Doden door explosie in Moskou
Aceh put moed uit referendum Oost-Timor
Buitenland
Overleden Hongaren gaan nog vaak naar de dokter
Israël begint
met vrijlaten
Palestijnen
Israëlische Arabieren beschaamd door bomaanslagen
ka
ëUHe
RDAC 9 SEPTEMBER 1999
Joegoslavische
leger klaar voor
heroveren Kosovo
BELGRADO-PRISTINA AFP-Rtr-DPA
Het Joegoslavische leger 'is be
zeten' van Kosovo en is bereid
het gebied 'met geweld te her
overen', als de internationale
gemeenschap haar verplichtin
gen niet nakomt. Dat zei de
commandant van het Joegosla
vische legerkorps in Kosovo,
generaal Radovan Lazarevic,
gisteren in het weekblad Nedel-
jni Telegraf
„Wij denken voortdurend na
over een nieuwe opdracht op
Kosovaars gebied. Wij zijn daar
elk moment toe bereid. Wij
wachten slechts op een beslis
sing en een bevel om zo'n taak
uit te voeren", aldus Lazarevic.
Het Joegoslavische leger heeft
zich midden juni uit Kosovo te
ruggetrokken, nadat president
Milosevic akkoord was gegaan
met de stationering van een in
ternationale vredesmacht in de
Servische provincie.
De internationale vredes
macht KFOR zegt dat het ge
weld in Kosovo de afgelopen
dagen weer is toegenomen.
Door een beschieting van het
dorp Donja Budrija in het oos
ten van Kosovo zijn dinsdag
verscheidene mensen om het
leven gekomen en gewond ge
raakt. Acht tot tien mortier
schoten zijn op het dorp afge
vuurd, aldus een KFOR-woord-
voerder. De slachtoffers zouden
tot de Servische gemeenschap
behoren.
Mitchell breekt
besprekingen
Noord-Ierland af
BELFAST Rtr-DPA
De Amerikaanse oud-senator
Mitchell is gisteren na drie da
gen besprekingen over de her
vatting van het vredesproces in
Noord-Ierland teruggekeerd
naar de Verenigde Staten. De
voormalige senator vliegt
maandag opnieuw naar Noord-
Ierland om zijn poging tot be
middeling voort te zetten.
Mitchell zei nog steeds opti
mistisch te zijn dat de ingewik
kelde problemen in Noord-Ier
land kunnen worden opgelost.
Maar hij bespeurde veel me
ningsverschillen tussen de ver
schillende groepen met wie hij
had gesproken en ook binnen
de katholieken en protestantse
organisaties bestaan volgens
hem veel onderlinge verschillen
van inzicht.
Mitchells snelle vertrek is me
de ingegeven door het vandaag
te verschijnen controversieel
rapport over de hervorming van
de Noord-Ierse politie. Van dat
rapport zijn op dit moment al
leen de belangrijkste details be
kend.
Zo meldde de Britse omroep
BBC dat de naam van het korps
wordt gewijzigd en dat de sterk
te wordt teruggebracht van
13.000 naar achtduizend agen
ten. De nieuwe politiedienst
zou voor de helft uit katholie
ken en protestanten moeten
bestaan.
De verschillende Noord-Ierse
partijen zijn zeer verdeeld over
net politiekorps en de voorge
stelde hervormingen.
BOEDAPEST HANS GERTSEN
CORRESPONDENT
Duizenden vaak al jaren geleden overle
den Hongaren gaan nog altijd regelma
tig naar de dokter. Tot die verbijsterende
conclusie is het Hongaarse ministerie
van sociale zaken gekomen bij het door
lichten en vernieuwen van een aantal
databestanden. Hongaarse huisartsen,
tandartsen en ziekenhuizen hebben de
afgelopen jaren op papier meer dan
100.000 overleden patiënten behandeld.
