Opnieuw doden bij
explosie in Rusland
Vredesproces Baskenland nog nauwelijks op gang
Buitenland
Efe
'Belgische gifkippen zijn nooit
gevaarlijk geweest voor mensen'
Dieptepunt relatie Australië/Indonesië
Floyd is geen orkaan meer
Algerijnen
massaal voor
Bouteflika
li haalt ambassadeur
j Spanje voor overleg
JAC 17 SEPTEMBER 1999
bbers kandidaat voorzitter WWF
Oud-premier Lubbers is kandidaat om het internatio-
bëstuur van het Wereldnatuurfonds (WWF) te gaan leiden.
y\VF in het Zwitserse Gland bevestigde gisteren Lubbers'
lidatuur. „Maar het bestuur moet Lubbers' kandidaat-voor-
schap nog officieel bevestigen", aldus een woordvoerder,
racht wordt dat Lubbers bij de jaarlijkse WWF-conferentie
jwachting zal maken als het nieuwe boegbeeld van de
iale milieu- en natuurorganisatie. De WWF-conferentie
voor eind oktober gepland.
heime ontmoeting Barak en Arafat
De Israëlische premier Barak en de Palestijnse presi-
Arafat hebben de afgelopen nacht elkaar in het geheim ge-
;en. Onderwerp van gesprek waren volgens officiële Pales-
bronnen details voor een definitief vredesakkoord. Vol-
Israëlische regeringsvertegenwoordigers zijn de gesprek-
zeer succesvol' geweest. De twee ontmoetten elkaar in het
van Arafats naaste medewerker Abu Mazen in de stad
illah. De Israëlische minister van buitenlandse zaken Levy
)or de radio verrast te zijn door de ontmoeting. „Ik was
jp de hoogte. Ik hoorde het op de radio", aldus Levy.
te voor Duitse neo-nazi soldaat
Een Duitse ex-militair die andere militairen filmde terwijl
verkrachtings- en moordscènes speelden en nazi-rituelen
len, is gisteren veroordeeld tot een boete van zo'n vierdui-
gulden. De rechter zei dat de video-opnamen van de 26-
Mike Rueggeberg, die in 1997 in omloop werden ge-
t, het imago van de strijdmacht ernstig hadden geschaad,
jebergs advocaat voerde met succes aan dat niet het ma
in de video's, maar de verspreiding ervan strafbaar was.
iten over de video's leidden tot een openbaar debat over
dersteld rechts-extremisme in het Duitse legers.
np brandt in toekomst levenslang
iDi De lamp van de toekomst gaat een leven lang mee.
;eft een onderzoeker van de Universiteit van Cambridge,
lumphreys, gisteren verklaard. De basis van de lamp
een recent ontwikkeld materiaal, galliumnitride, dat in-
ft en veel minder stroom gebruikt dan gewone
unpen. Lampen op basis van de nieuwe stof worden nu
in verkeerslichten in Londen en Bristol. Galliumnitri-
pen zijn klein, gebruiken slechts eenvijfde van de stroom
irmale lampen gebruiken en worden, tot nu toe, alleen ge-
door het Japanse bedrijf Nichia Chemical Industries.
ziliaan roostert vrouw op barbecue
ANEiRO Een 34-jarige Braziliaanse bankmedewerker heeft
•jarige vrouw met een hamer doodgeslagen en haar ver
is op de barbecue geroosterd. Het echtpaar had volgens
oriteiten ruzie over de verkoop van zijn huis buiten Curi-
hoofdstad van de zuidelijke staat Parana. De vrouw ver-
Ie zich met een mes, maar dat mocht niet baten. Forensi-
eskundigen moesten een DNA-test op de verkoolde bot-
voeren om de vrouw te kunnen identificeren.
