President nucleaire fabriek op de knieën
Nederlanders al voor moord bestolen
Buitenland
Honderdduizenden op Love Parade in Tel Aviv
Toekomstige Duitse minister
verdacht van omkoping
Tories kiezen dubieuze
burgemeesterskandidaat
itie Belgrado jaagt op oppositieleiders Indonesisch leger verkeert in staat van ontbinding
DAG 2 OKTOBER 1999
rijken
den-Amerika kondigt alarmfase af
Ruim een jaar na de vernietigde orkaan Mitch heeft
-Amerika opnieuw te kampen met natuurgeweld. Auto-
'an de Midden-Amerikaanse landen riepen gisteren de
ïse uit. De afgelopen twee weken zijn in totaal 58 men-
n het leven gekomen als gevolg van grote overstromingen.
f n icste slachtoffers, zestien, vielen in Honduras. Dit land
ri h ^aar °°k ^et zwaarst getroffen door Mitch. Zo'n
era in nd mensen zijn geëvacueerd, maar het aantal mensen dat in
neerlig gebieden woont, loopt in de honderdduizenden. De
handen improviseerde bruggen die vorig jaar na Mitch door het
kaanse leger zijn opgericht, hebben het al weer begeven.
enië stopt HTV-medicatie
Het Roemeense ministerie van gezondheid stopt we-
•ldgebrek de gratis medicatie van 10.000 patiënten met
lorzaak van de ingreep is het besluit van de Roemeense
ig, vorige maand, om ongeveer 20 miljoen gulden te be
en op de bestrijding van aids. HIV is het virus dat aids
zaakt. De medicatie zal binnen enkele dagen worden ge
in de Roemeense commissie die zich bezighoudt met
'estrijding heeft geen geld om nieuwe medicijnen te ko-
b meldt het hoofd van die commissie, Vladimir Strainu.
i noemt het besluit schandalig, omdat de Roemeense
lid volgens hem zelf verantwoordelijk is voor de besmet-
ijdens het regime van de socialistische dictator Ceauses-
icten mensen besmet door gebrekkige controle op de
»it van bloed.
Ier geeft envelop met geld terug
heim Een eerlijke vinder heeft een envelop met ruim
0 gulden bij de politie afgegeven. De 52-jarige Griek had
d in een parkeergarage in Rüsselsheim (in de Duitse deel-
lessen) gevonden. Terwijl de politie nog bezig was met de
H|^^ntie van de vondst, belde de eigenaar in paniek op. Het
^BKen echtpaar uit dezelfde stad dat het geld kort ervoor bij
ij]k had opgenomen, omdat het nog dezelfde dag naar
HMÉMaegen wilde emigreren. Dolgelukkig haalden zij de bank-
op het politiebureau af. De bescheiden Griek vond het
sloon van 3000 gulden te hoog en toonde zich tevreden
Theresiastr^oo gulden.
Indië 9
1 ;eling in ambassade van Myanmar
l!<_i Twaalf gewapende mannen hebben gisteren in de
hoofdstad Bangkok de ambassade van Myanmar, het
alige Birma, bestormd. Ze houden diplomaten en hun fa-
gegijzeld, aldus de Thaise politie. Volgens de Myanmare-
a was de ambassadeur niet in het gebouw toen de man-
nenvielen. Ongeveer tien van de dertig gijzelaars zijn
anders. Onder hen zijn drie Fransen, drie Canadezen,
litser en een Amerikaan en een onbekend aantal Malei-
li Singaporezen. Een van de gegijzelde Canadezen liet via
foon weten dat niemand gewond is geraakt Wel hebben
elnemers in de lucht geschoten om hun gijzelaars angst
jagen. Hun eis is dat de Myanmaresejunta alle politieke
;enen vrijlaat, een dialoog met de oppositie aangaat en
mocratisch parlement bijeenroept.
