lisdom prijst
rouwen in
e Bijstand
'We hebben toch allemaal een
ïen minicomputer in het slakkenhuis van je oor
Leiden Regio
ONDERZOEK
M30ZH3CIN0
ENSDAG 15 SEPTEMBER 1999
CHEF WIM WEGMAN. 07 V5356414. PLV.-CHEF ANNET VAN AARSEN. 071-5356436
r dse vrijwilligersorganisatie vraagt steun
in
P Stichting Steunpunt Vrouwen in de Bijstand, een
se vrijwilligersorganisatie die zich inzet onder ande-
het vlak van armoedebestrijding, is gisteren gehul-
in Rotterdam. Het Diaconaal Pastoraal Centrum
het bisdom heeft een werkboek 'Zeven Daden van
.^hartigheid' samengesteld waarin de werkwijze van
eidse vrijwilligsters met name wordt genoemd. De
mochten het eerste exemplaar van het werkboek
itvangst nemen.
f RDAM/LEIDEN
zonder giften kunnen wij ons
werk niet goed doen." De vrij
willigsters vertrekken binnen
kort weer met een grote groep
mensen, voornamelijk vrouwen
en kinderen, naar Blitterswijck
voor een korte vakantie. De
stichting zelf betaalt een ge
deelte van de reis uit giften en
ook de gemeente levert een bij
drage, zodat de kosten voor de
deelnemers zo laag mogelijk ge
houden zijn. „Velen kunnen
Daden van Barmhartig-
brengt de parochianen,
aasten in nood willen hel-
"Js op ideeën hoe ze dat aan
en pakken. Dit alles onder
emer 'geef de hongerigen
n en de dorstigen te drin-
„Dat is zelfs in deze tijd
evend vaak hard nodig,
teeds", verklaarde Connie
één van de vrijwilligsters
et steunpunt. Zij en haar zich hun laatste vakantie niet
eens herinneren. Het lijkt mis
schien een luxe maar het is
hard nodig dat ze er even uit
kunnen. Even niet meer denken
aan de narigheid", meent het
steunpunt.
's krijgen jaarlijks meer
ier vragen om hulp. „We
ren iedereen te helpen,
ozeer vanuit een geloofs-
liging maar gewoon om-
moet."
Steunpunt Vrouwen in
st itand greep gelijk de gele-
a id te baat om om steun te
,Want zonder steun en
(Steunpunt Vrouwen in de Bij
stand, Leiden, rek.nr.
56.62.22.469.)
Muziekgroep Club 58
Voor de muziekgroep van Cen
trum Club 58, De Blauwvrolijke
Sleutels, worden vrijwilligers
gezocht. Centrum Club 58 or
ganiseert en ondersteunt vrije
tijdsactiviteiten voor mensen
met een verstandelijke handi
cap. De groep oefent op dins
dag van 19.45 tot 21.15 uur in
het clubgebouw aan de Gabriël
Metzustraat 4. Informatie is te
verkrijgen bij Astrid v.d. Berg,
telefoon 071-5230800.
LEIDEN PETER GROENENDIJK
„Natuurlijk geloof ik erin. Die
vrouw voelt gewoon meer dan
jij en ik." Mevrouw Vreeswijk
(64), al jarenlang trouw bezoek
ster van de Leidato, heeft zo
juist een sessie ondergaan bij
paragnoste Leny. Deze helder
ziende doet naar eigen zeggen
voorspellingen op het gebied
van geluk, huwelijk, werk of
studie, gezondheid en nog veel
meer. „Ze voelde even aan mijn
trouwring, en wist toen van al
les te vertellen. Bijvoorbeeld dat
ik binnen twee jaar een nieuwe
flat heb." Zij wilde echter niet
alles weten. „Wanneer ik ziek
word, hoef ik niet te horen. Dat
merk ik dan wel. Maar dat van
dat flatje, dat geloof ik wel."
Mevrouw Vreeswijk heeft het
zoals altijd prima naar haar zin
op de Leidato. „Het is gezellig,
en je steekt van alles op. En er
gebeurt altijd wel iets onver
wachts: een sessie bij een hel
derziende, of aangesproken
worden door een journalist...
Mijn man zal opkijken, als ik
hem dat vertel!" Toch vond zij
de beurs vroeger leuker. „Toen
was het nog gezelliger. Je kon
toen ook gratis van alles proe
ven. Er stond bijvoorbeeld een
bakker. Joh, dat rook toch zo
lekker... Ja, als ik iets mocht ver
anderen aan de Leidato, zou ik
die bakker weer terughalen.
