Nieuwe vleugel Oudheden tijdelijk open 'Luna Aadje is mijn inspiratiebron' Cultuur Kunst 1 1 ermeend wil belastingnadeel tor filmmakers voorkomen Koningin opent tentoonstelling Rembrandt Zelf I Hij zou wel duizend mensen willen zijn Nieuwe kans voor Het Leidse Lied JNDERDAG 23 SEPTEMBER 1999 chef jan rijsdam, 071-5356444. plv. chef caroline van overbeeke 071-5356440 Oktoberlezing in De Lakenhal oen In museum de Lakenhal aan de Oude Singel spreekt op indag 3 oktober dr. D.J. Noordam over de historische optoch- n van de 3-October-Vereeniging. De lezing begint om 15.00 ir en is gratis toegankelijk voor geïnteresseerden. tesentatie bundel Guus Wakelkamp oen» 'Een mond vol liefde', dichtbundel van Guus Wakel- ■mp, wordt aanstaande zondagmiddag gepresenteerd in so- ëteit De Burcht. Om 15.00 uur wordt het eerste exemplaar lerhandigd door Wim Simons van 'De Beuk', stichting voor li- raire publicaties. Daarna wordt er muziek gemaakt en worden gedichten voorgedragen. Bovendien signeert en verkoopt ïus Wakelkamp de bundel. Burgsteeg 14, Leiden. Minnaars Talens Palet 1999 in Utrecht wen a/drun» MevrouwS. Snel-Bleys en de heer K. de Jong Van donker doolhof tot nieuwe helderheid n de amateurschilders die eerder dit jaar bij Expressie 70 in i|jl phen a/d Rijn het Talens Regio Palet 1999 hebben gewonnen. ie unwer' werk is tot en met 23 oktober te zien op de landelijke Ta ns Palet 1999 Expositie. De expositie wordt gehouden in de arbeurstraverse in Utrecht. Openingstijden ma.-vrij. 8.00- .00, za. 8.00-17.00. Toegang is gratis. t enen en Italië in Stadsgehoorzaal )enIn de Stadsgehoorzaal worden aanstaande zondagmid- om 14.30 uur, onder de titel '200 jaar Weense melodieën' (sen, polka's en galoppen ten gehore gebracht. Om 20.15 uur het tijd voor het Italiaanse operagala Bel Canto. In de twee orstellingen treden onder meer de solisten Iris de Koomen, nny Zomer en Marten Smeding op. Kaarten zijn verkrijgbaar de Stadsgehoorzaal en de VW. oorrondes Grote prijs Bollenstreek legom» In Solution in Hillegom wordt vrijdagavond de eerste irronde van de Grote Prijs van de Bollenstreek gehouden. Vijf ionale bands strijden om een van de twee halve finaleplaat - Optredens worden verzorgd door Stonefree, Detonator, iric, Aphrodite en Xynobite. Solution is geopend van 20.00 02.00 uur. Om 21.30 uur begint de eerste band. Jongeren- ntrum Solution staat aan de Van de Endelaan 7 in Hillegom. Reiné en Lef van Ron Termaat genomineerd. De films zijn ge selecteerd door een vakjury die bestaat uit René Mioch, Willeke van Ammelrooy, Monique van der Ven en Paula van der Oest. Een publieksjury van 150 film liefhebbers bepaalt zaterdag wie van dé drie regisseurs 30.000 gulden van de Twentse brouwer ontvangt. De Prijs van de Stad Utrecht ging woensdag naar Martin Koolhoven voor zijn film Suzy Q. Hij kreeg de bijbehorende penning en een bedrag van 5000 gulden uit handen van burgemeester Brouwer. De prijs is bedoeld voor 'een bijzonder talent aan het begin van een beloftevolle carrière'. Koolho- vens film was te zien bij de VPRO. Het eerste Gouden Kalf, de cultuurprijs van het festival, ging naar' producent Matthijs van Heijningen. De prijs gaat voor het eerst naar een produ cent. Tweede-Kamervoorzitter en festivalbestuurslid Van Niéuwenhoven prees Van Heij ningen wegens zijn bijzondere bijdragen en grote betekenis voor de Nederlandse cinema. Glas, hout en (dag-) licht. En, niet te vergeten, ruimte. De oppervlakte van de nieuwe zuidvleugel van het Rijks museum van Oudheden in Leiden oogt gigantisch, zo zonder