Sterren stralen niet op
veijaardagsfeestje RTL
TV
WEER
Oostenrijkse verkiezingen
Zwolse zwerver vindt rust in joods bejaardentehuis
Doodgaa:
verboden
Spaans do
MAANDAG 4 OKTOBER 1999
COM
E N T A A R
Oostenrijk, is dat niet het land waar de nazi's juichend werden
binnengehaald? En wie herinnert zich niet Kurt Waldheim, de
Oostenrijkse bondskanselier die een bruin verleden bleek te heb
ben? Oostenrijk staat dus al snel in de beklaagdenbank als een
rechtse populist veel stemmen trekt, zoals Jörg Haider met zijn
FPÖ.
Toch vallen daarbij wel wat kanttekeningen te plaatsen. De eerste
is dat de gevestigde partijen het Haider niet al te moeilijk hebben
gemaakt door zelf met regelmaat in het nieuws te komen vanwege
vriendjespolitiek, corruptie en andere schandalen.
De tweede is dat de reactie van de Oostenrijkers niet veel anders is
dan in de VS, Duitsland, Denemarken, België en Nederland op de
liberalisering van de economie. Ross Perot, Franz Schonhuber, Pia
Kjarsgaard, Flip de Winter en Hans Janmaat deden in de jaren ne
gentig goede zaken met hun waarschuwing dat de openstelling
van de grenzen een invasie van buitenlanders betekende die hon
derdduizenden 'binnenlanders' uiteindelijk hun baan zou kosten.
Op het moment dat duidelijk werd dat dat wel meevalt én de poli
tiek een meer open debat durfde te voeren over de vele effecten
van immigratie, is de opmars van extreem-rechts aardig gestuit. Al
zal er altijd een groep ontvankelijk zal blijven voor extreme denk
beelden.
Oostenrijk kenmerkt zich door een uiterst gesloten economie
waarin het voor de binnenlanders over het algemeen goed toeven
is. Het land is echter ook lid van de Europese Unie en dat betekent
dat Oostenrijk gaandeweg zijn grenzen moet opengooien. Dat
brengt veel onzekerheid met zich mee. Zoals Perot in de VS handig
wist in te spelen op het opengooien van de (handels) grenzen met
Mexico, zo waarschuwt Haider voor de komst van honderdduizen
den Polen en andere Oosteuropeanen wanneer voormalige oost-
bloklanden worden toegelaten tot de Europese Unie.
Die angst, en daarmee de belangrijkste voedingsbodem voor poli
tici als Haider, zal alleen verdwijnen als blijkt dat een open grens
geen bedreiging is voor de welvaart, maar een van de pijlers daar
van. In de meeste westeuropese landen is dat besef doorgedron
gen, in Oostenrijk overheersen nog de angst en de onzekerheid.
Het is jammer dat dat leidt tot zoveel stemmen op politici als Hai
der, maar begrijpelijk is het tot op zekere hoogte wel. Maar het is
gelukkig ook een reden om de opmars van Haider en diens FPÖ
vooralsnog niet te zien als een herleving van oude tijden.
De toekomst is begonnen
De talkshow van Karei van de Graaf is in een nieuw jasje gestoken.
De toekomst van Karei heet het nu. En, toegegeven, het ziet er alle
maal meteen een stuk moderner uit.
Kareis vorige programma's kon je in de loop der jaren wel zo'n beet
je uittekenen. Man met kale kop en bril voert aan een lange tafel
met een hoop kranten gesprekken met uiteenlopende gasten. Best
gezellig. Best wel boeiend ook. Maar om nou te zeggen: kom, we
slaan van verbazing achterover - nee, dat niet.
Goed dus dat Karei het eens over een andere boeg gooit. Hij werpt
nu een blik in de toekomst, aan de hand van telkens wisselende the
ma 's. Daarbij kletst Karei er nog steeds lustig op los, maar er zit ten
minste een ferme rode lijn in.
Het eerste onderwerp, reclame, is in elk geval flitsend. En de meeste
gesprekspartners verrassend. Zo laat een van hen beelden zien van
reclameteksten rond een middenstip tijdens een tv-verslag van een
voetbalwedstrijd. Nu nog in scène gezet, maar straks werkelijkheid.
