Iedereen heeft van God een rol gekregen'
God in de psychiatrie
Geloof Samenleving
11 SciEffrOLOGiE:
40A(15
Aartsbisschop Glazemaker
treedt komend vooijaar af
DONDERDAG 23 SEPTEMBER 1999
redactie aad rietveld, 0
VANDAAG
t\q Thecla had één van de eerste christelijke marte-
fcO laressen kunnen worden. Maar met hulp van bo-
SEP ven wist zij alle martelingen en pogingen tot
moord te weerstaan. Thecla stierf uiteindelijk op
hoge leeftijd, in vrijheid, als kluizenares. Het volk had na
melijk haar vrijlating geëist, omdat ze drie beproevingen
doorstond. Omdat ze weigerde te trouwen en maagd wilde
blijven werd ze eerst voor de leeuwen geworpen, maar die
raakten haar niet aan. De vlammen van de brandstapel
waarop zij vervolgens werd gezet, werden geblust door een
plensbui. En de slangen in de kuil, waar Thecla tot slot toe
werd veroordeeld, werden allen door de bliksem getroffen.
Genoeg bewijs dus dat deze vrouw, die door de apostel
Paulus zelf was gedoopt, een bijzondere band met God
moest hebben. Al werd in latere eeuwen menigmaal het
waarheidsgehalte van de legende in twijfel getrokken. Des
ondanks had ze tot 1969 haar eigen feestdag-op de heili
genkalender. 23 september.
Peter Scheele bij Sing In
katwijk EO-presentator Peter Scheele is vanavond te gast op
de Sing In van het CJV en de Jonge Kerk in Katwijk. De muziek
wordt er verzorgd door het CJV-koor Romans Twelve. Het the
ma van de bijeenkomst is: 'ben je als christen millenniumproof?
De Sing In wordt gehouden in het Maranatha-centrum en be
gint om acht uur.
Paus bevestigt Midden-Oosten reis
Vaticaanstad Paus Johannes Paulus II heeft bevestigd dat hij
volgend voorjaar zijn langverwachte reis naar het Midden-Oos
ten zal maken. Hij is al enkele malen uitgenodigd door de Israë
lische regering en de Palestijnse president Arafat. Naar ver
wachting zal de paus in maart de heilige plaatsen Bethlehem,
Nazareth en Jeruzalem bezoeken. Afgelopen zondag sprak hij
met koning Abdullah van Jordanië, die de paus vroeg ook zijn
land aan te doen. Het is de vraag of de wens van de paus om
Irak te bezoeken in vervulling zal gaan. Hij wil daar graag de
stad Ur in Mesopotamië bezoeken, waar de aartsvader Abra
ham is geboren. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië heb
ben tegen die reis geprotesteerd, omdat ze vrezen dat de Iraakse
leider Saddam Hussein er misbruik van zal maken. Ook al zou
de paus als hoofd van de ooms-Katholieke Kerk naar Irak reizen
en niet als staatshoofd, wat hij ook is, een ontmoeting met Sad
dam zal moeilijk te vermijden zijn.
Scientology klaagt over proces
En Franc
uheRelIgM
QUiSERA TOUJOUI
Marseille Leden van de Scientology Kerk demonstreren voor de
rechtbank in Marseille, waar zeven geloofsgenoten terecht
staan wegens oplichting. De beweging, die in Frankrijk niet als
kerk wordt erkend, heeft bij de VN-commissie voor de mensen
rechten een klacht ingediend over het proces. Ook vraagt de
kerk opheffing van het anti-sektenbureau van de Franse over
heid. Vorige week beschuldigde minister Guigou (justitie) de
Scientology Kerk ervan drieduizend kilo aan processtukken te
hebben verduisterd. Later moest zij toegeven, dat op de griffie
een fout was gemaakt en ambtenaren de stukken in de versnip-
peraar hadden gedaan. foto reuters
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE
KERK
Bedankt: voor Loenen aan de
Vecht, G. van Gogh te Ochten.
GEREFORMEERDE KERKEN
(VRIJGEMAAKT)
Beroepen: te Lutten. M O. ten
Brink, kandidaat uit Lunteren.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Rotterdam-Zuid,
W.J, Kareis te Hardinxveld-Gies-
sendam.
UNIE VAN BAPTISTEN GEMEEN
TEN
Beroepen: te Stadskanaal Zuid,
H. Nobbe te Leeuwarden, die dit
beroep heeft aangenomen.