Griekse vazen, Romeinse grafstenen en sarcofa gen. Dat komt deels door de gedeeltelijk glazen overkap ping van de binnenplaats aan de kant van de Houtstraat. Een vide, wenteltrap en een glazen lift maken de nieuwe vleugel nog ruimtelijker. De muren, pilaren en de pla fonds zijn wit, de vloer is van licht geschuurd hout. Het dak lijkt te zweven op vijf reusachtige paraplu's. Het mu seum heeft er door de verbouwing ruim 700 vierkante meter expositieruimte bij. gericht die vanaf 19 november te zien is. De 'eerste fase' van de groot scheepse verbouwing van het museum moest meer ruimte creëren, maar het museum bo vendien toegankelijker en ope ner maken. De oude gevel met de geblindeerde ramen had geen 'gezicht naar de stad', waardoor het museum teveel 'in zichzelf gekeerd' was. De gewenste openheid is er gekomen door op de begane grond en de eerste verdieping op één meter van de buiten- caroline van overbeeke Twee jaar duurde de verbou wing en in die tijd was het aan het Rapenburg gevestigde en in 1818 gestichte RMO gewoon open voor publiek. Datzelfde publiek kan tot en met zondag een kijkje nemen in de zuid vleugel, daarna worden de nieuwe vertrekken weer afge sloten. De komende maanden wordt er een nieuwe expositie met antieke meesterwerken uit het Japanse Miho Museum in- muur een voorzetwand te ma ken die een aparte zóne ople vert. Deze fungeert als etalage voor replica's van objecten uit het museum die 's avonds door middel van een 'lichtorgel' op vallend te zien zijn. Museum bezoekers kunnen via deze zó ne een blik op de oude binnen stad werpen. De aparte ruimte doet tevens dienst als buffer tussen het klimaat binnen en buiten. Want dat was een ande re eis die aan het RMO gesteld werd: een betere klimaatbe heersing voor de kostbare oude collectie. Architect Martien de Goor ontwierp de nieuwe zuidvleugel waarvan de totale (bouw-)kos- ten 13 miljoen gulden bedroe gen. Hij haalde eerst alle (de pót- en opslag-)ruimtes leeg om een goed overzicht te krij gen. De kern van het museum is het voormalige Hof van Zes sen, genoemd naar de zes non nen die het patriciërshuis eind 16de eeuw bewoonden. Het museum onderging al eerder diverse verbouwingen en res tauraties. Zo werd eind jaren '70 de Poort van Zessen over dekt om plaats te bieden aan de toen pas verworven Taffehtem- pel. Deze ruimte staat ook nog op de nominatie voor een ver bouwing. De ingang en de centrale mu seumhal zouden binnen enkele jaren ook een museumcafé, een garderobe en sanitair moeten bevatten. Bovendien wordt ge dacht aan een archeologisch service- en informatiecentrum waar iedereen terecht kan met vragen over archeologie. Het RMO wil eind 2000 de ge heel vernieuwde vaste opstel ling in haar expositieruimten presenteren. Een deel van de nieuwe vleugel is voor wisselex posities. Ritueel en schoon heid, antieke meesterwerken uit het Japanse Miho Museum' is van 19 november tot en met 19 maart volgend jaar te zien in de zuidvleugel. Deze expositie be vat gouden en zilveren kunst voorwerpen uit het Oude Egyp te, Nabije Oosten en de Klassie ke Wereld. Asterix en Europa is de titel van de nieuwe tentoon stelling die vanaf 16 maart vol gend jaar tot en met 1 oktober te zien is. Rode draad voor we tenswaardigheden over het Eu ropa ten tijde van het Romeinse Rijk, zijn de stripverhalen van Asterix, met archeologische voorwerpen, reconstructies en multimedia. De tentoonstelling is speciaal voor kinderen van 8- 12 jaar. Tot en met zondag is de nieu we zuidvleugel open voor pu bliek. Kunstenaarsteam KKEP ontwierp