use grens dicht voor Brits rundvlees
'Nden Frankrijk handhaaft het importverbod op
indvlees dat drie jaar geleden werd ingesteld wegens de
Èoeienziekte BSE. Londen noemt het besluit illegaal en
||e Europese Commissie aan zijn zijde. De Franse regering
zich op een gisteren vrijgegeven advies van het Franse
1 voor de voedselveiligheid (Afssa). Volgens deskundigen
Afssa heeft geraadpleegd, kleven er nog steeds teveel ri-
ïan de import van Brits rundvlees. De Europese Commis-
lloot eind juli na uitgebreide raadpleging van veterinaire
s uit de EU-lidstaten om het verbod per 1 augustus in te
C-strijders geven zich over
ikir Een groep van negen leden van de gewapende tak
Koerdische Arbeiderspartij PKK heeft zich gisteren over-
In aan het Turkse leger. Dat meldt het in Duitsland geves-
iro-Koerdische persbureau DEM. De actie is het gevolg
n oproep van de gevangen PKK-leider öcalan. Onder de
in bevindt zich de voormalige PKK-vertegenwoordiger in
i, Sapan. Öcalan riep zijn strijders vorige week op zich
geven. Zo zou de PKK laten zien dat zij het vijftien jaar
le conflict met Turkije daadwerkelijk wil beëindigen. De
autoriteiten eisen echter dat de hele PKK zich overgeeft,
s de strijd tussen Turkije en de naar Koerdische zelfbe-
Ing strevende PKK zijn meer dan 30.000 mensen omgeko-
;ken vrezen nieuwe aardbeving
Ofschoon de regering blijft herhalen dat aardbevingen
et laten voorspellen, houdt.de Griekse politie rekening
i mogelijkheid dat Atheners dit weekeinde massaal hun
lllen verlaten uit vrees voor een nieuwe aardschok. De
foor een herhaling van 7 september, toen een zware aard-
153 mensen het leven kostte en 100.000 anderen dakloos
- wordt gevoed door de aanhoudende geruchten dat het
_js in het leven geroepen seismologisch onderzoeksteam
e regering heeft gemeld dat er een kans van 80 procent is
h tegen het einde van de week een beving voordoet. Hoe-
dere seismologen de methodes van het VAN afkeuren,
n de aardschokken in Turkije, Taiwan en Mexico de Grie-
ik wat vrees aangejaagd.
Nog honderd evacués in gemeenschapshuis
Meer dan 15 uur na het nucleaire ongeval in het stadje
Tokaimura arriveert de president van de proeffabriek,
Koji Kitani, in het evacuatiecentrum. Het is dan al diep
in de nacht. Kitani zakt op zijn knieën en buigt zo diep
voorover dat zijn voorhoofd de vloer raakt. De president
betuigt zijn spijt tegenover de evacués. Een nederiger en
diepere vorm van berouw kent Japan niet.
tokyo hester v
correspondent
ongeluk maar ook voor zijn late
komst in het gemeenschaps
huis dat tijdelijk als opvangcen
trum dienst doet. Ondanks Ki-
tani's verzekering dat een der
gelijk ongeval nooit meer zal
gebeuren, waren de bewoners
niet onder de indruk van zijn
woorden. Sommigen maakten
hem uit voor leugenaar. Ande
ren bestookten de president
met vragen. "Wanneer kunnen
we naar huis?' en 'wanneer krij
gen we te horen wat er precies
aan de hand is?'
Van de ruim 150 bewoners
die moesten evacueren, verblij
ven er naar schatting nog hon
derd in het gemeenschapshuis.
De rest is naar huis terugge
keerd in de veronderstelling dat
het allemaal wel zal meevallen
met de radioactieve straling.
Het uitdrukkelijke verzoek van
Tokaimura's burgemeester om
in elk geval de nacht te blijven,
kon de inwoners niet op andere
gedachten brengen.