Het ministerie onderzoekt nu in hoe
verre er sprake is van bewuste en groot
schalige fraude in de Hongaarse ge
zondheidszorg of van een combinatie
van administratieve blunders en onvol
ledige data-bestanden.
Een aantal staaltjes van 'medische
zorg' riekt verdacht veel naar fraude. Zo
claimden ziekenhuizen in 36 gevallen de
kosten voor peperdure CT-scans voor
overledenen, terwijl zeven andere Hon
garen posthuum zouden zijn gedialy-
seerd. Tandartsen declareerden 108
posthume gebitsreparaties. Maar de
Hongaarse huisartsen slaan alles. Die
zouden volgens hun eigen declaraties
afgelopen zomer in totaal maar liefst
110.000 overleden patiënten op het
spreekuur hebben gehad.
Dat het met de administratie in de
Hongaarse gezondheidszorg allesbehal
ve snor zit, blijkt ook uit een ander op
merkelijk cijfer van het ministerie. Meer
dan 400.000 overleden Hongaren zou
den nog altijd bij hun vroegere huisarts
als patiënt geregistreerd staan.
Omdat de basisvergoeding voor huis
artsen gebaseerd is op het aantal patiën
ten dat de praktijk telt, zouden deze niet
veel haast hebben met het opschonen
van hun patiëntenbestanden. In veel an
dere gevallen zouden huisartsen simpel
weg niet weten dat patiënten zijn overle
den, omdat deze voor hun dood een an
dere huisarts hebben gekozen zonder
hen daarvan in kennis te stellen.
Politie denkt aan gaslek, maar sluit misdrijf niet uit
Een explosie in een appartementencomplex in de Russi
sche hoofdstad Moskou heeft in de afgelopen nacht aan
zeker zestien mensen het leven gekost. Ruim honderd
mensen raakten gewond, van wie 47 naar een ziekenhuis
zijn gebracht. Oorzaak van de explosie is vermoedelijk
een gaslek.
Ten minste 72 appartementen
in het flatgebouw van negen
verdiepingen in het zuidoosten
van de stad zijn verwoest. Vol
gens overheidsgegevens wonen
202 mensen in het gedeelte dat
nu verwoest is. Vermoed wordt
dat tegen de honderd mensen
nog onder het puin vastzitten.
Brandweerlieden en ambu
lance-eenheden zijn ter plaatse.
Ook de burgemeester van Mos
kou, Joeri Loezjkov, en de mi
nister van binnenlandse zaken
zijn naar de plaats van de ramp
gegaan, in een straat bij de ri
vier de Moskva.
Het zoeken naar slachtoffers
wordt bemoeilijkt door brand
en dichte rook. Volgens een ra-
diojoumalist hing kort na de
ontploffing een sterke geur van
gas rond het gebouw. Ook red
dingswerkers bevestigden het
vermoeden dat een gaslek de
oorzaak van de explosie was.
Een ooggetuige verklaarde ech
ter op de Russische televisie
geen gaslucht te hebben gero
ken.
Hoewel de oorzaak van de
ramp een gasexplosie lijkt te
zijn, wordt een misdrijf niet uit
gesloten. Vorige week raakten
41 mensen gewond door een
bomexplosie in een onder
gronds winkelcentrum in de
Russische hoofdstad. Die ex
plosie werd opgeëist door een
groep die zich verzet tegen de
consumptiemaatschappij. De
daders kondigden aan een
stadsguerrilla te gaan voeren.
Het radiostation de Echo van
Moskou meldde dat de politie
een auto zocht die kort voor de
explosie in de buurt van de flat
was gezien.
