'Noordzee zonder ingrijpen
over enkele jaren leeggevist'
Erasmus leidt op tot 'konmaster'
orte wilde actie bij
lading op Schiphol
Economie
Cybershow in Frankfurt
'Studenten te laks met opzetten eigen bedrijf
FNV wil nieuwe afspraak
boren naar Waddengas
Maxis en A&P-supermarkten in de etalage FNV kader: looneisen hoger
I )uitse magneetzweefbaan over één spoor
VRIJDAG 17 SEPTEMBER 1999
>riaheipe De tijd voor de kalebas is weer aangebroken. In het
JJoord-Brabantse Mariaheide heeft een verkoper nog een impo-
M lerende voorraad in vele kleuren en maten.
FOTO ANP JACOB MELISSEN
rl (lanten groenteboer naar supermarkt
haag De groenteboer verliest steeds meer terrein aan de
upermarkt. Volgens het Productschap Tuinbouw kopen nu 72
rocent van de Nederlanders hun verse groente en fruit bij de
uper. Drie jaar geleden was dat nog 67 procent. De marktkoop-
j? eden met groente vergaat het nog redelijk. Zij verloren in drie
iar een procent marktaandeel. De uitgaven voor verse groen-
1 en fruit stegen de afgelopen drie jaar, vooral door de hogere
rijs. Een Nederlands huishouden gaf in het eerste halfjaar bij-
300 gulden uit tegen 273 gulden in 1996.
'o ichorsing vergunning fabriekswinkel
haag/lelystad Minister Pronk (VROM) heeft de komst van
'ej en 'fabriekswinkel' naar Lelystad voorlopig geblokkeerd. De
^ergunning die de gemeente had verstrekt voor de benodigde
ondverkoop is geschorst tot 1 maart 2000. Pronk vindt dat Le-
stad zich niet aan de procedures heeft gehouden. De gemeen-
heeft geen bestemmingsplan gemaakt voor het gebied waar
winkel zou komen. Ook is de vestiging strijdig met de wet.
gemeente legt zich voorlopig bij de schorsing neer. Pronk
elt zeer strenge eisen aan de vestiging van fabriekswinkels of
igeheten factory outlet centers. Het gaat om winkelcentra op
edrijventerreinen waar fabrikanten hun producten recht
reeks aan de consument verkopen tegen lage prijzen.
pi amenwerking van telecomgiganten
inden Het Britse telecombedrijf British Telecom heeft samen
et zijn Amerikaanse concurrent AT&T een strategisch ver-
ind gesloten voor de mobiele telefonie. Dat moet ertoe leiden
it over de gehele wereld mobiele telecomdiensten worden
J/. ngeboden. BT, dat samen met NS eigenaar is van Telfort,
'"•ft samen met AT&T in 17 landen zo'n 41 miljoen klanten. Ze
met de samenwerking de concurrentie een stap voor. Het
itse Vodafone AirTouch, 's werelds grootste mobiele telecom-
idrijf en moederonderneming van Libertel, voert gesprekken
it het Amerikaanse Bell Atlantic.
iCties dreigen bij waterschappen
haag» Zowel leden van de CFO als die van Abvakabo willen
ie voeren bij de waterschappen voor een 36-urige werkweek,
vakbonden bereikten eerder een principeakkoord met de
rkgevers, verenigd in de Unie van Waterschappen. Daarin
'S01 inden geen afspraken over de 36-urige werkweek. Nadat eer-
n de CFO-leden het 'akkoord' hadden verworpen, volgden
teren de leden van Abvakabo. De achterban eist dat de werk
ers alsnog akkoord gaan met de 36-urige werkweek. Intus-
i gaan de bonden een landelijke manifestatie voorbereiden,
waterschappen tellen ruim 8.700 werknemers.
akbonden wijzen plan Gasunie af
iingen De vakbondsleden van FNV, CNV en VHP vinden
sociaal plan dat Gasunie heeft voorgelegd onvoldoende. De
en van FNV Bondgenoten wezen het plan gisteravond af.
der stemden de achterbannen van CNV Bedrijvenbond en
VHP al tegen. Door de tegenstand loopt de reorganisatie van
sunie vertraging op. De ondernemingsraad moet nog advise-
lover de plannen van Gasunie, maar heeft gezegd dat pas te
c en als er een sociaal plan is. Gasunie wil het personeelsbe-
nd met 200 banen terugbrengen naar 1,400. Dinsdag praten
bonden weer met Gasunie.