Alphense dominee Baudet strijdt tegen abortusvoorstel
alphen aan den run
Je weet nooit hoe het leven van een mens eruit gaat zien,
en iedere mens heeft van God een rol gekregen. Dat is de
boodschap van de Alphense dominee G. Baudet (53) in
een open brief aan de ministers Borst (volksgezondheid)
en Korthals (justitie). De predikant ageert ermee tegen
het voorstel van het kabinet om abortus ook na de 24-ste
week van de zwangerschap toe te staan. Baudet is zelf
zwaar gehandicapt, maar vindt zijn leven zowel zinvol
als prettig.
onbeweeglijke en onbeweegba
re handen, met gebogen knieën
die niet gestrekt konden wor
den en met voetjes die achter
stevoren stonden. Een mooi
portret", aldus de dominee.
„Er lijkt mij nog wel een en
ander af te dingen op de voor
stellen die u gedaan hebt",
schrijft Baudet in zijn brief aan
de minsters. „Ik zal u een paar
vragen stellen. Wie bepaalt of
iemand kans heeft om te leven?
Wie kan met zekerheid zeggen
dat een ongeborene na de ge
boorte misschien maar 36 uur
zelfstandig zal leven? Wie
maakt uit wat geluk is en wie er
recht op heeft dat geluk ook te
ervaren?"
Baudet suggereert dat het
voorstel van de ministers wel
eens mede ingegeven zou kun
nen zijn doordat verzekeraars
in de toekomst baby's niet
meer willen verzekeren, als al
voor de geboorte hun handicap
vaststond. „Mijn verzekering
vergoedt alles", zegt Baudet.
„En zo hoort het ook." Maar
onlangs nam de dominee de
proef op de som. Hij meldde
zich bij een grote verzekerings
maatschappij. „En daar kon ik
geen polis afsluiten."
Baudet vindt dat ieder mens
dat geboren wordt recht heeft
op leven. „Iedereen heeft van
God een rol gekregen in dit le
ven, al is dat voor ons niet altijd
even zichtbaar. Het mysterie
annette lameuer
Baudet is fulltime dominee in
de Nederlandse Hervormde
Kerk, hij is vader en grootvader,
schreef twee boeken en talloze
artikelen en is gek op klassieke
muziek en schaken. „Zoals u
ziet vindt u in deze brief een
mens tegenover u die in alle
opzichten compleet en gelukkig
te noemen", schrijft de predi
kant in zijn open brief aan
Borst en Korthals, die is gepu
bliceerd in het opinieblad
'Woord en Dienst' van de Sa
men op Wegkerken en het
Kerkblad van de Ring Alphen
der Hervormde Kerk. Hij kreeg
talloze positieve reacties, zegt
Baudet.
Maar als het wetsvoorstel van
Borst en Korthals in 1945 al de
Tweede en Eerste Kamer was
gepasseerd was het misschien
nooit zover gekomen, schrijft
de predikant. „Dan was de kans
buitengewoon groot geweest
dat ik in december van dat jaar
niet geboren was, maar voor
die tijd al stilletjes was wegge
zogen. Dat zou toch, zeker in
het licht van het hierboven ge
schetste leven, doodzonde zijn
geweest?"
Baudet werd in december
1945 geboren. „Vrijwel zonder
schouders, met veel te korte ar
men die bijna niet konden bui
gen, met vergroeide en vrijwel
De Alphense dominee Baudet: in alle opzichten compleet en gelukkig.
ouders om een kind ter wereld
te brengen, dat maar 36 uur
zelfstandig leeft. Maar terwille
van het rouwproces, terwille
van het samen delen van het
verdriet en leed zou je dan juist
niet voor abortus moeten kie
zen. Juist als je samen die
moeilijke weg gaat, kun je later
je verhaal beter kwijt."
Volgens de Alphense domi
nee blijkt de zin van het lijden
Gods is daarvoor de groot en te
onbekend. Maar dat betekent
niet, dat wij maar op Gods stoel
moeten gaan zitten." Het voort
schrijdende hedonisme en indi
vidualisme lopen als een rode
draad door de laatste decennia,
meent Baudet. „Als ik het maar
goed heb, als ik maar geen zor
gen en pijn heb. We zijn de zin
van het lijden vergeten. Natuur
lijk is het vreselijk moeilijk voor
altijd pas achteraf. „Later zie je
dat het lijden ook iets geeft: een
dieper begrip voor wat anderen
beweegt, een grotere liefde voor
verhalen en problemen van an
deren, een verdieping van het
leven. En zonder mensen met
compassie krijg je een koude
kille samenleving."