een vluchtig kunst werk (waarvan de bezoekers deel uit kunnen maken) over de archeologie van de toekomst dat ook tot en met zondag staat opgesteld in het RMO, Rapen burg 28 in Leiden. isecretaris Vermeend (Fi- :iën) wil voorkomen dat de •rlandse filmsector schade door de nieuwe belasting- iving. De bewindsman zei [isteravond in Utrecht tij zijn openingsspeech van (9de editie van het Neder- Film Festival. fiscaal voordelige rege- voor particulieren die in irlandse films investeren, niet meer voor in het be- igstelsel dat in 2001 ingaat, filmbranche maakt zich grote zorgen over. Inmid- is al een totale investering 100 miljoen gulden voor films van de grond geko- Vermeend beloofde met ssingen te komen, maar nog niet zeggen welke. Wel lij aan dat de regeling op mrgebied voor meer dan n de film zou moeten gel- eerste film van het festival gisteren Unter den Palmen regisseuse Miriam Kruis- Voor de Grolsch Film zijn Abeltje van Ben Som- art, The Delivery van Roel t-r: den haag Koningin Beatrix heeft gisteravond de tentoonstelling Rembrandt Zelf geopend in het Haagse Mauritshuis. De tentoonstel ling van de zelfportretten - 28 schilderijen, 31 etsen en zeven tekenin gen - is vanaf zaterdag 25 september tot en met 9 januari te bezoe ken. Het is voor het eerst dat een zo groot aantal zelfportretten van Nederlands beroemdste meester bijeen is. Dezelfde expositie was af gelopen maanden al in de National Gallery in Londen te zien en trok daar 225.000 belangstellenden. Er zijn al 130.000 kaarten besteld, maar er zijn er nog altijd 210.000 over. Het Mauritshuis heeft ervoor gezorgd dat het bij de Rembrandt-tentoonstelling niet zo druk wordt als bij die van het werk van Vermeer van enkele jaren geleden. Zo is de expositie van nu verspreid over meerdere zalen. Meer over de Rembrandttentoonstelling vandaag in de Uitkrant. FOTO ROGER DOHMEN/ANP toneel recensie susanne lammers Voorstelling Kooibos Tekst Bouke Ol- denhof. Regie: Matthijs Rümke. Spel Joep Onderdelinden, Nico de Vries en Wi- mie Wilhelm Gezien: 22/9, Leidse Schouwburg Kooibos komt niet uit de verf Een verkeerd bezorgd telegram lossing is simpel: ze kopen een Russin. Zij zet thee voor ze en stuurt ze onder de douche. Het huishouden loopt weer op rolletjes, totdat de jaloezie de kop op steekt. Het uitgangspunt, de drie hoeksrelatie, is interessant, maar van uitwerking is eigen lijk geen sprake. Bovendien komen de personages niet los van het karikaturale. Dat be gint al bij de openingstune en het dansje, die je onmiddellijk in een jaren zestig tv-serie zet ten en alleen maar lijken te willen zeggen dat je het hiern avolgende vooral niet te seri eus moet nemen. De bijna imbeciel-wereld vreemde broers, de op zichzelf staande triviale mededelingen die de conversatie vormen, en het nauwelijks consequent volgehouden noordelijke ac cent doen de rest. Daarbij is de afloop van het verhaal ernstig flut: Russische maffiosi nemen de dame mee terug en de vre de is weer hersteld. Kooibos is als een telegram dat verkeerd bezorgd is. Je be grijpt de strekking, maar het raakt je niet. Er zijn momenten die er werkelijk toe doen, maar die zijn te veel ingebed in kunstmatige lichtheid en daar door wordt het te wezenloos leuk. Als een beetje meewarig doen om mensen die niet inte ressant mogen worden, al leuk Kooibos van Bouke Oldenhof is begonnen als lunchvoorstel- ling, nu toert het door het land onder de vleugels van het Mu ziek en Theater Netwerk. Een kleine voorstelling op een klein speelvlak over kleine din gen van kleine mensen. Toch