Leiden moet verlanglijstje snel inkorten
'Textiel is bron
van informatie'
Leiden Regio
Ik ben al lang blij dat er geen asbest tussen zit'
'Drie miljoen voor sport is te weinig'
rstel
'Leiden koploper op energiegebied'
Zondag naar
de WoonMall.
lw. de Klerk naar Leiden
iteun voor brede school
la Noord en Roomburg
^rintrcrtuin
i
9NDERDAG 30 SEPTEMBER 1999
De Nederlandse onderneming
voor energie en milieu (Novem
bv) noemt Leiden een 'koplo
per op energiegebied in Neder
land'. De gemeente heeft vol
gens de Novem energie en mi
lieu op zoveel gebieden zo hoog
in het vaandel staan, dat ze tij
dens de uitreiking van de Ener
gy Awards 1999 een speciale
vermelding krijgt. Alphen aan
den Rijn is wegens het project
Schoon en Mobiel genomi
neerd voor een Energy Award
in de categorie 'verkeer'.
De Novem reikt dit jaar voor
de tweede keer prijzen uit aan
gemeenten met opmerkelijke
projecten op energiegebied. Uit
150 inzendingen zijn twintig
projecten van verschillende ge
meenten genomineerd in de
categorieën Bouwen, Wonen,
Bedrijven, Verkeer, Eigen Ge
bouwen en Duurzame Energie.
Omdat Leiden, volgens Novem-
-woordvoerster C. Weijs, in alle
categorieën wel een nominatie
verdient, is besloten de stad sa
men met Leeuwarden en
Utrecht op een speciale manier
in het zonnetje te zetten.
Met name Leidens inspan
ningen voor een ondergronds
buizensysteem, energievoor
lichting aan het midden- en
kleinbedrijf en het project
Warm Wonen wil de Novem
belonen. Alphen is genomi
neerd vanwege zijn proefpro
ject met elektrisch autorijden.
„Dit project is innovatief, sti
mulerend en het vervolg is
breed opgezet Als het slaagt
kan het een goede impuls zijn
voor elektrisch rijden in het al
gemeen", aldus Weijs. Boven
dien werkt de gemeente hierin
samen met het energiebedrijf,
de sociale werkvoorziening en
diverse bedrijven. Iets waar de
Novem bij de nominaties speci
aal op lette.
Een jury, onder voorzitter
schap van de voormalige com
missaris van de koningin Jan
Terlouw, maakt op 18 novem
ber in de Grote Kerk in Naarden
bekend wie de prijswinnaars
zijn. Zij ontvangen dan een
beeldje van de Rotterdamse
kunstenaar René Stoffels. Het
beeldje verbeeldt een zonne
dans. De wedstrijd is onderdeel
van Loreen (Lokale en Regiona
le Energiebesparing) een pro
gramma dat zich richt op het
ondersteunen van gemeenten
bij het uitvoeren van hun ener
giebeleid.
Kom zondag inspiratie opdoen in WoonMall Alexandrium. MM oor» m all
U bent van harte welkom bij meer dan 50 woonspecialisten A L E X A N DRIUM m
onder één dak. Tot 14 november: expositie 'licht emotie', rottirdam-pr a i i x a n
De grootste woonbelevenis van Nederland.
A20 Rotterdam-Gouda, afslag 16 Openbaar vervoer: NS- cn metrostation Rotterdam Alexander.
Zondag geopend van 12.00 tot 17.00 uur. Bel gratis voor meer informatie: 0800-1598.
i ino havermans
pbelprijswinnaar en oud-pre-
Zuid-Afrika F.W. de
erk komt naar Leiden. De
noan die in 1990 een einde
aakte aan de apartheid en
Iksheld Nelson Mandela na
jaar vrijliet, is hoofdgast op
symposium De voorspoed
orbij, dat de Veerstichting op
en 15 oktober in de Pieters-
"lrk organiseert.
£|De Klerk is de eerste spreker
het symposium, dat is be
eld om studenten in contact
brengen met 'vormgevers
van de maatschappij'. Enkele
honderden gezichtsbepalende
figuren uit bedrijfsleven, poli
tiek, wetenschap, kunst en reli
gie discussiëren twee dagen
lang met evenveel studenten uit
Nederland en België.
