'Eén school voor
Noord een droom'
Het veelzijdige begin van de Leidse padvinderij
Politie eert 'moedige jongens'
Leiden Regio
^Leiden wil opbrengst
landelen wél delen
Een halfjaar zitten, maar dan graag met joints
GERECHT
Wijkgroepen schrijven fotowedstrijd uit
Leiden krijgt hangplek in Warmond
Cornelis Loef op kalender
leiden In het politiebureau aan de Langegracht
zijn gisteren vijf jonge Leidenaars in het zonnetje
gezet. In de nacht van zaterdag 18 september hiel
den zij een man staande die vlak daan/oor een ge
wapende overval had gepleegd op een snackbar
aan de Hoge Rijndijk. De overvaller kon vervolgens
door de politie aangehouden worden. Hij had
1500 gulden buitgemaakt en bleek al drie eerdere
gewapende overvallen te hebben gepleegd.
Volgens politiechef A. Rasenberg van Team Zuid
zijn de jongens een voorbeeld voor de stad: „Als
politie willen wij graag meer samenwerken met
burgers. Zij moeten onze ogen en oren zijn. Jullie
hebben die kreten in de praktijk gebracht." Rasen
berg prees hun snelle ingrijpen. „Jullie hebben
geen seconde getwijfeld, ook niet toen jullie zagen
dat hij gewapend was. Dat getuigt van grote
moed." Op de foto worden de jonge helden Brian,
Frits, Menno, Arno en André geflankeerd door drie
agenten van Team Zuid. Geheel rechts chef Aad
Rasenberg.
foto henk bouwman
DINSDAG 28 SEPTEMBER 1999
Leidse uitvinder poolanker overleden
leiden Op 89-jarige leeftijd is afgelopen zondag Leidenaar
Louis Pommée overleden. Pommée vergaarde wereldwijd be-
kendheid als de uitvinder van het poolanker. Dit anker heeft
door de speciale stand van de bladen een grote houdkracht.
Pommée werkte bij de Grofsmederij, een van die in het oog
springende bedrijven uit het Leidse fabrieksverleden. Tot aan
zijn pensionering was hij er chef van de afdeling werktuigbouw
en hoofd van de bedrijfschool. Hij ontwierp ook het monument
bij het 125-jarig bestaan van de Grofsmederij, in 1961. Louis
erd Pommée wordt vrijdag begraven op begraafplaats Rhijnhof.
Fietser geslagen en beroofd
ïidenEen 21-jarige Leidenaar is vannacht rond 01.00 op de
ISchipholweg op gewelddadige wijze van zijn geld beroofd. Hij
fietste over de Schipholweg in de richting van het station toen
'lij werd ingehaald door een auto. De passagier daarvan stapte
lit en vroeg de fietser of hij geld kon wisselen. Hoewel het ant
woord negatief luidde, bleef de man aandringen. Bang gewor-
len ging de fietser er vervolgens te voet vandoor. Op de Del-
laertweg reed de bestuurder van de grijze personenauto hem
klem. Samen met zijn maat schopten en sloegen ze de Leide-
waarna ze hem beroofden van zijn portemonnee. De poli-
is nu op zoek naar getuigen van het voorval.
|den robbert minkhorst
feiden is best bereid de op-
jengst van haar EZH-aandelen
ucj delen met de andere ge
beenten. Dat is het altijd al ge-
rï^?est, zeggen de wethouders T.
Qjn Rij en J. Laurier. De ge-
die er anders over
'ninken, hebben het verkeerd
aal;8rePen- Zoa^s vrijwel ieder-
aajn dat heeft. Van Rij: „Dit is
jolt grootste misverstand van de
zomer."
gerjVoor komende vrijdag heeft
Jiden een aantal gemeentes
acjtgenodigd. In dat onderhoud
est[oberen Van Rij en Laurier het
iaajisverstand uit de wereld te
^lpen. Sinds het begin van de
jmer is het beeld ontstaan dat
kjiiden zich vrijwel de gehele
van de EZH-aande-
die beschikbaar komen
30jndat EZH is overgenomen
Preussen Elektra, wilde
eigenen. Maar Leiden
„gJiimt slechts een deel van de
Ibrengst, de rest komt vooral
gt e aan de oud-EBR-gemeen-
de voorloper van de EWR.
jor vrijdag zijn daarom ook
leen zij uitgenodigd.