wil Kooibos grote gevoelens suggereren, iets van tweespalt en verwijdering en hoe het le ven daarna zijn loop weer neemt. Oldenhof en regisseur Matthijs Rümke wilden ver moedelijk mededogen met eenvoudige mensen en hun le vens kweken, maar het wordt allemaal zo makkelijk en luch tig gebracht, dat ik er een ze kere neerbuigendheid in proef. Het décor is een huisje, vormgegeven als een doos, een enge, kleine ruimte, maar het heeft meer van een kijk doos, een poppenkast waarin poppetjes een spel spelen. In dat wrakkige huisje, ergens op het Noordelijke platteland, wonen twee ietwat schlemieli ge vrijgezelle broers samen met hun moeder. Moeder gaat dood en de vrouw in huis wordt node gemist. Hun op- Just Donker schildert tijdens kunstroute '99 Donker, de Leidse kunste- beroofde zich vorig jaar mber van het leven. Hij liet 'roers Gijs en Justus in ver- ani Bring en vertwijfeling ach- Na jaren van samenwer- drie zielen, één canvas, de lijm tussen de tegenpo- Sijs en Just weg en ieder zijns weegs. Just Donker de kwast weer opgepakt tijdens Kunstroute '99 bijgangers portretteren zijn eentje. Maar ook niet nj naai. „Als ik schilder dan hij over mijn schouder Komend weekend is zijn te zien op de Atelier- en rieroute, op het atelier aan 'an der Sterrepad 6 in Lei- an komen ze naar je toe en n ze een hand op je onder- Zo'n hele begrijpende, je wel. Dit idee." De be- ïnde hand streelt ter illu- e meewarig over de arm de interviewer. Zwarte na- „Vragen ze: 'Hoe gaat iou met je?' Dan vraag ilc 'h, hoe gaat het nou met hand gaat weer naar de Vl laar. Justus Donker, de ite van de drie broers Don- Tanig gezicht, gejaagd. Bal drie keer in een half scheckt waar zijn manager •lijft. „Veel te laat, dit kan niet, hè?" Zonnebril rus- op voorhoofd. En als je kijkt zie je glittertjes in de lak. Zijn vrouw heeft de- kleur. die aandacht is allemaal bedoeld, hoor. Maar men- 'enken nog steeds dat je er (ijk onder gebukt gaat. Na- i]k ben ik zo nu en dan verdrietig. Maar het hele ie huilen is voorbij. Luna heeft me er doorheen ge- Luna Aadje is zijn dochterje, vier maanden na Aads overlijden geboren. „Luna Aadje is mijn inspira tiebron. Luna Aadje gaf me het gevoel dat er niet alleen verlies is. Maar dat dat samenhangt met nieuwe dingen. Dat er een cirkel is die ervoor zorgt dat wat verloren gaat in een andere vorm terugkomt. Drie, vier maanden heb ik niets gedaan. En ik heb overwogen om er he lemaal mee te stoppen. Echt een dal, weet je wel. Iets waar ik nu uit aan het klimmen ben. Als ik thuiskom en ik ga schilderen, steek ik een kaarsje op en vraag aan Aad of hij me wil helpen. Het klinkt misschien een beetje gek, maar soms ruik ik hem en voel zelfs zijn baardgroei. Als ik schilder, schilder ik ook voor Aad." Just Donker heeft in juli tij dens het Montmartre Straatfes tival, ook voor Aadje, voor het eerst weer in het openbaar ge schilderd. Vroeger was dat een bezigheid als een happening, een vrolijk, kunstzinnig ménage trois, waarbij de branie van de gebroeders net zo dik was als de olieverf op de doeken. Met een knullige, brutale charme ('We zoeken nog een naaktmo del met mooie borsten') onbe kommerd in het openbaar. De tijden zijn veranderd. Op Mont martre schilderde Just twee ou dere dames uit Den Haag. In zijn eentje. „De eerste keer was een vreemde gewaarwording. Ik voelde me heel emotioneel. Maar het ging me onwijs goed af, en daar ben ik blij om. Aads dood heeft mijn manier van werken veranderd. Vroeger was ik veel onzekerder. Ik heb nu genoeg zelfvertrouwen ontwik keld om te