Onder de deelnemers zijn de
vroegere Duitse ambassadeur
Otto von der Gablentz, bedrijfs-
goeroe John Kao, SER-voorzit-
ter Wijffels, futurologe Hazel
Henderson, oud-premier Lub
bers, spiritueel leider Ronald
Jan Heijn, schrijfster Nelleke
Noordervliet, dierenbescher
mer/tekenaar Siegfried Wold-
hek en dominee Hans Visser.
e
steïü:
annetvan aarsen
;t plan van de drie grootste
loolbesturen - Bureau
lenbaar Onderwijs, Stichting
tholiek Onderwijs Leiden en
Protestants Christelijke
)ei hoolvereniging Leiden - om
komen tot 'brede scholen' in
iden-Noord/De Kooi en in
nieuwbouwwijk Roomburg,
n op steun rekenen van een
5cr ergrote meerderheid in de
meenteraad. De raadscom-
lw ssie voor onderwijs uitte zich
m iteravond vooral in positieve
woordingen over de ingrij-
nde veranderingen die het
in met zich meedraagt.
r Kort gezegd komt de 'brede
pool' zoals de schoolbesturen
gedachte hebben, er op
dat de openbare, de ka-
Dlieke en de protestantse ba-
Ccholen opgaan in één
ooi, die de spil van de wijk
set gaan vormen. Behalve
Ti onderwijs biedt deze wijk-
ïool onderdak aan andere
orzieningen als maatschap-
lijk werk, sportactiviteiten,
Iwasseneneducatie en wel-
iswerk. In Noord moet de
ede school voorkomen dat de
irlingenaantallen nog verder
calven - een trend die zich ja-
i geleden inzette - en in
omburg is het nieuwe
ïoolmodel de enige mogelijk-
om een zelfstandige
ïool te bouwen. De wijk,
r overigens nog de eer
ste paal de grond in moet,
wordt te klein voor zelfstandige
basisscholen van de drie ver
schillende richtingen. De com
binatie van alle zuilen onder
een dak in een brede school is
nieuw voor Nederland.
De schoolbesturen tekenen
volgende maand een intentie
verklaring. Ze willen in Leiden-
-Noord een onderzoek naar de
mogelijkheden en onmogelijk
heden van de brede school, met
als uitgangspunt dat die er
daarna ook daadwerkelijk
komt.
Ondanks de instemming met
de plannen, hebben diverse
raadsfracties toch ook enige
punten van zorg. Groenlinks
mist in het brede-scholenplan
aandacht voor zaken als 'toe
gankelijkheid voor alle kinde
ren' en 'werken aan een multi
culturele samenleving'. De
PvdA vindt dat er op dit mo
ment te weinig is uitgewerkt
hoe de achterstandssituatie in
Noord kan worden weggewerkt.
O. Welling (D66) vraagt zich af
of de andere instellingen, die de
brede school een succes moe
ten maken, wel voldoende bij
de plannen betrokken zijn. „Ik
heb het idee dat de brede
school nu nog te veel vanuit de
schoolorganisaties is opgezet.
Ik heb enige zorg of de andere
partners als gelijke worden ge
zien."
Leiden moet snel schrappen in de lange lijst projecten
waarvoor de gemeente subsidie heeft aangevraagd uit
het Meerjaren Ontwikkelings Programma (MOP). Het
college had samen met allerlei organisaties een verlang
lijstje met een totale waarde van 530 miljoen gulden in
gediend.
leiden annet v
Het Rijk e
n aarsente haar lijstje terugbrengt tot
het bedrag dat Leiden kan ver-
dat de gemeen- wachten als uitkering uit het
grote-stedenbeleid (GSB) en de
investeringsbudgetten stedelij
ke vernieuwing. Dat bedrag is
voor de komende jaren 'slechts'
300 miljoen.
De gemeente was op de
hoogte van het grote verschil en
wist dat ze zou moeten kiezen.
Maar iedereen was er tot nu toe
van uitgegaan dat iets meer vra
gen dan het Rijk heeft toege
zegd, geen probleem zou zijn.
Wethouder H. Baaijens (grote-
stedenbeleid): „We waren van
plan om tien, twintig procent
boven het bedrag dat de lande
lijke overheid uittrekt te gaan
zitten. Het Rijk zou namelijk
nog een extra potje achter de
hand hebben voor plannen van
hoge kwaliteit. Nu horen we dat
dat niet is toegestaan."