Maar ja, ik
stam uit een
bakkersfa
milie." I 4^
Tijdens I
haar rondje
over de r
beurs wordt
hier staan... Dat koop ik toch
niet, en zeker niet op een beurs.
Maar ja, het is wel aardig om
naar te kijken."
De stofzuiger zonder zak trekt
onze aandacht. Een mém de
monstreert hoe dit apparaat
stuivers opzuigt, waarna deze
zo uit het ap-
mevrouw
Vreeswijk aangesproken door
verkopers. Over stofzuigers,
bruisbaden, elektrische haar
den... Wordt dat niet vervelend?
„Nee hoor, het is best leuk. Kijk
eens, die mensen moeten hun
waar verkopen. Dan moet je
een beetje brutaal zijn. En als ik
het niet hoef, loop ik gewoon
door." Wel zijn veel producten
tegenwoordig erg duur. „Kijk
hier eens, een raar strijkijzer,
twee keer zo duur als een gewo
ne. Dat hoeft een gewoon mens
toch niet? En die meubels die
komt geen
stofzuigerzak
aan te pas.
„Maar als je
dat met stof
doet, vliegt het toch alle kanten
uit?", merkt mevrouw Vreeswijk
op. „Nee hoor", zegt de man.
„Het valt er zo uit. Geen pro
bleem." Mevrouw gelooft er
echter weinig van. „Hij weet het
mooi te vertellen. Maar als ik
dat ding thuis gebruik, zit ik on
der het stof. Ze weten het leuk
te brengen, maar ondertus
sen..." Zij heeft vandaag toch al
iets gekocht: een korte broek.
„Mooi tien gulden goedkoper
dan in de winkel. Kijk, dan ben
je toch niet voor niks geweest!"
DOOR ONHO HAVERMANS
Jan de Laat is hoofd van het audiologisch centrum in het LUMC
reis
lar het front der wetenschap, dat is het streven van de
Stefciiversiteit Leiden. En met succes. Niet zeiden brengen
ls vi ïidse onderzoekers opmerkelijke resultaten onder de
proi acht. Maar ook onderzoeken die minder opvallen dragen
erde an een inzichtelijker samenleving. In Otiderzoek houdt
aa i dwarsdoorsnede van de Leidse wetenschap tegen het
vooi L Elke week vertelt een andere onderzoeker over zijn of
haar werk. Vandaag Jan de Laat.
.ppt
de ontwikkeling van
de|k en taal is het zaak zo
mogelijk te testen of een
;oed hoort. Een baby die
te brabbelen, bootst im-
geluiden na. Kinderen
en jaar oud moeten al en-
'oordjes kunnen zeggen,
en doof of slechthorend
tan leren praten en hoe
r die training begint, hoe
Tot dusver onderzoeken
nsulatiebureaus het ge-
)ij baby's van negen
den. In het LUMC is ech-
test ontwikkeld voor
borenen.
szorg gaat die nieuwe
3159! iek binnenkort ergens in
dse regio uitproberen,
chijnlijk in de Bollen-
Een jaar lang worden al
t's in de eerste drie le-
Jeken getest", zegt Jan de
ENTEIyioofd van het Audiolo-
Centrum van het LUMC.
erwachten dat bij onge-
vee procent van de ba-
hoorproblemen worden
stateerd. Die komen dan
iet ziekenhuis voor een
rige test om eventueel
PERJJ|rverlies te meten in
en sterkte (decibel-
ijnda*
bytest is gebaseerd op de
ip CAS cking van de Britse ge-
eskundige Kemp, die in
en Vaststelde dat het oor niet
geluiden opvangt, maar
uitzendt. Door een klein
Joontje in de gehoorgang
:n e n zakken, worden die ge-
gemeten. „Het effect
rerij een echo en is dan ook
mpecho genoemd", al-
Laat. „Geluid dat het
oor ingaat, resoneert in het
binnenoor en komt dan weer
terug. Als je dat kunt meten,
weet je voor 99 procent zeker
dat het gehoor in orde is."
De oto-akoestische-emissietest
(oto betekent oor) is volgens
De Laat beter dan de gebruike
lijke proef bij negen maanden
oude kinderen. Die meet sub
jectief de reactie van het kind,
terwijl nu objectief het gehoor
kan worden getoetst. „Er is één
nadeel: als het geluid niet te
rugkomt, weet je nog niet zeker
of het kind doof is. Dan is na
der onderzoek nodig. Maar an
dersom geldt wel dat het ge
hoor goed is als het geluid te
rugkomt. De apparatuur luis
tert erg nauw, maar die hebben
we nu, dus we kunnen begin
nen. Als blijkt dat een kind
werkelijk doof is, moet het le
ren praten, niet alleen met ge-
hoorapparatuur met behulp
van training: aankijken, met
een spiegel naar de eigen
mond laten kijken, gebarentaal
en voorwerpen aanwijzen.
