Nieuw geweld in Oost-Timor
Van Buitenen kondigt boek aan
Hulp voor Kosovo rot weg in Zuid-Italië
Buitenland
Duitse EU-commissaris
kan weinig kwaad doen
Dakloze Turkse in gebed
Ontploffing in ondergronds winkelcentrum Moskou
WOENSDAG 1 SEPTEMBER 1999
en
:hi
bogota Botsingen tussen Colombiaanse demonstranten en
ordetroepen in een buitenwijk van Bogota hebben een meisje
van tien gisteren het leven gekost. Zij werd tijdens de ongere
geldheden door een kogel in het hoofd getroffen. In een ander
incident raakte de lijfwacht van een vakbondsleider gewond tij
dens een schietpartij in het centrum van de hoofdstad. De inci
denten deden zich voor op de eerste dag van de algemene sta
king in Colombia. De Colombiaanse vakbonden hebben daar
toe opgeroepen uit protest tegen de bezuinigingsmaatregelen
van de regering. De staking is voor onbeperkte duur afgekon
digd. Eerder op de avond maakte het Colombiaanse leger een
einde aan de bezetting van de waterkrachtcentrale bij de haven
stad Buenaventura door guerrillastrijders. Op de foto wordt de
oproerpolitie gehinderd door een traangasgranaat die door de
monstranten werd teruggegooid. foto afp pedro ugarte
In Iran gegijzelde Europeanen zijn vrij
teheran De vier Europese toeristen die twee weken geleden in
Iran door drugshandelaren werden ontvoerd, zijn gisteren ge
zond en wel vrijgelaten. Dit hebben de Iraanse autoriteiten be
kendgemaakt. De drie Spanjaarden en een Italiaan werden sa
men met hun Iraanse gids op 14 augustus gegijzeld in hun hotel
in Kerman, zo'n 800 kilometer ten zuidoosten van Teheran. Het
Iraanse ministerie van binnenlandse zaken verklaarde dat de
gijzelnemers, drie mannen en twee vrouwen, in de drugshandel
zaten. Volgens Iraanse diplomaten eisten zij de vrijlating van
twee mannen uit de gevangenis. De Spaanse commerciële atta
ché in Teheran beweerde echter dat de ontvoerders geld vroe
gen.
Unionisten verbannen 17-jarige jongen
Belfast De unionistische Noord-Ierse beweging Ulster Free
dom Fighters (UFF) heeft een 17-jarige jongen met de dood be
dreigd als hij de provincie niet zou verlaten. Dit heeft een
Noord-Ierse mensenrechtenorganisatie gisteravond verklaard.
De jongen zou informant voor de politie zijn. Hij is inmiddels
gevlucht, liet Vincent McKenna, directeur van het mensenrech-
tenbureau, weten. McKenna hielp eerder zes andere jongens
die door de republikeinse IRA waren bedreigd. De unionistische
partijen in het Ierse parlement hebben naar aanleiding daarvan
geëist dat de republikeinen uit de vredesonderhandelingen in
Noord-Ierland worden gezet. De UFF is een extremistische ter
reurgroep, die wil dat Noord-Ierland binnen het Verenigd Ko
ninkrijk blijft.
Joden kondigen boycot van bank aan
new york Uit protest tegen het karige compensatieaanbod van
de Oostenrijkse Bank Austria aan slachtoffers van de jodenver
volging wil het Joods Wereldcongres (JWC) de bank vanaf 1 ja
nuari 2000 boycotten. Dit is gisteren vernomen uit kringen rond
de overkoepelende joodse organisatie. De boycot zou in de Ver
enigde Staten moeten beginnen en langzaam worden uitge
breid naar de rest van de wereld. Bank Austria biedt de slachtof
fers van de holocaust in totaal veertig miljoen dollar schadever
goeding. Volgens de berekeningen van het JWC is de bank kla
gers ten minste vijf miljard dollar verschuldigd. Dit zou de hui
dige waarde zijn van de vijfhonderd miljoen dollar die het nazi
regime heeft buitgemaakt.