Itimatum over bewaking bij Philips
iqvenFNV Bondgenoten heeft Philips tot woensdag de tijd
jeven alsnog bakzeil te halen in het conflict rond de tachtig
makers van vier Eindhovense complexen. Als het concern
t bereid is het overleg daarover met de bonden te herope-
i, volgen acties, aldus FNV-bestuurder J. Cuperus. Hij sluit
irbij niets uit. De bewakers hebben gisteravond op een actie-
gadering een eerder voorstel van Philips unaniem van tafel
eegd. Het concern wil de bewaking van de betrokken com-
xen overdoen aan Randon Beveiliging. FNV Bondgenoten
ift becijferd dat de bewakers daardoor ongeveer 25 procent
oon achteruitgaan.
de afdeling Vliegtuigbela-
van Schiphol heeft een
staking gisteren enkele
voor overlast gezorgd.
100 van de 2.200 perso-
leden verzetten zich tegen
lannen van KLM om de
wijze en de roosters bij de
ling te veranderen.
M zegde de stakers toe
met de bonden te gaan
n. De gesprekken richten
vooral op de voorwaarden
Beroepsvissers in binnenwater krijgen meer mogelijkheden
De Noordzee dreigt in enkele jaren te worden leeggevist.
Tal van commerciële vissoorten zitten op dit ogenblik
zelfs onder de kritieke grens. Zonder drastische ingrepen
is in de toekomst een rendabele visvangst niet meer mo
gelijk. Het visserijbeleid van de Europese Unie is uitgelo
pen op een faliekante mislukking. Het primaire doel, een
duurzame exploitatie van de visbestanden, is verder weg
dan ooit.
stationeerde Shotton maakte
korte metten met het Europese
visserijbeleid. Het idee dat vis
serij moet zorgen voor voeding,
werk, welvaart en sociale stabi
liteit is op dit moment niet
meer dan een abstracte theorie.
„De zee is niet de broodtrom
mel van de wereld. De arme
landen kunnen de vis domweg
niet betalen. Het is een luxe
voedsel voor de rijken."
De Amerikaanse hoogleraar
Jon Sutinen deelde de kritiek.
De visserijeconoom, verbonden
aan de Universiteit van Rhode
Island acht een fundamentele
Die sombere geluiden klonken
op het Nationaal Visserij Forum
in Urk. Visserijdeskundige Ross
Shotton van de FAO, de Voed
sel- en Landbouworganisatie
van de Verenigde Naties, toon
de zich gisteren zeer pessimis
tisch over de situatie in de
Noordzee. Vooral de kabeljauw
bevindt zich in gevaarlijk viswa
ter. „Die kan binnen enkele ja
ren zijn opgevist. Maar ook
voor veel andere soorten ziet
het er op de Noordzee slecht
uit." De bij de FAO in Rome ge
wijziging noodzakelijk. Staats
secretaris Faber van visserij be
aamde dat de EU niet heeft
kunnen voorkomen dat een
aantal commerciële visbestan
den de afgelopen tien jaar een
historisch laag niveau heeft be
reikt. En andere bestanden be
vinden zich dicht bij zo'n ni
veau". Niettemin roemde zij de
verdiensten van het Nederland
se beleid: het heeft gezorgd
voor continuïteit en stabiliteit
in de hele sector, oordeelde zij.
De staatssecretaris stuurde
gisteren een beleidsbesluit naar
de Kamer waarin staat dat be
roepsvissers in het binnenwater
ook andere vissoorten dan pa
ling mogen vangen. Daarvoor
zijn wel afspraken met sportvis
sers noodzakelijk. Als zij er bin
nen twee jaar niet uitkomen,
moet er arbitrage komen. De
Kamer had Faber in maart al
om die mogelijkheid gevraagd
omdat er onenigheid wordt ver
wacht. Sportvissers hebben in
het verleden soms forse bedra
gen betaald aan het beroep om
hun rechten op wit- en roofvis
af te kopen.