En dat dat trucje helemaal niet moeilijk is, toont Karei als hij even
met zijn vingers knipt en een mok, die al die tijd op tafel leek te
staan, opeens laat verdwijnen.
Vervolgens mag een andere reclamemaker betogen dat dit soort
trucs eigenlijk alweer ouderwets is, en dat in een beetje campagne
juist dingen worden georganiseerd en uitgedeeld. Zoals de Unox-
mutsen tijdens de Elfstedentocht - zo populair dat ze tijdens het WK
in Frankrijk ook nog moeiteloos konden worden uitgedeeld, bij een
temperatuur van 32 graden.
En nog gekker wordt het, met een reclametype dat eerst een merk
heeft verzonnen en er vervolgens wat producten bij heeft bedacht,
en met een ruimtevaartjournalist die uitlegt dat reclame op de
maan wellicht niet ver weg meer is.
Prachtig allemaal, als Karei even de tijd had genomen om deze gas
ten meer dan een paar alinea's te laten stamelen. Op jacht naar zo
veel mogelijk afwisseling, gaat hij gauw verder tiaar een moderne
hippie die een einde wil aan de voortdurende groei van de con
sumptie. En naar een kinderboekenschrijfster die vindt dat we met
onze poten van de maan moeten afblijven - omdat kinderen en ge
liefden iets bijzonders hebben met ons dichtsbijzijnde hemelli
chaam.
Uiteindelijk krijgt niemand echt de gelegenheid iets te vertellen, en
stort het hele programma hijgend in elkaar.
De toekomst is nü begonnen, meldt Karei fier aan het eind.
Mooi, maar het kan geen kwaad als hij zijn gasten de volgende keer
weer eens ouderwets doorzaagt.
wil buys
Tijdelijks iets minder nat
Het spookbeeld van een jaar geleden doemt weer op. Op enkele plaat
sen is in tien dagen tijd bijna de normale hoeveelheid neerslag geval
len die gewoonlijk in de hele herfst wordt opgevangen. Tussen vrijdag
avond 24 september en vanochtend 7 uur werd in Heemskerk 220
mm opgevangen.
Vooral tijdens het afgelopen etmaal heeft het werkelijk gegoten. Tus
sen gisternachten vanochtend viel er in Heemskerk 79 mm. In onze
regio tapte Santpoort-Noord vanochtend 55 mm af (maandsom nu
70). Elders viel het zondag overdag nog wel mee maar in de avond
kwam de ene na de andere bui opzetten: aanvankelijk met flink wat
onweer en hagel. Plaatselijk viel meer dan 20 mm resulterend in
de volgende etmaalsommen: Hazerswoude 28 mm, Stompwijk 26
en Schiphol en Valkenburg 23 mm.
De hoosbuien zijn het gevolg van een sterk afgekoelde atmosferi
sche bovenkamer in combinatie met relatief warm zeewater. Zo
vriest het op 5 kilometer hoogte 25 graden bij een watertem
peratuur van 16 graden. Een week geleden bedroeg de tem
peratuur van het Noordzeewater nog ruim 18 graden.
Het lagedrukgebied dat de koude luchtmassa's naar het
Noordzeegebied heeft gestuwd trekt inmiddels naar het
noorden weg. Er blijft nog een restant van het systeem bo
ven Denemarken hangen. Om die reden kunnen er ook de
komende nacht en morgen overdag nog enkele buien val
len. Vooral morgen zijn ze niet meer zo zwaar. Verder komt
tussen de buien door de zon tevoorschijn en stijgt de tempe
ratuur tot 13-14 graden. De wind waait dinsdag uit het
noordwesten en is over land matig, langs de kust is de wind
meestentijds vrij krachtig tot krachtig.