Britse politie jaagt op vingernagelbijter
londen De Londense politie jaagt op een man met de onbe
dwingbare neiging bij vreemde vrouwen een of twee vingerna
gels af te bijten. De verdachte benadert zijn slachtoffers op
straat met complimentjes over hun mooi verzorgde handen en
nagels. „Vervolgens vraagt of grist hij een hand en knauwt daar
één of twee nagels vanaf', aldus een politiewoordvoerder. De
nagelbijter, een grote, ongeveer 25 jaar oude man met kort ras-
tahaar, heeft sinds december 1997 al zeker negen keer toegesla
gen.
Rebellen Congo tekenen akkoord
lusaka De Congolese rebellenleiders hebben gisteren in Lusa
ka in Zambia een bestandsakkoord ondertekend. Dit moet uit
eindelijk leiden tot een einde aan de burgeroorlog die het afge
lopen jaar de hele regio dreigde te destabiliseren. De Verenigde
Naties begonnen op het moment van ondertekening met het
uitzenden van medewerkers die toe gaan zien op de naleving
van het akkoord. Dit voorziet vanaf vanmiddag in een absoluut
staakt-het-vuren. Alle milities moeten worden ontwapend en
binnen negen maanden moeten alle buitenlandse troepen het
land hebben verlaten. Angola, Namibië en Zimbabwe steunen
de regering van president Laurent Kabila, terwijl Uganda en
Rwanda meevechten aan de zijde van de rebellen.
Demonstratie voor mishandelde homo
münchen Ruim tweeduizend mensen hebben gisteravond in
München aan een ernstig mishandelde Nederlandse homo hun
sympathie betuigd. De 38-jarige Eindhovenaar werd anderhalve
week geleden in de Beierse hoofdstad door twee homohatende
neonazi's in elkaar geslagen. Het slachtoffer ligt met een levens
gevaarlijke schedelbreuk op de intensive care van een plaatse
lijk ziekenhuis. De sympathisanten verzamelden zich in de
straat met homobars waar de Nederlander is overvallen. Zij
vormden een menselijke keten en hielden brandende kaarsen
in de hand. Op de solidariteitsmanifestatie werd ook geld inge
zameld voor het slachtoffer. De demonstranten willen dat er
een einde komt aan het groeiende aantal homovijandige ge
welddadigheden in München.
Anti-abortusgroep jaagt op meisje
wichita Een anti-abortusgroepering in de Amerikaanse staat
Kansas heeft een speurtocht geopend naar een 14-jarig meisje,
dat daar volgens hen abortus wil laten verrichten. De activisten
willen haar tegenhouden en op alternatieven wijzen. De groe
pering 'Kansans for Life' heeft een oproep verspreid om uit te
kijken naar de tiener. Het meisje, dat zegt verkracht te zijn,
kreeg zondag toestemming van de rechter in het naburige Ari
zona om in Kansas een abortus te laten plegen. In Arizona, waar
het meisje woont, kan de 14-jarige geen abortus laten plegen
omdat ze in de 25e week van haar zwangerschap is. Arizona
verbiedt het afbreken van een zwangerschap na de twintigste
week. Kansans for Life heeft van een begeleider van het meisje
een beschrijving van haar uiterlijk gekregen. Een aantal leden
van de club ligt op de loer bij een bekende abortuskliniek.
Malaria-experts tegen DDT-verbod
Pen haag Meer dan 350 malaria-experts in 57 landen zijn tegen
het plan van de Verenigde Naties voor een wereldwijde uitban
ning van DDT voor het jaar 2007. Tijdens een conferentie in Ge-
nève van 6 tot 11 september leidt de Wereldgezondheidsorgani
satie (WHO) de discussie over het wereldwijd elimineren van
DDT, in verband met de schadelijke effecten op het milieu.
DDT wordt in tropische gebieden voornamelijk gebruikt voor
het spuiten binnenshuis om te voorkomen dat malariamuggen
het huis binnendringen, steken en vervolgens weer vertrekken
om malaria over te brengen.
BRUSSEL PAUL KOOPMAN
CORRESPONDENT
,,Het wordt een boek over mijn persoonlij
ke strijd", zegt de bekendste 'klokkenlui
der' van Nederland: EU-ambtenaar Paul
van Buitenen. Gisteren maakte Van Buite
nen bekend dat hij zijn ervaringen met de
bureaucratie in Brussel te boek heeft ge
steld. Met nieuwe onthullingen komt de
ambtenaar echter niet: „Ik kijk wel uit,
want dan word ik morgen ontslagen."