De informatievoorziening is
voor de inwoners van Tokaimu
ra van het begin af aan gebrek
kig geweest. De reguliere televi
siestations konden vlak na het
ongeval al meedelen dat het be
stuur van het departement
waartoe Tokaimora behoort
had besloten om alle inwoners
binnen een straal van 10 kilo
meter van de fabriek het advies
te geven om thuis te blijven. De
ambtenaren van Tokaimura
wisten echter nog van niets. Te
lefoontjes van verontruste bur
gers konden zij daarom niet be
antwoorden.
Bijna een halve dag na het
ongeval ontvingen bewoners
van huizen in de buurt van de
fabriek een telefoontje van de
gemeente dat zij moesten eva
cueren. Veel inwoners eisten
van de gemeente een test om
uit te vinden of zij aan radioac
tieve straling zijn blootgesteld.
De verontwaardiging was groot
toen de ambtenaren meedeel
den dat zij daarvoor naar het
evacuatiecentrum moesten ko
men, terwijl de inwoners eerder
het advies hadden gekregen om
binnen te blijven. Daarop be
sloot de gemeente om de stra-
lingsonderzoeken te verlengen.
tel aviv Israëlische jongeren dansen onder een regen van schuimbubbels. Honderdduizenden Israëliërs hebben gisteren de Love Parade in
Tel Aviv bezocht. De straten van de Israëlische kuststad waren afgezet, terwijl tientallen wagens vol extatische technofans in de tropische hit
te passeerden. Net als eerder in Berlijn, Amsterdam en Parijs waren vele bezoekers schaars gekleed en knalde snoeiharde technobeat uit de
speakers. foto ap
berlun peter v
correspondent
Tegen de toekomstige Duitse
minister van verkeer, Reinhard
Klimmt, is een onderzoek we
gens omkoping ingesteld. De
officier van justitie in Koblenz
heeft verzocht de parlementaire
immuniteit van de voormalige
sociaal-democratische premier
van de deelstaat Saarland op te
heffen. Ook tegen de huidige
CDU-minister van binnenland
se zaken van Saarland, Meiser,
loopt een onderzoek.
IQimmt en Meiser worden
beschuldigd van medeplichtig
heid bij fraude. Een manager
van Caritas, een humanitaire
instelling die ook ziekenhuizen
beheert, zou bij een bezuini
gingsoperatie in het Saarlandse
gezondheidswezen met de hulp
van Klimmt een beddenreduc
tie hebben weten te voorko
men. In ruil daarvoor zou Cari
tas geld hebben doorgesluisd
naar de FC. Saarbrücken, een
voetbalclub, waarvan zowel
Klimmt als Meiser in het be
stuur zitten. Beiden ontkennen
met klem dat er onregelmatig
heden zijn gebeurd en zeggen
dat het onderzoek 'absurd' is.
Klimmt werd vorige maand
door kanselier Schroder bena
derd om minister van verkeer te
worden in zijn rood-groene co
alitie. Hij moet Franz Müntefe-
ring vervangen die de nieuwe
secretaris-generaal van de SPD
wordt.
De benoeming van Klimmt,
die volgend week ingaat, wekte
grote verwondering. Klimmt
had vorige maand bij de deel
staatverkiezingen in Saarland
campagne gevoerd tegen de be
zuinigingsplannen van Schro
der. *De SPD verloor de verkie
zingen en werd na 14 jaar afge
lost door de CDU. Bovendien
geldt Klimmt als een persoonlij
ke vriend van Schröders ex-ri
vaal, de voormalige minister
van financiën en SPD-voorzit-
ter, Lafontaine.
auch-monfort anp-cpd
Onbekenden hebben in de da
gen voor de moord op vier Ne
derlanders in het Zuid-Franse
Monfort zeventien keer ver
geefs geprobeerd geld op te ne
men met de creditcards van
een van de slachtoffers, Artie
van Hulst. Behalve Van Hulst
werden ook zijn vrouw Marian
ne, haar zus Dora en Dora's
echtgenoot Johan Nieuwenhuis
om het leven gebracht.