Tijdens de tweede helft van de week wordt de invloed van
een hogedrukgebied boven de Britse eilanden groter. Daar
door nemen de neerslagkansen af. Een duurzame weersverbe-
tering is echter niet aan de orde. Nog voor het einde van de
week trekt het hogedrukgebied zich weer naar het zuidwesten
terug. Nieuwe oceaanstoringen dringen vervolgens naar het
Noordzeegebied op met als gevolg stijgende neerslagkansen.
jan visser
Omroep verworden tot broeinest van wantrouwen en onvrede
Een jubileum moet gevierd worden, zelfs al gaat het helemaal niet zo lekker met je
organisatie. En wanneer het de televisie betreft moet zelfs het hele land meefeesten.
Zoiets moet door het hoofd zijn gegaan van de mannen die er bij RTL toe doen. Met
veel glamour probeerde Neerlands grootste commerciële omroep zaterdag zijn tien
de verjaardag te vieren, maar de juiste sfeer wist maar niet te ontstaan.
Tevoren was al duidelijk dat
vooral de 'sterren' van RTL in
het zonnetje zouden worden
gezet en dat het programma
door hen gedragen zou worden.
Zowel de paar honderd gasten,
die per persoon 15 gulden dien
den te betalen, als de ongetwij
feld honderdduizenden tv-kij-
kers zouden niet anders heb
ben verwacht.
Het moest een feest van her
kenning worden, gedragen
door de Ron Brandsteders, de
André van Duins en de Hennie
Huismans die de omroep in
tien jaar tijd tot de grootste van
Nederland maakten. Tijdens
zo'n avondvullend programma
blijkt echter hoe weinig werke
lijk talent RTL in huis heeft.
Vanuit de zaal (Studio 1 van het
Joop van den Ende-complex in
Aalsmeer) valt op dat de acteurs
van de RTL-soaps nauwelijks
antwoord kunnen geven op
stuntelige vragen van 'presenta
toren' als Manuëla Kemp en
Reinoud Oerlemans.
Toch was algemeen directeur
Bert van der Veer 'apetrots' op
de prestatie van zijn sterrenstal.
Na afloop van de opnamen
roemde hij zowel het program
ma Tien jaar RTL, als de extra
lange uitzending van Telekids
die hele zaterdag. Slechts het
vertrek van de goedlachse Ca
roline Tensen, die in tien jaar
het gezicht van de commerciële
omroep werd, maakte dat het
feest een bijsmaak had gekre
gen, aldus de directeur.
Van der Veer gelooft overigens
dat de komst van RTL4 (toen
nog RTL Véronique) het beza
digde televisiewereldje in 1989
heeft opgeschud. ,,De komst
van RTL heeft veel veranderd,
het heeft de tv geprofessionali
seerd en dwong de publieke
omroepen zich te onderschei
den. Zij moeten nu ook meer
rekening houden met de wen
sen van de kijker." Dat neemt
niet weg, aldus Van der Veer,
dat de publieke omroepen een
belangrijke verantwoordelijk
heid dragen jegens de samenle
ving. Zij worden immers be
taald via de omroepbijdragen,
terwijl zenders als RTL en SBS
puur via de reclame worden be
kostigd.
Deze bescheidenheid siert de
omroep, die onlangs zelfs in ei
gen huis - namelijk door tv-
producent Joop van den Ende -
het verwijt van platvloersheid te
horen kreeg. Toch is dat niet
het enige probleem waar RTL-
/Veronica mee worstelt. De
laatste anderhalfjaar is de eens
dynamische omroep verworden
tot een broeinest van wantrou
wen en onvrede. De (nu nog)
algemeen directeur Pieter Por-
sius wordt solistisch optreden
verweten, het vertrouwen van
het personeel is onherstelbaar
beschadigd en Veronica-baas
Joop van der Reijden heeft ver
gaande ambities om zelf het
roer in handen te nemen.
Verwacht wordt dat grootaan
deelhouder CLT-UFA uit
Luxemburg snel hard zal ingrij
pen om de neergang van het
paradepaardje te stoppen. Met
name de positie van de zieke
Porsius lijkt onhoudbaar. CLT
zou hebben willen wachten
met deze maatregel omdat het
Luxemburgse concern het ver
jaardagsfeestje niet al op voor
hand wilde verzieken.