Herhaling maakt de meester."
Behalve op de spraak- en taal
ontwikkeling bij kinderen, richt
het Audiologisch Centrum zich
op revalidatie van slechthoren
den. Voor dove mensen is een
binnenoorimplantaat cochle-
air implant) mogelijk: een ap
paraat wordt in het slakken
huis ingebracht dat geluid niet
akoestisch, maar elektrisch
versterkt. „Daarin activeren 22
polen de gehoorzenuw. Die
mensen kunnen weer geluid
horen, maar woorden verstaan
lukt nog niet. In het slakken
huis zitten tien- tot twintigdui-
Oordag in LUMC
dijkje in de keuken van open dag, waarop bezoekers
Audiologisch Centrum hun gehoor kunnen laten
tèt LUMC is mogelijk tij- testen,
de 'oordag' op 30 okto- Meèr informatie over ge-
hooronderzoek, plus een ac-
kenhuizen in heel Ne- tuele vraagbaak, is te vinden
nd houden dan een op internet: www.cyberear.nl
Audioloog dr. Jan de Laat.
zend haarcellen, maar die 22
elektroden zijn het maximum
haalbare, dus je hebt een enor
me reductie. Er wordt veel geld
besteed in het onderzoek om
dat te verbeteren."
Vooralsnog is een implantaat
alleen mogelijk voQr doven.
Wie nog een beetje hoort, zal
alleen schade ondervinden van
gesleutel in het binnenoor.
„Die duizenden trilhaartjes
hebben allemaal de functie zo
als van een fietsdynamo: ze
zetten mechanische trillingen
om in elektrische energie op de
gehoorzenuw. Wij doen nu on
derzoek naar de mogelijkheid
om elektroden niet in het bin
nenoor, maar in het weefsel er
om heen aan te brengen. Dan
beschadig je de haarcellen niet,
dus kan het ook nuttig zijn
voor mensen met ernstig ge-
hoorverlies. Nu is het nog toe-
FOTO HIELCO KUIPERS
komstmuziek, maar ik ver
wacht dat het in de komende
tien jaar voor een kleine groep
mensen zinvol zal zijn."
Ook nieuwe technieken wor
den in het LUMC aan onder
zoek onderworpen. Digitale
hoortoestellen bijvoorbeeld.
„Spraak verstaan is een kwestie
van tuning, de juiste frequentie
van hoge en lage tonen vinden.
In het slakkenhuis vallen de
trilhaartjes die wapperen bij de
hoge tonen als eersten uit. Als
je het geluid harder zet, wordt
het niet beter, de geluidsver
vorming blijft. Het gehoorap
paraat moet de ruis onder
drukken en de spraak onder
scheiden. Dat gebeurt door een
klein computertje van zo'n vijf
millimeter doorsnee, techniek
die komt uit de ruimtevaart."
Nieuw is ook het draadloze mi
crofoontje, dat in verbinding
staat met een gehoorapparaat.
„Helaas vergoedt de verzeke
ring alleen de conventionele,
akoestische apparatuur, niet
die dure computergestuurde
apparaatjes. Dit kost een paar
duizend gulden, dus ik ver
wacht dat dit vooral nuttig is
voor mensen die in hun be
roep vaak in grote gezelschap
pen verkeren. Op een vergade
ring, tijdens een rondleiding of
een receptie vraag je de spreker
het microfoontje te hanteren.
Op verzoek van de fabrikant
hebben wij dat bij ongeveer
twintig patiënten uitgetest en
het werkt goed."
Nederland telt twintigduizend
doven en een a anderhalf mil
joen slechthorenden. De Laat
maakt zich vooral zorgen over
gehoorverlies bij jongeren,
vaak het gevolg van harde mu
ziek in de disco of op de walk
man. „Dat gehoorverlies is
soms nog dramatischer dan bij
ouderen, want alleen de hoge
re frequenties gaan verloren.
Dat steile gehoorverlies maakt
het bijvoorbeeld moeilijk om
iemand te verstaan in geroeze
moes. Bij ouderen gaat het ver
lies doorgaans geleidelijker,
waardoor een gehoorapparaat
vaak beter werkt.
