Ouderen weer jong op
eerste seniorenfestival
M
Gelijkheid in de zorg
ZEK
Levend standbeeld geen doods bestaan
123
DINSDAG 31 AUGUSTUS 1999
COM
E N T A A R
Gelijkheid in de zorg is een groot goed. In die zin hód minister
Borst van volksgezondheid en hééft de Tweede Kamer gelijk met
het verzet tegen een voorrangsbehandeling van werknemers. Hoe
verkoop je aan iemand met een versleten heup dat hij langer moet
wachten op zijn operatie omdat hij toevallig geen baan (meer)
heeft?
Maar er is ook een andere kant: in het streven om de volkomen uit
de hand gelopen arbeidsongeschiktheid in Nederland een halt toe
te roepen, confronteert het kabinet steeds meer de werkgevers di
rect met de kosten daarvan. Dat is wijs beleid, maar roept natuur
lijk bij hen ook de vraag op naar snelle medische hulp en de be
reidheid om daarvoor desnoods zelf te betalen. De werkgevers
hebben al een paar keer gedreigd desnoods buiten de 'gewone'
ziekenhuizen en instellingen om hulp voor hun zieke werknemers
te regelen.
Wat het kabinet precies heeft bewogen om de werkgevers hun zin
te geven, is wat onduidelijk. De hernieuwde stijging van het ziekte
verzuim en het aantal arbeidsongeschikten zal zeker een belangrij
ke rol hebben gespeeld. Want hoe langer iemand thuis zit, des te
kleiner wordt de kans dat hij of zij nog terugkeert op zijn werkplek.
Lang wachten op een medische behandeling is zo bezien dus fu
nest. En uiteindelijk vormen de werkende Nederlanders het draag
vlak voor de verzorgingsstaat die Nederland nog altijd is.
Een tweede argument voor een voorrangsbehandeling is dat uit
eindelijk ook de niet-werkenden ervan profiteren. Als werkgevers
betalen voor een voorrangsbehandeling, wat onderdeel is van het
kabinetsvoorstel, dan komt er per saldo meer geld beschikbaar
voor de zorg en kunnen er in principe dus meer ingrepen worden
verricht. Of en in hoeverre dat ook zo werkt, is afwachten. De ca
paciteit van de zorg is immers in toenemende mate niet alleen een
kwestie van geld, maar ook van beschikbaar personeel. Het is ech
ter wel aannemelijk dat meer geld uiteindelijk voor meer capaciteit
in de ziekenhuizen zorgt.
De keuze van het kabinet is in overeenstemming met de pragmati
sche geest van paars. De Tweede Kamer kiest vooralsnog voor het
principe van gelijke behandeling. Dat klinkt mooi, maar het is ook
een vorm van struisvogelpolitiek. De voorrangszorg is in toene
mende mate een feit, het is alleen de vraag of die plaatsvindt bin
nen de gewone ziekenhuizen of daarbuiten. Als de Tweede Kamer
volhardt in het principiële verzet tegen een voorrangsbehandeling,
moet ze ook aangeven hoe ze die gelijke behandeling in de praktijk
nog denkt te kunnen verwezenlijken.
Wrede dierenwereld
Heerlijk, zo n nieuw tv-seizoen. Het programmaoverzicht blaakt
van het zelfvertrouwen waarmee publieke omroep en commerciëlen
hun goede bedoelingen voor ons uitstrooien. Zo gaf de NCRV ons op
Nederland 1 een kijkje achter de schermen bij het Noorder Dieren
park in Emmen. Misschien wel de populairste dierentuin van het
land, omdat de dieren er zo weinig mogelijk in hokken verblijven.
Daardoor beleeft het publiek soms de sensatie van een wild (nou ja.
ze zijn tegenwoordig allemaal in gevangenschap géboren) dier, dat
op aaibare afstand langs paradeert.
Tegen de verveling van de dierentuin verstoppen de verzorgers het
voedsel, zodat de beesten zelf hun kostje bij elkaar kunnen scharre
len. Net als in de wildernis. Niet de dieren, maar de verzorgers staan
centraal in De mensen van de dierentuin. En het moet gezegd: zij
stelen ook de show. Hoe aandoenlijk sommige dieren ook zijn, het
draait om de mensen. Juist daarom was de eerste aflevering van de
ze vijfdelige serie ook prima te verteren.
Want laten we eerlijk zijn, je kunt een dierentuin nog zo mooi in
richten. Iter blijft een gevangenis voordieren, waarde metis de gang
van zaken bepaald. Dat heeft niets meer met de natuur te maken.
Zo kregen we te zien hoe een groepje struisvogels naar een ander
nachtverblijf werd overgeplaatst, omdat er door een geboortegolf op
de savanne' ruimtegebrek was ontstaan. Zo'n verhuizing bedenken
die beesten heus niet zelf Integendeel. Toen ze voor het eerst in hun
nieuwe omgeving werden losgelaten, stormden ze letterlijk door de
hekken heen om hun vertrouwde oude plekje weer op te zoeken.