Het lijkt duidelijk dat het jubile
um op een weinig gelukkig mo
ment kwam. Ook het optreden
van wereldster Tina Turner,
waarmee de opnamen begon
nen, wist de sterren en de beta
lende gasten niet los te bran
den. Alleen de groep Turner-
fans, die na haar ene liedje weer
mocht vertrekken, had het naar
z'n zin.
Maar vooral de 'sterren' leken
zich lichtelijk overbodig te voe
len. De gezichten op het podi
um vanwaar zij het gebeuren
mochten gadeslaan, kregen
naarmate de uitzending voort
duurde een steeds verveelder
uitdrukking. Zelfs de champag
ne, die daar rijkelijk vloeide,
veranderde er niets aan. Maar
ja, dat zag de kijker thuis niet.
LOUIS BURGERS
Met een optreden van Tina Turner werd de gala-uitzending
van RTL4 afgesloten. foto cpd rob keeris
Caroline Tensen neemt afscheid van RTL4. Ron Bransteder, Reinout Oerlemans en Manuela
Kamp wensen haar succes. foto cpd rob keeris
De Zwolse zwerver Brammetje
(82) lijkt een onbezorgde oude
dag te krijgen. Emigratie naar
Israël zat er niet in, maar een
joods bejaardentehuis in de
Randstad heeft hem liefdevol
opgenomen. „Laat ze in Zwolle
maar weten dat het goed met
me gaat", zegt Bram in een
fraai gemeubileerde kamer. „En
dat ik elke dag mijn centen
krijg."
De laatste episode van het won
derlijke verhaal van Bram de
Jeude speelt zich af in de Rand
stad. In welke stad hij is neerge
streken, mag niet bekend wor
den; gevreesd wordt dat zijn
oude 'kameraden' uit het dak-
lozencircuit hem dan weer op
zoeken en uitpersen. Wel mag
geschreven worden dat Bram is
opgenomen in een kleinschalig
joods bejaardentehuis, waar hij,
zoals hij het zelf zegt, „jood on
der de joden" is.
Als hij op een doordeweekse
dag - het personeel heeft hem
met zachte drang binnen moe
ten houden - zijn Zwolse be
zoek in het oog krijgt, grijnst
Brammetje van oor tot oor.
„Wie hebben we daar!" Hij
drukt handen en klopt op
schouders. Hij leidt zijn bezoek
naar zijn optrekje. Bram opent
de deur. In de kamer staan twee
luxe fauteuils, een driepersoons
bankstel, een bed en een televi
sie. Een heel verschil met Zwol
le, waar hij een kleedkamer van
de WRZV-hallen moest delen
met andere daklozen.
Bram blijkt nog niet genezen
van zijn onvoorspelbare stem
mingswisselingen. Hij maakt
een wegwerpgebaar met zijn
linkerhand en moppert: „Het is
hier niks. In Zwolle mocht ik al
om zeven uur wandelen, als ik
wilde. Hier: tot tien uur wach
ten." Maar de rust vergoedt
veel. „Dat heb ik hier. Eindelijk
rust."
Bram grijnst breed. „Elke och
tend krijg ik een tientje. Dan ga
ik wandelen. Naar de markt,
naar de stad. Wat fruit kopen."
Nee, zegt Bram, eigenlijk mist
hij Zwolle niet. „Ik heb het hier
best."
MICHAEL AMSMAN
Een bus lucht en andere miskopen
Voordat ik aan dit stukje begon heb ik mijn bril
schoongemaakt met Optik Cleaner. Het zit in een wit
potje (maatje schoensmeer), ruikt gemeen naar toi
letreiniger en maakt mijn brillenglazen niet alleen
weer doorzichtig, het zorgt er ook voor dat ze niet be
slaan of statisch worden.
Optik Cleaner is een Duits product. Op de zijkant
van het etiket staat de prijs gedrukt: DM 29,90. Maar
dat heb ik er natuurlijk niet voor betaald. Op de
plaatselijke toeristenmarkt heb ik mij dit buiten
kansje voor 25 gulden niet laten ontgaan. Voor vijf
gulden extra heb.ik er ook nog een doos speciale
tissues bijgenomen, om de Optik Cleaner mee
uit te wrijven.
