com
missaris van de koningin geen
invloed, althans niet op de kor
te termijn. We moeten de affai
re wel in proporties blijven
zien. Ik praat het bankieren met
overheidsgeld niet goed, maar
tegen de geleden verliezen
staan ook miljoenen winst. Ik
denk dat dit soort zaken ge
schikte mensen weerhoudt van
een bestuurdersfunctie, omdat
altijd persoonlijk wordt afgere
kend."
Wethouder J.C Haasbroek van
ruimelijke ordening in Ja-
cobswoude: „Is Leemhuis ver
trokken? Als ze niet was afgetre
den, zou dat pas een slechte
zaak zijn geweest. Voor de bur
gers van Jacobswoude heeft het
aftreden van Leemhuis geen di
recte gevolgen. Ook niet voor
wat betreft het Groene Hart.
Dat is in feite in handen van
twee gedeputeerden die er nog
zitten."
Burgemeester Amy Koopman
schap van Zoeterwoude: „Ver
velend dat 'belangrijke beslis
singen' worden uitgesteld. Op
korte termijn kunnen we ook
nergens overleg over plegen.
We mogen nu alleen maar ho
pen dat het collegeprogramma
gehandhaafd blijft. Dan blijft
het Groene Hart groen en hoeft
niet opnieuw te worden gepraat
over herindeling van gemeen
ten als Zoeterwoude."
Wethouder Victor Molkenboer
van Leiderdorp: „We zijn niet
blij met het aftreden van Jaap
Wolf. Hij was zeer betrokken bij
ons plan voor de verbreding
van de A4 met een lange tun-
nelbak in ruil voor bedrijfster
reinen en woningbouw. Maar je
gaat toch uit van zekere mate
van continuïteit van bestuur.
Voordeel is dat deze situatie
mogelijkheden schept voor een
nieuwe start."
Alexander Pechtold, wethou
der cultuur, sport, toerisme en
milieu van de gemeente Lei
den: „Wij merken vooralsnog
De Leidse hoogleraar bestuurskunde Derksen
kwalificeerde Statenleden - en hij bedoelde daar
ook de gedeputeerden mee - deze zomer als 'der
de keus'. 'Wie politieke ambities heeft staat niet
te trappelen voor het provinciaal bestuur', aldus
Derksen. Wie die lijn doortrekt komt tot de con
clusie dat de PvdA na het vertrek van De Jong en
Wolf, en het tussentijds aantreden van gedepu
teerde Huizer, nu zou zijn beland bij de 'lichtge
wichten'. En ook het CDA zal moeite hebben de
positie van Heijkoop kwalitatief goed op te vul
len, de kansen van Van der Sar niettegenstaande.
'Mijn opvolger zal hard moeten werken. Het hele
nieuwe college zal enorm hard moeten werken',
aldus Heijkoop gisteren. Dat is nog wel het min
ste dat van de provinciebestuurders mag worden
verwacht.
Hard werken of niet, het zal zeker enkele
maanden - en wellicht nog veel langer - duren al
vorens het provinciebestuur weer is ingewerkt en
haar taken kan hernemen, maar bovenal het ge
zag en vertrouwen heeft herwonnen. Het gebrek
aan ervaring kan met een verwijzing naar de
tweede term uit het college motto worden ge
compenseerd als er 'durf wordt getoond.
Gedeputeerde J. Heijkoop (CDA) die gisteren ook zijn vertrek aankon
digde. FOTO GPD PHIL NIJHUIS
DEN HAAG GPD
De CDA-afgevaardigden in het
provinciebestuur van Zuid-Hol
land hebben de afgelopen da
gen serieus overwogen om
massaal af te treden, vanwege
de Ceteco-affaire. „Met z'n al
len aftreden was méér dan zo
maar een idee", vertelde CDA-
fractievoorzitter Van der Sar
gisteren. „Er is echt aan ge
dacht om massaal op te stap
pen en nieuwe verkiezingen uit
te schrijven. Maar dat laatste
stuitte op staatsrechtelijke be
lemmeringen."
De Zuid-Hollandse CDA-frac-
tie 'schaamt zich diep' voor het
falen van bestuurders en amb
tenaren en het verloren ver
trouwen van inwoners, aldus
Leen van der Sar. „Het vertrou
wen dat GS deze zomer verlo
ren, winnen ze niet in een ver
gadering terug", voorspelde de
Leimuidenaar Van der Sar. „We
hebben meer dan ooit behoefte
aan een overheid die degelijk
en betrouwbaar is. Alleen moe
ten we er niet op uit zijn om zo
veel mogelijk koppen te laten
rollen."
„Het CDA heeft kortgeleden
haar missie geformuleerd: wij
doen ons werk integer. De be
langen van inwoners zijn be
langrijker dan het politieke ge
win. De provincie heeft het ver
trouwen in het openbaar be
stuur geschaad. Dat heeft ons
aangegrepen. We moeten over
gaan tot de orde van de dag. De
vraag is of dat ooit zal kunnen.