Reddingswerkers zoeken onder het puin van een ingestort flatgebouw naar overlevenden. Een deel van het flatgebouw in Moskou stortte afgelopen nacht na een explosie in. De poli
tie denkt dat een gaslek de oorzaak van de explosie is. foto epa yur kochetkov
adeürigen houden verband met joden
ontva2^ Een onderzoekscommissie heeft 47.792 Zwitserse
welkon^lnëen gevonden die verband houden met de joden-
g in de Tweede Wereldoorlog. Dit staat in een voorlo-
(lt dat gisteren bekend werd. Bankiers hadden eerder
jt het om 775 rekeningen ging. In het voorlopige rap-
huldigt de commissie de banken van 'twijfelachtige
1 en wijdverbreide ongevoeligheid'. Bewijzen van sys-
te pogingen om de tegoeden oneigenlijk te gebruiken
ir niet gevonden, aldus de commssie die in 1996 werd
loor de banken en het Joods Wereldcongres. Het offici-
roo WBfft wordt uiterlijk in november gepubliceerd.
ASHKELON-JERUZALEM Rtr-AFP
Israël is vanochtend vroeg be
gonnen met het vrijlaten van
tweehonderd Palestijnse gevan
genen. Hiermee is de uitvoering
van het zaterdag gesloten Wye
Il-akkoord begonnen. Israël
heeft aangekondigd vandaag te
vens een gedeelte van de Wes
telijke Jordaanoever aan de Pa
lestijnse autoriteit over te dra
gen. Het vredesproces in het
Midden-Oosten zat in het slop
sinds de voormalige premier
Netanyahu maanden geleden
de uitvoering van het eerste
Wye-akkoord bevroor.
Het begin van de uitvoering
van Wye II volgde op de goed
keuring van het Israëlische par
lement van het akkoord. Vier
envijftig leden van de Knesset
stemden voor; 23 tegen. Er wa
ren twee onthoudingen. Vol
gens het akkoord krijgen de Pa
lestijnen in drie fases de con
trole over veertig procent van
de Westelijke Jordaanoever. In
de eerste fase zal Israël zich te
rugtrekken uit zeven procent
van het gebied. Israël zal 350
Palestijnse gevangenen vrijla
ten, waarvan vandaag tweehon
derd. Eén van hen heeft beslo
ten in de Israëlische cel te blij
ven. Zo'n 150 andere gevange
nen komen op 8 oktober vrij.
Premier Barak sprak verzoe
nende taal in de Knesset. Israël
moet volgens hem niet langer
het leven willen beheersen van
miljoenen Palestijnen op de
Westelijke Jordaanoever en in
de Gazastrook.
'We smeken alle mensen in Israël om vergeving, vooral de joden maar ook de arabieren
TEL AVIV AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
Mohammed Mahmid voelde
zich deze week niet erg op zijn
gemak in de bijeenkomst van
de parlementscommissie voor
buitenlandse zaken en defen
sie. Meer dan ooit was het ara-
bische parlementslid zich ervan
bewust dat veel commissiele
den zijn aanwezigheid niet op
prijs stelden. De rechtse partij
en hadden hem altijd al geme
den, maar nu was gebleken dat
Israëlische arabieren betrokken
waren bij een dubbele bomaan
slag, proefde hij extra argwaan.
De Israëlische veiligheids
dienst onthulde deze week dat
de auto's die zondag ontploften
in Haifa en Tiberias, waren ge
prepareerd in twee arabische
dorpen binnen Israël. De drie
inzittenden, die om het leven
kwamen, waren leden van de
'Islamitische Beweging', een or
ganisatie van Israëlische mos
lims die nog nooit op het ple
gen van gewelddaden is be
trapt. Vorige week werd een an
der lid van de beweging aange
houden, verdacht van moord
op twee joodse Israëliërs.
De recente terreuracties een
schok hebben veroorzaakt.
Vooral binnen de arabische ge
meenschap. In Dabouriyeh en
Mashad, de dorpen in Galilea
waar de daders van de bom
aanslagen vandaan kwamen,
heerst neerslachtigheid. De
stoffelijke resten van de drie
jonge mannen zijn onmiddellijk
naar de begraafplaats gebracht
en zonder enig vertoon ter aar
de besteld.