Na de moorden is nog zes
keer geld opgenomen met de
kaarten van Nieuwenhuis. Ad
vocate mr. J. de Jongh-Dunant,
die de belangen van de nabe
staanden behartigt, heeft dat
gisteren in Parijs gezegd. In de
dagen na de moorden is steeds
geld opgenomen op plaatsen
waar de een maand later gear
resteerde verdachte man in de
buurt was.
De advocaat van de man, mr.
Jean-Claude Prim, vindt het be
wijsmateriaal tegen zijn cliënt
flinterdun. Hij vroeg om invrij
heidstelling, maar dat verzoek
is vandaag geweigerd.
Tegen de verdachte, die als
klusjesman bij de Nederlanders
werkte, pleiten enkele feiten.
Genetisch onderzoek wees uit
dat het zijn bloed was dat op de
tape zat waarmee de slachtof
fers op de grond waren vastge
bonden alvorens met messte
ken omgebracht te worden. De
patronen van sommige van de
geweerkogels die Artie van
Hulst doodden, waren afkom
stig van een Winchester, een ty
pe dat later in het huis van de
schoonvader van de verdachte
werd aangetroffen. Verdacht is
ook dat de man, die altijd geld
gebrek had, in de twee dagen
na de moord 10.000 francs uit
gaf.
Maar de advocaat van de ver
dachte lijkt het pleit niet op
voorhand verloren te hebben.
Natuurlijk is het bloed op de
tape dat van zijn cliënt, aldus
de advocaat, hij had zich gesne
den toen hij het plakband had
gebruikt om de vloer te be
schermen bij zijn schilderwerk.
En waarom waren er geen
bloedsporen elders gevonden
als zijn cliënt de moordenaar
was geweest?
Ja, sommige hulzen kwamen
van een Winchester. Maar de
schoonvader van de verdachte
heeft gezworen dat zijn geweer
die nacht zijn huis niet heeft
verlaten. En bovendien: niet al
le van de zeven hulzen waren
die van een Winchester. Dus: er
is met meer dan één geweer ge
schoten.
Dat is niet het enige. De cre
ditcards waarmee in de nacht
van de moord geld is opgeno
men, kunnen niet door de ver
dachte zijn gebruikt. De geld
opname was om 2.42 uur 's
nachts geweest in een winkel
centrum te Toulouse. Maar blij
kens een opgave van France Té-
lécom heeft de verdachte om
2.31 uur met zijn draagbare te
lefoon vanuit zijn huis nog een
gesprek gevoerd. Van daaruit
kan hij nooit in elf minuten
naar het winkelcentrum in Tou
louse zijn gereden.
academische graad bij. Dat was
echter nog niet bekend toen hij
in 1967 op 29-jarige leeftijd als
jongste parlementariër in het
Lagerhuis werd gekozen.
Na een dubieus handeltje gaf
hij zijn politieke carrière er ech
ter aan en stortte hij zich suc
cesvol op een loopbaan als
schrijver van eenvoudige detec
tiveromans. Hij werd er multi
miljonair mee.
Margaret Thatcher haalde hem
in 1985 terug in de politiek,
maar een jaar later moest hij al
weer aftreden als vice-voorzit-
ter van de Conservatieven na
een nooit geheel opgehelderd
onderonsje met een prostituee,
aan wie hij 2000 pond had be
taald, maar met wie hij niet
naar bed zou zijn geweest.
Begin jaren negentig haalde Ar
cher nog eens de voorpagina's
omdat hij met voorkennis had
gehandeld in aandelen van een
bedrijf waarvan zijn vrouw me
dedirecteur was. En verder
wordt zijn naam nog in ver
band gebracht met een geval
van winkeldiefstal in Canada.
Het zijn allemaal voorbeelden
van rook die het vermoeden
doen rijzen -dat ergens ook een
vuurtje moet zijn. Een anonie
me partijbons Üet vorige week
lekken dat de partijtop dan ook
bijzonder bang is voor een
journalistieke jacht op Archer
en de ongetwijfeld negatieve
gevolgen daarvan op de Con
servatieve partij.
correspondent
Naar buiten toe was er geen
spoor van onvrede, maar bin
nenskamers heeft leider Wil
liam Hague van de Britse Con
servatieven ongetwijfeld de
wenkbrauwen gefronst. Giste
ren kozen de Londense leden
van de Conservatieve Partij na
melijk de omstreden schrijver-
politicus en multimiljonair
Lord Jeffrey Archer tot Tory-
kandidaat voor het burgemees
terschap van hun stad.