I-Afrikaan schiet mensen dood
intein Een luitenant in het Zuid-Afrikaanse leger heeft
n op een legerbasis in de stad Bloemfontein een bloed-
ngericht. Zeven mensen werden dodelijk verwond voor-
schutter, die verschillende kantoorruimtes binnenliep en
wilde weg op officieren en burgerpersoneel schoot, zelf
idere militairen werd doodgeschoten. Vijf mensen raak-
rond. Het motief voor de aanval is niet bekend, maar de
sluit raciale spanningen niet uit. De dader was zwart en
chtoffers waren blank.
en door bomaanslag in Iran
Bij een heiligdom van de sjiietische moslims in de hei-
d Mashhad in het noordoosten van Iran is gisteravond
ii ontploft. Er vielen twee doden en acht gewonden,
id trekt jaarlijks miljoenen pelgrims. In 1994 doodde een
nnen het heiligdom 26 mensen. Teheran weet die aan-
de gewapende oppositiegroep Mujaheddin Khalq,
ie zei er niet bij betrokken te zijn geweest.
Srebrenica blootgelegd
In het Bosnische dorp Suceska, vlakbij Srebrenica,
forensische experts gisteren een graf blootgelegd. In het
rden de resten aangetroffen van zeven vermoedelijke
ffers van de val van Srebrenica, de moslimenclave die in
5 ondanks de aanwezigheid van Nederlandse Dutchbat-
rd ingenomen door Servische troepen. Sinds de val van
üca worden meer dan 7.000 moslims vermist. Vermoed
at zij vermoord zijn. In massagraven zijn tot nu toe circa
:hamen aangetroffen.
ewerker Bin Laden aangehouden
De Turkse politie heeft begin deze week een medewer-
de Saudische multimiljonair en terrorist Osama bin La-
jehouden. De man, die Mahrez Amdouni zou heten, is
iet Turkse particuliere televisiestation ATVop de lucht-
^an Istanbul opgepakt. Bin Laden wordt ervan verdacht
ipdracht heeft gegeven tot de bomaanslagen op de Ame-
ambassades in Tanzania en Kenya, die vorig jaar au-
lan meer dan 250 mensen het leven kostten. Hij staat in
nigde Staten boven aan de lijst van meest gezochte per-
let land heeft een beloning van meer dan 10 miljoen
uitgeloofd voor tips die tot de aanhouding van de Saudi-
i. Vermoedelijk verblijft hij in Afghanistan.
ihulp van IMF voor Turkije
Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zal Turkije
joen dollar (ruim één miljard gulden) aan noodleningen
ken voor herstel van de schade van de aardbevingsramp
ïgustus. Het totaal aan buitenlandse steun komt daar-
tneer dan 3 miljard dollar, zo heeft de Turkse ondermi-
financiën gisteren verklaard. Turkije komt op grond
inleg bij het IMF in aanmerking voor noodhulp van
al 330 miljoen dollar. Maar een IMF-team heeft na in-
van de schade geconcludeerd dat de omvang van de
5n verhoging tot 490 miljoen dollar rechtvaardigt.
at VS verdubbelt salaris president
l0n« De Amerikaanse Senaat heeft gisteren het groene
even voor een verdubbeling van het jaarsalaris van de
it. van bijna 440.000 gulden naar bijna 880.000 gulden,
shoofden van de Verenigde Staten hadden al meer dan
ar geen salarisverhoging gehad. De zittende president,
ton, profiteert er niet meer van.
pa
zijn ambassadeur in
tse hoofdstad Madrid
gegeven voor overleg
keren naar Santiago,
actie wil het Zuid-
pse land protesteren
>paanse houding in de
n de voormalige Chi-
ttator Augusto Pino-
16 leense regering pro-
"en de rechtbanken
ig met Spanje te
de kwestie. Het land
Minister: 'Geen verband met ontploffingen in Moskou'
In een flatgebouw in de Russische stad Sint-Petersburg
heeft zich gisteravond een explosie voorgedaan. Daarbij
zijn vier doden en zeker drie gewonden gevallen. Vol
gens de politie is de ontploffing veroorzaakt door explo
sieven. Maar ook een gasontploffing werd vanochtend
nog niet helemaal uitgesloten.
sint-petersburg-moskou
Rusland is de afgelopen weken
opgeschrikt door een serie
bomaanslagen op flatgebou
wen, waarbij in totaal bijna
driehonderd mensen zijn om
gekomen. Gisterochtend nog
vielen in de Zuid-Russische
stad Volgodonsk zeventien do
den door een bomaanslag op
een flatgebouw.