Vorig jaar kwam ik thuis met drie gekleurde
plastic buisjes (rood, wit en blauw), met aan
de voorzijde een schenktuitje, aan de onder
zijde een schroefgedeelte en aan de boven
kant een schroefdop. Ze zijn bedoeld om
op de hals van een fles frisdank (met prik)
van bij voorkeur anderhalve of twee liter te
draaien, waarna je enkele dagen uit deze fles
kunt schenken zonder dat het frisdrank zon
der prik wordt. (Was geen succes. Met de
wonderdop wordt de fles nog eens tien centi-
I meter langer, waardoor hij nauwelijks in de
koelkast past. Als de dop is vastgedraaid krijg
je hem alleen nog met een waterpomptang open,
waarna met het geluid van een ontploffende
Exotafles alle koolzuur alsnog ina het tuitje
naar buiten wordt geperst. Weg prik.) De
DICK VAN DER PLAS
doppen liggen inmiddels te vergaan naast het appa
raatje (het jaar daarvoor aangeschaft) waarmee je
mooie kartelrandjes op radijs en tomaten kunt ma
ken. Tenminste, de man die het op de markt demon
streerde lukte dat. Ik kwam niet verder dan tomaten
puree.
Weer een jaar eerder kocht ik letterlijk een bus lucht
van iemand die in zijn kraam een glazen gootsteen
met doorzichtige afvoer had opgesteld, waarin hij de
complete inhoud van een Zak van Max had gepropt.
Gootsteen verstopt'. Hij plaatste de spuitbus op het af-
voerputje, drukte er even op en de lappen stof werden
door de luchtdruk meters verder uit de afvoerpijp ge
perst. De eerste keer dat een collega van mij dat bij
zijn broer in een stacaravan met afvoerproblemen
probeerde, spoot het halfvergane afval dat zich we
kenlang in de zwanenhals van het aanrecht had op
gehoopt met kracht tegen het plafond van de badka
mer. Bij een vriendin op een bovenwoning leek het
wel te werken. De tot die rand met baggerwater gevul
de gootsteen maakte na een flinke stoot perslucht in
de afvoer het bekende gorgelende geluid en liep keu-
rig leeg. Huilend van geluk vielen we elkaar in de ar
men, maar aan deze euforie kwam een eind toen de
onderbuurvrouw zich meldde. Door de luchtdruk-
was in haar vloer (en zijn plafond) een pvc-buis los
geschoten, waardoor de inhoud van haar gootsteen
op zijn bankstel droop.
Een goede standwerker probeert je iets aan te smeren
dat je niet nodig hebt (anders was je er wel voor naar
de supermarkt gegaan). In zijn verkooppraatje cre-
eert hij een probleem (gaandeweg wordt dat JOUW
probleem) en aan het eind van dat praatje komt hij
met de oplossing: het product dat voor een speciale
prijs voor hem op de tafel ligt. De beste standwerkers
zijn de kruisingen tussen de marskramers en kwak
zalvers op de Middeleeuwse jaarmarkten. Zoals de
tivee vrouwen die mij de Optik Cleaner verkochten.
Ze richten zich op de visueel gehandicapten uit hun
publiek, nemen hen hun prothese af. smeren er een
weinig ('dan gaat zo'n potje wel drie jaar mee') Optik
Cleaner op en wrijven fanatiek met de speciale doek
jes ('nooit een keukenrol gebruiken, want daar zitten
houtschilfers in, die het glas kunnen beschadigen').
Een minuut later ziet de hele wereld er. ontdaan van
zijn grauwsluier, uit als op de zevende dag van de
schepping. (Een dag later maak je je bril gewoon
weer schoon met de punt van je overhemd of met een
vuile zakdoek).
Het ergste van een aankoop bij een standwerker is
het ermee thuiskomen. Mijn echtgenote bewaart
hiervoor de meewarige blik die slachtoffers van Wil-
librord Frequin of Ad Latjes zo vertrouwd voorkomt.