Binnenvissers zijn nu bijna
geheel afhankelijk van visrecht
op aal terwijl de palingstand
langzaam maar zeker achteruit
gaat. De vissoort is opgenomen
in de categorie 'gevoelig' van de
beschermende Rode Lijst van
Zoetwatervissen.
Faber komt de beroepsvissers
ook met andere maatregelen te
gemoet. Ze wil de pakkans van
visstropers verhogen. Ook komt
er actie tegen hengelaars die
hun vis verkopen in overleg
met de landelijke sportvisserij-
organisaties. De staatssecretaris
onderneemt geen actie tegen
aalscholvers. Als de visetende
vogels binnen beschermde na
tuurgebieden blijven, is er niets
aan de hand. „In andere gebie
den kan dat anders liggen".
Frankfurt De bezoekers van de 58ste internationale autotentoonstelling IAA in Frankfurt, die gisteren is begonnen kunnen onder meer op de
stand van Bosch driedimensionale video's bekijken in speciale kunststof 'cyberhelmen'. Meer dan 1.200 exposanten uit 44 landen stellen er
tot en met volgende week zondag hun nieuwe producten tentoon. Meer nieuws over de IAA op de pagina Weg en Wiel.
FOTO AP AXEL SEIDEMANN
Ybema wil naar 50.000 starters per jaar
den haag anp
Jaarlijks 50.000 nieuwe onder
nemers die het aandurven een
eigen bedrijfje te starten. Dat is
het doel dat staatssecretaris
Ybema van economische zaken
zich heeft gesteld. Hij komt met
voorstellen om de hobbels weg
te nemen die jonge starters nu
tegenkomen als ze een bedrijf
willen beginnen.
Zo worden de administratie
ve lasten voor starters terugge
bracht. Er komt op drie plaat
sen in Nederland bij wijze van
proef een bedrijvenloket, waar
ondernemers met al hun vra
gen terechtkunnen. En eerder
werd al bekend dat een deel
van de Vestigingswet wordt in
getrokken. Startende onderne
mers zijn hierdoor niet langer
verplicht om een vestigingsdi
ploma te hebben. Uit onder
zoek is volgens Ybema gebleken
dat deze laatste maatregel al
leen al 1.600 startende onder
nemers extra oplevert.
Ybema constateerde gisteren
dat het bij te weinig Nederlan
ders opkomt om een bedrijf te
beginnen. Ze zijn eerder ge
neigd na te denken over het be
drijf waar ze in dienst willen
treden. Dat moet veranderen,
vindt de staatssecretaris. Hij wil
dat het ondernemerschap snel
ler als alternatief wordt gezien
voor het werknemerschap.
Slechts zeven procent van de
Nederlandse studenten besluit
drie jaar na zijn studie om een
eigen bedrijf op te zetten. Dat is
veel minder dan in andere lan
den. In Europa ligt het gemid
delde op tien procent en in de
VS zelfs op negentien procent.
Daarom moet er volgens Ybe
ma in het onderwijs meer aan
dacht komen voor het starten
van een bedrijf.
Naam: Stan Valckx
Leeftijd: 35
Beroep: profvoetballer bij PSV
Eindhoven
Burgerlijke stand: gehuwd
Kinderen: één
Auto: Mercedes C-klasse
Hobby: motorrijden
Voetballer Stan Valckx is inmid
dels een van de oudgedienden
in de Nederlandse competitie.
Al hangt zijn loopbaan nu aan
een zijden draadje, op advies
van de medische staf van PSV
(clubarts Van den Hoogen-
band) moet hij vanwege een ka
potte linkerknie zijn voetbal
schoenen aan de wilgen han
gen. Hij begon zijn profcarrière
ooit bij VW in Venlo en heeft er
inmiddels zo'n negen seizoe
nen bij PSV uit Eindhoven op
zitten met tussendoor een uit
stapje naar Lissabon. Als inter
national ging hij mee naar het
Wereldkampioenschap in de
Verenigde Staten waar hij spits
Romario bewaakte in het duel
Brazilië-Nederland.
