studenten
Hogeschool
telt 3500
ieuw cursusjaar: vechten, sterrenkijken, dansen en koken
i xaoznaciNO
in de aardlagen der wetenschap
Leiden Regio
iiase doet onderzoek naar
mantelzorg
ONDERZOEK
DAG 1 SEPTEMBER 1999
972
15
<jgt een Indiase vrouw uit de miljoenen-
ibay ertoe om onderzoek te doen naar
ouderen en hun mantelzorgers? Ka-
want om haar gaat het, woont en
ömenteel gedurende negen maanden in
foor het IIAS, het International Institute
\n Studies in Leiden, doet Ganesh on
de situatie van ouderen die thuis
vonen en daar verzorgd of verpleegd
Steeds meer ouderen gaan als het ze het
"niet meer zelf kunnen niet naar een ver-
tehuis, maar blijven thuis wonen en
aar verzorgd door familie of kennissen.
:el andere situatie dan die in India. In
Nederland gingen ouderen
vijftig, zodra ze minder goed voor
konden zorgen, naar een verzorgings-
1 wordt de laatste vijftien jaar minder. Nu
Aeid de sociale zekerheid stapje voor
rholt blijven ouderen langer thuis wonen
'mantelzorg' ontstaan. Een situa-
iids jaar en dag geldt in India. Daar was
dat kinderen voor hun ou-
zen. Was, want ook die betrokkenheid
de familie is tanende, signaleert Ganesh.
3 India en Nederland wel wat in eikaars
te schuiven.
vindt het allemaal reuze interessant,
ontwikkelingen binnen families die sa-
met ontwikkelingen in de maat-
ic Ze is dan ook niet voor niets doctor in
logie. Eerder vergeleek ze al familierela-
ijfika en Zuid-Azië met elkaar. Door dat
ik ontmoette ze professor Carla Ris-
aan de Universiteit Leiden.
Risseeuw en een andere Indiase
u op het idee om een soortgelijk onder-
ïiVest-Europa te houden. Ze kwamen uit
l en omgeving.
„Je ziet in Nederland de ontwikkeling dat ou
deren langer thuis blijven wonen", vertelt Ga
nesh. „Dat wordt gestimuleerd door de overheid,
maar de ouderen willen het ook graag. Ik vraag
me af hoe ze daarmee omgaan: wat vinden de
ouderen ervan, en wat de verzorgers?" Om dat te
achterhalen wil Ganesh graag praten met oude
ren die verzorgd worden en mensen die een ou
dere verzorgen. Ze heeft inmiddels al met vijftien
mensen gepraat, maar in totaal heeft ze honderd
mensen nodig. Haar speurtocht gaat voorlopig
dus nog even door.
Hoewel het niet de opzet van haar onderzoek
is om de situaties in India en Nederland met el
kaar te vergelijken, wil ze daar toch wel iets over
zeggen. „In India was het altijd zo dat de ge
meenschap de familie in zekere zin dwong om
voor de ouders te zorgen. Er werd echt druk op
de kinderen uitgeoefend om hun ouders onder
hun hoede te nemen. Nu dat minder wordt,
moet onze overheid actie gaan ondernemen. Wij
kunnen veel leren van de Nederlandse ervaring."
Anderzijds ziet ze ook wel problemen in het
Nederlandse systeem. „Als de jongeren een druk
ke baan hebben en bovendien verhuizen, dan
wordt de zorg voor de ouders moeilijk. Boven
dien is zelfredzaamheid wel heel mooi, maar in
Nederland ligt nog wel eens erg veel nadruk op
onafhankelijkheid. Eens komt er een stadium van
afhankelijkheid: als je heel erg oud wordt gaat
zelfstandig leven gewoon niet meer." Ze wil zich
echter niet laten betrappen op waardeoordelen.
„We kunnen wel dingen van elkaar leren, maar
op een diepere manier. De culturen zijn te ver
schillend om zomaar iets over te nemen."
Wie Kamala Ganesh wil helpen met haar on
derzoek door het beantwoorden van enkele
vragen, kan haar bellen op de nummers 071-
5274123 (werk) of 071-5146172. Ganesh heeft
een tolk en de informatie wordt vertrouwelijk
behandeld.
De Hogeschool Leiden groeit. Het aantal eerstejaars ligt
dit schooljaar ruim twintig procent hoger dan het afgelo
pen jaar. Vooral de pabo doet het goed, met nu al meer
dan 160 (Leidse) eerstejaars. Verdeeld over vier studieja
ren telt de hogeschool nu ruim 3500 studenten.