Niet iedereen zal het met
hem eens zijn, beseft Baudet.
„Maar ook dan blijft het argu
ment van kracht, dat nie n
het recht heeft over andei |e
leven, in dit geval dat va;
baby, te oordelen. Ik wi y
dat toekomstige medem |e,
van mij de kans tot levei Sl
nomen wordt." Hij haalVi
Joodse uitspraak aan:
verboden een kind niet ge e-ir
te laten worden, want wit M(
heb je daarmee de wert fot
Messias ontnomen."
utrecht anp
Oranje-Nassau.
Glazemaker staat niet bekend
als een scherpslijper. Hij weet
zichzelf en zijn kerkgenoot
schap te relativeren. Tien jaar
geleden, voordat de discussie
over de vrouw in het ambt be
gon, zei hij: „Laat de vrouw
maar binnenkomen." Onlangs
wijdde hij Grete Verhey tot eer
ste vrouwelijke priester in de
Oud-Katholieke Kerk.
Tijdens het bezoek van de oe
cumenisch patriarch Bartholo-
meos I in 1994 aan Nederland,
stelde Glazemaker de priester
wijding voor vrouwen aan de
orde. De patriarch ging er niet
op in. Wel besloten zij tot een
dialoog tussen de Oosters-Or-
thodoxe en de Oud-Katholieke
Kerk.
De Oud-Katholieke Kerk in
Nederland ontstond in 1723,
toen het kapittel van Utrecht
zonder toestemming van Rome
Cornelis Steenoven tot bis
schop benoemde. Na de afkon
diging van het dogma van de
pauselijke onfeilbaarheid in
1870 zochten katholieke af
scheidingsbewegingen uit ver
schillende landen contact met
de Unie van Utrecht.
BOEKBESPREKING
De oud-katholieke aartsbis
schop van Utrecht, A. Glazema
ker, treedt op 12 februari 2000
af. Hij acht de tijd gekomen
voor een aflossing van de
wacht. Glazemaker (68) prijst
zichzelf gelukkig dat er niets is
dat hem tot aftreden dwingt en
dat het een weloverwogen keu
ze is. Als volgend jaar de zetel
van Utrecht vacant komt, is het
achttien jaar geleden dat Glaze
maker tot opvolger van aarts
bisschop M. Kok werd gekozen.
Sinds zijn benoeming tot
aartsbisschop van Utrecht is
Glazemaker ook voorzitter van
de internationale bisschoppen
conferentie van de Unie van
Utrecht. Daarin zijn de Oud-
Katholieke Kerken (OKK) uit de
hele wereld verenigd. De Ne
derlandse OKK telt ongeveer
8000 leden in 26 parochies.
Glazemaker was pastoor in
Leiden, IJmuiden en Arnhem
voordat hij in 1980 bisschop
van Deventer werd. In 1989 ver
leende de Christelijke Theologi
sche Academie in Warschau
hem een eredoctoraat. Sinds
1993 is hij ridder in de orde van
De boekjes, van het Katholiek
Studiecentrum voor Geestelij
ke Volksgezondheid (KSGV) uit
Nijmegen ogen toegankelijk.
Ook de titels spreken tot de
verbeelding van levensbe
schouwelijk geïnteresseerden:
'Nederland als religieuze
proeftuin', en 'Psychiatrie en
religie, een bijna verloren di
mensie'. Het zijn onderwerpen
waar genoeg stof in zit om een
reeks deskundigen aan de
praat te houden. En dat doet
het KSGV. Het kleine formaat
en het geringe aantal bladzij
den per boekje (rond de hon
derd), nemen helaas niet weg
dat het soms saai wordt en no
deloos ingewikkeld. Maar door
de bank genomen zijn het ver
helderende boekjes.
Neem als voorbeeld de uitgave
'Psychiatrie en Religie'. In 112
bladzijden komen vijf psychia
ters aan het woord, vier theolo
gen, een arts-onderzoeker en
een statistica-gerontologe. De
bindende factor is een op 12
december 1997 gehouden con
gres in Ede. Het boek is een
bundeling van alle lezingen
van die dag.