Sinds een jaar of tien is
Valckx ook motorduivel, ten
minste in zijn vrije tijd én bij
mooi weer. Zijn laatste grote
aankoop is dan ook een Harley
Davidson. „Ik heb in die tien
jaar alle merken al gereden en
altijd een Harley in mijn achter
hoofd gehad. Ik denk dat je als
motorrijder uiteindelijk bij dat
merk uit komt."
Echt hard gaat Valckx niet op
zijn machine. „Ik heb ook ooit
een echt snelheidsmonster ge
had", zegt de prof. „Na een
klein tikkie gas zat ik al boven
de 100 kilometer. Ik heb hem
maar snel weer in de stalling
gezet. De motor heb ik vooral
voor rustige ritjes op zonnige
dagen. Dan rijd ik met wat
vrienden door de Kempen. En
zo af en toe rijd ik er ook mee
naar de training. Maar nu
wordt het weer herfst. En dan
berg ik hem op tot het volgende
voorjaar."
De beste aankoop die Valckx
ooit heeft gedaan is zijn huis in
Valkenswaard. „We waren al
heel lang op zoek naar een wo
ning in deze plaats", zegt de
voetballer. „We woonden in
een appartement en kregen een
FOTO GPD ROLAND DE BRUIN
kind waardoor we wat groters
wilden. Dat was erg moeilijk.
We hebben zelfs even overwo
gen om naar België te trekken.
Maar ineens liepen we tegen
ons huidige huis aan."
Valkenswaard heeft volgens
Valckx vele geneugten. „Ten
eerste komt mijn vrouw hier
vandaan en kom ik er ook al
een jaar of vijftien. Maar daar
naast ligt het vlak bij mooie
bossen, België en Eindhoven.
Voor mij ligt het dus heel cen
traal. Het huis zelf ligt tegen
een meertje aan en wordt aan
de voor- en de achterkant om
geven door bossen."
De slechtste aankoop was
voor zijn kind, een badje. „Ik
kreeg dat ding niet met mijn
mond opgeblazen", zegt
Valckx. „Mijn wangen stonden
op ploffen. Ik moest daarom
een pomp gaan kopen. Maar de
volgende ochtend was de lucht
er alweer uit, lek. Ik heb de hele
zomer iedere dag staan pom
pen. Volgend jaar koop ik een
nieuwe."
Als tip geeft Valckx het beleg
gen mee. Zeker voor voetballers
die na afloop van hun carrière
nog willen genieten van hun
centen. Zelf belegt hij al een
aantal jaren. Hij zoekt altijd een
aantal goede aandelen uit voor
rendementen op de lange ter
mijn. Met een klein deel van de
centen speculeert hij onder
meer met opties. Maar zijn be
leggingen zijn vooral bedoeld
om minder belasting te betalen.
„Als je te veel spaargeld op de
bank hebt, betaal je belasting
over de rente. Beleggingen zijn
nog steeds belastingvrij", aldus
Valckx.
den haag anp
De FNV wil dat er een nieuw
moratorium (akkoord tussen
staat en olieconcerns) komt
voor het boren naar gas in de
Waddenzee. De komende vier
tot vijf jaar moet worden afge
zien van het recht op boren om
de effecten van gaswinning op
bodemdaling te onderzoeken.
Als compensatie zou de over
heid actiever moeten worden
om de oliemaatschappijen te
helpen de marginale gasvelden
op zee te exploiteren.
Vakbondbestuurder M.
Neesen denkt dan aan een snel
lere vergunningverlening. Nu
wachten volgens hem maat-
schappijen al 21 maanden op
een vergunning. Dat wachten
kost de bedrijven miljoenen
guldens. Hij wil ook dat de
overheid via Energie Beheer
Nederland (EBN) gaat deelne
men in de exploitatie van de
marginale gasvelden op zee.
In het vorig moratorium had
den de oliemaatschappijen be
loofd tijdelijk af te zien van
nieuwe activiteiten op het Wad.