weten dat het goed is wat ik maak. Ik weet dat ik een echte schilder ben. Dat be sef komt misschien juist omdat ik nu in mijn eentje schilder. Als je met zijn drieën bent, ga je toch onbewust compromissen sluiten, hè. Waarom dan toch? Vergelijk het met een popband je. Ook al vind je elkaar een klootzak, zo gauw je die kwast oppakt, springt, 'pats', die vonk over." „En daarbij, Gijs is altijd een beetje een vaderfiguur geweest; altijd heel zorgzaam, maar ik ben wel blij dat ik onder zijn juk vandaan ben. Als ik hem, nu zie, heerst er elke keer een stilte. Nee, ik verwijt mezelf niets. Maar achteraf denk ik bij me zelf: had ik die psychose van Aad maar eerder opgemerkt. Gijs heeft het er volgens mij ook moeilijk mee. Hij had een hefti ge knokpartij met Aad vlak voor zijn zelfmoord. Dat was de laat ste keer dat hij hem zag. Ik weet niet waar hij mee bezig is. Ik hoor het altijd via anderen. Ik zie hem niet meer." De hand gaat door het haar en zonnebril. Just zucht. Hij wil niet echt over die 'privékwes- ties' praten. Hij wil kijken naar de toekomst. „Joh, ik ga er weer voor, met heel veel nieuwe plannen. In oktober nog wil ik naar Cuba. Ik heb heel sterk het gevoel dat Aadje daarachter staat. „En zo'n reis past ook heel goed in wat we altijd met zijn drieeën hebben gedaan. Zes weken schilderen en een beetje cultuurhistorische docu menten maken. De situatie vastleggen, weet je wel. Lekker schilderen in mijn eentje. Maar als Gijs mij bijvoorbeeld nu zou bellen en zegt: 'Just, ik wil mee', kan hij zo mee. Geen probleem. Maar hij is degene die niet wil. Hij is ook verhuisd, hè. Ik trou wens ook. Soms moet je ge woon weg, want dat kunstkli maat hier in Leiden, pfft." „Maar er zijn altijd nog din gen die niet veranderen. Ik ge loof nog heilig in de ideeën van After Nature. Zo nu en dan zie ik die jongens nog wel, maar we lopen bij elkaar de deur niet plat. Ach, je weet hoe dat gaat. Dan zeg je: ja ik bel nog wel of ik kom nog langs, maar dan vergeet je dat. En dan komt het er weer niet van. Ja, Inderdaad, het is soms net familie, HA, HA, HA..." Zwarte vingernagels tik ken barstjes in de breekbare stilte. „Ja, net familie..." DORDRECHT 4-9/19-9 (078)6314689 DELFT 9-9/26-9 (015)2126714 SCHIEDAM 17-9/3-10 (010)24654 71 LEIDEN 25-9/26-9 (071) 5165369 Edward Albee in Hoofddorp Edward Albee behoort met Eugene O'Neill, Arthur Miller en Tennessee Williams tot de grondleg gers van het moderne Amerikaanse toneel. Deze week bivakkeert hij in schouwburg De Meerse in Hoofddorp om daar zijn eigen Zoo Story en Earl Douglas Mitchells Old Friends te regisseren. Morgenavond is de eerste try-out. Tot die tijd houdt Mirjam de Rooij, die voor het Theaterinsti tuut het repetitieproces filmt, voor deze krant een dagboek bij. Vandaag deel drie. „You should try to live your li fe to the fullest, without false dreams and illusions, if you don't know what pain is, you will never find happiness", zegt Albee, vederlicht, zonder spijt of twijfel. Hij weet zeker dat het zo is. Als een rasechte verteller moet hij doorgeven. Het is zijn missie om de mens te vertellen voluit te leven en niet in de leugen te trappen. Je hebt maar één leven en dat moet je niet vergooien. „Vandaag is er wederom een dieptepunt bereikt met Old Friends", zegt Victor bedacht zaam. Met dat stuk is altijd iets dubbels aan de hand. Gisteren boekte Victor Löw vooruitgang in zijn rol, vandaag gebeurde dat bij Leslie de Gruyter en was Victor verloren door de ruimte aan het stuiteren. De tekstkennis hapert bij de ac teurs, waardoor ze