Kamala Ganesh:
„We kunnen
wel dingen van
elkaar leren,
maar op een
diepere manier.
De culturen zijn
te verschillend
om zomaar iets
over te nemen."
FOTO
HIELCO KUIPERS
leiden onno havermans
Dit aantal kan de komende
maand nog veranderen, als
leerlingen die elders voor een
studie zijn uitgeloot zich alsnog
in Leiden melden of als studen
ten hun aanmelding terugtrek
ken. Op 1 oktober is de defini
tieve stand bekend.
De stijgende lijn in het aantal
studenten werd vorig jaar inge
zet, na een dip in 1997. Twee
jaar geleden meldden zich 869
nieuwkomers aan, 138 minder
dan het jaar daarvoor. Vorig
jaar steeg het aantal aanmel
dingen naar 1046 en dit jaar
zijn het er al 1259.
De pabo ligt met ruim 160
eerstejaars op kop, maar ook de
andere opleidingen doen het
goed. Fysiotherapie heeft voor
het eerst meer dan honderd
eerstejaars (vorig jaar nog 94)
en de laboratoriumopleidingen
zitten ook fors in de lift. De so
ciaal-agogische opleidingen
blijven vrijwel gelijk. Alleen ver
pleegkunde blijft achter bij
voorgaande jaren. Volgens de
voorlopige cijfers is het aantal
eerstejaars maar half zo groot
als vorig jaar (van 132 naar 66).
Net als de opleidingen in de
ziekenhuizen kampt hbo-v met
een negatief imago: hard wer
ken voor een klein salaris. Om
die reden begint dit najaar een
landelijke campagne om exa
menkandidaten op de middel
bare school te stimuleren voor
de gezondheidszorg te kiezen.
De Hogeschool Leiden heeft
dit schooljaar alle opleidingen
samengebracht onder een dak
in de nieuwbouw aan de Zerni-
kedreef. De pabo's in Den Haag
en Heemstede zijn gesloten en
de gebouwen verkocht, alleen
de Rotterdamse pabo blijft als
nevenvestiging bestaan.
ke klok er op gelijk zetten: als
iities voorbij zijn, begint het
jzoen. Buurthuizen, vereni-
sn organisaties in Leiden
rjiun programma's al klaar,
rogramma's de volgende se-
o
rspntrum De Kooi biedt dit
het eerst een cursus astro-
pr beginners. De cursus is
fs inleiding. Deelname kost
Er is een informatiemid-
september, de cursus be-
atveek later.
Speciaal voor „vrouwen beginnen
dit najaar in vrouwengezondheids
centrum HARA in Leiden twee cur
sussen. De lessen 'Besteed je kracht
aan je eigen leven' lijken op een as-
sertiviteitstraining. Vanaf maandag
avond 13 september werken de deel
nemers aan hun eigen ontwikkeling
en vaardigheden. Informatie en aan
melding via telefoonnummer
5233209. De tweede cursus bij HARA
is ontleend aan het boek 'De ontem
bare vrouw' van C.P. Estés, dat gaat
over het terugvinden van de vrouwe
lijke intuïtie, kracht en creativiteit.
Aanmelden en informatie bij atelier
de Rode Parel in Warmond
(3011964) .Wie wil dansen, kan te
recht bij muziek- en danstheater-
groep Tam Tam d'Afrique of bij Ji-
van Cappon. Deze laatste organi
seert de lessen 'Dansen naar je kern',
een combinatie van dans en zelfont
plooiing. Er is een proefles op 6 sep
tember. Informatie: 5144446. Tam
Tam d'Afrique begint op zondag 19
september met een nieuwe lescyclus
Afrikaanse dansen. Er zijn tien les
sen van elk anderhalf uur. De cursus
kost 180 gulden. Informatie en in
schrijving via 5143434.
Bij Sjelter aan de Heemraadlaan
67 in Leiderdorp is nog plaats bij di
verse cursussen. Zo kunnen onder
leiding van beeldhouwster Leontine
Sies beginners en gevorderden van
20 september tot en met 20 decem
ber op de maandagmiddag leren
boetseren met klei.
Vrouwen die willen kokkerellen,
recepten uitwisselen en gerechten
uit andere culturen willen uitprobe
ren, kunnen vanaf vanavond tot eind
dit jaar elke woensdag van 17.00 tot
19.00 uur bij Sjelter naar de cursus
Koken met Vrouwen. Bij de kosten,
220 gulden, zijn het recept en het
eten inbegrepen.