De NAM wil'nu proefboringen
doen om aan te tonen dat het
gas er ook echt zit. Daarna wil
de maatschappij het gas vanaf
het vasteland winnen. De mi
lieubeweging maakt ernstige
bezwaren. Het kabinet moet
nog een beslissing nemen maar
een Kamermeerderheid is tegen
boringen.
Laurus - Super De Boer en Edah - zijn geïnteresseerd
waaronder de wijzigingen wor
den doorgevoerd. Volgens vak
bond De Unie erkent KLM de
onderbezetting en hoge werk
druk. „Op een aantal plaatsen
zullen er dan ook mensen bij
komen, zo heeft KLM toege
zegd", aldus een woordvoerder.
Door de werkonderbreking
werden vliegtuigen niet volledig
gelost en geladen, wat leidde
tot problemen bij de afhande
ling van vluchten. Een aantal
toestellen moest zelfs zonder
bagage vertrekken.
baarn anp
Supermarktketen A&P krijgt een nieuwe ei
genaar. Het Duitse concern Tengelmann,
de huidige moeder, wil de voormalige Her
mans-winkels verkopen. Naar kopers wordt
nog gezocht, maar Laurus (Super de Boer,
Edah) heeft al laten weten geïnteresseerd te
zijn. Tengelmann is in Nederland eigenaar
van de 125 A&P-supermarkten en zes
Maxiswinkels, die onlangs zijn omgedoopt
tot A&P-hypermarkt. De Nederlandse koe
pel heet nog steeds Hermans Groep, hoe
wel die naam niet meer voor de winkels
wordt gebruikt. Volgens directeur W. Pijper
van de Hermans Groep wil Tengelmann
zich concentreren op de prijsvechters on
der de supermarkten, terwijl A&P een su
permarkt met gemiddelde prijzen is. De be
langrijkste prijsvechters in Nederland zijn
nu merendeels Duits: Aldi en Lidl. Vroeger
had de Hermans Groep wel een keten van
lageprijzenwinkels onder de naam Prijs-
slag, maar de ruim dertig vestigingen zijn
twee jaar geleden verkocht aan de Basis-
markt (onderdeel van Laurus). Een ander
probleem voor de Duitsers is het markt
aandeel van 3,5 procent in Nederland dat
nauwelijks nog is uit te breiden.
Marktleider Ahold zegt de ontwikkelin
gen nauwgezet te volgen, maar heeft zelf
geen grote ambities om in Nederland uit te
breiden. Ahold heeft al diverse malen ge
steld dat het vooral wil groeien in de VS en
landen in Zuid-Europa.
Heel duidelijk is Dirk van den Broek (Di-
gros, Bas van der Heijden). „Geen belang
stelling", zegt D. van den Broek jr. gedeci
deerd. Hij denkt dat Tengelmann in Neder
land te hoog heeft gegrepen.
De supermarkten van A&P hebben een
omzet van 1,7 miljard gulden. Over het re
sultaat heeft familiebedrijf Tengelmann
zich nooit uitgelaten, maar het is volgens
Pijper wel positief. De verkoop moet voor
het einde van het jaar zijn afgerond. Voor
het personeel zou de transactie geen gevol
gen hebben.
utrecht anp
De kaderleden van FNV Bond
genoten vinden de looneis van
0,5 tot 1 procent bovenop de
inflatie te laag. Volgens voorzit
ter H. Krul is bij de ledenraad
plegingen van de afgelopen we
ken duidelijk geworden dat het
kader aanstuurt op een hogere
looneis dan het bestuur had
voorgesteld. Maandag maakt de
vakcentrale FNV haar definitie
ve looneis bekend. De hoogte
zal voor een belangrijk deel
worden bepaald door het infla
tiecijfer waarmee het kabinet in
de miljoenennota rekening
houdt. Lange tijd gold een in
flatiepercentage van 1,5 als
richtlijn, maar de afgelopen
maand is de inflatie opgelopen.