De naaste familie vertelde dat
ze geen idee had van de voor
nemens van het drietal. „We
voelen ons beschaamd", zei
Mohammed Krayim, een 56-ja-
rige onderwijzer, over zijn om
gekomen broer Nazal. „We zijn
trots op onze trouw aan de
staat. We willen alleen maar
vrede. We smeken alle mensen
in Israël om vergeving, vooral
de joden maar ook de arabie
ren."
JAKARTA THEO HAERKENS
CORRESPONDENT
De volksraadpleging in Oost-Timor is
geëindigd in een orgie van geweld. Hon
derden mensen zijn gedood en tiendui
zenden zijn op de vlucht geslagen. De
hoofdstad Dili lijkt totaal vernield. De
reputatie van het leger heeft opnieuw
een forse deuk opgelopen. Ook het aan
zien van Indonesië loopt ernstige averij
op terwijl presidertt Habibie het blazoen
juist wilde oppoetsen door de kwestie
Oost-Timor via een referendum op te
lossen. Op Aceh en Irian Jaya worden de
gebeurtenissen op de voet gevolgd.
„De uitslag van het referendum op
Oost-Timor is goed nieuws voor ons. Ik
hoop dat we ook snel een referendum
krijgen." Het vernietigende geweld dat
in de voormalige Portugese kolonie los
barstte nadat de bevolking massaal 'ja'
had gezegd tegen onafhankelijkheid van
de in 1976 door Indonesië ingelijfde re
gio, tast de wens van de separatisten in
Aceh niet aan.
Zulfikri Yacob van de afscheidingsbewe
ging United Peoples of Aceh, de groep
die begin augustus de toegang tot de
Nederlandse ambassade in Jakarta an
derhalve dag bezet hield, heeft alleen
maar oog voor de uitslag. Het geweld
neemt hij op de koop toe. Aceh heeft er
zelf ruime ervaring mee. In de jaren ne
gentig regeerde Soeharto met ijzeren
vuist in de provincie in het uiterste
noorden van Sumatra.
Politieke waarnemers relativeren het op
timisme van de separatisten van Aceh.
Zij wijzen erop dat die alleen maar steun
genieten omdat de mensen meer zeg
genschap op economisch, sociaal en
cultureel terrein willen. Ze zijn het ge
weld en het centralisme van Jakarta
meer dan zat. Aceh en Irian Jaya, het
vroegere Nederlands Nieuw-Guinea,
zien de opbrengsten van hun olie, gas
en hout regelrecht naar de hoofdstad
stromen zonder er zelf een redelijk aan
deel van te krijgen. Als dat verandert, zal
de steun voor de separatisten drastisch
verminderen, voorspelt Mohammad
Hikam van het Instituut voor Weten
schappen. De hang naar afscheiding is
voor hem niet meer dan een openings
bod in de onderhandelingen over meer
autonomie. „Maar die komt er alleen als
we een andere regering hebben."
Voor veel Indonesiërs is de eenheid van
de staat zoals die is gesticht door Soe-
karno onaantastbaar. Indonesië omvat
het gebied dat behoorde tot het voorma
lig Nederlands Indië. Oost-Timor werd
pas later geannexeerd, al zijn de huidige
generaties opgevoed met het idee het er
ook bij hoort. De Oost-Timorezen zelf
zien dat heel anders, bleek vorige week
maandag. De voormalige Portugese ko
lonie is katholiek en heeft een andere
historie dan de rest van hoofdzakelijk is
lamitisch Indonesië. Habibie heeft dat
steeds sterk benadrukt om zo de separa
tisten, die vooral actief zijn in Irian Jaya
en Aceh, de wind uit de zeilen te nemen.