Speciaal voor kinderen begint Sjel
ter technische cursussen voor mei
den en knutselclubs. Ook kunnen
kinderen van acht tot en met twaalf
jaar leren volksdansen op de dins
dagmiddag van 16.00 tot 17.00 uur.
Op 13 september begint in Sjelter
een Gordoncursus voor opvoeders.
De cursus begint op maandag 13
september, duurt tien avonden van
20.00 tot 22.30 uur en kent een te-
rugkom-avond' na een half jaar.
Kosten: 200 gulden per persoon of
375 gulden per paar. Meer informa
tie bij Sjelter: 5893135.
De Wassenaarse Stichting Adelbert
Volwassenen Aktiviteiten biedt naast
bovengenoemde Gordoncursus ook
cursussen fotografie, beleggen en
bridgen. Daarnaast verzorgt zij fiets-
excursies. Nieuw dit jaar zijn de cur
sussen: Overzicht Kunst- en Cul
tuurgeschiedenis; Kunst en Cultuur
in de Twintigste Eeuw; Ouders, Jon
geren en de Media: Wijnproeven en
een opfriscursus dansen in verband
met het Millenniumbal op 15 janua
ri. De cursussen worden gegeven op
de maandagavonden in het Adelbert
College aan de Deijlerweg 163 te
Wassenaar. De meeste beginnen op
20 september, een aantal na de
kerstvakantie, maar de Gordoncur
sus begint al op 13 september en de
wijncursus op 6 september. Op die
datum is er ook een voorlichtings
avond over de cursussen. Een uitge
breide brochure met informatie is
verkrijgbaar bij alle openbare gele
genheden in Wassenaar en Voor
schoten of na aanvraag op nummer
070-5119224.
De Nieuwe Kunstschool aan de
Zoutkeetlaan 5 in Oegstgeest, een
inititatief voor en door kunstenaars,
organiseert lessen schilderen, beeld
houwen en grafische kunst. Aanmel
den of informatie via 5237200.
Leidsch Dagblad ARCHIlïVlilVf
hi
Prof. dr. Ton van Raan doet onderzoek naar onderzoek
ik
ANNO 1899
Vrijdag 1 September
LEIDEN - Er is sprake van dat de gemeente Leiden
heeft aangekocht de buitenplaats 'Rhyngeest', gele
gen onder Oegstgeest en grenzende aan het genees
kundig gesticht voor krankzinnigen 'Endegeest'.
LEIDEN - Hedenmorgen had in de fabriek van de fir
ma Clos Leembruggen een ernstig ongeluk plaats.
De werkman v. H. rustte n.l. met een voet op den
bak van een lift, welke bak tot aan de 2de verdieping
opgehaald was, toen de snaar (kabel), waaraan de
bak hing, opeens brak, zoodat deze plotseling om
laag viel en v. H., zijn steun kwijt zijnde, eveneens
voorover omlaag stortte, in den koker van de lift.
Met ernstig gekneusden schedel werd hij opgeno
men en per politie-brancard naar het academisch
ziekenhuis vervoerd, waar men zijn toestand zeer
zorgelijk acht.
Naar wij vernemen, wist v. H., dat de lift op dat
oogenblik niet in orde was en bestaat er een ernstig
verbod in de fabriek om op het toestel te gaan staan.
ANNO 1974
willen we bij een vergelijking
altijd dat de andere instellin
gen op de hoogte zijn. Er zijn
dus afspraken hoe om te gaan
met het mes dat wij verkopen.
We doen tenslotte uitspraken
over kwaliteit en dan heb je het
over reputaties, dus moet je
zorgvuldig zijn."
De Universiteit Leiden
springt er volgens Van Raan
'over het hele spectrum' goed
uit. „Leiden is vanouds bekend
om de sterrenkunde, maar ook
op gebied van natuurkunde,
scheikunde en de meeste me
dische vakgebieden behoren
we tot de top van Europa. Wij
zijn soms verbaasd hoe hoog
dat onderzoek scoort. Na Ox
ford en Cambridge staat Lei
den op de derde plaats. En op
het gebied van zowel de Oos
terse als de kleine, exotische
talen hebben we een van de
topcentra in de wereld. Ik be
grijp echt niet dat NRC Han
delsblad zo smalend doet over
het vertrek van professor Ide-
ma naar Harvard. Dat is een
intellectueel centrum in de we
reld, maar het haalt wel z'n
nieuwe hoogleraar Chinees uit
Leiden!"