Gehoorbeschadiging neemt
toe, zo blijkt uit onderzoek van
TNO. „Per jaar krijgen 26.000
jongeren problemen", aldus
De Laat. „Harde muziek op je
walkman is niet erg, maar doe
het met mate en als je een keer
last krijgt, doe het dan de vol
gende keer niet meer. Als je
merkt dat je oren gaan toete
ren, is het eigenlijk al te laat.
Het begint met oorsuizen of
een fluittoon na een avondje
stappen en pas later blijkt dat
je een gehoorbeschadiging
hebt opgelopen. We moeten
blijven waarschuwen."
De Laat pleit ervoor dat men
sen bij enige twijfel hun gehoor
laten testen. „Je zou ook eisen
kunnen stellen aan disco's, dat
ze net als fabrieken maatrege
len moeten nemen als het ge
luid boven de 85 decibel komt
bijvoorbeeld. Dan moet je
oordoppen in. Maar ik weet
niet of dat goed is. Van auto
mobilisten mag je eisen dat ze
een gordel dragen, anders zijn
ze een gevaar op de weg. Maar
je mag blijkbaar wel je eigen
gezondheid in gevaar bren
gen."
Het hoogtepunt van de dag is
echter toch de sessie bij para
gnoste Leny. „Het is wel span
nend om te horen, wat zo ie
mand voor je ziet in de toe
komst. We hebben toch alle
maal een aura, tenslotte, en ik
wil wel weten hoe die er bij mij
uitziet." De paragnoste komt
over als een normaal persoon.
„En dat is ze natuurlijk ook! Ze
heeft alleen een gave. Een gla
zen bol? Nee joh, dat is hartstik
ke uit de tijd."
Eindelijk
overzichtelijk
HYPOTHEKEN
iel Paul Planjer 071 516 24 62
WIJKLADDER Nieuws en berichten uit en over de Leidse wijken,
uit de buurthuizen en van de wijkverenigingen, gerangschikt
naar stadsdeel. Persberichten en wijkbladen kunnen worden
gestuurd naar Leidsch Dagblad, postbus 54, 2300 AB Leiden.
Fax: 071-5321921; e-mail: redactie.ld@damiate.hdc.nl
MEERBURG Kinderen in de leeftijd van 6 t/m 12 jaar die willen le
ren jongleren kunnen vanaf donderdag in buurthuis Matilo, Zaan-
straat 126, kennismaken met de diverse onderdelen hiervan. Het
gaat om gooien met drie, vier of vijf ballen, kegels, ringen of stui
terballen. Een jongleur vertelt ook wat cascade, klauwworp, multi
plex of pofpof is. De lessen worden gegeven van 16 tot 17 uur.
Voor acht lessen zijn de kosten 65 gulden. Informatie: telefoon
5412515.
PROFESSORENWUK De Vereniging Vrienden van het Polderpark
Cronesteyn verzorgt vrijdag, in het teken van de week van de duis
ternis, een excursie in polderpark Cronesteyn. Aan alles wat in de
natuur met duisternis samenhangt wordt aandacht besteed, bij
helder weer ook aan de sterren. De excursie duurt ongeveer 1,5
uur, begint om 20.30 uur op de hoek Kanaalweg en Melchior
Treublaan en deelname is gratis.
BURGEMEESTERWIJK Bij 'De Zonneboom' beginnen in september
enkele cursussen. Op woensdag van 19.30 tot 22 uur een cursus ei
gen meubelen ontwerpen en maken. Kosten 440 gulden exclusief
materiaal. 'Tussen figuratief en abstract' is een schildercursus met
Agnes van Gent. Deze cursus wordt op dinsdag gegeven van 9.45
tot 11.45 uur en kost 395 gulden. Joost Poel verzorgt een cursus
boetseren op donderdag van 10 tot 12 uur. Kosten 395 gulden in
clusief materiaal. Op vrijdag van 10 tot 12 uur leert Jana Hogen-
doorn-Loose 'de Egyptenaar in je zelf kennen'. Informatie bij het
opleidingscentrum aan De Laat de Kanterstraat 5, telefoon
5123137.
VREEWIJK De activiteitenbegeleiding van het zorgcentrum voor
ouderen 'Groenhoven' aan de Witte Rozenstraat 21, is op zoek
naar spullen voor de rommelmarkt. In goede staat verkerend ma
teriaal kan morgen van 10 tot 11 uur, maar ook op enkele andere
dagen worden ingeleverd. De opbrengst komt weer geheel ten
goede aan de bewoners. Nadere inlichtingen worden gegeven door
Paula Petri, telefoon 5120745.