Volgens de minister van bin
nenlandse zaken, Roesjajlo,
houdt wat in Sint-Petersburg is
gebeurd geen verband met re
cente ontploffingen in Moskou.
Volgens de autoriteiten zijn de
eerdere aanslagen waarschijn
lijk het werk van Tsjetsjeense
separatisten. De politie van
Moskou heeft opnieuw twee
Tsjetsjenen aangehouden die
verdacht worden van betrok
kenheid bij twee recente aan
slagen in de Russische hoofd
stad.
In de Russische media doet
inmiddels een groot aantal spe
culaties de ronde over de ach
tergrond van de aanslagen. Zo
zou het Kremlin of de Russi
sche veiligheidsdienst FSB zelf
de bommen hebben geplaatst,
om zo de mogelijkheid te creë
ren de noodtoestand uit te roe
pen. Op deze manier zouden de
komende parlementsverkiezin
gen in december kunnen wor
den afgelast en zelfs de stem
ming over een nieuwe presi
dent in de zomer van 2000. Pre
sident Jeltsin en zijn entourage
zouden zo langer aan de macht
kunnen blijven. Het Kremlin en
de FSB hebben deze geruchten
naar het rijk der fabelen verwe
zen.
Ook wordt er gespeculeerd
over het spoedige ontslag van
premier Poetin, krap een
maand in functie, en zelfs het
vertrek van president Jeltsin
zelf. Premier Poetin verklaarde
gisteren dat de autoriteiten in
staat waren om het terrorisme
een halt toe te roepen, maar hij
kondigde geen concrete maat
regelen aan. President Jeltsin
zei de grens met Tsjetsjenië be
ter te zullen beveiligen. De pre
sident wil geen transportver
bindingen meer tussen de op
standige republiek en de rest
van de Russische Federatie.
Reddingswerkers banen zich een weg door het verwoeste fiatgebouw
in Volgodonsk, in het zuiden van Rusland. Zeker zeventien mensen
vonden de dood bij de bomaanslag op het gebouw.
foto ap sergei venyavski
Britten geven
informatie over
spion Garbo
londen dpa
De Britse geheime dienst M15
heeft vandaag telegrammen ge
publiceerd van Juan Pujol Gar
cia, bijgenaamd Garbo. Deze
Britse dubbelagent misleidde
de Duitsers over de geallieerde
invasie in Normandië op 6 juni
1944. Garbo, die als Arabei voor
de Duitsers werkte, poogde in
opdracht van de Britten Berlijn
ervan te overtuigen dat de inva
sie in Normandië slechts een
afleidingsmanoeuvre was. De
echte landing zou verder naar
het noorden plaatsvinden. Drie
dagen na het losbarsten van het
offensief meldde Garbo aan de
Duitsers dat de echte invasie
strijdkrachten nog altijd in
Groot-Brittannië waren. De
dubbelagent zorgde ervoor dat
de nazi's hun tankdivisies niet
onmiddellijk naar Normandië
stuurden. „Uit de vermelde be
richten blijkt dat het wat de
huidige aanvallen betreft, om
een grootscheepse operatie
gaat die echter als afleidings
manoeuvre dient, om zo veel
mogelijk reserves daarheen te
lokken, opdat elders met gega
randeerd succes kan worden
toegeslagenschreef de dub
belagent op 9 juni 1944.