J.Het was Leiden tegen de
it", zegt Laurier. „Maar dat is
it de situatie." Van Rij: „Wij
ervan overtuigd dat de
R-gemeenten meer rechten
er de aandelen hebben." Niet
die gemeenten behoren Kat-
Noordwijk, Alphen aan
i Rijn en omgeving. Rijn-
ude en Jacobswoude zaten
rigens weer wel in het Ener-
bedrijf Rijnland.
'oordat de EWR ontstond,
s het EZH-aandelenpakket
de gemeenten uit de Leidse
io en van gemeenten uit de
llenstreek. Van Rij: „Alphen,
Katwijk en Noordwijk hebben
nooit een gulden betaald voor
die aandelen. Die gemeenten
waren ook het meest fel in het
conflict. Ze waren nu wel erg
kien op de opbrengst."
Dat ook burgemeester M.
Boelen van Rijnwoude zich zo
fanatiek heeft opgesteld, begrij
pen Laurier en Van Rij niet. De
laatste zegt dat hij Boelen heeft
geprobeerd duidelijk te maken
dat ook Rijnwoude flink mag
meedelen in de opbrengst,
maar dat die boodschap bij
hem niet is aangekomen.
Overigens zou Leiden wel een
goede kans maken om alle
winst op te strijken, zeggen de
twee bestuurders. „Over wie de
aandelen zou verkopen, was
niets geregeld. En als er geen
afspraken zijn over wie de
waardevermeerdering van de
aandelen krijgt, dan geldt in het
algemeen dat de meerop
brengst toekomt aan de 'bloot
eigenaar' van de aandelen. Dat
zijn wij. Dat is de juridische
hoofdregel."
Leiden wil evenwel niet op
2ijn strepen gaan staan. Dat
zou een jarenlang slepend juri
disch conflict worden. Daarom
leggen Laurier en Van Rij vrij
dag een nieuw voorstel op tafel.
Omgerekend komt dat erop
neer dat Leiden 42 procent van
de opbrengst van de aandelen
krijgt, de andere oud-EBR-ge-
meenten gezamenlijk 35 pro
cent en de overige EWR-ge-
meenten 23 procent. Dat bete
kent dat Leiden alsnog het
meest krijgt, maar dat is reëel,
vinden Laurier en Van Rij. Lei
den heeft de afgelopen decen
nia ook het meeste geld gesto
ken in onrendabele investerin
gen als stadsverwarming.
Leids Jaarboekje 1999 gepresenteerd
leiden
wim wegman
Toen de Engelse kolonel Baden-Powell in 1908
zijn militaire zakboekje over spoorzoeken be
werkte voor de jeugd, gaf hij het startsein voor
een ongekende rage. Het boekje, 'Scouting for
Boys' geheten, beleefde dat jaar meteen al vijf
herdrukken. En aan het einde van 1908 waren er
in Engeland niet minder dan 60.000 'boy scouts',
die groepen oprichtten en met het zakboekje in
de hand er op uit trokken.
Het duurde een paar jaar voordat de rage naar
Nederland overwaaide - tot 1911 om precies te
zijn - maar toen was het meteen goed raak. Voor
al in Leiden. Dat bleek een van de weinige plaat
sen waar maar liefst drie padvindersclubs ont
stonden: twee jongensverenigingen en - behoor
lijk bijzonder in die tijd - een clubs met 'pad-
verkensters' oftewel 'meisjesgezellen'.