Van Buitenen stond aan de wieg van één
van de grootste politieke crises in de Euro
pese Unie. Eind vorig jaar speelde hij een
aantal belastende rapporten over fraude en
vriendjespolitiek door aan de Groene frac
tie in het Europees Parlement. De volksver
tegenwoordigers stelden een Comité van
Wijzen in, dat in maart een vernietigend
rapport uitbracht over de bestuurscultuur
en het beheer van belastinggeld in Europa.
De Europese Commissie kwam zo zwaar
onder vuur te liggen, dat zij moest aftreden.
Zijn optreden bezorgde Van Buitenen in
Nederland de status van volksheld en mar
telaar, maar maakte wel een eind aan zijn
carrière bij de anti-fraudedienst van de Eu
ropese Commissie. Van Buitenen werd
eerst geschorst en vervolgens overgeplaatst
naar de gebouwendienst. Een tweede on
derzoek is inmiddels tegen hem ingesteld,
tot groot ongenoegen van medestanders in
het Europees Parlement.
Maar ook in zijn nieuwe functie speelt Van
Buitenen nog zijn rol als luis in de pels. Hij
vertelt: „Ik krijg nog steeds enorm veel in
formatie over misstanden toegespeeld. Het
is bijna te veel om te behappen. Ik loop
daar niet meer mee naar de pers, maar
stuur alles door naar de bevoegde instan
ties." De afgelopen weken hebben de Euro
pese Rekenkamer, het anti-fraudebureau
Olaf, de Belgische justitie en het Comité
van Wijzen, dat nog aan een vervolg-rap-
port werkt, al dossiers van Van Buitenen
ontvangen. Hij geeft zelf echter toe dat veel
informatie veel te 'ruw' is om echt van nut
te kunnen zijn.
Volgens Van Buitenen zal zijn boek, dat als
titel Strijd voor Europa meekrijgt, in meer
dere talen gepubliceerd worden. De uitge
ver, die hij nog niet bekend wil maken, zou
erg enthousiast zijn. Van Buitenen ontkent
dat hij de nieuwe Commissievoorzitter Pro
di heeft gevraagd een voorwoord te schrij
ven. Wel heeft hij in een persoonlijke brief
Prodi verzocht de strijdbijl te begraven en
weer een werkbare relatie te creëren. Van
Buitenen wil nog steeds graag een officiële
rol spelen bij het terugdringen van fraude
en wanbeheer bij de Commissie.
brussel anp
mentariërs wilden weten of
Schreyer voelt voor eerherstel
van Van Buitenen, wiens ont
hullingen in maart leidden tot
het vertrek van de vorige Euro
pese Commissie. Schreyer wil
deze zaak snel afronden, maar
zei Van Buitenens dossier niet
te kennen.
De Finse EU-commissaris
Erkki Liikanen viel om dezelfde
redenen bij PvdA'ster Dorette
Corbey tegen. Liikanen, één
van de vier commissarissen die
aanblijven, gaat nu nog over
personeelszaken maar heeft
desgevraagd gezegd dat hij niet
verantwoordelijk is voor lagere
ambtenaren.
De Duitse kandidaat-EU-com-
missaris Michaela Schreyer kan
weinig kwaad doen in het Euro
pees Parlement. Op de tweede
dag van de hoorzittingen van
leden van de nieuwe Europese
Commissie kreeg zij alleen het
verwijt dat zij vragen over de
zaak van de Nederlandse EU-
ambtenaar Paul van Buitenen
ontweek.
De Duitse christen-demo
craat Reimer Böge vond dat
Schreyer duidelijker had kun
nen zijn over het fraudebeleid,
dat straks tot haar takenpakket
behoort. Diverse europarle-
na het referendum over onafhankelijkheid in
Oost-Timor is het geweld in de Indonesische provincie
weer opgelaaid. Volgens een Australische waarnemer
zijn drie VN-medewerkers gisteren vermoord.
DILI ANP-AFP-DPA-Rtr
De voormalig vice-premier van
Australië, Tim Fisher, zei dat de
drie werden gedood in de buurt
van Gleno, waar zwaarbewa
pende bendes een groep van
ongeveer 150 VN-medewerkers
tegenhielden die het stadje wil
de verlaten.