In de wandelgangen van het
stadhuis wordt nog meer ge
mopperd over de budgetten
voor het GSB. Veel bedragen
zijn in wezen een sigaar uit ei
gen doos. Het is geld dat Leiden
ook vroeger al kreeg voor be
paalde projecten. T. van Mil
tenburg van economische en
sociale zaken: „We krijgen
straks bijvoorbeeld een miljoen
gulden voor de inkooptrajecten
arbeidsvoorziening. Dat bedrag
kregen we voorheen ook al,
rechtstreeks van het departe
ment."
Baaijens en zijn collega's bui
gen zich morgen in een eerste
sessie over prioriteitenlijst. Ook
de gemeenteraad en de maat
schappelijke partners van de
gemeente mogen nog hun zegje
doen. Maar haast is geboden:
op 1 november stipt moet het
definitieve plan in Den Haag
liggen.
egio onderzoekt gescheiden inzamelen af\>al
Op het sportpark van LFC ligt het enige wetraveld van Leiden. Dat moeten er in de toekomst meer worden. foto henk bouwman
leiden
robbert minkhorst
De ruim drie miljoen gulden die de ge
meente Leiden uittrekt voor de sportvelden
is verre van toereikend. Verenigingen heb
ben (soms grote) moeite om hun terreinen
open te stellen voor derden en hun velden
te delen met andere clubs. Dat is gister
avond gezegd bij de presentatie van de be
leidsnota de Groene Velden.
In de Groene Velden geeft de gemeente
haar ideeën prijs over hoe de sportcom
plexen kunnén worden opgeknapt. De
wens van de verenigingen om meer wed
strijd-trainingsvelden (wetravelden) is ge
hoord en die kunnen er ook komen. Alleen
niet bij elke club, ze moeten de velden gaan
delen met anderen. De gemeente geeft ver
der aan wat er nodig is bij de sportparken
Noorderkwartier, Morskwartier, de velden
aan de Boshuizerkade en het veld van korf
balvereniging Trigon.
Gisteravond in de Burgerzaal van het
stadhuis toonden ongeveer vijftig bestuur
ders van de verenigingen zich wel gelukkig
met het verschijnen van de nota. Dat werd
ervaren als een bijzonderheid. Voorzitter R.
Beurse van de Leidse Sportfederatie (LSF),
de sportkoepel in de gemeente, zei: „We
hebben nog nooit gezien dat er beleid is
bedacht."
Toch had Beurse de meeste kritjek op de
Groene Velden.' „De LSF is hiervoor een
klankbord voor de gemeente geweest. Dat
wil niet zeggen dat we het eens zijn met de
inhoud. Er zijn knelpunten geïnventari
seerd. Sommige velden worden overbe-
speeld. We lopen achter met technische
ontwikkelingen. Er is ruimtenood. Maar dat
wisten we allemaal al. De 3,4 miljoen voor
de velden is fantastisch, geweldig. Maar het
is veel te weinig."
Beurse hield Pechtold en de andere aan
wezigen in de zaal voor dat sportclubs een
cultuuromslag door moeten maken, willen
ze velden met elkaar gaan delen, willen ze
hun terreinen openstellen voor de buurt,
voor andere activiteiten. De gemeente wil
dat zeer graag. „Er wordt ons gevraagd an
dere mensen op onze velden te laten", ver
woordde Beurse het gevoel van vrijwel ie
dereen. „Er moet heel secuur en heel goed
nagedacht worden onder welke voorwaar
den dat kan. We zijn er niet voor de buurt.
We zijn in de eerste plaats een sportvereni
ging"
„Mijn veld wordt al optimaal multifunc
tioneel gebruikt", zei F. de Haas, voorzitter
van korfbalvereniging Trigon. „Op zaterdag
en zondag is er korfbal, doordeweeks ge
bruikt het Bonaventura College het elke
dag." Dat veroorzaakt nog wel eens proble
men, maakte De Haas duidelijk, vooral om
dat Trigon geen kunstgras heeft. Voor korf
baltrainingen zijn de velden inmiddels na
alle regen van deze week afgekeurd, maar
ze zijn nog wel goed genoeg voor de gym
lessen van de school. De voorzitter wist al
wel waar dat op zou uitdraaien: de velden
zijn er daardoor dit weekeinde zp slecht
aan toe, dat de korfbalduels moeten wor
den afgelast.