Die beginjaren van de scoutingbeweging in
Leiden zijn het onderwerp van een van de verha
len in het nieuwe Leids Jaarboekje. Auteur J.H.
van der Steen - directeur van het Nederlands
Padvinderij Museum - beschrijft daarin bijvoor
beeld hoe de zaken bij een van die clubs, de
Leidsche Padvinders, meteen krachtig ter hand
werden genomen. Het oprichtingscomité telde
klinkende namen, als de textielbaron Le Poole,
de wethouder van onderwijs Van der Lip, een
oud-Tweede-Kamerlid en zelfs de toenmalige
burgemeester De Gijselaar. Die lieten er inder
daad geen gras over groeien. Binnen een paar
maanden was de vereniging een feit, en hadden
de leden het eerste zomerkamp al achter de rug.
Nauwelijks een maand daarna volgde de twee
de vereniging, de Jonge Verkenners. Deze was
opgericht door de Nederlandse Bond voor Licha
melijke Oefening (NBLO), die niet alles van het
Britse voorbeeld klakkeloos wilde overnemen. En
enkele aanpassingen waren inderdaad wel nodig.
De sluiptips van Baden-Powell bijvoorbeeld vol
deden misschien goed in Engeland, in het vlakke
Holland konden jongens er niet echt mee uit de
voeten. Ze verzonnen dus maar hun eigen listen.
Zo rende een jongen achter de stoomtram aan,
om langs zijn 'tegenpartij' te glippen. De stoom
tram reed niet zo hard en bood een listige scout
de mogelijkheid om zich al lopend te verschui
len.
Ook toen al dook de handel onmiddellijk op
rages. Scouts hadden een uniform nodig om lid
te worden en dat konden jongens bij elkaar spa
ren door merkartikelen te kopen. Bij de comesti-
bleswinkel van Kelder aan de Breestraat konden
padvinders in spe zich vergapen aan een etalage
pop in een compleet uniform. De fabrikanten
Bensdorp en Flick brachten chocoladerepen op
de markt onder de naam Padvinder. De verko-
pertjes streden met elkaar om de gunstige straat
hoeken in Leiden, wat de jonge beweging toch
een wat mindere indruk bezorgde. Er verschenen
zelfs sigaren onder de naam Padvinder, tot onge
noegen van de scoutsorganisaties zelf, die er ste
vig op hamerden dat een echte padvinder niet
rookte.
De Leidsche Padvinders en de Jonge Verken
ners lieten alleen jongens toe, dus de meisjes
moesten hun heil bij een derde club zoeken: de
Leidsche Meisjesgezellen Vereeniging. Echt scou
ten was er voor hen in het begin nog niet bij. De
dames beperkten zich tot het maken van lange
wandelingen en kooklessen. Dat deden ze op for
nuizen in leegstaande huizen. Waardoor Van der
Steen zich schertsend afvraagt of de Meisjesge
zellen niet de voorloper van de kraakbeweging
waren.
Het leven van de jongens- (en later ook de
meisjes-jscouts bestond vooral uit sport. Maar
tijdens de Eerste Wereldoorlog kregen de clubs er
ook een verzorgende taak bij. Op 9 oktober 1914
kwamen de eerste Belgische vluchtelingen Lei
den binnen, een aantal dat drie dagen later al
was opgelopen tot 500 en uiteindelijk zelfs zou
aangroeien tot 3000. De padvinders ontpopten
zich voor hen als vlot improviserende verhuizers,
keukenpersoneel, kinderverzorgers en bood
schappenjongens. Ze oogstten daarmee veel
waardering, van de Belgen uiteraard, maar ook
van de Leidenaars. De twee afzonderlijke jon
gensclubs in Leiden hielden overigens na 1915
op te bestaan, na een landelijke fusie. De Meis
jesgezellen gingen een jaar later samen met an
dere verenigingen.