Milities willen gebieden niet opgeven
brussel anp
De dioxinebesmetting in België
heeft geen schade opgeleverd
voor de volksgezondheid. Zelfs
als iemand dertig tot veertig
zwaar vergiftigde kippen of eie
ren zou hebben gegeten hoeft
hij zich nog geen zorgen te ma
ken.
Dat schrijven onderzoekers
van de Franstalige Katholieke
Universiteit van Leuven en het
Belgische ministerie van land
bouw gisteren in het Britse we
tenschappelijke tijdschrift Na
ture. Een van hen, de toxico
loog prof. A.Bemard, heeft dit
ook verklaard tegen de Belgi
sche parlementaire enquête
commissie die het dioxine
schandaal onderzoekt.
In Nature stellen de deskun
digen dat bij de dioxinecrisis,
die in februari uitbrak, veevoer
verontreinigd is geraakt met
vijftig kilo pcb's en één gram di
oxines. Kippen en kuikens wer
den er ziek van, maar varkens
en koeien ondervonden er geen
hinder van. En voor de mens
was het risico minimaal. Ber
nard kent in de afgelopen vijftig
jaar 23 dioxinebesmettingen bij
pluimvee. Volgens hem heeft
geen ervan medische gevolgen
gehad voor de mens.
De dioxinecrisis heeft België
vele miljarden franken gekost
en ook grote politieke gevolgen
gehad. Op de vraag of er alleen
maar sprake was van nodeloze
paniek antwoordt Bernard in
het dagblad De Standaard„De
prijs was zeker te hoog, maar ik
wil ook niet zeggen dat het alle
maal nutteloos was. Je merk
imago is ook wat waard, net als
de zuiverheid van het voedsel.
Wat er niet in hoeft, mag er niet
inzitten, gezond of niet." Een
woordvoerder van de Europese
Commissie zegt in een reactie
dat ook zeer kleine risico's
voorkomen moeten worden als
de volksgezondheid in het ge
ding is.
DARWIN-JAKARTA ANP-DPA-AFP-Rtr
De betrekkingen tussen Indo
nesië en Australië worden met
de dag slechter. De eilanden
staat kondigde gisteren aan dat
het het vier jaar oude veilig
heidspact met Australië opzegt
wegens de opstelling van het
buurland in de kwestie-Oost-
Timor.
Australië leidt de vredes
macht waarvan de eerste mili
tairen waarschijnlijk het ko
mende weekeinde de vroegere
Portugese kolonie binnentrek
ken. Indonesië heeft de afgelo
pen dagen herhaaldelijk ge
waarschuwd voor geweld van
pro-Indonesische milities tegen
Australische militairen.
De pro-Indonesische milities
willen de door hen gecontro
leerde gebieden niet opgeven.
De leider van de Aitarak-militie,
Eurico Guterres, wil Oost-Ti-
mor opdelen tussen de VN-vre-
desmacht en zijn eigen troepen.
Als het aan hem ligt, houden
zijn milities de controle over
acht van de dertien districten in
Oost-Timor. De VN-troepen
zouden genoegen moeten ne
men met de overige vijf.
Inmiddels is Indonesië in af
wachting van de komst van mi
litairen van de internationale
troepenmacht in Oost-Timor
begonnen met het terugtrekken
van soldaten uit het gebied.
washington-hong Kong Een huis is verwoest na een bezoekje van de orkaan Floyd. De
orkaan die gisteren over delen van de Verenigde Staten raasde, is inmiddels nog maar
een 'tropische storm'. Het aantal dodelijke slachtoffers van Floyd is volgens sommige
bronnen vier, volgens andere zeven. De materiële schade was gisteravond nog niet
nauwkeurig in kaart gebracht. Ook aan de andere kant van de wereld was er orkaange-
weld. De orkaan York heeft gisteren het openbare leven in Hongkong ontwricht. Een
man werd door rondvliegend puin gedood, drie mensen worden vermist en zeker 493
mensen raakten gewond. foto »ap» bill caldwell
Volgens militaire woordvoer
ders in Jakarta zouden onge
veer 5.000 man, onder wie ve
len van Oost-Timorese komaf,
zijn weggehaald om confronta
ties met de vredesmacht te
voorkomen. Het totaalaantal
troepen dat Jakarta in Oost-Ti
mor heeft gelegerd, ligt tussen
de 12.000 en 15.000.
