'Big Brother' ziet alles TV WEER Emily is weg, leve Maxima Defensie in vredesrol Het Gesprek van de Dag Bijzondere veijaardag VRIJDAG 10 SEPTEMBER 1999 COMMENTAAR WD-minister Frank de Grave is in de pikante situatie beland dat zijn eigen partij zich aan de afgesproken bezuinigingsdoelstellin gen wil houden, terwijl hij het zelf eens is met de PvdA die voor het eerst in tien jaar meer geld voor defensie wil uittrekken. Alleen de voorwaarden van de sociaal-democraten bevallen de liberale mi nister minder. PvdA-fractievoorzitter Melkert eist een 'geëngageer de internationale veiligheidspolitiek'. De financiering daarvan luidt het einde in van de verdeelsleutel die sinds jaar en dag op de fensie wordt gehanteerd. De marine en de luchtmacht krijgen elk een kwart van het geld; de landmacht krijgt de helft. Aan de inrichting van een nieuwe defensie wordt gewerkt sinds de val van de Berlijnse muur, nu tien jaar geleden. Het oude doel - binnen de NAVO een stevige bijdrage leveren aan de bescherming van het westerse belang tegen het communistische oostblok - is vervaagd. Een nieuw doel - het blussen van brandhaarden elders in de wereld - is aan de horizon verschenen. Deze opdracht vergt ten minste twee nieuwe afwegingen; welk de fensieapparaat is daarvoor nodig en onder welke omstandigheden is Nederland bereid uit te rukken. Er is veel dat erop wijst dat de traditionele verdeelsleutel niet langer hanteerbaar is. Voor een zee varende natie, met een bijbehorende industrie, is inkrimping van de marine echter een gevoelige stap. In zijn defensienota 2000 zal De Grave echter niet om die keuze heen kunnen. Van een heel andere orde is de behoefte van de PvdA om overal in de wereld vredestichter te spelen. Aan de nu al gegroeide praktijk om desnoods zonder de VN- of NAVO-vlag deel te nemen aan 'vre desoperaties' kleven grote risico's. De aanstaande publicatie van De Grave's defensienota is een goede aanleiding voor een realisti sche discussie over inrichting en inzet van onze defensie. Voorals nog is er meer te zeggen voor de door de WD genoemde terug houdendheid, dan voor de optie die Melkert bepleit. De neiging al het leed van de wereld op de schouders te nemen is in de Partij van de Arbeid traditioneel groot. Maar voor de oplossing van dat leed is de inzet van (Nederlandse) troepen, lang niet altijd de beste remedie. Het boekenvak Turks Fruit is op de buis. Voor de zoveelste keer, maar RTL4 legt uit dat 'de Nederlandse kijkers' Paul Verhoevens versie van het boek van Jan Wolkers tot de beste polderfilm van de eeuw hebben uitge roepen. Wie dat wanneer heeft onderzocht zeggen de commerciëlen er niet bij, maar wat kan het schelen. Het blijft aardig om te zien hoe een bronstige Rutger Hauer zich aan Monique van der Ven ver grijpt. Voor de zekerheid laten we de video meelopen, want je weet nooit hoe lang ze die film nu weer op de plank houden. Daarom durven we ook best even te zappen bij een onderbreking voor reclame. En zo vallen we pardoes in de eerste nazomerse afle vering van Rondom Tien, waarin Cees Grimbergen de vaste boeken prijs ter discussie stelt. Nou ja, eigenlijk was'het de Consumenten bond, die onlangs maar weer eens de kat de bel aan bond met een brief aan de minister. De klacht is simpel: wij betalen met zijn allen veel te veel voor een boek. Wat ik niet wist, is dat hierover al jarenlang venvoed strijd wordt geleverd, waarbij de keurige boekverkopers zich als straathandela ren gedragen. Wie het waagt te tornen aan de vaste boekenprijs is een kapitalist, die de kunst veracht en geen oog heeft voor het nobe le werk van uitgevers en boekhandels. Uitgever Wouter van