Veel Indonesiërs lijken verrast en bele
digd door de keuze van de Oost-Timore-
se bevolking. Zij verwachten juist dank
baarheid en loyaliteit. De Indonesiërs
koesteren de gedachte dat zij de regio
tot ontwikkeling hebben gebracht. Ze
legden immers wegen aan en bouwden
schooltjes en ziekenhuisjes. Critici me
nen dat dit alleen maar gebeurde zodat
de militairen rich in het woeste, berg
achtige eiland goed konden verplaatsen.
En moeten soldatenkinderen niet ook
naar school en af en toe naar het zieken
huis? Mensenrechtenorganisaties wijzen
er steevast op dat 200.000 Oost-Timore
zen de dood vonden na de inlijving.
„Habibie heeft misgegokt. Hij had beter
moeten luisteren naar bisschop Belo en
ook naar Gusmao, de vrijheidsstrijder
die dinsdag werd vrijgelaten", zegt Hik
am. „Zij wilden een langdurige over
gangsperiode om pas veel later de be
volking om haar mening te vragen. Maar
ja, Habibie had haast, hij wilde de No
belprijs", grapt Hikam. Het leger luistert
ondertussen niet naar de president. De
jarenlange strijd in Oost-Timor heeft
duizenden soldaten het leven gekost. Bij
onafhankelijkheid zouden die voor niets
zijn gestorven, luidt de redenering. Tra
ditioneel is het leger de hoeder van de
eenheid van de natie. Er zijn ook men
sen die geloven dat het geweld op Oost-
Timor bedoeld is als afschrikwekkend
voorbeeld voor Aceh en Irian-Jaya.
Door zijn ongehoorzaamheid staat de
positie van het leger nu opnieuw ter dis
cussie. Het lag het laatste anderhalf jaar
fors onder vuur wegens wandaden on
der Soeharto „De volgende regering
moet daarmee afrekenen. Habibie is
daarvoor te zwak", aldus Hikam.
ntal Griekse aardbeving gestegen
[et dodental van de aardbeving in Griekenland is ge-
)t 71. Het Griekse ministerie van gezondheid maakte dit
;bekend. De reddingsacties duren nog altijd voort. In de
p nacht lukte het de hulpverleners twee mensen levend
uin te halen. Acht doden werden geborgen. De aard-
et een kracht van 5,9 op de schaal van Richter deed
idagmiddag voor even ten noorden van de Griekse
id Athene. foto epa anja niedrinchaus
rlandse advocaat voor tribunaal
Advocaat Wladimiroff uit Den Haag is gisteren als ge-
geroepen door het Joegoslavië-tribunaal. Wladimiroff
de enkele jaren geleden de Bosnische Serviër Dusko
Jens het geruchtmakende eerste proces wegens oor
laden in voormalig Joegoslavië. Nu moet hij een verkla-
»gen tegen de Servische advocaat Milan Vujin, die hem
als Tadic' advocaat en wordt beschuldigd van 'min-
jan het hof. Vujin zou onder meer getuigen in de zaak-
jjben geïntimideerd en tot liegen aangezet. Tadic, tot
iar gevangenisstraf veroordeeld, verwijt de advocaat
fulde met het Bosnisch-Servische regime van Radovan
[en er alleen op uit was prominente Bosnische Serviërs
Srmen.
ie minister bang voor infiltratie
tsEiLLE De Franse minister van justitie Guigou vraagt
i de hogere sferen van het Franse rechtssysteem zijn
ferd door leden van de Scientology Kerk. De reden voor
prgdheid is de vernietiging door de griffie van Marseille
pn bewijsmateriaal in een proces tegen zeven sciento-
pt proces zou over tien dagen beginnen. Het is niet de
er dat iets dergelijks gebeurt. Vorig jaar verdween voor
[gelijk proces anderhalve ton dossiers uit het Paleis van
l Parijs. Dat proces heeft daarom nog steeds niet
lad. De minister heeft inmiddels een onderzoek gelast,
igy staat in een Frans parlementair rapport officieel te
ëen van de meest gevaarlijke sektés. Op 20 september
arseille een proces beginnen tegen leiders van de be
legens oplichting.