Het eerste vliegtuig met hulp
goederen voor de vluchtelingen
in Oost-Timor is vandaag ver
trokken. De Indonesische rege
ring gaf gisteren haar toestem
ming voor de voedseldropping.
Volgens de VN-coördinator
voor humanitaire hulp in Oost-
Timor bestaat de eerste vlucht
uit dekens en voedsel.
ALGIERS ANP-AFP-Rtr
Een overweldigende meerder
heid van de Algerijnse bevol
king heeft zich gisteren in een
referendum uitsproken vóór
het beleid van president Bou
teflika, dat na zeven jaar bloedi
ge burgeroorlog vrede en ver
zoening moet brengen. Minis
ter van binnenlandse zaken Sel-
lal zei vanochtend dat 98,63
procent van de stemmen vóór
het plan is uitgebracht. De op
komst onder de 17,5 miljoen
kiesgerechtigden was 85,06
procent.
De kiesgang verliep zonder
ongeregeldheden. Bouteflika
had zijn politieke lót verbonden
aan de uitslag van het referen
dum. Hij dreigde af te treden
als het volk zich donderdag niet
massaal achter zijn vredes- en
verzoeningsplannen zou scha
ren. Als de bevolking dit wel
deed, dan beloofde Bouteflika
naast vrede en veiligheid ook
sociaal-economische vooruit
gang en een harde aanpak van
de corruptie.
Daarvoor zijn drastische
maatregelen nodig, want, con
cludeerde hij gisteren zelf, 'ie
dereen is bang en alles is ziek in
dit land.' Het beleid van Bou
teflika omvat onder andere am
nestie of strafvermindering
voor 'bekeerde' moslimextre
misten die geen bloed aan hun
handen hebben.
MADRID DANIEL WOOLLS
wil voorkomen dat de ex-dicta
tor vanuit Groot-Brittannië
wordt uitgeleverd aan Spanje
waar hij voor een rechtbank
zou moeten verschijnen. Ma
drid heeft alle Chileense ver
zoeken de zaak in der minne te
schikken tot op heden afgewe
zen.
Het terugroepen van een am
bassadeur wordt gezien als een
van de zwaartse diplomatieke
middelen. De traditioneel goe
de relaties tussen de twee lan
den komt door deze actie onder
zware druk te staan.
De Baskische afscheidingsbeweging
ETA zal nooit haar wapens inleveren
bij de Spaanse regering. Dit heeft een
woordvoerder van Herri Batasuna, de
politieke arm van de ETA, gisteren op
de Spaanse televisie verklaard.
Dat zou volgens de woordvoerder na
melijk betekenen dat de ETA haar ne
derlaag bekent en dat is absoluut niet
het geval. De beweging wil eventueel
wel haar wapens 'neerleggen' of over
dragen aan een Baskische nationale
regering. Maar volgens de woordvoer
der is het belangrijkste om een oplos
sing te vinden voor de oorzaak van
het conflict.
Morgen is het precies een jaar geleden
dat de ETA een wapenstilstand afkon
digde. Na dertig jaar strijd voor onaf
hankelijkheid waarbij achthonderd
doden vielen. Hoewel de afschei
dingsbeweging zich tot nu toe aan het
bestand houdt, is niet iedereen in
Spanje er gerust op dat de vrede in
aantocht is.