Oor schot (van de onbetaalbaar mooie Russische Bibliotheek) haalt pu bliekelijk zijn neus op voor 'de lectuur' van King en Grisham in de schappen van Albert Heijn. Buiten de winkel verschraalt het aan bod en dat zal de ontlezing alleen maar bevorderen, menen de ver kopers. Ze hebben de populaire pulpschrijver Ronald Giphardt meegeno men, om braaf uit te leggen dat zijn debuut destijds alleen kon wor den uitgegeven dankzij de buffers die goedverkopende boeken bin nenbrengen. Uitgever Spaans van Vassallucci brengt daar tegenin dat hij de nieuwe Lulu Wang, die in november uitkomt in record oplage van 150.000 eerstedruks, het liefst tegen een lager tarief zou aanbieden, om van de extra opbrengst ook bijzondere uitgaven te bekostigen. Voormalig uitgever Martin Ros trekt van leer tegen de hoge berg debuten (75 in twee jaar) en betoogt dat drogist en super markt juist lezers aantrekken, die een boekwinkel niet eens binnen durven. En dan zit er ook nog een vwo-scholiertje uit Breda, dat niet kan wachten op goedkope uitgaven van bestsellers want 'dan ben ik van school en dan hoefik niet meer te lezen'. Onthutst zappen we terug, maar Turks Fruit kan ons nu niet meer boeien. Ineens zien we haarscherp welke scenes uit Wolkers' boek door Verhoeven in de film zijn aangezet en uitvergroot, waar met het verhaal een loopje wordt genomen en hoe het dramatische slot de eigen fantasie om zeep helpt. Ach ja, het blijft een verfilming. We bewaren de video, maar morgen loop ik toch ook maar even langs de boekhandel. De laatste goedkope herdruk van Turks Fruit kost nog geen tientje... Had ik vanavond maar een boek gepakt! WIL BUYS Uitzonderlijk warm Het ziet er naar uit dat de eerste helft van september een gooi doet naar de top. De gemiddelde temperatuur in De Bilt bedraagt momen teel ruim 18 graden en de warmste fase van deze maand krijgt pas dit weekeinde en gedurende de eerste helft van volgende week gestalte. Het warmste tijdvak 1-15 september ooit staat op naam van 1949 met 18,7 graad. Die maand is, als geheel, uiteindelijk ook de kampi oen van de eeuw geworden met gemiddeld 17,2. Onder regie van een krachtig hogedrukgebied, op weg van Jutland naar Stockholm, ging de wind vandaag al om naar de warme oosthoek. Dat resulteerde in maxima boven de 25 graden. Morgen waait de wind uit het zuidoosten en stijgt het kwik naar omstreeks 28, in het zuiden 30 graden. De voor de tijd van het jaar zeer hoge temperaturen worden be reikt bij meest zonnig weer. Ook op zondag leveren de thermometers een hoogzomerse prestatie al wil ik voor onze regio toch een voorbehoud maken. Bewolking van een storing boven de Britse eilanden dringt namelijk naar Nederland op. Later op de dag zou een regen of onweersbui tot ontwikkeling kunnen komen. Ook op maandag is er nog een buienkans maar het blijft zomers warm. Op dinsdag en woensdag neemt de invloed van het Scan dinavische hogedrukgebied weer toe terwijl de luchtdruk boven het zuidwesten van Europa daalt. Daardoor blijft de wind uit het oosten waaien, is het weer droog en overwegend zonnig en komt het kwik uit op omstreeks 28-29 graden. Het is dat we weten tot wat voor prestaties september in het verleden in staat is geweest anders zou je bijna gaan twijfelen. Gisteren verliep de ochtend zonnig. Daarna be reikte een wolkenband van een zwak koufront onze regio. Aan de achterzijde van het front werd de wind noordelijk en daalde de temperatuur in de kustgebieden tot 17 graden. Rond het mid daguur was het in Bloemendaal nog 22,7 en op Schiphol 23,1 graad geweest. Dagelijks leven wordt geregistreerd in omstreden programma Nee, gezellig is anders. Het lijkt meer