zich koord dansers voelen, die elk mo ment neer dreigen te storten. Old Friends is een speels the matisch stukje zonder een dra matische structuur. Het gaat over de zoektocht naar het ver leden. Er spelen associaties door mijn hoofd met Albee's verleden, omdat hij een wees kind is en nooit heeft kunnen houden van zijn adoptie-ou- ders. Hij was nog maar een paar weken oud toen hij ge adopteerd werd. „Op een dag, toen ik zes jaar was, vertelden mijn ouders dat ze niet mijn biologische vader en moeder waren. Ik was opgelucht om dat ik altijd al het gevoel had dat er iets niet klopte." Ondanks Albee's vreemde ge reserveerdheid en afstandelijk heid is er een genegenheid aan het ontstaan tussen hem de acteurs; een vertrouwde sfeer. Hij beziet het ploeteren en zweten van de acteurs met veel respect. Hij is bewonderens waardig charmant in zijn pre sentatie naar de buitenwereld en durft enorm kwetsbaar te zijn. Er komt een gevoeligheid naar boven die we nodig heb ben. Albee zou misschien een robot of engel willen zijn, het liefst wil hij kijken naar men sen, schrijven over mensen, en altijd en overal de rollen spe len die er in al z'n toneelstuk ken staan. Hij zou wel duizend mensen willen zijn. De doorloop van The Zoo Stor y, waarin we het stuk helemaal speelden, was grillig, soms heel hevig en subtiel, dan weer bedremmeld en voorzichtig. Maar: het raakte-en kwam over het voetlicht. Waar staan we nu? Je hebt de hele repetitiepe riode nodig om aan elkaar te wennen en elkaar te leren ken nen en daarna heb je al de première en dan gaat Albee al weer weg. De repetities zou den nu pas moeten beginnen, maar dat is toneel. Sterker nog: over twee korte nachten is de eerste try-outliving life to the fullest! Wordt vervolgd leiden nienke ledegang Leiden hééft al sinds 1993 een eigen lied. Al leen: niemand kent het. En dat is een aantal Leidenaren een doom in het oog. Vandaar dat Stichting De Zilveren Sleutel besloten heeft 'Lei den leeft', de lofzang op de stad en het 3 okto berfeest, dit jaar flink te promoten. Vanaf zater dag is bij iedere bakker in Leiden de cd 'Leiden leeft' té koop. Op de cd staan zes versies van het lied uitge voerd door de Christelijke Muziekvereniging Kunst en Genoegen, Toonkunstkoor Leiden, draaiorgel 'de Joker', het carillon van het stad huis en Volksensemble de Zilveren Sleutel. Alle Leidenaren kunnen thuis oefenen, om vervol gens in de week van 3 oktober het lied ten ge hore te brengen. Meezingen kan onder meer op 3 oktober tijdens de taptoe, op 4 oktober tijdens de Reveille en tijdens de grote optocht. Het lied is gecomponeerd door Ton Hettema. In 1993 deed hij mee aan de wedstrijd voor het componeren van 'Het Leidse Lied'. Met zijn 'Leiden leeft' won hij de prijsvraag. Helaas kreeg de Leidse bevolking nooit de kans zich het lied eigen te maken en raakte het in de ver getelheid. Met de uitgave van de cd hoopt de Zilveren Sleutel dat alsnog goed te maken. 'Leiden leeft, Leiden lacht, Leiden heeft op jou gewacht. Op de dag van 3 oktober. Singel, Ra penburg, Stadhuis, delen in het feestgedruis. Op de dag van 3 oktober', horen we in het refrein van het lied. Vrijdag moet het door de Burcht schallen. Dan wordt om 17.30 uur het eerste exemplaar van de cd in de Burcht overhandigd aan oud-burgemeester Goekoop. Deze feestelij ke gebeurtenis wordt opgeluisterd door ver schillende muziekgroepen. De nieuwe vide biedt een doorkijkje zuidvleugel van het RMO. naar delen van de verbouwde FOTO HIELCO KUIPERS

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 21