Natuurlijk is evenmin de omgang van de zeeleeuwen met hun vaste
oppasser. Maar het was wel een mooi tafereel om die man, gehuld
in wetsuit, briesend en brullend tussen zijn aanhang te zien zitten,
met een hevig verliefd vrouwtje aan zijn zijde. Ook de komst van
een dokter is tamelijk ongebruikelijk in het oerwoud, maar in Em
men is de dierenarts kind aan huis. De apen reageren er al net als
een groep opgeschoten schoolkinderen: angstig en stoer tegelijk.
Een jonge dwergmaki (zo klein als een appel) met een verlamd ach
terlijfje zou het alleen nooit redden. Dus bracht een spuitje uit
komst. Sip keek de verzorger toe en opeens begreep ik waarom deze
serie pas om half elf 's avonds wordt uitgezonden. Vanafvier uur 's
middag kunnen we de journaalbeelden met stervende kinderen ver
dragen. maar euthanasie op een aapje gaat ons door merg en been.
Kort voor het slapengaan stormde de kat door haar luikje, met in
haar bek een vette muis. Ach ja, wreed is de dierenwereld.
WIL BUYS
September krijgt droomstart
Augustus is vooral in het westen van het land een natte maand ge
weest. Op veel plaatsen viel meer dan 100 mm: in de regio Rotterdam
zelfs meer dan 150 mm. Op de luchthaven Zestienhoven was het met
155 mm de natste oogstmaand sedert 1977 toen 184 mm werd opge
vangen. In Nieuwerkerk a/d IJssel bedroeg de maandsom 173 mm. In
onze regio werd op Valkenburg 107 en op Schiphol 112 mm opgevan
gen. Het landelijk gemiddelde voor augustus bedraagt 69 mm. Een
overschot aan regen betekent evenwel niet een verregende maand. Op
Schiphol werd de maandsom voor 80% bepaald door vijf dagen: 7,
10, 14, 18 en 19 augustus. Op deze dagen viel er meer dan 10, op 18
augustus bijna 27 mm. Overigens waren de landelijke verschillen
nogal groot. In oostelijk Groningen bleef Nieuw Beerta op ongeveer
43 mm steken.
De ontwikkelingen voor september zien er nog steeds veelbelo
vend uit. Morgen hebben we weliswaar nog te maken met wol
kenvelden (een warmtefront raakt boven ons land verzeild in
een hogedrukgebied); vanaf donderdag tot en met het week
einde is het droog, meest zonnig en warm met mid-
dagtemperaturen rond 25 graden. Deze prachtige
vooruitzichten zijn een verdienste van een krachti
ge hogedrukblokkade boven het noorden en noord
oosten van Europa. Onder invloed van dit systeem
gaat de wind uit het oosten waaien. Kortom een
droomstart van een maand die het er wat het zomer
weer betreft zo vaak bij laat zitten.
Morgen zijn er dus wolkenvelden van een warmtefront.
Het blijft waarschijnlijk wel droog en bij weinig wind
(meest zwak uit het westen) stijgt de temperatuur tot 22
graden. Gisteren trok een koufrontje over ons land. De
passage ging gepaard met enkele wolkenvelden maar het
bleef wel droog. Bovendien kwam zo nu en dan de zon te
voorschijn en steeg de temperatuur op Schiphol tot 21,6, op
Valkenburg tot 20,2 graden. In het zuiden van Limburg werd
het maximaal 25-26 graden.
jan visser
Ouderen zitten achter de geraniums, hebben veel behoefte aan zorg en vormen een bedreiging
voor de toekomstige vergrijzing van ons land. Dat negatieve beeld bestaat nog steeds van oude
ren. Hoog tijd dus ook de positieve kanten van het ouder worden te tonen, vond de Unie van Ka
tholieke Bonden van Ouderen (KBO). In Den Bosch wordt daarom van 6 tot en met 10 september
voor het eerst het nationale Seniorenfestival gehouden.
Het festival wil ouderen in aan
raking brengen met een grote
reeks activiteiten, die ook op la
tere leeftijd zijn te onderne
men. Het festivalprogramma
bestaat uit ruim driehonderd
onderdelen, variërend van
kunst en cultuur, bewegen en
sport tot onderwijs en techno
logie. „Zo lang mogelijk in be
weging blijven en dingen doen,
zijn belangrijk om vitaal ouder
te worden. Als je kunt en wilt,
zijn er geen belemmeringen ac
tief aan de samenleving deel te
nemen", aldus KBO-woord-
voerder Arno Heltzel.
Met 245.000 leden en duizend
afdelingen in het land is de
Unie KBO de grootste ouderen-
organisatie van Nederland.
Aanleiding voor het Senioren
festival is het internationale jaar
van de ouderen van de Verenig
de Naties. Het festival wordt
maandag 6 september officieel
geopend door VN-ambassadeur
van de Dominicaanse Repu
bliek, Julia Alvarez. De Unie
KBO verwacht ruim zevendui
zend festivalbezoekers.
Het festivalprogramma ver
meldt onder meer een concert
van Louis van Dijk, theater
voorstellingen, museumbezoe-
ken en een reeks rondleidingen
en vaartochten in Den Bosch.