De verkiezing voor deze nieuwe
post, vindt volgend jaar plaats.
Hague, die er alles aan doet om
de Tories te ontdoen van de
schandaleuze sfeer, waarin zij
de laatste jaren voor de desa
streuze verkiezingsnederlaag in
1997 was beland, weet dat de
partij met de verkiezing van Ar
cher het risico loopt daar weer
in te belanden.
Want Lord Archer, in 1992 nog
in de adelstand verheven en
een voormalige protégé van
Margaret Thatcher, heeft wat je
noemt geen onbevlekt verle
den. Archer zelf dekt zich daar
op voorhand al tegen in: „Wie
een heilige als burgemeester
van Londen wil, moet zeker mij
niet kiezen", zei hij vorige
week.
Dat was een open deur, gezien
het aantal dubieuze akkefietjes
dat aan hem kleeft. Ooit loog hij
er op zijn curriculum vitae een
iptr hehhen verschanst, noe niet binneneeeaan. lo-
)»Rtr
Se van Belgrado heeft gisteren het hoofd -
van de Joegoslavische oppositionele Ai
roor Verandering omsingeld. Zij zijn op
ar een van de leiders van de Democrati-
rtij, Jovanovic. Volgens Jovanovic zijn de
lensen niet geüniformeerd, maar zitten
chten in hun auto's.
hsingeling begon in de nacht van donder-
rrijdag. Gisteravond was de politie het ge-
raarin zich talloze leden van de oppositie
hebben verschanst, nog niet binnengegaan. Jo
vanovic speelt een belangrijke rol bij de pogingen
president Milosevic af te zetten. Hij geeft het
vlugschrift Promene (Veranderingen) uit, dat on
der de deelnemers aan de dagelijkse betogingen
tegen het bewind wordt uitgedeeld.
Donderdagavond trad de politie voor de twee
de achtereenvolgende avond keihard op tegen de
circa 30.000 demonstranten die door de Joego
slavische hoofdstad trokken. Naar schatting vijf
tien mensen raakten gewond. Ook oppositielei
der Zoran Djindjic liep klappen op.
Bellen in 't weekend vanaf
ct/min.
s Nachts en gedurende t
t hele weekend belt u binnen uw ei
ut. Starttaricf: 10 cent per gesprek.
jakarta theo haerkens
correspondent
Keer op keer slaagt het Indone
sische leger erin zichzelf te
schande te maken en het land
in diskrediet te brengen. In
Oost-Timor deed het niets om
het bloedbad te stoppen dat het
zelf al maanden van tevoren
had voorspeld. In Aceh en Am-
bon werden dit jaar tientallen
mensen doodgeschoten en in
Jakarta herhaalden zich de
bloedige taferelen van een jaar
geleden. „De strijdkrachten
verkeren in staat van ontbin
ding", analyseert Salim Said,
kenner van het leger bij uitstek
„Dit is de erfenis van Soehar-
to."
Een televisiescherm in de
studio van de staatstelevisie laat
zien hoe de nieuwe Indonesi
sche volksvertegenwoordigers
worden ingehuldigd en de eed
afleggen. Salim Said, die gepro
moveerd is op de geschiedenis
van het Indonesische leger, laat
er even zijn blik over gaan als
hij zegt dat alleen een sterke
burgerregering in staat is de
strijdkrachten om te bouwen
tot een fatsoenlijk leger.
„Het leger functioneert niet
meer, er is haast geen com-
mandolijn." Said stelt het
nuchter vast, maar de situatie is
dramatisch. De commandanten
in de buitengewesten doen ge
woon wat hen goed dunkt en
Jakarta heeft er nauwelijks
greep op. Geweld tegen bur
gers, schending van de men
senrechten, het is schering en
inslag in Aceh, Irian Jaya, op
Ambon en Timor.