op een wat groot uitgevallen vakantiewoning: de huiskamer on persoonlijk en sober ingericht met goedkope IKEA-meubels, de keuken basaal en voorzien van alleen het hoognodige; de wat krappe slaapkamers volgestouwd met stapelbedden. Maar vakantie, dat wordt hier niet gevierd. Niet alleen is de locatie - het industrieterrein van Almere - duidelijk geen oord voor plezier en vertier, ook een nadere inspectie van de inrichting verraadt het eigenlijke doel. Want in wel ke vakantiehuis hangt nou een camera boven het fornuis en boven de bank? En drie microfoons boven de eettafel? En nog eens 56 microfoons en meer dan 20 camera's in de rest van het huis, inclusief de wc? En spiegelwanden van waarachter de bewoners geobserveerd kunnen worden? Het huis, gebouwd op de set waar eens de tv-serie De Fami lie Flodder werd opgenomen, is dan ook de plek waar een op merkelijk en nu al omstreden tv-programma zich zal gaan af spelen. Big Brother, het per soonlijke paradepaardje van producent John de Mol is naar zijn zeggen niet alleen de duur ste, maar ook meest gecompli ceerde Nederlandse tv-produc tie ooit gemaakt. „Het is een technische monsterproductie", aldus De Mol. Behalve op tv is het project ook uitgebreid op internet te volgens (www.big- brother.nl) Hoe groot de kosten zijn, wil het bedrijf niet verklap pen, maar volgens gedelegeerd producent Paul Römer ligt het bedrag beslist boven de twaalf miljoen gulden. Voor Big Brother, afwisselend gepresenteerd door Daphne Deckers en Rolf Wouters, zullen negen mensen zich vrijwillig in totaal 104 dagen gezamenlijk laten 'insluiten' in het van tech nische snufjes vergeven huis. Vanaf 16 september kunnen de kijkers op werkdagen meeleven met het wel en wee van de deel nemers. Zij worden geacht zelf hun groenten te verbouwen, de kippen te verzorgen en hout te hakken voor de kachel. De bui tenwereld bestaat niet voor ze: er is geen krant, en alleen tele visie op momenten dat de pro ducenten dat beslissen. Tussen de handwas en het eieren rapen door wordt elke beweging, elk gesprek, elke handeling wordt opgenomen, 24 uur per dag. Voor de nachtelijke uren zijn er zelfs infrarood-camera's ge plaatst. Elke knipoog, elk sub tiel gebaar kan immers de op maat zijn van een zich ontlui- kende liefde. Of wellicht een complot tegen een medebewo ner. Of een dreigement mis schien. In dat opzicht verschilt deze 'real life soap' in niets van een gewone soapserie. Er is dus geen enkele mogelijkheid tot privacy. „We horen alles, we zien alles", aldus Römer, in middels al bijna drie jaar bezig met de opzet van het program ma waaraan dagelijks meer dan 100 mensen meewerken. In het technische gedeelte van het huis wordt het doen en laten van de bewoners, die allemaal microfoontjes dragen, op 24 Het speciaal gebouwde huis in Almere, waar Big Brother wordt opgenomen. monitoren van minuut tot mi nuut gevolgd. De deelnemers, geselecteerd uit 3000 aanmeldingen, moeten proberen tot het einde toe in het programma te blijven. De winnaar mag uiteindelijk naar huis met een kwart miljoen gul den. Maar dat gaat niet zomaar: regelmatig wordt een deelne mer het huis uit gezet: na eerst voor een 'uit huis plaatsing' te zijn genomineerd door de me debewoners. De eerste onge lukkige vertrekt al na de eerste week,, nummer twee moet na een maand het veld ruimen en vervolgens wordt er om de veertien dagen een kandidaat naar huis gestuurd. Ook vernie ling van camera's of micro foons -'een schaar is al vol doende' - wordt hard afgestraft: de saboteur kan zijn of haar spullen pakken. Volgens Römer zijn de toekom stige bewoners van Villa Big Brother - in werkelijkheid een aantal