Het telkens
terugkerende
dilemma in
vrijwel alle
bijdragen is
de paradoxa
le houding
van de psy
chiatrie te
genover reli
gie. „Aan de
ene kant",
schets hoog
leraar gods
dienstpsy
chologie J.
Corveïeyn,
„móet de
psychiatrie
zich inlaten
met de religi
euze aspecten en de zinge
vingsfacetten van het mense
lijk gedrag en zelfbeleven. Zij
moet zich immers bezighou
den met het meest intieme van
de mens, en psychische ziekte
is toch de verstoring van het
mens-zijn. Aan de andere kant
moeten psychiater en psycho
therapeut in hun benadering
van de individuele patiënt een
voldoende gereserveerde en
niet-interventio-
nistische attitu
de handhaven."
Over een term
alsniet-inter-
ventionistische
attitude' breek je
je tong, maar
Corveïeyn raakt
wel de kem. Psy
chische aandoe
ningen hebben
te maken met
het 'zelfbeleven',
dat weer in ster
ke mate wordt
bepaald door re
laties met ande
ren. Eén van die
anderen is God.
Zelfs in onze ge
seculariseerde samenleving is
God vaak één van de belang
rijkste relaties.
Psychiater en theoloog P.Ver-
hagen onderscheidt drie soor
ten relaties met God. In de eer
ste is God almachtig en de
mens onmachtig en passief.
Mensen zijn bedorven, overge
leverd aan hun corrupte staat
en geneigd tot alle kwaad. Al
leen God kan herstel geven, als
Hij dat wil. In het tweede t
relatie gaan God en mens
contract aan over rechten
plichten. Mensen probere
dit model die verplichting (o<
na te komen. Als dat niet 1 >et
er maar één uitweg, en da xij
straf. Maar omdat het ein
geen genoegdoening kan
ven aan het oneindige, m
God zelf in actie komen e
mens worden in Jezus Ch
tus. Het derde relatietype
meer persoonlijk: de liefd 1
latie. „Wij verdienen God:
de niet. Hij schenkt zijn lii
En wij hebben God niet z<
lief, omdat we er dan g
afkomen, maar om wie H
I
Vooral de eerste twee moi
leveren vaak psychische p
blemen op, zeggen psychi
ters. Religie, of misschien
ten we zeggen 'God', wori
verondersteld de menselij
psyche diepgaand te beïn
den én te overstijgen. Zot B
psychiaters als theologen
ven mensen. Ze kunnen
die positie niet meer dan
lyseren hoe de mens met
dienst omgaat.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met vrijdag.
Finland:
Zonnige perioden,maar in het
zuiden wat meer wolken en af en
toe regen. Middagtemperatuur
van 17 graden in het zuiden tot
9 in het noorden. In de nacht
kans op vorst.
Noorwegen:
In het zuiden en midden bewolkt
en van tijd tot tijd regen. In het
noorden meest droog en perio
den met zon. Maxima van 12
graden in het noorden tot 18 in
het zuidoosten.
Zweden:
In het zuiden bewolkt en van tijd
tot tijd regen. In het midden ook
kans op regen. In het noorden
meest droog en geregeld zon.
Maxima van 10 graden in het
noorden tot 19 in het zuiden. In
het noorden kans op vorst.
Denemarken:
Bewolkt en perioden met regen.
Tussendoor ook wat zon en in de
nanacht en ochtend kans op
mist. Middagtemperatuur onge
veer 19 graden.
Engeland, Schotland, Wales en
Ierland:
Wisselend bewolkt en .enkele re
gen- of onweersbuien. Soms ook
zon. Middagtemperatuur tussen
15 en 20 graden.
België en Luxemburg:
Wolkenvelden en af en toe regen.
Vooral in het westen ook soms
zon. Middagtemperatuur 21 gra
den.
Noord- en Midden-Frankrijk:
In het westen geregeld zon, maar
ook een bui. Elders meer wolken
en af en toe regen of motregen.
Maxima van 19 graden in het
westen tot 24 in het oosten.
Portugal:
Wolkenvelden en enkele buien.
In het zuiden en zuidoosten
meer zon en droger. Middagtem
peratuur tussen 20 en 25 gra
den.
Madeira:
Enkele wolkenvelden en kans op
een bui. In het zuiden meer zon.