Dat sommige wetenschap
pers zich beklagen over 'publi-
catiedwang' doet Van Raan
streng af als 'flauwekul'. „We
tenschap is communiceren. Al
le wetenschappers maken ge
bruik van het werk van ande
ren. Als je wat uit de pot haalt,
dan moet je er ook weer wat
aan bijdragen. Een goede on
derzoeker komt met resultaten
en dan is het zijn plicht om er
mee naar buiten te treden.
Daar moet je dapper voor zijn,
want je moet met de billen
bloot. Maar een wetenschap
per die niet publiceert, bestaat
niet. Net als iemand die be
weert dat hij de beste kunste
naar sinds Mondriaan is, maar
al zijn werk bij zijn schoon
moeder op zolder heeft gezet.
Je moet je bloot stellen aan kri
tiek. Laat die anderen maar
zeggen wat ze er van vinden en
laat ze je proeven nog maar
eens overdoen. Als het mooi is,
krijg je ook de eer, wat dat be
treft is de wetenschap erg de
mocratisch."
het front der wetenschap, dat is het streven van de
En met succes. Niet zelden brengen Leidse
rrzoekers opmerkelijke resultaten onder de aandacht.
onderzoeken die minder opvallen dragen bij aan
'^inzichtelijker samenleving. In Onderzoek houdt een
Ljdoorsnede van de Leidse wetenschap tegen het licht.
veek vertelt een andere onderzoeker over zijn of haar
werk. Vandaag Ton van Raan.
een aardige natuur
ijs kunnen worden, denkt
J Maar zijn wetenschap-
carrière verliep anders,
n Raan doet onderzoek
Als directeur
t Centrum voor Weten-
en Technologie Studies
i in Leiden spit Van
[i de aardlagen van de
bhap. Op zoek naar
Iers, zoals het trombo-
van de afdeling
'ologie van het LUMC.
jchappelijk werk dat in-
2i|>naal de toon aangeeft,
wetenschap is een actief
Q, stelt Van Raan. „On-
zijn er doorgaans
tosnel te publiceren. We-
1 gaat het al snel om
liljoen publicaties per
It is gigantisch. Elk jaar
r zo een nieuwe aard-
Veel onderzoekers ge-
j in hun publicaties de
et jen van eerder onder-
i.Mj analyseren dat; we
ioe vaak een onderzoek
^geciteerd en vergelijken
andere publicaties in
gebied."
prekend onderzoek
5Ej vanzelfsprekend vaak
jgid. Zo kon Van Raan
mljnvoudig te turven, vast-
het onderzoek naar
ch|olling in de vaten
van de Leidse fa-
geneeskunde met kop
ouöuders boven het inter-
gemiddelde uit-
lOnlangs werd dat door
anse onderzoekers be-
Maar het werk van Van
.t dieper. „We bekijken
er citeert, wanneer dat
en waar. Dan open je
Ie systeem van aardla-
leestal is een publicatie
derde jaar op zijn top,
irdt er het meest geci-
'innen het eigen vakge-
aar het wordt echt inte-
als je ziet dat ook ande
re vakgebieden er in latere ja
ren gebruik van maken."
Het onderzoek van Van Raan
laat op die manier zien hoe
verschillende ontdekkingen sa
men kunnen leiden tot een
doorbraak. „De overheid is
nogal gebrand op het maat
schappelijk nut. Ze eist snelle
toepassing. Soms lukt dat. In
de biotechnologie zie je bij
voorbeeld een snelle opeenvol
ging van ontwikkelingen. Maar
in de telecommunicatie is de
vooruitgang van de laatste ja
ren, zoals fax en gsm, geba
seerd op fundamentele ont
dekkingen uit de jaren twintig.
Het duurde nu eenmaal lang
voor*de techniek voorhanden
was om die ontdekkingen toe
te passen."
Van Raan vindt dat de over
heid de academische wereld
ten onrechte onder druk zet.
„Universiteiten zijn bestemd
om het front van de weten
schap te "verschuiven. Je kunt
niet verlangen dat ze zich uit
gebreid met de directe toepas
sing bezighouden. Dat moeten
ze overlaten aan een instelling
als TNO, die met veelal be
staande kennis een technologi
sche doorbraak probeert te
vinden. TNO zoekt bijvoor
beeld naar de kruispunten van
fysiologisch onderzoek en
techniek, maar de universitei
ten moeten zorgen dat het
menselijk volume aan kennis
zo groot is dat we zo'n kruis
punt kunnen bereiken."
„De overheid weet wat dit
betreft niet waarover ze het
heeft. Maatschappelijk nut kan
niet worden afgedwongen.