geschakelde bouwketen waarvan de helft wordt ingeno men door de technische afde ling - zeer divers. Er is een schoenenverkoopster van 20 jaar bij die graag beroemd wil worden, een moeder van vier kinderen die wel eens wil zien hoe haar gezin zich zonder haar redt, een 22-jarige militair die hoopt door te breken en rijk te worden en een 35-jarige onder nemer 'die het roer wel eens helemaal wil omgooien'. Meer komen we nog niet te weten van de deelnemers, en de pro ducenten willen dat graag even zo houden tot 16 september. Intussen woedt de commotie die het programma heeft opge roepen, gewoon door. De Mol vindt de kritiek op het tv-pro- ject 'nog heftiger en grimmiger' dan hij zelf al had verwacht. „Natuurlijk, de kritiek is tot op zekere hoogte terecht. Het is te recht om je af te vragen of het wel verantwoord is om mensen 104 datgen bij elkaar te zetten. Daar moetje 10, en misschien wel 100 keer over nadenken. Maar dat hebben we gedaan en daarom heeft het zo lang ge duurd voor dit project vorm ging krijgen." De Mol, die zich hoogstper soonlijk om het programma be kommert, rekent vast op het team van psychologen als het gaat om de geestelijke gezond heid van de deelnemers. Vol gens Römer zijn de kandidaten bovendien uitgebreid getest. „Hebben ze een stabiele per soonlijkheid, verkeert hun le ven in een rustige periode? Dat soort dingen." Ze krijgen bo vendien een handleiding mee hoe ze met het huis en de moestuin om moeten gaan, en een koffertje met hoognodige persoonlijke zaken. Intussen zijn er al verschillende proef- sessies gehouden 'met kennis sen en vrienden van vrienden' om te kijken hoe die groepspro cessen zich voltrekken'. Door die sessies weet Römer nu al hoe de eerste twee dagen eruit zullen gaan zien: „De vrouwen gaan koffie zetten, de mannen ploffen op de bank en gaan zit ten ouwehoeren. Het is vreselijk traditioneel, maar je ziet het el ke keer weer gebeuren." Volgens uitvoerend producent Boudewijn van Schaik worden de deelnemers ook na afloop uitgebreid begeleid. Zo heeft el ke deelnemer een redacteur als vertrouwenspersoon. „Dat is niet na een maand of na een halfjaar over. Wij zijn er voor ze, zij zijn immers onze sterren, daar willen we voorzichtig mee omspringen. Het is echt niet zo dat we ze gaan zitten treiteren, dat zou ook niet leuk zijn om naar te kijken." MONIQUE BRANDT Big Brother begint 16 septem ber en is op werkdagen om acht uur te zien. Op zondag avond volgt een compilatie van de afgelopen week. Op donderdagen presenteert Wouters een discussiepro gramma over het programma. Op Internet zijn 24 uur per dag beelden te zien vanuit "Vil la Big Brother". Fanclub wijzigt naam in 'Vrije keuze voor Willem-Alexander' De fanclub van Emily, opge richt ter ondersteuning van de voormalige vriendin van prins Willem-Alexander, is niet meer. De club is dolgelukkig met de nieuwe liefde van de prins, Maxima Zorreguieta. De orga nisatie heeft haar naam veran derd in 'Vrije keuze voor Wil lem-Alexander'. De fanclub van Emily Bremers werd twee jaar geleden door de Fries Hans Hartmann en Johan Vlemmix uit Eindhoven opgericht. „Samen houden we alles bij wat er in de media over Willem- Alexander en zijn nieuwe vrien din wordt geschreven. We zou- Krantenkist den het van harte toejuichen als die relatie zou uitmonden in een huwelijk", zegt Hartmann. Hij vond het wel erg jammer dat de vriendschap van de prins met Emily Bremers was stukge lopen. „Emily was een eenvou dig burgermeisje. We waren er juist een voorstander van dat die relatie in stand werd gehou den omdat dat het Koninghuis ook dichter zou hebben ge bracht bij de burgers. Helaas heeft Beatrix daar