Andere sprekers vonden de nota vooral
'een inhaalslag', of bepaalden delen ervan
weinig getuigen van realiteitszin. Pechtold
trok zich de kritiek aan, maar hield onder
andere vol dat niet elke vereniging een we
traveld kan krijgen. „Met inhaalslag heb
ben ze helemaal gelijk. En drie miljoen is
ook niet genoeg. Maar ik zie nog heel veel
andere potten met geld. Ik wilde niet met
lege handen aankomen. Als ik iets geleerd
heb van de sport is dat ze boter bij de vis
wil. De zak met centen moet je eerst op ta
fel zetten. Dan kun je praten."
Onderzoek Leidse archeologe in Peru
ONNO HAVERAAANS
Eeuwenoude kleding van Peru
aanse mummies kan ons veel
vertellen over de indianen die
honderden jaren geleden langs
de kust van Zuid-Amerika leef
den. Bij opgravingen gevonden
textiel is belangrijker dan het
befaamde goud en zilver van de
indianen. In culturen die geen
schrift kenden werd textiel ge
bruikt om boodschappen over
te dragen. „Het is te vergelijken
met de Egyptische hiërogly
fen", aldus de Leidse archeolo
ge Willy Minkes.
„Het aardige is dat er door de
eeuwen heen wat betreft uiter
lijk en vorm niet veel is veran
derd. Nog steeds is textiel in be
sloten culturen een bron van
informatie over iemands positie
of zijn herkomst. In het woes
tijngebied aan de westkust van
Peru is de kleding gemaakt van
wol van lama's. Je vind er tunie
ken, maar ook mantels, tassen
en riemen. Slijtage en herstel
werk geven informatie over de
rijkdom van de cultuur."
De 31-jarige Minkes doet
sinds vorig jaar onderzoek naar
textiel in grafkelders op twee re
cent blootgelegde vindplaatsen
in de Andes in het noorden van
Peru. Ze hoopt er over drie jaar
op te promoveren. Dit kan
dankzij de Schuurman Schim
mel-van Outeren Stichting, die
haar onderzoek betaalt. Minkes
nam gisteren in het Haarlemse
Hodshonhuis het Promotie
stipendium 1998 van de stich
ting in ontvangst. Dat kon niet
eerder, omdat Minkes vrijwel
direct naar Peru vertrok, toen
haar de prijs vorig jaar werd
toegekend.
Belangstelling voor de Andes
kreeg Minkes een jaar of tien
geleden al, tijdens een bezoek
aan Amerika. Ze verruilde haar
studie* kunstgeschiedenis voor
archeologie en studeerde in
1995 af op de archeologie van
Indiaans Amerika. Daarna ging
ze aan het werk. In Nederland.
Dat ze ooit onderzoek zou doen
in Peru, kwam niet in haar op.
Archeologie is een kleine tak
van de wetenschap, waarvoor
weinig geld beschikbaar is. En
onderzoek is duur.
Precies om die reden stelde
de Schuurman Schimmel-van
Outeren Stichting drie jaar gele
den het stipendium in. De
stichting werd ruim een eeuw
geleden (in 1883) opgericht
door mevrouw H.C. van Oute
ren, weduwe van de Haarlemse
arts H.F. Schuurman Schim
mel. Het kinderloze echtpaar
had besloten zijn vermogen te
gebruiken om studiebeurzen te
geven aan 'verdienstelijke jon
gelieden, minvermogend maar
met een goed verstand, van bei
derlei kunne'. Jaarlijks profite
ren tientallen studenten, onder
wie veel buitenlandse talenten,
hiervan.
Voorwaarde is dat de onder
zoeker en zijn promotor ner
gens anders terechtkunnen.
Het stipendium valt elk jaar een
andere studierichting toe. In
1997 was dat biologie, vorig
haar archeologie en dit jaar
landbouw. Na Willy Minkes
kreeg de Spaanse Isabel Bielsa
Guiu gisteren de onderzoeks-
prijs voor 1999.
Minkes' promotor, hoogle
raar prehistorie L. Louwe Kooij-
mans, toonde zich gisteren zeer
ingenomen met het stipendi
um. „Hier in Nederland is de
bodem niet gunstig voor het
behoud van textiel, daarvoor
moet het extreem nat zijn of
juist extreem droog, zoals in de
woestijn in Peru. Wij doen het
dus met aardewerk, maar dat is
bij gebrek aan beter. Het onder
zoek van Willy Minkes is waar
devol, omdat textiel ons veel
vertelt over een cultuur."
