Leidsch
Dagblad
Bestuur Zuid-Holland wankelt
Situatie bij opwerkingsfabriek onder controle 'Weduwen' ruziën
om een grafsteen
TWEE WEKEN GRATIS
DE WERELD OM U HEEN.
Acties Franse truckers
tegen rijverbod EU
Nobelprijs voor Günther Grass predikantenopleiding
OPGERICHT 1 MAART 1860
15
Aquino College
in greep van
'National
Fungames'
17
Vergeefse actie
voor kortere
wachttijden
kinderopvang
Lisse blijft
goklustig
tijdens
draverijfeest
23
Ajax toont
Slowakije
zijn ware
gezicht
Positie Leemhuis en ten minste twee gedeputeerden onhoudbaar na vernietigend rapport over Ceteco-affaire
De Zuid-Hollandse provincietop wankelt. De commissie Van Dijk heeft vanochtend
een vernietigend oordeel geveld over het gedrag van bestuurders en ambtenaren. De
positie van commissaris van de koningin Leemhuis-Stout en ten minste twee gedepu
teerden lijkt onhoudbaar. Van Dijk noemt het geheime besluit uit 1995 van Gedepu
teerde Staten om te gaan bankieren 'ondeugdelijk, extreem riskant, onrechtmatig en
ondemocratisch'.
Marechaussee
Schiphol heeft te
weinig mensen
HONDERD JAAR
519 o
DE WERELD OM JE
HEEN.
Een unieke
tweemaandelijkse
bijlage.
6 oktober deel 5:
n
de periode
1968 - 1984.
2 0 0 0
HET WOORD IS AAN
Nederlands f
Warme oktoberdagen, fe-
bruarivlagen.
VRIJDAG 1 OKTOBER 1999
Linkse senator in
opspraak geraakt
GroenLinks-senator Bob van
Schijndel is in opspraak ge
raakt omdat hij in een homo
stichting bleef zitten nadat
twee medebestuursleden eer
der dit jaar waren veroordeeld
wegens handel in kinderpor
no. Een derde bestuurslid
wordt verdacht van het exploi
teren van jongensbordelen.
Van Schijndel stelt dat de
stichting al vijf jaar een sla
pend bestaan leidt.
Pagina 5
Zeven jaar in
Indiase hel
Hans van Dam (45) zat zeven
jaar ten onrechte in een India
se cel, geketend en geteisterd
door ziekte. Zonder narcose
onderging hij er een pijnlijke
operatie en liep door de onhy
giënische omstandigheden
een HlV-infectie op. Vandaag
verschijnt het boek over zijn
verblijf in de hel, met het ver
wijt dat de Nederlandse over
heid hem niet eerder te hulp
schoot.
Pagina 5.
Britten boos op
verkeersminister
Niet alleen pen Haag probeert
mensen de auto uit te krijgen,
ook het Britse landsbestuur
doet zijn best. Dat beleid
wordt niet echt geloofwaardi
ger gemaakt door verkeersmi
nister Prescott, die bij het con
gres van zijn Labourpartij de
vierhonderd meter tussen zijn
hotel en de zaal waar hij sprak
in zijn vierwieler aflegde, tot
grote verontwaardiging van
pers en volk.
Pagina 7
Onderzoek naar
bloedbad Korea
Er komt een officieel Ameri
kaans onderzoek naar een tot
nog toe verzwegen vermeend
bloedbad in de Koreaanse oor
log (1950-1953). Amerikaanse
militairen zouden daar vol
gens onderzoek van het pers
bureau AP in het eerste jaar
van de oorlog tweehonderd
Zuid-Koreaanse burgers heb
ben afgeslacht.
Pagina 7
FNV: Jeugd werkt
vaak veel te lang
Werkgevers laten jongeren
nogal eens langer werken dan
is toegestaan. Ook geven ze de
jeugd in kwestie doorgaans te
weinig voorlichting over hun
rechten op de werkvloer, zegt
woordvoerder K. van Dien van
het FNV Jongerensecretariaat.
I Pagina 9
Ook Eurotunnel
voor autoverkeer
Nog voor de jaarwisseling pre
senteert Eurotunnel, die de
spoortunnel onder het Kanaal
exploiteert, voorstellen voor
de aanleg van een autotunnel
over hetzelfde traject. Volgens
berekeningen in de Britse The
Times gaat die tunnel ruim
vijftig miljard gulden kosten.
De reistijd Parijs-Londen
wordt per auto vier uur.