een stokje voor gestoken. Wij hopen niet dat dit Maxima ook zal overko men." De fanclub stelt zich op het standpunt dat iedereen de keu ze van de prins dient te respec teren, dus ook Beatrix. „Hij is oud en wijs genoeg om te bepa len welke vrouw er bij hem past. En als hij vindt dat dat Maxima is, dan zullen we ons daarbij moeten neerleggen." De fanclub bracht eerder een - geflopte- cd uit over Emily. Op de melodie 'Oh, oh Den Haag, mooie stad achter de duinen' van de Haagse zanger Harrie Klorkestein wordt nu gewerkt aan een lied voor Maxima. Bijna 200 kinderen vierden gisteren hun verjaardag in pretpark Kern wasser Wunderland in Kalkar. Zij werden negen jaar op de negende van de negende 1999. Een bijzondere dag. FOTO ANP ED OUDENAARDEN Weet u wat ik niet begrijp? Vorig jaar stonden de kranten bol van Schiphol. Het scheelde niet veel of de luchthaven was gesloten. Dit jaar hoor je er vrijwel niets over. Is de situatie dan zo verbeterd? Geen sprake van. Het vliegtuiglawaai is deze zomer erger ge weest dan ooit. In soinmige nachten kwamen ze ook tussen twee en drie uur om de tien minuten over. Het enige wat ik las over geluidsoverlast was een artikel in deze krant van 24 juli j.l. Dat artikel heeft, al verscheen het ruim een maand geleden, nog niets aan actualiteit ingeboet. Het bestaat uit een in terview met mevrouw Pieterse, een vrouwelijke ver keersleider. Heefteen heel fijne baan. Mag 's nachts de ogen en oren van de piloot zijn. In de nacht die mevrouw Pieterse beschrijft lan den er tot2.00 uur 12 vliegtuigen. Tussen twee en drie uur arriveren er nog eens zes en 'dan is het zelfs op Schiphol even heel rustig.' Maar gelukkig, rond half vier komt de kran tenkist uit Engeland. Ook ik hoor die verdomde krantenkist bijna el ke nacht. Heel prettig dat hij voor wat vertier zorgt! Stel je toch voor dat hij niet zou komen! MAARTEN 'T HART Heb je tot twee uur als verkeersleider er zo prettig aan mee geholpen dat honderdduizenden mensen door twaalf vliegtuigen wakker gebulderd zijn, en heb je vervolgens die verstokte diepslapers met zes fijne vliegtuigennissen nvee en drie nog uit hun nutteloze droomwereld getild, en dan zou je er in moeten berus ten dat ze na drieën allemaal weer geleidelijk aan in sluimeren? Wat fijn dat er dan om half vier een kran tenkist arriveert om ze allemaal als ze net weer een beetje onder zeil zijn gegaan, in een klap opnieuw uit hun slaap te tillen. En gelukkig beginnen dan om vijf uur de charteri'liegtuigen, 'in het hoogseizoen zo'n tiuintigper uur', zegt mevrouw Pieterse verlekkerd. Klopt, na vijven doe je geen oog meer dicht. Al vanaf dit voorjaar sta ik daarom elke dag om vijf uur op. Het heeft toch geen zin om te blijven liggen. Zou zo'n mevrouw nou echt denken dat ze een nuttig lid is van de maatschappij? Zou ze zich echt niet rea liseren dat ze ronduit verschrikkelijk werk doet. Na tuurlijk, ze is maar een onderdeeltje van een groot ge heel, een minuscuul radertje in een afschuwelijke, on menselijke machinerie. En toch: als dit soort mensen zou beseffen dat ze hun medemensen nachtelijks de stuipen op liet lijf jagen, en als gevolg daarvan hun werk zouden neerleggen, zouden we misschien einde lijk weer een beetje nachtrust krijgen. Ik geloof niet dat ik in mijn leven ooit een mooiere zo mer heb meegemaakt dan deze zomer van 1999. Maar het feit dat het vliegtidglaivaai dit jaar nog weer veel erger was dan een jaar geleden, heeft die prachtige zo mer van een diepzwarte rouwrand voorzien. Wat het meest onbegrijpelijk is, is dat iedereen dof lijkt te be rusten. Op Schiphol kunnen ze, zo lijkt het, onbelem merd hun gang gaan. Netelenbos steekt