De kans is groot dat het uitein
delijke inflatiecijfer hoger uit
pakt dan 1,5 procent en waar
schijnlijk de 2 procent zal pas
seren. De hardere opstelling
van de leden komt ook door de
berichten dat topmensen in be
drijven er in 1998 zo'n acht pro
cent op vooruit gingen, terwijl
de gewone werknemer met
minder dan drie procent ge
noegen moest nemen.
roen licht voor omstreden project Transrapid
27. X
|ü)n dpa/rtr/anp
.omstreden magneetzweefbaan tus-
1b i de Duitse steden Hamburg en Ber-
i komt er, maar de supersnelle verbin-
ag krijgt slechts één spoor in plaats
- 1 een dubbelspoor om kosten te be-
h. ^en. Dat heeft de Duitse minister van
12; keer, Franz Miintefering, gisteravond
J2; klaard in het parlement.
J3 )ver het project, de Transrapid, is ja-
T 1 getwist. De kostenramingen gingen
omhoog. De regeringspartijen
P en Groenen kwamen bij de coalitie-
iprekingen in het afgelopen najaar
overeen de verbinding te bouwen, maar
de overheidsbijdrage aan de financiering
beperkt te houden tot 6,9 miljard gul
den.
Volgens Müntefering maakt de keus
voor een enkel spoor het voor het bouw-
consortium en de Duitse spoorwegen
mogelijk de bijdragen te leveren die no
dig zijn om het project uit te voeren. Het
consortium bestaat uit de bedrijven Sie
mens, Adtranz en Thyssen.
Aanvankelijk leek een enkel spoor on
haalbaar omdat er minder treinen zou
den kunnen rijden en het rendement
twijfelachtig zou worden. Volgens Mün
tefering kunnen treinen straks in tegen-
stelde richtingen rijden omdat er wel de
len met een dubbelspoor komen.
De treinen krijgen snelheden tot 400
kilometer per uur. Minister Müntefering
verwacht dat ze in 2006 of 2007 gaan rij
den. Nu in Duitsland de kogel door de
kerk is, lijkt er ook perspectief voor de
aanleg van magneetzweefbanen in Ne
derland. Een consortium van Siemens,
ABN Amro, HBG en Ballast Nedam pre
senteerde in juni plannen om in de
Randstad een cirkelvormige baan aan te
leggen met een aftakking naar Gronin
gen.
In Eindhoven leerstoel voor 'het pientere pookje
rotterdam-eindhoven anp
De Erasmus Universiteit Rotter
dam gaat managers opleiden
voor de Konmar. Twintig werk
nemers van de supermarktke
ten begonnen gisteren met een
sterk op de praktijk gerichte
cursus van een jaar aan de zo
geheten Konmar University.
Staatssecretaris Ybema van
economische zaken zei in het
eerste college dat met de ver
bintenis wordt vooruitgelopen
op kabinetsplannen waarin de
opleidingsverantwoordelijkheid
bij de onderneming wordt ge
legd.
De Erasmus Universiteit
denkt wijzer te worden van de
ze commerciële activiteit, waar
voor een aantal bv*s is opge
richt. „Het is de eerste keer dat
we in zee gaan met een super
marktketen, maar het had ook
een bank of een accountants
kantoor kunnen zijn", zegt
prof. dr. P. Akkermans. Het hin
dert hem niet dat de super
markt de opleiding aanduidt
met university.
„Het bedrijf mag dat. Die titel is
niet beschermd, maar je moet
niet denken dat het een univer
siteit in onze zin is." Afgestu
deerden kunnen zich 'konmas
ter' noemen.
De Technische Universiteit
Eindhoven krijgt een leerstoel
die zich gaat bezighouden met
Continu Variabele Transmissies
(CVT). De leerstoel is vernoemd
naar dr. Hub van Doorne, een
van de grondleggers van DAF
en uitvinder van de variomatic,
beter bekend als het 'pientere
pookje'.
Van Doorne voorzag als eer
ste een personenauto van een
CVT die werkte met behulp van
een riem. Hij legde ook de
grondslag voor de huidige me
talen CVT-band die door Van
Doorne's Transmissie in Til
burg wordt geproduceerd en
waarvoor wereldwijd steeds
meer belangstelling bestaat. De
leerstoel is een uitbreiding bin
nen het vakgebied aandrijf- en
tribotechniek.
De familie van Doorne heeft de
leerstoel mogelijk gemaakt door
een financiële bijdrage.