VANDAAG 26 PAGINA'S
3,5
7
Cultuur en Kunst
21
8,9
Geloof en Samenleving
14
Gesprek van de Dag
2
Regio 13,1617 18 19
RTV/programma's
11
Rijp en Groen/Strips
21
22,23
Weeroverzicht
14
Weg en Wiel
25
r
DEN HAAG HANS JACOBS
ROBBERT MINKHORST
Bewust zijn eigen regelingen en
afspraken genegeerd. Het gehe
le college van GS van 1995 is
hiervoor verantwoordelijk,
schrijft de commissie-Van Dijk
in haar eindrapport. „Wie al
leen blijft kijken naar Leem
huis-Stout kijkt in de verkeerde
richting", verklaarde commis
sievoorzitter Van Dijk vanmor
gen bij de presentatie van het
rapport. Ook de vorige gedepu
teerde Brouwer van financiën,
de nog zittende bestuurder
Heijkoop en griffier Korff heb
ben een zware verantwoorde
lijkheid.
Provinciale Staten zijn doel
bewust onwetend gehouden en
om de tuin geleid, vindt de
commissie. Toch gaan PS zelf
ook niet vrijuit. Bij de statenle
den was genoeg bekend om de
leningen aan de kaak te kunnen
stellen. „De omvang van de tre-
asury-winst had moeten atten
deren op de grootte van de risi
co's en had moeten leiden tot
indringende vragen aan Gede
puteerde Staten en aan de ac
countant", vindt de commissie.
Op grond van haar onder
zoek schets de commissie-Van
Dijk een schokkend beeld van
een deel van de ambtelijke or
ganisatie. Het op grote schaal
lenen en weer uitlenen van geld
was slechts bij enkelen bekend.
Het bankieren is sinds 1995
zorgvuldig geheim gehouden.
Daarvoor is waarschijnlijk gelo
gen over winstverwachtingen,
is 'gesjoemeld' met de rekenin
gen en met de begroting. Risi
co's zijn bewust verzwegen.
Het vertrouwelijk besluit van 24
oktober 1995 is op voorstel van
gedeputeerden Brouwer, Van
der Goot en Heijkoop geno
men. Het 'muntte uit door be-
LEIDEN AAP RIETVELD/ANP
Er is weer hoop voor de predi
kantenopleiding aan de theolo
gische faculteit van de Univer
siteit Leiden. De synode van de
Samen op Weg-kerken besloot
gisteren in een spoedzitting dat
een fusie tussen de Vrije Uni
versiteit Amsterdam (VU) en de
Theologische Universiteit Kam
pen (ThUK) van de baan is.
Daarmee valt ook de grond weg
onder het besluit van de geza
menlijke synode van eind vorig
jaar, dat de hervormde predi
kantenopleidingen in Leiden en
Amsterdam moesten verdwij-
De synode besloot vorig jaar
dat de gereformeerde predikan
tenopleidingen in Kampen en
Amsterdam moesten fuseren.
knoptheid en ondoorgronde
lijkheid', aldus het rapport. Op
commissaris Leemhuis na (die
tegenstemde) oordeelden GS
dat het bankieren volstrekt le
gaal en geoorloofd was. Uit een
bijbehorende notitie: „Risico
loos, winstgevend voor alle be
trokken partijen, voorziet in een
behoefte, doet niemand onei
genlijke concurrentie aan en is
ethisch verantwoord. En de
provincie is echt niet de enige
overheid die zo optreedt."
Pagina 2: Commentaar
Pagina 3: Meer nieuws over de
Ceteco-affaire
De hervormde opleidingen in
Utrecht en Groningen zouden
blijven, die in Leiden en Am
sterdam zouden verdwijnen. In
Leiden, dat volgens deskundi
gen een van de beste theologi
sche faculteiten van het land
heeft, leidde dat tot een storm
van protest. Het verdwijnen van
de predikantenopleiding zou de
toekomst van de faculteit onze
ker maken. De synode trok zich
van de protesten niets aan.
De fusiebesprekingen tussen
Kampen en de VU zijn echter
stukgelopen. De VU wees het
fusieplan van de hand, omdat
het profiel van de nieuwe oplei
ding te 'eenzijdig kerkelijk' zou
zijn.
Pagina 14: Kampen opgeto
gen: het is een godswonder
De recherche van de mare
chaussee beschikt over te wei
nig mensen om effectief op te
treden tegen mensensmokkel.
Dit betoogde een rechercheur
vanochtend voor de Haarlemse
rechtbank. Op de zitting werd
de zaak behandeld van zes Ma
rokkaanse schoonmakers op de
luchthaven die ervan worden
verdacht honderden landgeno
ten illegaal Nederland te heb
ben binnengesmokkeld. Er was
gesuggereerd dat de mare
chaussee bewust illegalen door
liet om een vinger achter een
groter netwerk te krijgen.