Maxima rond 25 graden.
Spanje:
In het noordwesten en noorden
wolkenvelden en soms regen. In
het midden, zuiden en oosten
van Spanje redelijk zonnig en
kleine kans op een bui. Maxima
uiteenlopend van 22 graden in
Galicie tot 30 in het zuiden en
zuidoosten.
Canarische Eilanden:
Zonnig, maar aan de noordkant
van de eilanden ook enkele wol
kenvelden en kans op een bui.
Maxima ongeveer 28 graden.
Marokko:
Westkust: op het strand enkele
wolkenvelden, maar verder over
al ook flink wat zon. Kleine kans
op een bui. Middagtemperatuur
24 tot 29 graden.
Tunesië:
Overwegend zonnig en maxima
tussen 28 en 35 graden.
Zuid-Frankrijk:
Wolkenvelden en af en toe regen.
In het zuidoosten en oosten ook
zon. Maxima van 25 graden
langs de westkust tot ongeveer
31 in het zuidoosten.
Mallorca en Ibiza:
Droog en flink wat zon. Maxima
rond 28 graden.
Italië:
Flinke zonnige perioden, maar in
het noordwesten enkele wolken
velden. Droog. Maxima tussen
28 en 33 graden.
Corsica en Sardinië:
Droog en flink wat zon. Maxima
rond 30 graden.
Malta:
Vrij zonnig. Maxima rond 30 gra
den.
Griekenland en Kreta:
Vrij zonnig en droog. Maxima
tussen 26 en 30 graden.
Turkije en Cyprus:
Vrij zonnig en droog. Maxima
tussen 25 en 30 graden.
Duitsland:
Wolkenvelden en af en toe regen
of motregen. Soms ook opklarin
gen en vooral in het noorden in
de nacht en ochtend kans op
mist. Maxima van 20 graden in
het noorden tot 25 in het zuiden.
Zwitserland:
In het westen wolkenvelden en
af en toe wat regen. Elders meest
droog en geregeld zon. Maxima
tussen 20 en 25 graden.
Oostenrijk:
Zonnige perioden en droog.
Maxima rond 25 graden.
Polen:
Wolkenvelden en af en toe regen
of motregen. In het zuiden de
meeste kans op zon. Maxima tus
sen 20 en 25 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Perioden met zon, maar ook kans
op een bui. Middagtemperatuur
rond 25 graden.
Hongarije:
Droog en flink wat zon. Middag
temperatuur rond 26 graden.
VRIJDAG 24 SEPTEMBER 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 07.29 Zon onder 19.34
Maan op 19.35 Maan onder05.48
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 03.46 11.08 03.19 10.41
Laag 11.54 00.00 11.35 «23.41
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
bewolkt
onweer
W warmtefront
regen
sneeuw
y koufront
aÜ
opklaringen
Jjfe.
hagel
lagedruk
mist
windrichting
hogedruk
zonnig
19
temperatuur
luchtdruk in
1000 hecto pascal
kantoor
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
abonneeservice
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/ vr. 18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071 -512
directie
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
hoofdredactie
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
redactie
F. Blok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin-en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
telefax
Advertenties 071 - 5323 508
Familieberichten: 023- 5317 33
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie 071- 5315 921
advertenties
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot
5356 230
rubrieksadvertentie
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot
071- 5143 545
abonnementen
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging ven )ej
het automatisch afschrijven van het
abonnements- geld, ontvangen 1,-
betaling.
VERZENDING PER POST h
Voor abonnementen die per post (bid j(
worden verzonden geldt een toeslagr
in portokosten per verschijndag.
Ve
leidsch dagblad op casse1
n die moeilijk lezen, sk je(
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een same
n het regionale nieuws uit het li 'OJ
Dagblad op geluidscassette beschS
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur,
K
N H U I
Stockholm
Warschau
Wenen
Zurich
Bangkok
Buenos Aires onbewolkt no 6
Casablanca onbewolkt
Johannesburg hallbew.
15 11 0.0
20 11 0.0
21 10 00
32 24 0.1
21 13 0.0
24 18 0.0
22 12 9.0
Los Angeles zwaar bew.
New Orleans onbewolkt
New York onbewolkt
onbewolkt
licht bew.
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
22 19 0.5
23 17 0.0
13 11 0.1
31 21 0.0
20 18 16.0
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderc (j|
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