in en Jeltsin bespreken witwassen
)n-moskou De Amerikaanse president Clinton en zijn
collega Jeltsin hebben gisteren elkaar per telefoon ge
lver het zogeheten witwasschandaal. Jeltsin heeft bij
genheid alle beschuldigingen tegengesproken, zo heb-
dvoerders van zowel het Witte Huis als het Kremlim
jen groep rond Jeltsin in het Kremlin zou enorme geld-
waaronder leningen van het Internationaal Monetair
(IF), naar een Amerikaanse bank hebben doorgesluisd.
it van halfbroer Saddam ontkend
'HABiIrak en de Verenigde Arabische Emiraten
[ben gistermiddag geruchten tegengesproken dat de
an de Iraakse leider Saddam Hussein zijn land zou
icht en asiel zou hebben gevraagd in de VEA. Eerder
meldde een Iraakse oppositiegroepering in de Jor-
ofdstad Amman dat Barzan Takriti politiek asiel heeft
in van de emiraten. Takriti, oud-chef van de Iraakse
lienst en de voormalige ambassadeur van Irak bij de
Naties in Genève, zou om 'veiligheidsredenen' asiel
Jsgr
(SBBede
WUtaat
n. De
vampf populair bij Palestijnen
Het boek Mein Kampf waarin Adolf Hider zijn anti-
gedachtengoed uiteenzet, doet het goed in de Pales-
ieden. Het boek dat kort geleden in het Arabisch is
laat op de zesde plaats van de lijst van best verkopen-
De bestsellerlijst is samengesteld door een biblio-
Ramallah. Volgens de onderzoeker zouden er onge-
rer(ltoeken van Hitier per week worden verkocht. „Ramal-
len! tWeine plaats en de Palestijnen zijn geen grote lezers",
bias Akel. Een groot deel van de populariteit is volgens
ijten aan het feit dat het boek verboden was toen de Is-
èt voor het zeggen hadden in de Palestijnse gebieden.
ey gaat voor presidentschap VS
QLï Bill Bradley heeft gisteren officieel zijn kandida-
mdgemaakt voor de race om de Democratische nomi-
r de Amerikaanse presidentsverkiezingen van novem-
pd jaar. Bradley was eerder profbasketballer voor de
[Knicks en senator voor de staat New Jersey. Hij is tot
enige in het kamp van de democratische partij die het
[tegen de huidige vice-president Al Gore. In zijn toe-
t de menigte benadrukte Bradley dat hij van mening
met Gore. Bradley wil onder meer strengere wapen-
iaatregelen om het enorme aantal onverzekerde Ame-
3rug te dringen en armoedebestrijding.
eleid blijft voorlopig ongewijzigd
l Minister Van Aartsen van buitenlandse zaken is nog
an een herziening van de constructieve dialoog met
Bijkertijd vindt hij de situatie in het land nog dermate
fnd dat hij voorlopig niet van plan is een bezoek aan
j brengen. Dat bleek gisteren tijdens een overleg van
Bsman met de Tweede Kamer over de hervormingen
psenrechtensituatie in Iran. Alle fracties drongen aan
feluatie van de meer constructieve benadering. Die
jn 1998 binnen de Europese Unie afgesproken.
Suriname stopt kredietverlening
lo« De Surinaamsche Bank (DSB), de grootste com-
bank in Suriname, heeft de leningen aan cliënten stop
maatregel van DSB, die vorige week al is ingegaan, is
èlijk het gevolg van een ernstig tekort aan geld voor
trlening. De inflatie is vele malen hoger dan de rente
Iers krijgen, waardoor de spaarzin sterk is afgenomen,
de rente op deposito's verhoogd om meer geld hin
gen. Dit zal volgens deskundigen geen zoden aan de
i. „Mensen willen hun kapitaal liever omzetten in
•ld dan het vast te leggen op een spaarrekening",
i expert.