Een woordvoerder van de
VN-missie Unamet, die toezicht
houdt op het referendum, kon
het bericht van de moorden
niet bevestigen. Wel zei hij dat
in Astabe, bij de grens met
West-Timor, een VN'er is ver
moord. De blokkade bij Gleno
is volgens hem inmiddels opge
heven.
Ook in de hoofdstad Dili
kwam het tot incidenten. Te
genstanders van onafhankelijk
heid controleerden enige tijd
het vliegveld en hielden reizi
gers tegen die de provincie wil
den verlaten. Een Australische
waarnemer en zijn chauffeur
werden op straat uit hun auto
gesleurd en in elkaar geslagen.
De Nederlandse waarnemer
Saskia Kouwenberg noemt de
sfeer 'grimmig'. Zij berichtte
dat ook buiten de stad twee
vrouwelijk VN-medewerkers
zijn gegijzeld door pro-Indone
sische milities.
Een journalist van de BBC
zegt dat de politie niets doet
om de tegenstanders van onaf
hankelijkheid te ontwapenen.
Zondag was afgesproken dat
gewapende bendes binnen be
paalde zones zouden blijven.
De autoriteiten hadden beloofd
hen op te pakken als de af
spraak werd overtreden. De au
toriteiten worden er van be
schuldigd moedwillig de Jakar-
ta-aanhangers hun gang te la
ten gaan om onafhaLnkelijkheid
te dwarsbomen.
De Indonesische minister van
buitenlandse zaken Alatas gaf
te kennen dat volgens hem het
referendum eerlijk is verlopen
en dat de uitslag moet worden
gerespecteerd. Ook de chef van
de strijdkrachten Wiranto uitte
zich in soortgelijke bewoordin
gen. Wiranto zei tevens dat de
strijdkrachten zich zullen terug
trekken uit Oost-Timor als de
bevolking voor onafhankelijk
heid kiest.
De Oost-Timorese verzetslei
der José Ramos Horta nam al
vast een voorschot op de uit
slag. Hij zei opnieuw een over
gangsperiode van drie jaar voor
onafhankelijkheid wenselijk te
vinden. Hij heeft de VN meer
malen gevraagd toe te zien op
de veiligheid tijdens het ver
wachte machtsvacuüm. Velen
vrezen een bloedbad.
i
,C*
~*T
golcuk Een Turkse vrouw bidt na de naschok die Turkije gisteren trof. De zware schok,
met een kracht van 5,2 op de schaal van Richter, zorgde voor paniek onder de bevolking.
Een man kwam om het leven en 166 anderen raakten gewond. Inmiddels is het officiële
dodental van de aardbeving van twee weken geleden tot 14.494 gestegen. Er zouden vol
gens de nieuwe officiële cijfers 25.376 mensen gewond zijn geraakt door de aardbeving.
foto ap burhan ozbilici
MOSKOU DPA-AFP-Rtr
Bij een bomexplosie in een
groot ondergronds winkelcen
trum bij het Kremlin in Moskou
zijn gisteravond 41 mensen ge
wonden geraakt, onder wie vier
kinderen.
De explosie deed zich voor in
een automaat in een speelhal
op de onderste verdieping van
het winkelcentrum Ochotni
Rjad, het grootste winkelcen
trum van Europa. Het ligt onder
een groot plein dat grenst aan
het Rode Plein. De veiligheids
dienst onderzoekt het incident.
In totaal zijn 32 gewonden,
onder wie veel jongeren, naar
het ziekenhuis overgebracht.
Enkelen zijn er slecht aan toe.
Zij werden vooral door rond
vliegend glas getroffen. De vei
ligheidsmaatregelen rond het
Kremlin, de ambtswoning van
president Jeltsin, zijn na de ex
plosie aangescherpt.
Het winkelcomplex is ont
ruimd en speciaal opgeleide
honden zoeken naar eventuele
andere explosieven. Ordetroe
pen hebben ook de omliggende
straten en metro-ingangen ge
deeltelijk afgesloten.