Wanneer ze openlijk begint te twijfelen aan mijn ver
standelijke vermogens als duidelijk wordt dat ik der
tiggulden heb neergeteld voor 60 ml Optik Cleaner
en een doosje tissues, werp ik uiteindelijk tegen dat ik
dit alleen maar heb gekocht om er een stukje over te
kunnen schrijven.
Ze geloof er geen snars van, zie ik scherper dan ooit.
Natuurlijk dankzij Optik Cleaner!
Nog 89 dagen en het
we millennium breek J:
Reden voor deze kran r
in een dagelijkse serit r
rug te kijken op belan
gebeurtenissen die pl
grepen op correspond
rende data in de afgel r
1000 jaar. Deze week:
1992: Bijlmerramp; 5
1892: Dalton broers g
dood; 6 okt 1981: moi l
op Sadat; 7 okt 1571:
Schrijver van Don Qu
te gewond; 8 okt 1967
Guevara gevangengei
men en gedood; 9 oktjr
1799: Lutine vergaat tid
Terschelling.
4 OKTOBER 1992
'Die klimt voor geen met< e
El Al', zegt de verkeerslef
Schiphol deze zondagavo
gen een collega. Het is ze
gevallen dat de jumbo, zvR)
beladen met parfum, bloiji
en chemicaliën, de volled \s
baan nodig heeft gehad o c
te stijgen. Eenmaal in de a
begint gezagvoerder Fuel
opdracht van de verkeers 1(
aan een bocht naar recht e
hem over het IJmeer zal b
gen. Maar in een kettingrif
gaat er daarna veel mis; op
renden van bootjes op hefo
Naardermeer zien motoré^
ten. Even later hoort de t<L
copiloot Ohad roepen: 'N^
day, mayday, we have anL
gency!' Fuchs wil terug na*]
Schiphol en kiest voor del
tenveldertbaan. De benoiL
linkerbocht boven de BijlH
lukt daarna niet meer. 0»r
18.35 uur horen de verkefcj
ders: 'We have control prn
blems We are going
going down'. Terwijl Nedjn
zich opmaakt voor het gete
kelijke avondje Studio Spt
gebeurt er de 4de oktobein
zo een ramp van ongekeijt
omvang, met een nasleepje
tot aan het eind van de ea^
zal voortduren. De Boeing,
vlucht LY1862 van de Isrf
sche luchtvaartmaatschaL
Al, eindigt met het neerst?
in de Bijlmermeer. In de 4y
brand, in de kruising vanfrï
flatgebouwen, Groeneveejd
Kruitberg, zijn ruim veertkt.
den te betreuren. jn
HENK RUIJL |t
De burgemeester van het
Spaanse dorp Lanjaron h
een verbod op het doodg
gekondigd. Reden voor d
merkelijke maatregel is d
begraafplaats van het doi
vol is dat er geen dode m
kan. Zolang de gemeente
de beschikking heeft ovei
nieuw stuk grond, moete
4.000 bewoners blijven le
aldus de burgervader, Jos
bio.
Volgens Rubio heeft de g
meente het verbod in mo
stelten omdat de doden i
niet meer behoorlijk kun
worden begraven. Ze kui
alleen nog in bovengrom
nissen worden bijgezet n
ook die plaatsen dreigen
raken, aldus de burgerva
In de verordening draagt
de inwoners op „bijzond
goed voor zichzelf te zorj
zodat ze niet komen te o\
den voordat het gemeent
stuur grond heeft aangek
waar onze overledenen ii
kunnen rusten". Het dec
eindigt met de woorden:
is vanaf dit moment verb
dood te gaan in Lanjaron
De conservatieve burgen
ter, die in juni werd verki
zoekt de oorzaak van het
bleem bij de socialisten,
dorp acht jaar lang hebbf
stuurd.
Rubio verklaarde dat er e
goedmoedig-ontevreden
ties op zijn maatregel zijl
weest, met name van me
die voor hun brood vrez«|
grafdelvers, bloemisten, I
tanten van rouwkamers f
plaatselijke pastoor. Maa
het algemeen wordt het I
verbod toegejuicht „Delf
zien er de grap van in enl
vast van plan zich aan h«
bod te houden", aldus df
gemeester.