Opperbevelhebber en minis
ter van defensie Wiranto is er in
het afgelopen anderhalf jaar
niet in geslaagd orde op zaken
te stellen. „Hij heeft een leger
geërfd dat onprofessioneel is en
niet goed georganiseerd",
meent Said. „Met de vervan
ging van een paar rotte appelen
ben je er niet."
Said, die nauwe relaties on
derhoudt met Wiranto en ande
re topmilitairen, troost zich met
de gedachte dat de tegenkrach
ten evenmin goed zijn georga
niseerd. „Er is geen sprake van
een tweedeling in het leger",
zegt hij, „maar het kleine verzet
zit overal."
De schietpartij vorige week
op het terrein van een zieken
huis in het centrum van de In
donesische hoofdstad werd al
eerder als voorbeeld genoemd
van frustratie en verzet tegen
het beleid van Wiranto. Bij de
kogelregen vanuit een passe
rend legervoertuig kwam een
jonge man om het leven en
raakten tientallen anderen ge
wond.
Op Oost-Timor, waar moge
lijk duizenden mensen zijn om
gebracht, bleek uiterst pijnlijk
hoezeer de soldaten daar hun
Salim Said.
eigen weg gaan. „Dat waren
geen professionals, maar een
voudige Oost-Timorezen die
toen het er op aan kwam, de or
ders van bovenaf lieten voor
wat ze waren en partij kozen in
de oude stammenstrijd. De mi
lities konden doen wat ze wil
den en werden zelfs geholpen."
Ook vorige week stond
Wiranto weer in zijn hemd.
Nauwelijks had hij verklaard
dat in de straten van Jakarta
slechts met rubberkogels was
geschoten of artsen logenstraf
ten zijn uitspraak. Zij hadden
wel degelijk scherpe munitie
aangetroffen bij de slachtoffers.
Said gelooft dat opperbevel
hebber Wiranto oprecht de de
mocratische beginselen is toe
gedaan, maar de ruggensteun
ontbeert om de bezem te halen
door het verrotte leger. „Presi
dent Habibie is te zwak. Alleen
een krachtige burgerregering is
in staat om het leger te hervor-
Dat zal echter ten koste gaan
van privileges. De tegenkrach
ten zijn groot en daarom is er
van onderzoeken naar wange
drag niets terecht gekomen. Dat
geldt onder meer voor de ver
schrikkingen in Aceh, voor de
verdwijning van democratische
activisten in '97, voor de moor
den op moslim-geestelijken in
Oost-Java en voor het dood
schieten van studenten in Ja
karta in mei en november vorig
jaar. Een enkele soldaat is in de
gevangenis beland, maar ver
antwoordelijke hoge officieren
zijn de dans steeds ontspron
gen.
Said ziet twee oorzaken voor
de teloorgang van discipline en
moraal in het leger dat zich nog
altijd graag afficheert als een
macht van en voor het volk. Op
de eerste plaats hoeft Indonesië
zich niet te beschermen tegen
vijanden van buitenaf. „Die
hebben we niet." Daardoor zijn
opleiding en professionaliteit
verwaarloosd. De moraal ten
slotte heeft ernstig geleden on
der de manier waarop politieke
machten steeds probeerden het
leger voor hun karretje te span
nen. „Soeharto was daarin een
meester", erkent Said, „maar
vóór hem probeerden de com
munisten al om via het leger
macht te ontfutselen aan Soe-
karno." Dat heeft in de hand
gewerkt dat het leger in het al
gemeen geen respect heeft voor
burgerbestuurders. De grote
uitdaging aan een democra
tisch gekozen burgerregering is
daarom volgens Said de spelre
gels zo te veranderen dat het le
ger geleidelijk macht verliest en
zich onderwerpt aan het bur
gerlijk bestuur.