De bevolking van Baskenland en de
rest van Spanje reageerde vorig jaar
voorzichtig opgelucht toen de ETA
aankondigde een bestand in acht te
zullen nemen. De beweging neemt
het bestand in acht, maar weigert, zo
als de Spaanse regering wil, het ge
weld voorgoed af te zweren. In mei
voerden de ETA en de Spaanse rege
ring voor het eerst sinds 1989 vredes
besprekingen. Maar de ETA zegde een
tweede bijeenkomst, die in augustus
gehouden zou worden, af en schortte
de contacten met de regering op. De
afscheidingsbeweging beschuldigde
premier Jose Maria Aznar ervan de
onderhandelingen te willen misbrui
ken om stemmen te winnen bij de in
maart volgend jaar te houden verkie
zingen.
Het is onwaarschijnlijk dat de onder
handelingen voor de verkiezingen
worden hervat.
Niemand betwijfelt dat er een kans
bestaat op blijvende vrede. De eerste
opwinding is echter verdwenen. „We
hebben goede redenen om hoop te
koesteren", zei de minister van bin
nenlandse zaken Jaime Mayor Oreja
gisteren. „Maar we weten ook hoe we
twijfel moeten herkennen. De ETA
heeft de grote beslissing nog altijd
niet genomen."
De regering gelooft dat de tijd in haar
voordeel werkt. Hoe langer de ETA
het bestand volhoudt, hoe moeilijker
het zal zijn om het geweld te hervat
ten, zo luidt de redenatie. Na vijftien
maanden zonder moorden - de laatste
ETA-moord dateert van drie maanden
voor het bestand - voelt de vrede zo
goed dat de Spanjaarden en zelfs de
Baskische nationalisten het volgens
de regering niet zouden pikken als er
weer bommen gaan ontploffen.
Waarnemers manen de regering ech
ter niet ontspannen achterover te leu
nen om van de rust te genieten. „De
regering vergist zich als ze denkt dat
het verstrijken van de tijd het bestand
onomkeerbaar maakt", zegt een voor
malig lid van de Baskische regionale
regering. „De ETA doet vreemde, irra
tionele dingen. Het vredesproces
heeft meer dan slechts tijd nodig."
Volgens hem en andere waarnemers
bestaat er tot op zeker hoogte zelfs
helemaal geen vredesproces. „Wat we
zien is een bijna virtueel vredespro
ces", zegt Alfredo Retortillo, hoogle
raar politicologie aan de Universiteit
van Baskenland in Bilbao.
In de eerste ronde van de vredeson
derhandelingen, die werd gehouden
in het Zwitserse Zurich, heeft de ETA
naar verluidt geëist dat de regering
het recht van de Basken erkent om
over hun eigen lot te beslissen. Voor
de regering is dit onbespreekbaar.
Op dit punt is het vredesproces blij
ven steken. Alles wat de regering heeft
aangeboden zijn concessies inzake de
behandeling van de ruim vierhonderd
ETA-leden die gevangen zitten. „De
onderhandelingen zijn gedoemd te
mislukken", zegt een andere rege
ringsvertegenwoordiger. „Er is hoege
naamd geen basis voor een akkoord."
De ETA zelf hoopt dat een gevormde
brede coalitie van Baskische nationa
listische partijen en maatschappelijke
organisaties voldoende druk kan uit
oefenen op de regering-Aznar om een
onafhankelijk Baskenland te realise
ren. De politieke tak van de ETA, Herri
Batasuna, maakt deel uit van die coa
litie, maar ook de gematigde centrum
rechtse Baskische Nationalistische
Partij.
Als de een jaar geleden gevormde coa
litie, de zogenoemde groep van Lizar-
ra, uiteenvalt zou dat volgens Francis
co Lepamendia, hoogleraar politicolo
gie in Bilbao, ernstige gevolgen heb
ben. „Ik twijfel er niet aan dat de ETA,
als Lizarra uiteenvalt, teruggrijpt op
politiek geweld", zegt Lepamendia.