Het Leids Jaarboekje 1999 is verkrijgbaar bij
boekhandel Kooyker. Belangstellenden kunnen
ook lid worden van de Vereniging Oud Leiden,
postbus 917, 2300 AX, Oegstgeest. Ze krijgen
het Leids Jaarboekje dan gratis thuisgestuurd.
gezakt en lusteloos zat hij
lij. Alsof hij zijn gebruikelijke
ort itendritueel net achter de
had. De 23-jarige Leidenaar
I tegen de politierechter dat
's ochtends vroeg al begon
t blowen en dat niets hem
enlijk kon schelen. Een beet-
>p bed liggen en veel slapen,
t was zo'n beetje wat hij de
e dag deed.
wat andere 'dingetjes' na
i. Zo had hij in juli vijf 'hele
oie' cactussen, twee kratten
lege flessen en gereed-
ap gestolen. Voornamelijk
de Leidse Roodenburger-
iat en omgeving. Aan het
)rschotense Ambachtspad
II hij etalageruiten ingegooid
'een duur Alessi koffiezetap-
aat gestolen. Op dezelfde
nier had hij geprobeerd
rtartikelen te stelen. Na on-
gheid over een honderdje,
hij racistische opmerkin-
gemaakt en zijn slachtoffer
Ireigd. Als hij een mes bij
had gehad, zou hij op zijn
uldeiser hebben ingestoken,
ib ik dat gezegd? Moet-ie me
maar niet bij mijn keel pakken.
Hij zei tegen mij dat hij me
dood zou maken. En als ie
mand'dat zegt, dan zeg ik dat
toch óók?". De racistische op
merkingen had hij gemaakt
omdat hij kwaad was. „Als ik
niet kwaad ben, zeg ik dat niet.
Ik ben geen racist, of zo."
De jongeman stond ook nog te
recht voor het 'lenen' van een
gestolen fiets en het stelen van
een jas met huissleutels die hij
later op het slot 'uitprobeerde'.
Een kinderrechter had hem
vroeger al eens veroordeeld tot
honderd uren taakstraf en een
politierechter had hem twee
maanden cel willen geven. Gra
tie voorkwam dat. Voor diefstal
en mishandeling moest hij nog
voorkomen. Al met al zag het er
voor de man niet best uit.
Totdat rechter J. van Kempen
wilde weten of hij werkte. „Ik
mag niet werken." Wat meneer
dan deed? „Vertel jij het maar",
kaatste hij de bal terug, zonder
Van Kempen aan te kijken. „U
maakt een behoorlijk afwezige
indruk", merkte deze dan ook
op. „Ik ben moe. Ik kan niet te
gen vroeg opstaan." „Nou, dat
zou ik dan toch maar leren", zei
de rechter. „Want dat gaat ver
anderen als u hoort wat de offi
cier gaat eisen. Die vindt name
lijk dat de maat vol is."
Of hij een goed contact met zijn
ouders had? „Tot vorige week."
Toen zijn moeder zijn kleding
met daarop benzine tussen
haar was had gevonden. On
danks het feit dat hij zou heb
ben verteld dat hij nu voor de
rechter stond, zouden zijn ou
ders het toch niet weten. „Om
dat ze het niet willen horen." Of
ze dan hun grip op hem kwijt
waren? „Als ze die ooit al heb
ben gehad..." Of hij nog van
plan was op het rechte pad te
komen? „Wat moet ik doen? Ik
heb altijd met mijn handen ge
werkt, maar ik mag hooguit drie
keer per dag mijn hand bewe
gen." Dat werd Van Kempen
wat al te gortig: stelen kon de
man wel. „Ik mag maar vier uur
werken, omdat ik thuis in slaap
val als ik acht uur werk", wierp
de man tegen. Weer fout: hij
kon kennelijk wel 's nachts ste
nen door ruiten gooien.
Toen officier van justitie E. Vis
ser wilde weten of de man mis
schien ziek was, vertelde hij dat
hij volgens de neuroloog multi
ple sclerose had. In welk stadi
um zijn ziekte was, wist hij niet.