MEERBURG Bij verschillende computercursussen op vrijdag in
buurthuis Matilo zijn nog enkele plaatsen vrij. Er zijn cursussen
voor kinderen, beginners en ook voor internet. Informatie bij het
buurthuis, Zaanstraat 126, telefoon 5412515.
DE CAMP In het nieuwe seizoen verzorgt K&O een cursus hoeden
maken. Vanaf 25 september brengt Martina Smit-Rihova van hoe-
denatelier Capita Selecta in acht lessen de basistechniek van het
maken van dameshoeden bij. K&O is te vinden aan de Oude Vest
45.
Leidsch Dagblad
ANNO 1899
Vrijdag 15 September
BINNENLAND - Wordt dit nu niet te veel?
Theologische studenten te Leiden hebben een
'smeekbede' gericht aan koningin Victoria, vragende
om den vrede met Transvaal te bewaren.
Ons volk heeft ook al een adres gericht aan het
Engelsche volk, het Nederlandsch Comité voor
Transvaal, sprekende 'uit naam van duizenden zijner
landgenooten' een adres aan koningin Victoria; de
Vrouwenbond voor Internationale Ontwapening aan
koningin Victoria en ook aan het Engelsche volk; op
de groote vergaderingen, te Rotterdam en elders ge
houden, is in moties een beroep gedaan op het En
gelsche volk; het Nederlandsche Onderwijzers ge
nootschap heeft de zustervereeniging in Engeland
met hetzelfde doel aangeschreven. En daarmede is
nog niet alles genoemd.
Is het dan niet overbodig, dat de Leidsche studen
ten in de theologie zich ook al tot de koningin van
Engeland wenden? Zonder van den ernst van hun
bedoelingen iets af te willen doen, vragen wij ons af
of zij nu werkelijk meenen nog eenige invloed te
kunnen oefenen, dien de vorige adressen niet gehad
hebben?
ANNO 1974
LEIDEN - Boerenoptocht in de Leidse Breestraat. De demonstranten deelden gratis produkten aan de om
standers uit. FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD
Maandag 16 september
LEIDEN - „Uilen komen, uilen gaan, maar de boer
die blijft bestaan". Hier rust een boer. hij verdiende
geen moer". „Minister Van der Stee, wij willen niet
in de W.W.". „Progressief, andermans dief". Voor
zien van spandoeken met dergelijke opschriften trok
een lange stoet van tractoren met aanhangwagen en
personenauto's vanmorgen door de binnenstad van
Leiden. Boeren en tuinders demonstreerden weer en
deelden hun produkten aan omstanders uit: bossen
bloemen, bekertjes melk, appels enz. Op een goed
moment vermengden boeren en deelnemers van het
'Spel zonder Grenzen', die vanmorgen op het stad
huis werden ontvangen, zich in één tientallen me
ters lange optocht. En zo kon het gebeuren dat tv-
verslaggever Barend Barendse op een boerenkar be
landde. De demonstratietocht begon op de Willem
de Zwijgerlaan en maakte om half een halt op het
Stadhuisplein, waar de deelnemers van het 'Spel'
produkten van de boeren in ontvangst konden ne
men. Eerder waren de demonstranten al aan de voor
zijde van het stadhuis in de Breestraat langs getrok
ken. Een paar boeren gooiden via het bordes appels
naar binnen.
BARCELONA - Op zijn 23ste verjaardag is Johan
Neeskens hartstochtelijk toegejuicht door honderd
duizend enthousiaste Catalanen. Neeskens speelde
de eerste competitiewedstrijd in Barcelona en hij
had bij het publiek wat goed te maken, want in de
kranten waren de afgelopen week verschillende arti
kelen verschenen, waarin Neeskens als een der oor
zaken voor de nederlaag tegen Rio Sociedad van de
vorige week aangewezen. "Neeskens kan zich niet
aan het elftal aanpassen", heette het. Op zijn ver
jaardag had Nees dus iets goed te maken. Hij ver
scheen dan ook uiterst geconcentreerd in het veld.
Negentig minuten later brachten honderdduizend
supporters hem staande een applaus. Nees had tot
twee keer toe een penalty benut en was de ziel ge
weest van het sterke Barcelona dat zijn tegenstander
Malaga met 5-0 vernederde.
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na plaatsing een Ingevulde cheque {j£ccn
overschrijvingskaart) ter waarde van vijf gulden (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) op te si
1 "-'even, postbus 54, 2300 AB Leiden of door contante betali
de Rooseveltstraat 82. U ontvangt de foto binnen drie v>