De politie vond op de plaats
van de explosie een pamflet,
getekend door een onbekende
organisatie die de aanslag op
eiste. Het pamflet van de Unie
van revolutionaire schrijvers
protesteert tegen de consump
tiemaatschappij. De unie kon
digt een stadsguerrilla aan die
een revolutionaire situatie zal
veroorzaken.
De deuren van hel winkel- en
amusementscentrum gingen in
1997 open tijdens de viering
van 850 jaar Moskou. Het was
een van de ambitieuze plannen
van burgemeester Joeri Loezj-
kov om de hoofdstad te moder
niseren. Vooral 's avonds is het
er heel druk. Loezjkov was kort
na de ontploffing al ter plaatse.
rome hans geleunse
correspondent
Humanitaire hulp die bedoeld was voor
de vluchtelingen uit "Kosovo staat al we
ken weg te rotten in de Zuid-Italiaanse
haven Bari. De stank van bedorven
voedsel en medicijnen valt zelfs voor de
verantwoordelijke autoriteiten in Rome
niet meer te ontkennen.
Wat wel wordt tegengesproken, is dat
zich buitenlandse hulpgoederen bevin
den in de honderden containers die op
de kades van Bari in de brandende zon
op verzending staan te wachten. „Geen
sprake van", zegt de woordvoerder van
Protezione Civile, de overheidsdienst die
de hulpacties voor Kosovo coördineerde
en verantwoordelijk is voor de distribu
tie.
Het merendeel van de hulp is ingeza
meld tijdens de 'Actie Regenboog' die de
Italiaanse regering al snel na het uitbre
ken van de Kosovo-crisis op gang
bracht. Het appèl leverde, inclusief over
heidsbijdragen, hulp ter waarde van
ruim 140 miljoen gulden op. Een stroom
van 1.500 containers ging naar Bari om
verscheept te worden naar vluchtelin
genkampen in Albanië. Daarvan staan er
920 nog hier, zegt havenmeester Vito
Totorizzo in Bari.
Het weekblad Panorama onthulde an
derhalve week geleden als eerste dat de
staat onverantwoordelijk is omgespron
gen met de vrijgevigheid van de burgers.
Het verhaal leverde woedende reacties
op, ook van premier D'Alema. „We kre
gen lof van de internationale gemeen
schap omdat we zo snel met humanitai
re hulp begonnen. Dat er Italianen zijn
die het nodig vinden hun eigen land te
denigreren, doet me pijn", zei hij.
Maar deze uitval naar de media moest
gisteren onder druk van nieuwe publica
ties worden bijgesteld. Marco Vitale, één
van de verantwoordelijke topambtena
ren van de 'Actie Regenboog', bleef ont
kennen dat er sprake was van een
schandaal, maar gaf wel toe dat er 'fou
ten' zijn gemaakt. Zo is bederfelijke waar
ingepakt bij hulpgoederen als kleding en
dekens.
Critici van de regering, onder wie voor
malig eurocommissaris Emma Bonino,
menen dat de grootste fout is dat de
overheid de hulpactie organiseerde. Het
gebeurde overhaast en strandde vervol
gens in bureaucratische procedures. Als
de zaak in handen was gegeven van er
varen particuliere hulporganisaties was
dit niet gebeurd, betogen zij. De Itali
aanse regering zag snelle hulpverlening
ter plaatse als middel om een vluchtelin
genstroom via Albanië naar Italië tegen
te gaan.
Bari werd gekozen als opslagplaats om
te voorkomen dat een massale hoeveel
heid hulpgoederen in het instabiele Al
banië in verkeerde handen zou vallen.
Volgens de Italiaanse krant Corriere del-
la Sera ging het ook mis met containers
die wel in Albanese steden arriveerden.
De krant citeert een Albanese topambte
naar die klaagt dat gedurende de maand
augustus verzegelde containers niet
konden worden geopend omdat de Itali
aanse ambtenaren die dit moesten con
troleren met vakantie waren gegaan.
Inmiddels blijken er ook in Bari contai
ners zoek. Het zou om tweehonderd
stuks gaan, die volgens het parket in Ba
ri, dat een onderzoek instelt, vermoede
lijk in Montenegro terecht zijn gekomen.
Volgens havenmeester Toto Rizzo zal 'de
komende weken' hard gewerkt worden
aan het scheiden van bederfelijke en
duurzame hulpgoederen in de contai
ners. De Italiaanse regering is van plan
een deel van die hulp nu te bestemmen
voor de slachtoffers van de aardbeving
in Turkije.