Vrouw herkent inbreker op straat
leiden doen, zag de Leidse twee man
nen lopen in van wie zij er één
stond gis- herkende als degene die daar
bij haar in de kamer stond.
Een 40-jarige
teren in haar woning
Charley Tooropweg oog in oog Zij kon de politie
met een inbreker. De man ging nalement verschaffen, alsmei
er vandoor. Op weg naar het het kenteken van de grijze au
politiebureau om aangifte te waarin het duo wegreed.
ffiefilters met drab, beschim-
:1de kranten, gebruikte tam-
ns, glasscherven en een en
dode kat. Student Ries Bae-
s op alles voorbereid als hij
250 kilo Wassenaars huisvuil
Samen met vier anderen
hij door het adviesbureau Bu-
u tu Milieu Werk ingehuurd
huisvuil van Leiden, Leider-
p, Warmond, Wassenaar,
igstgeest, Voorschoten, Zoe-
vvoude, Alkemade en Sassen-
let de hand te sorteren,
rek) iel: kijken in hoeverre ge
leiden inzameling een suc-
"^is.
iisteren werd, tijdens de eer
van drie steekproeven bij de
derdorpse afvalverwerker
afyal uit Leiden, Leider-
:ba rp en Wassenaar met de
nd gesorteerd. Dit laatste vuil
erde naast gewoon afval en
't|T, ook vijf batterijen, wat
verfresten, een injectie-
en vooral veel papier op.
iv|lgens Baeten niet zo bijzon-
.Vorige week vonden we in
abant nog kadavers van die-
En ik heb een frituurpan
vonden. Die doet het nog
ed. Op een gegeven moment
i je zo aan dit werk gewend,
je niets meer raar vindt. We
allang blij dat er vandaag
en asbest tussen zit."
n november en in het voor-
volgen de laatste proeven,
opzet is simpel: men neme
grote berg stinkend huis-
en tientallen lege minicon-
ners met daarop bordjes als
rubber', 'tapijten en
itten', 'kunststof, 'papier',
genoeg geïnformeerd? Daar
voor moet je eigenlijk naar het
afval zelf kijken", zegt wethou
der J. Laurier, die namens Lei
den bij de proef aanwezig is.
Uit eerdere steekproeven in
'95, '96 en '97 blijkt dat Leiden
glas en papier wel voldoende
apart inzamelt, maar groenafval
juist weer minder. Of de komst
van vijf ondergrondse
GFT-containers in de binnen
stad daar iets aan heeft veran
derd, is dan ook een van de vra
gen die Leiden graag beant
woord ziet. Of de locaties van
de papierbakken wel optimaal
zijn, is een ander punt. In Was
senaar lijkt de papierinzame
ling zo op het eerste gezicht
geen succes, getuige de grote
hoeveelheid die Baeten en zijn
collega's aantreffen. „We zijn
ook vertrouwelijke papieren
De Nephrolepis cordifolia kennen we beter als
'Lemon Button' varen. Een ijzersterke plant
die ook in de winter z'n blad behoudt.
In de mooie ecru kleurige vaas
komt hij goed tot zijn recht.
Hoogte plant 30-35 cm,
hoogte vaas 24 cm.
Samen van 15.95 voor
X
'GFT', 'metaal', 'textiel', 'puin',
'hout' en 'glas'. Men laat men
sen die daar hun hand niet voor
omdraaien het vuil uit de berg
sorteren en weet vervolgens of
het gemeentelijk inzamelings-
beleid een succes is. En of en
hoe het inzamelen kan worden
verbeterd. „Moeten er bijvoor
beeld meer inzamelplekken
voor glasbakken komen en heb
ben we de mensen wel helder
Medewerkers
van Bureau Mi
lieu Werk in
specteren Was
senaars huis
vuil.
foto henk
bouwman
van de KLM tegengekomen. We
lachen daar een keer om en dan
gaat het weg", zegt Baeten.
„Verder vonden we cheques en
betaalkaarten. We maken dan
een grapje door te zeggen dat
we er een handtekening onder
zetten en ze op de post gaan
doen. Mensen moeten ze dus
echt kapotscheuren, want wie
weet gaat er nog eens iemand
in het afval wroeten."