Niemand kan een medische
oplossing voor kanker afdwin
gen. Kennedy kon wel een man
op de maan afdwingen, want
die- techniek was er, we wisten
alles. Maar Nixon liep vast met
zijn 'war against cancerVoor
spellen in de wetenschap is per
Prof. dr. Ton van Raan.
definitie een hachelijke zaak.
Als onderzoeker ben je een
avonturier."
Toch doet Van Raan zelf op
toepassing gericht onderzoek.
Op verzoek brengt hij onder
zoeksinstituten of vakgebieden
in kaart. Dat gebeurt door lijs
ten samen te stellen van de
meest karakteristieke woorden
die in publicaties voorkomen.
Vervolgens worden de lijsten
van alle individuele publicaties
vergeleken en op basis van
overeenkomsten geclusterd.
„Alsof je de DNA-code van een
beest kraakt en daarmee de
diersoorten in kaart brengt",
aldus Van Raan. Zo schetst de
onderzoeker de ontwikkelin
gen in een vakgebied, waarna
hij met behulp van de hoeveel-
FOTO HIELCO KUIPERS
heid citaten tevens het presta
tieniveau van de instituten op
de kaart kan inkleuren. Op
drachtgevers kunnen zien wel
ke positie ze ten opzichte van
'de concurrentie' innemen.
Soms brengt Van Raan dat in
een dilemma. „Iemand die
messen verkoopt, weet ook
niet of de koper er iemand mee
gaat neersteken. Wij willen al
tijd weten hoe onze resultaten
worden toegepast. We eisen
ook altijd een parallelvisie van
vakdeskundigen. Stel dat de
minister de wiskunde in Ne
derland wil reorganiseren en
ons vraagt welke instituten de
beste zijn, dan verlangen wij
een begeleidingscommissie
waarin alle wiskunde-institu-
ten vertegenwoordigd zijn. Ook
Maandag 2 september
LEIDEN - Een 17-jarige Leidenaar heeft gisteravond
bij een woeste rit door de straten waarbij hij achter
volgd werd door de politie, twee mensen doodgere
den. Het ongeluk had omstreeks tien voor half zeven
plaats in de Haarlemmerstraat. De slachtoffers zijn
een 68-jarige vrouw en haar 33-jarige zoon uit Lei
den. De auto, een Volvo van een Leidse arts, was
tussen twaalf uur en kwart over twaalf gisteren op
het terrein bij het Diaconessenhuis gestolen. De jon
geman had de arts kennelijk gevolgd, want diens au
tosleuteltjes werden uit zijn jas, die in het zieken
huis hing, ontvreemd. De arts deed al spoedig aan
gifte van de diefstal. De politie in het hele land werd
in kennis gesteld en om tien over zes werd de gesto
len Volvo in Hoogmade gesignaleerd door de plaat
selijke politie. Het bericht werd doorgegeven aan de
Leidse politie, die op de Willem de Zwijgerlaan de
wilde achtervolging begon, waarbij de Volvo met een
snelheid van tenminste 130 kilometer reed. Na een
woeste rit door de stad reed de auto met volle snel
heid de Haarlemmerstraat op. De politie in de Haar
lemmerstraat durfde met met volle snelheid te rij
den, maar zette de tocht wel met geluidssignalen en
zwaailicht voort. Een van de argumenten daarvoor
was dat eventuele voetgangers gealarmeerd zouden
worden. Ter hoogte van pand 59 raakte de Volvo al
links en rechts de trottoirband. Bij pand 99 verloor
de jongeman helemaal de macht over het stuur. Hij
raakte uiterst links de trottoirband, vloog naar rechts
en belandde tegen de pui van schoenenzaak Bata,
schoot door naar de portiek van fotohandel Lind-
hout, waar zich de vrouw en haar zoon bevonden. Zij
moeten op slag dood zijn geweest. De auto kwam tot
stand tegen de pui van boekhandel Zandvliet, waar
de jongen uit de auto werd geslingerd. Hij liep daar
bij vermoedelijk een scheurtje in de schedel op,
maar verkeert buiten levensgevaar. De politie heeft
hem nog niet kunnen verhoren. Toen de jongeman in
de EHD-auto werd gesjouwd, moest de politie voor
komen, dat omstanders hem te lijf gingen.
LEIDEN
Delft.
- LFC begon gisteren de competitie in de eerste klasse met een gelijk spel (0-0) tegen DHL uit
FOTO ARCHIEF LEIDSCH DAGBLAD