geen vinger uit, laat geen woord vallen, doet net alsof haar fraaie neusje bloedt. En boven je hoofd davert het onder rus sen de hele nacht door. Dichte ramen, oordoppen, het helpt een klein beetje, maar toch kom je chronisch slaap tekort. Ik had nooit gedacht dat 't ooit zover met mij zou komen, maar ik moet eerlijk bekennen dat ik de laatste tijd overdag regelmatig een uiltje knap. Ik woon in 't mooiste dorpje van Nederland en toch denk er af en toe over om te verhuizen naar een plekje waar 's nachts geen vliegtuigen over komen. Kan er ons. behalve de autoloze zondag die er aankomt, niet af en toe ook een vliegtuigloze nacht gegund worden? Nog 113 dagen enl gej nieuwe millennium (I] aan. Reden voor de itt om in een dagelijks voor terug te kijken op b rijke gebeurtenisse plaatsgrepen op co «e| ponderende data ir gelopen 1000 jaar. I week: 6 sep 1948: fc Juliana; 7 sep 1936: Holly geboren; 8 srfaam Piet Hein verovert;:t vloot; 9 sep 1976: ft ma^ overleden; 10 sep 1 Londense chauffeu dronken rijder; 11 s |SP. 1963: Beatles neme loves you' op. behc ar 10 SEPTEMBER 1897 ,eRc Hoe het hem nadien ii 'n bjj vertelt de historie niet en geval gaat de Londem ver(j chauffeur George Srai n(jer schiedenis in als de et lujs wordt veroordeeld va onder invloed. De bro QQi ker heeft op 10 septen de primeur van de on dat alcohol en autoriji r samengaan. Toch dm 115 Nederland tot 1974 et njei wettelijke limiet voor j)e gebruik door verkeers ,epre mers wordt opgesteld Jnj^j doen blaaspijpjes alss jjjn e middel en de bloedpn kdceu wettig bewijsmiddel h de. Veilig Verkeer Ned 1 heeft dan al de eerste, r vriendelijkecampagn m, voerd. De slogan 'Gla; ,pper Laat je rijden' is in 191 |agOC ste die grootschalig w ,ger v gevaren van alcohol ii jhet keer. Na 'Wie rijdt en en ge (1977) wordt duidelijl j,e( S( samenleving goed w<«thave worden geschud, war ne tien jaar later telt h fo fideel 215 verkeersdo alcoholgebruik (1985 1997 is dat cijfer geda 103. De campagnes w i. $te agressiever, van 'Alco [U(jen verkeer - al gauw een rovjn gaat het naar 'Alcoho tie vt keer, dat kun je nietn phar 'Ben jij sterker dan di ting Want meer dan hom lmarj ele alcoholdoden in h belei zijn er veel te veel', al tentr; Verkeer Nederland, fergiei tlUll jörkom fegnat fcren n; MENSELPm lovers espaar .mend De provincie Frieslanq" het kader van Simmerleest v waarschijnlijk uitgerutvan c minder dan duizend kf op ware grootte. Ze kcky^j. staan bij bedrijven, in dorpen of welke pli hebber maar voor oge Het idee is afkomstigiferkers LARDANDELA, gebotlhetlo; sum, maar wonend inlvrou1 Hij heeft iets dergelijlvan éi Zwitserland. Andela hppolit twee veehouders benatoorlc mon Cnossen in Tritsliië. Di Hettinga in It Heidenistand dert Algra van het CNIheil e teert het kwartet. AlgtZe ha zoeken nu nog een co|verke< 'aanbeveling' en bedr enigingen van dorpsbl soneelsverenigingen.j" de koeien naar eigen sieren. Als alles klaar; we de koeien bij elk: in het evenementent Leeuwarden. Daarvocf kunnen ze een kunstr men. Kunstenaarswi ook bij betrekken. belang De website van MAXII »^iom potheekadviseur in Bi denrijs, heeft de eeré gen van deze maand 52.000 bezoekersgd temetters namen in voordat het nieuwsov din van kroonprins W Alexander losbarstte, 2500 keer de moeite netpagina's te bekijk' deld trekt de website de bo were! euitze in des veel 1 jn op :ren v< I! 'el bij bezoekers per dag, waren dat er nog maa a moe Mensen die op zoekJ j 0f vg to's van en informatie ma Zorreguieta worde steld: op www.maxifli met geen woord vriendin van Willend van vi binne van af. >p del Eraten

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2