Die orde zal eerst moeten ver
anderen." Het CDA was giste
ren de enige partij die zinspeel
de op een mogelijke val van de
coalitie met PvdA,
SGP/RPF/GPV en Groenlinks.
Die laatste partij heeft sinds het
verschijnen van het rapport van
de commissie Van Dijk over de
bankiersaffaire zich juist sterk
gemaakt voor een voortzetting
van die coalitie.
ons een diep respect af. Wij zijn
blij dat u niet voor uw verant
woordelijkheid wegloopt." Als
Leemhuis niet was afgetreden,
dan zou de liberaal haar daar
overigens wel op hebben aan
gedrongen. Haar terugtreden
was dus noodzakelijk, maar Ap
troot betreurde dat besluit ook.
„We verliezen een voortreffelijk
voorzitter en een goede be
stuurder die in een buitenge
woon moeilijke'situatie was ge
bracht."
„Indrukwekkend", zei D66-
woordvoerder Klijnsma over
het verhaal van Leemhuis.
Maar, vervolgde hij, „de com
missaris is ernstig tekortge
schoten. Ze heeft zich veel te
veel als lid van het college van
gedeputeerde staten gedragen,
in plaats van als voorzitter van
provinciale staten." PvdA'er M.
Norder had zich geërgerd aan
'de zoete woorden' van Van
Dijk over Leemhuis. „Hij nam
haar bijna in bescherming. Dat
was niet nodig. Het rapport van
de commissie brengt al vol
doende nuances aan en is glas
helder over de rol van de com
missaris." A. Ouwehand van
GroenLinks: „De commissaris
heeft de enige juiste conclusie
getrokken."
Respect en waardering was er
verder voor het opstappen van
Heijkoop (CDA), gisteren, en
Wolf (PvdA), eerder deze week.
Beide bestuurders maakten in
1995 al deel uit van gedeputeer
de staten. CDA-fractievoorzitter
Van der Sar: „Zij hebben een
integere, moeilijke maar te res
pecteren keuze gemaakt." Ou
wehand: „Er zijn twee bestuur
ders van formaat opgestapt."
DEN HAAG ROBBERT MINKHORST
Provinciale staten van Zuid-
Holland hebben waardering,
begrip en respect voor het be
sluit van commissaris van de
koningin Leemhuis-Stout en de
gedeputeerden Wolf en Heij
koop om hun ontslag in te die
nen. Ze bewonderen de wijze
waarop de bestuurders hun
verantwoordelijkheid hebben
genomen. Hun vertrek was on
vermijdelijk. Dat zeiden de frac
tievoorzitters van de partijen
gisteren in het debat over de
bankiersaffaire.
Het besluit van Leemhuis om
op te stappen is uniek in het
Nederlands staatsrecht. Nooit
eerder trok een commissaris
van de koningin zijn conclusies
na zware kritiek op het functio
neren. De commissie Van Dijk
die de bankiersaffaire onder
zocht schetste in haar rapport
een onthutsend en vernietigend
beeld van het bestuurlijke en
ambtelijke apparaat. De com
missie vindt dat de commissa
ris 'een bijzondere verantwoor
delijkheid had'. Als voorzitter
van provinciale staten be
schermde ze niet hun rechten.
Bovendien droeg ze het besluit
om uitgebreid te gaan bankie
ren uit 1995 ten onrechte niet
voor ter vernietiging.
In het begin van het debat
over de bankiersaffaire legde
Leemhuis geduldig en uitvoerig
uit wat ze haar zelf aanrekende,
wat niet en waarom ze tot haar
beslissing was gekomen haar
ontslag aan te bieden. De wijze
waarop de commissaris dat
deed, oogstte alom waardering.
Oppositieleider Aptroot (WD)
zei in zijn betoog: „U dwingt bij
niets. Wel wil ik hier een kriti
sche noot plaatsen: ik ben nooit
zo blij geweest met het niveau
van ons provincieel bestuur. Ik
heb geregeld met de provincie
te maken op terreinen waar de
grote steden zelf voor verant
woordelijk zijn. Denk aan de
monumentenzorg en aan de
baggerstort in de Oostvlietpol-
der. Maar ik heb mijn twijfels
bij de kwaliteit van de kandida
ten op het provinciehuis. Dat
staat overigens los van de dis
cussie over nut en noodzaak
van provinciaal bestuur. Zo
vraag ik mij af of iemand van
ons zich 'Zuid-Hollander' voelt.
Ook denk ik dat vóór deze zo
mer nog nooit iemand van
Leemhuis had gehoord."
Gratis internet bij Ji tNe
Net wat je zoekt.
Voor meer informatie: www.hetnet.nl of ga naar Primafoon.