Visser ergerde zich dat de Lei
denaar hem niet aankeek als hij
antwoord gaf. „Ja, dat is een tic
van mij. Ik hou er niet van als er
over mij wordt gesproken. Ik
haat die ziekte." De rechter
probeerde hem daarop vergeefs
over te halen toch vooral meer
te vertellen, voordat er zes
maanden onvoorwaardelijke
gevangenisstraf tegen hem zou
worden geëist. Zo ver kwam het
echter niet: de reclassering
moest maar een rapport over
de man opstellen. De verdachte
verklaarde vervolgens haastig
dat hij best een half jaar wilde
zitten. „Als ik maar joints mee
mag nemen." Maar nee. Op 22
november om half tien zou de
zaak worden voortgezet. „Ik
wens u het beste en meld u zich
nu maar snel bij de reclasse
ring", zei de rechter. Maar de
verdachte was al bijna de zaal
uit. Waarop Van Kempen hem
nog nariep: „Half tien 's och
tends, dus vroeg opstaan!"
connie van uffelen
Handrem vergeten
T. Hoen van Bureau Openbaar Onderwijs:
Vervolg van voorpagina
Het Bureau Openbaar Onderwijs, de Stichting Katholiek
Onderwijs Leiden en de Protestants-Christelijke School
vereniging Leiden hebben waarschijnlijk een jaar nodig
om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn van één
brede school in de wijken Noorderkwartier en De Kooi.
„Voor de schoolbesturen is de bestuurlijke constructie,
die de school zal krijgen, van belang, net als de ruimte
die er zal zijn voor levensbeschouwelijke richtingen",
zegt L. van Aubel van de Stichting Katholiek Onderwijs
Leiden.
leiden nen van de schoolbesturen een
droom die moet uitkomen. „De
kinderen in Noord hoeven
straks niet meer op hun fiets de
wijk uit om naar school te
gaan." De term brede school
duidt daarnaast aan dat er meer
te halen valt dan onderwijs al
leen. „Op de school heeft ook
de wijkverpleegster een plekje.
En de school-maatschappelijk
werkster houdt er haar spreek
uur. Misschien zijn er moeders
die wel eens een computerles
willen volgen. Zij kunnen straks
terecht voor een curus in het
computerlokaal. De school -
zoals wij hem voor ogen heb
ben - is bovendien de plek waar
kinderen zich bezig kunnen
houden met bijvoorbeeld sport
en muziek. Het gaat om de ont
plooiing van de kinderen in sa
menhang met aandacht voor de
gezinnen."
Bestuursvoorzitter G. Visser
van de Protestants Christelijke
Schoolvereniging Leiden er
vaart de ontwikkelingen even-
eens als positief. „De scholen
annet van aarsen
Ook in Roomburg hebben de
schoolbesturen plannen om sa
men één school te bouwen.
Onderwijswethouder H. Baaij-
ens: „De brede school in
Roomburg is eenvoudiger uit te
voeren omdat we daar vanaf
het begin kunnen opbouwen.
Het project in Leiden-Noord is
vanwege de achterliggende pro
blemen moeilijker maar wel
licht ook boeiender." De huidi
ge scholen in Leiden-Noord
zijn volgens Baaijens van hoge
kwaliteit. Maar klaarblijkelijk
hebben onvoldoende ouders
dat ingezien. Baaijens: „Eerst
zagen we hoe veel autochtone
ouders hun kinderen naar
scholen buiten de wijk brach
ten. Veel allochtone kinderen
volgden daarna. Hun ouders
wilden niet dat ze op 'zwarte
scholen' les kregen."
Volgens T. Hoen van het Bu
reau Openbaar Onderwijs zijn
de gemeenschappelijke plan
die er nu nog zijn in Noord,
dragen kwaliteit in zich. De
leerkrachten bijvoorbeeld to
nen een enorm werkenthousi-
asme", zegt hij. „Ik weet dat pc-
rk- en openbaar basisonder
wijs elk hun eigen identiteit
hebben, maar daarboven staat
het kind. Ondanks de hoge
kwaliteit van de scholen in
Noord, zien we zorgelijke ont
wikkelingen. Het pc-onderwijs
wil er niet op wachten tot er
nog maar één school in de wijk
is overgebleven. De drie bestu
ren moeten elkaar nu zien te
vinden." Hoen is het met hem
eens: „We kiezen voor groei en
bloei en niet voor achteruit
gang." Van een definitieve 'ont
zuiling' willen de partijen niet
spreken. „De drie zuilen dragen
samen één school", zegt Hoen.