Hamas-leiders
in Jordanië
duiken onder
amman afp
Twee leiders van de fundamen
talistische Palestijnse verzets
beweging Harnas zijn in Jorda
nië ondergronds gegaan, nadat
de Jordaanse justitie maandag
een arrestatiebevel tegen hen
uitvaardigde. Dit heeft een Jor
daanse functionaris gisteren
bekendgemaakt.
Mohammed Nazzal, de verte
genwoordiger van Hamas in
Jordanië, en Ezzat al Rouchok,
een lid van het politbureau,
verschuilen zich op een onbe
kende locatie.
Nazzal behoort tot de vier lei
ders waartegen de Jordaanse
procureur-generaal voor de
staatsveiligheid arrestatiebeve
len uitvaardigde. Volgens de
functionaris is een vijfde arres
tatiebevel gegeven voor Ezzat al
Rouchok. De andere drie ge
zochte leiders zouden zich in
Iran ophouden.
Jordanië sloot maandag ook
het Hamas-kantoor in de
hoofdstad Amman en pakte
naar verluidt dertien mensen
op die verdacht worden van
banden met de terreurbewe
ging. Het kantoor, dat als be
drijfspand stond geregistreerd,
zou illegaal voor politieke acti
viteiten worden gebruikt.
De spirituele leider en op
richter van Harnas, sjeik Ach-
med Yassin, heeft de Jordaanse
koning Abdullah II opgeroepen
de repressieve maatregelen te
gen zijn beweging te annuleren.
Ook generaal
Talie zegt: 'Ik
ben onschuldig'
den haag marjolun de cocq
In recordtempo werd gisteren
voor het Joegoslavië-tribunaal
de voorgeleiding van Momir
Talie, stafchef van het Bos-
nisch-Servische leger, afgehan
deld. De generaal hoefde de
aanklacht niet helemaal voor
gelezen te krijgen, hij had het
document volgens zijn advo
caat 'al een paar keer doorge
nomen'.
Net als het merendeel van de
verdachten die hem de afgelo
pen jaren voorgingen in Den
Haag, reageerde Talie (57) met
een afgemeten 'niet schuldig'
op de misdaad tegen de mense
lijkheid die hem wordt verwe
ten: vervolging van moslims,
Kroaten en andere niet-Serviërs
in Bosnië om een zuiver Servi
sche staat te verwezenlijken.
Talie' arrestatie vorige week
woensdag in Wenen, waar hij
een bijeenkomst van de Organi
satie voor Veiligheid en Samen
werking (OVSE) bijwoonde,
leidde tot woede en paniek on
der hooggeplaatste Bosnische
Serviërs. Vrezend dat zij met
Talie op de 'geheime' lijst van
aanklachten van het tribunaal
staan, klagen zij nu allen vogel
vrij te zijn. Maar het is onwaar
schijnlijk dat Talie vorige week
zo nietsvermoedend naar Oos
tenrijk reisde als hij voorgaf.
Een voormalig Bosnisch-Ser-
visch leider verklaarde maan
dag op voorwaarde van anoni
miteit in de Volkskrant dat de
geheime aanklachten weken
geleden al in Servisch Bosnië
zijn uitgelekt. De stafchef wist
van de risico's, maar was vol
gens de zegsman 'verblind door
macht en status'. Ook zonder
lek had Talie kunnen weten dat
hij werd gezocht door het tribu
naal. De generaal wordt geken
schetst als vertrouweling en
rechterhand van fopverdachte
generaal Ratko Mladic, die be
rechting voor de massaslach
tingen bij Srebrenica nog steeds
weet te ontlopen.
Talie was lid van de zogehe
ten 'Krizni Slab' (Crisisstaf) in
de Krajina. Dit oorlogsbestuur
gaf bevel tot en leiding aan de
etnische zuiveringen in 1992
waarbij zeker honderdduizend
moslims en Kroaten uit die re
gio werden verdreven en wordt
verantwoordelijk gehouden
voor talloze moorden en marte
lingen in beruchte concentra
tiekampen als Omarska en Tm-
opolje bij de stad Prijedor.