Pagina 3: Schiphol sluit routes
smokkelaars af
DEN HAAG AFKE VAN DER TOOLEN
Eén graf, één steen. Dat is de
normale gang van zaken, ook in
deze tijd waarin 'trouw tot in de
dood' niet meer de regel is. Zo
ook bij het graf van een Leider-
dorpse man. Maar daar kon wel
eens verandering in komen: de
steen op zijn graf in Voorburg is
neergezet door zijn vrouw, van
wie hij echter al meer dan een
jaar gescheiden leefde. Zijn
vriendin, waamee hij tot zijn
dood samenwoonde, wil héér
steen op het graf. Als 't moet
naast die andere.
De twee partijen troffen el
kaar gisteren voor de rechter.
Een unieke zaak volgens de ad
vocaat van de echtgenote. De
enige jurisprudentie die hij had
kunnen vinden week op één
cruciaal punt af: de overledene
was vlak voor zijn dood met
zijn vriendin getrouwd. Die was
dus dp nieuwe erfgenaam en
had het recht om de andere
steen te vervangen.
De zaak rond deze grafsteen
ligt ingewikkelder. De echtge
note en erfgename - het 22 jaar
getrouwde paar lag in scheiding
- had direct na zijn dood aan de
vriendin een volmacht gegeven
om alles te regelen. De rouw
brieven, de uitvaart én de graf
steen. „Dat was nou juist het
PARUS
Franse vrachtwagenchauffeurs
hebben voor volgende week
dinsdag wegblokkades en ande
re acties aangekondigd uit pro-,
test tegen plannen om het rij
verbod binnen de Europese
Unie in het weekeinde te be
perken tot de zondag. De Fran
se bonden willen ook de zater
dag als rijvrije dag.
De oproep tot actie komt van
een drietal Franse bonden en
heeft de steun van de interna
tionale transportbond ITF. Met
hun optreden willen de chauf
feurs de Europese transportmi-
NR. 42118
LOSSE NUMMERS 1,85
ZATERDAG 2,40
SffiSK 11*/16° 10715° 9715°
60% 70% 40%
20% 20% 30%
mooie", meende rechter F.
Robbers. „In tegenstelling tot
een houding van: waar bemoei
jij je mee, heeft mevrouw loyaal
gezegd: dat is aan jou."
De rechter vond het dan ook
'buitengewoon jammer' dat hij
de twee vrouwen toch voor zich
moest zien. Want de echtgeno
te heeft tóch zelf een steen ge
plaatst. Met medewerking van
de gemeente, die de eerdere
toestemming aan de vriendin
introk. Om die ommezwaai
draait de hele zaak. De motiva
tie van de wettige echtgenote:
de kosten mochten niet boven
de overlijdensuitkering uitgaan
en dat is toch gebeurd. Advo
caat Van Duren: „Toen heeft
mevrouw gezegd: nu wil ik 'm
zelf plaatsen."
Onzin, aldus de advocaat van
de tegenpartij. Die extra kosten
waren voor rekening van de
vriendin en niet voor die van de
echtgenote. En ook rechter
Robbers was niet overtuigd. ,,U
zegt twee tegenstrijdige din
gen", zei hij tegen de echtgeno
te. U zegt nu: het recht om die
grafsteen te plaatsen, dat wil ik
zelf. Maar dat is niet wat u zegt
in uw volmacht."
Pagina 17: Rechter doet ver
geefse lijmpoging
nisters onder druk zetten, die
woensdag vergaderen over de
rijverboden binnen de EU. Op
me Frankrijk, Duitsland en
Oostenrijk zich tegen een be
perkt rijverbod.
Onduidelijk is nóg hoe de ac
ties er uit komen te zien, maar
de kans is groot dat er wegblok
kades komen. Hoewel de ITF
alle Europese chauffeurs in be
weging wil krijgen, lijkt de ac
tiebereidheid zich te beperken
tot Frankrijk. De Nederlandse
chauffeurs lopen niet warm,
vooral omdat ze de Franse inzet
te ver vinden gaan.
Ja, Ik wil een abonnement op het Leidsch Dagblad.
e bezorging)
Na de eerste twee weken betaal ik mijn abonnement:
iQPermaand Per kwartaal Qéutomativ h (f. 95.90) i
l automatisch (f. 33,70) Oacceptgiro ff. 97.90) W
I Nr. bank/giro:Handtekening:
Leidsch üÜe Dagblad
DE WERELD OM JE HEEN.
8 "712141 "4001 14"
OF BEL 071-51 28 030
'Onderscheiding voor gehele Duitse literatuur' Weer hOOp VOOr LcidSC
DPA/RTR/ANP
De Nobelprijs voor literatuur is voor het derde
achtereenvolgende jaar naar een linkse schrij
ver gegaan. Na de Italiaan Dario Fo en de Por
tugees José Saramago is Günter Grass onder
scheiden met de hoogste literaire onderschei
ding ter wereld. Hij is de negende Duitser die
de prijs krijgt.