„Het zou toch prachtig zijn als
bij wijze van spreken op woens
dagochtend de pastoor, de do
minee, de imam en iemand van
het humanistisch verbond op
school lesgeven."
In de nieuwe wijk Roomburg
heeft de brede school voorde
len omdat samenwerking van
de drie schoolbesturen de enige
mogelijkheid biedt om te ko
men tot één zelfstandige
school. Zonder de samenwer
king zouden er straks slechts
kleine dependances gebouwd
kunnen worden: een katholie
ke, een openbare en een pro
testants-christelijke. De wijk is
voor elke zuil te klein voor een
eigen zelfstandige school.
leiden ken zijn genomen. Per persoon kunnen maxi
maal twee foto's worden ingeleverd. Inzendingen
moeten vóór 22 oktober worden gestuurd aan
Wijkbeheer, Postbus 9100, 2300 PC Leiden. Een
deskundige jury selecteert dè 15 mooiste foto's
die op 26 november - uitvergroot - worden ten
toongesteld in het Stadsbouwhuis, Langegracht
In het kader van een publiciteitscampagne gaan
de wijkgroepen Slaaghwijk, Leiden Noord en
Oostelijke binnenstad een fotowedstrijd houden
met als thema 'Samenleven in 2000'.
Iedereen kan meedoen. Voorwaarde is dat de
foto's, oude of nieuwe, in één van deze drie wij-
72.
leiden
De gemeente Leiden heeft bij
Warmond een bouwvergunning
aangevraagd voor een jonge-
renontmoetingsplek in de
Broek- en Simontjespolder,
vlakbij de Merenwijk. En hoe
wel bouwen op die plek in strijd
is met het bestemmingsplan, is
het Warmondse gemeentebe
stuur bereid om mee te werken.
De hangplek is bedoeld voor
een groep jongeren, die mo
menteel in de Merenwijk over
last veroorzaakt. De jongeren,
die door de wijk trekken, heb
ben overigens zelf gevraagd om
een eigen plekje. De politie in
Leiden heeft al toegezegd dat ze
toezicht zal houden bij een
eventuele toekomstige jonge-
renontmoetingsplek in de
Broek- en Simontjespolder. Ze
zal de gemeente Warmond bo
vendien twee keer per jaar rap
porteren over openbare orde en
veiligheid. De verwachting is
dat de overlast zal afnemen
wanneer de jongeren hun eigen
stekje hebben.
Het gemeentebestuur van
Warmond heeft weinig moeite
met de plannen en is bereid het
bestemmingsplan voor de
Broek- en Simontjespolder te
herzien. Het college verwacht
weinig extra overlast voor de
gemeente. „Realisering van het
bouwplan is naar onze mening
een goed Leids initiatief op het
gebied van jongerenbeleid. Het
kan wellicht leiden tot een ver
betering van de leefbaarheid in
het algemeen."
leiden Haast, een licht-aflopende kade en de handrem verge-
ten. Die combinatie stond gisteren op de Botermarkt weer eens
I garant voor een onvrijwillige tewaterlating van, in dit geval een
bestelbusje. De eigenaar daarvan deed even snel inkopen. Stof-
zuigerzakken. Bij zijn terugkeer zag hij zijn auto nog juist kopje
ondergaan in het water van de Nieuwe Rijn. Duikers van de
brandweer en de bergingsdienst moesten er vervolgens aan te
pas komen om de bus, geladen met verfblikken, te lichten. De
schade is aanzienlijk. foto hielco kuipers
leiden Inmiddels een traditie, de kalender van
Van der Horst. Onlangs verscheen alweer de
twaalfde editie, met foto's uit lang vervlogen tijden
van deze bekende maar inmiddels overleden Leid
se fotograaf. Deze keer zijn dat foto's uit de jaren
vijftig. Van mooie plekjes in Leiden, of van perso
nen. Zoals van Cornelis Loef, die jarenlang zijn
kranten en weekbladen verkocht in de buurt van
het station. In weer en wind.