Het Nobelcomité heeft Grass uitverkoren,
omdat hij 'in vrolijk zwarte fabels het vergeten
gezicht van de geschiedenis heeft geschetst'.
De 71-jarige Grass geldt als een rasverteller
met een grote sociale bewogenheid. Niet al
leen in zijn verhalen, maar ook in zijn gedich
ten, essays, toespraken en open brieven heeft
zich nadrukkelijk in het politieke debat ge
mengd.
Grass, afkomstig uit Danzig, de huidige
Poolse havenstad Gdansk, debuteerde in 1956
met 'Die Vorzüge der Windhühner'. Zijn
grootste roem verwierf hij met Die Blechtrom-
mel (1959), waarin hij door de ogen
jongetje een beeld schetst van het alledaagse
leven in nazi-Duitsland. Van dit boek zijn
meer dan vier miljoen exemplaren verkocht.
De critici zijn minder opgetogen over zijn laat
ste werken Ein weites Feld (1985) en Mein Jah-
rhundert (1999). Grass werd verweten dat hij
te veel een politieke boodschap wilde brengen
en te weinig literatuur had geschreven.
Grass zei 'trots en ontroerd' te zijn. Hij be
schouwt de prijs als een onderscheiding voor
de gehele Duitse literatuur. De schrijver
schenkt een deel van de 2 miljoen gulden die
hij met de prijs verdient, aan een naar hem ge
noemde stichting voor zigeuners.
Kort nadat bekend was geworden dat Grass
was onderscheiden, werd de Nederlandse uit
gever Meulenhoff onder telefoontjes bedol
ven. Boekhandels uit het hele land plaatsten
bestellingen. De uitgever wil uitverkochte boe
ken herdrukken. Volgende week verschijnt de
Nederlandse vertaling van Mein Jahrhundert.
Politiemensen in beschermende kleding (foto boven) grendelden gisteren de omgeving van de opwerkingsfabriek in Tokaimura hermetisch af. Di
rect na het ongeluk werden omwonenden (foto rechts) op straling onderzocht. foto's afp ap
De kettingreactie die gisteren
optrad bij het ongeluk in een
Japanse nucleaire opwerkings
fabriek, is tot staan gebracht.
Volgens de regering is het
grootste gevaar voorbij. Niette
min blijft een deel van de veilig
heidsmaatregelen van kracht.
In de uren na het ongeluk de
den zich diverse nuclaire reac
ties voor, doordat koelwater in
contact kwam met uranium.
Technici hebben het water uit
een tank laten weglopen, en
brachten zo de zaak onder con
trole.
Het ongeluk gebeurde giste
ren in de stad Tokaimura, 120
kilometer ten noordoosten van
de hoofdstad Tokyo, en is ver
moedelijk het gevolg geweest
van een menselijke fout. Werk
nemers van de fabriek wilden te
veel uranium tegelijk opwer
ken. In plaats van de toegestane
2,4 kilo gebruikten ze 16 kilo. In
de fabriek kwam vervolgens een
grote hoeveelheid radioactivi
teit vrij, en ook op straat wer
den hogere concentraties ge
meten.
Zeker-55 mensen zijn besmet
geraakt. De meesten zijn in de
fabriek werkzaam. Twee van
hen zijn er slecht aan toe, en
moeten waarschijnlijk een
beenmergtransplantatie onder
gaan. Verder raakten drie
brandweermannen en zeven
werknemers van een nabijgele
gen golfbaan gewond.
Het ongeluk is het ernstigste
in de geschiedenis van Japan,
waar eenderde van energie uit
kernreactoren wordt gehaald.
Gemeten naar internationale
standaarden valt de ernst van
het ongeluk mee. Er bestaat een
schaal van 1 tot 7, waarvan de
laatste de zwaarste is. De kern
ramp in 1986 in Tsjemobyl viel
in die categorie. Het ongeval
van gisteren valt in categorie 2.
Hoewel het grootste gevaar
bij de opwerkingsfabriek voor
bij lijkt, blijft een aantal veilig
heidsmaatregelen voorlopig
van kracht. Binnen een straal
van 350 meter van de fabriek is
iedereen geëvacueerd. De
300.000 mensen die daarbuiten
wonen, mogen weer op straat
komen. Het lijkt er dan ook op
dat de gevolgen vooral beperkt
zijn gebleven tot de fabriek zelf.
Boeren hebben voorlopig het
advies gekregen niet te oogsten
voordat hun producten zijn ge
controleerd.
De Japanse regering heeft
toegegeven dat ze te laat op het
ongeval heeft gereageerd. Pre
mier Obuchi heeft gezegd dat
het te lang heeft geduurd voor
dat deskundigen de ernst van
de situatie inzagen.