Ook kunnen deelnemers tijdens
introductielessen kennismaken
met tekenen, schilderen, pot
tenbakken, kunst kijken of yo
ga.
Voor wie sportief bezig wil zijn,
voorziet het programma in
wandelingen, fietstochten, ken
nismaking met een reeks spor
ten, stijldansen en bridge. Zelfs
skaten is voor ouderen wegge
legd. De belangstelling daar
voor blijkt zo groot, dat de in
troductielessen al bijna zijn vol
geboekt. Verder is in Den Bosch
een computercentrum inge
richt, waar ouderen alles aan de
weet komen over het omgaan
met de personal computer, e-
mail en Internet.
Veel van de rondleidingen en
cursussen worden gegeven
door oudere vrijwilligers. Zoals
„Zolang mogelijk in beweging blijven, is belangrijk om vitaal ouder te worden."
FOTO GPD MARC BOLSIUS
in het hele vrijwilligerswerk een jard gulden aan vrijwilligers-
groot deel rust op de schouders werk verricht door senioren,
van ouderen. Omgerekend in blijkt uit recent onderzoek. Zo
geld wordt jaarlijks voor elf mil- zijn het de grootouders die 28
procent van de kinderen op
vangen.
„Alleen maar naar de bingo is
ook niet alles", vindt F. Disch-
Boelens. Als vrijwilligster bij de
Unie KBO bemant zij enkele
malen per week de gezondheid
stelefoon voor senioren. „Daar
door spreek ik veel ouderen die
thuis zitten te vereenzamen.
Met hun kinderen en omgeving
hebben ze weinig contact.
Soms hoor je dat ze de hele dag
zaten te kantklossen. Vaak zijn
ze blij als ze hun verhaal eens
kunnen vertellen. Eenzaamheid
is een veel voorkomend pro
bleem bij ouderen. En dat ter
wijl er zoveel mogelijkheden
zijn andere mensen te ontmoe
ten."
Een samenleving voor alle leef
tijden, is het thema van het VN-
jaar van de ouderen. „Je zou
dan een bruisend jaar vol acti
viteiten verwachten, maar dat is
tot nu toe behoorlijk tegenge
vallen", zegt Heltzel. Zo zou
volgens hem de politiek oude
ren veel serieuzer moeten ne
men. „Veel maatregelen van de
overheid hebben hun nadelige
effecten op ouderen. Dat kun je
voorkomen door vooraf te kij
ken naar de leeftijdsbestendig
heid van die maatregelen, zoals
dat ook bij itiilieumaatregelen
gebeurt met een milieueffect
rapportage."
„Tegenwoordig zie je een toe
nemende groep zeer vitale ou
deren met meer financiële mo
gelijkheden. Het bedrijfsleven
zou daar veel meer op moeten
inspringen door producten op
de markt te brengen die het ge
mak van het dagelijks bestaan
verbeteren. Bedrijven onder
schatten nog te vaak het econo
misch belang van de steeds
groter wordende groep oude-
THEAVAN BEEK
Seniorenfestival te 's-Hertogen-
bosch van 6-10 september; dag
kaart 15 gulden; volledig program
ma verkrijgbaar bij de Festivallijn,
tel. 0900-2025601 (44 cent per mi
nuut), op werkdagen geopend tus
sen 9 en 17 uur.
Hoewel Roy Tukkers beweeglijk
van aard is, verdient hij zijn
brood grotendeels met stil
staan. Hij is levend standbeeld
van beroep en als dusdanig be
schikbaar voor al uw evene
menten en bedrijfsfeesten. De
29-jarige Amersfoorter beheerst
dit ambacht zo goed, dat hij op
de Living Statue Competition,
afgelopen zondag in Arnhem,
de eerste prijs won. Hij liet vijf
tig andere 'beelden' achter zich.
Tukkers stond op stelten, om
geven door vier aangeklede
poppen. Alle vijf gezichten wa
ren identiek geschminkt, en het
publiek kon dan ook slechts
met moeite Tukkers' hoofd van
de andere onderscheiden. De
drieënhalf meter hoge con
structie leek op een stel goud
kleurige zwervers, met groene
vlekken die slijtage door weer
en wind suggereerden.
Tukkers: „De juryleden vertel
den dat ze acuut ontroerd wa
ren toen ik opkwam. Eén van
hen was de actrice Riek Scha-
gen, die natuurlijk de nodige af
finiteit heeft met zwervers. In
de televisieserie Swiebertje
speelde ze de rol van Saartje,
zo'n dertig, veertig jaar terug.
Ze is nu 83 maar nog zo monter
als wat."
De laureaat heeft in Utrecht
een opleiding tot theatervorm
gever gevolgd, wat van pas
kwam bij het ontwerpen van
deze outfit. Nog steeds is hij
een paar dagen per week actief
als freelance ontwerper voor
theatergezelschappen. Hij
maakt kostuums, rekwisieten
en decors.
Het optreden als levend stand
beeld vereist veel concentratie.
„Ik fixeer me altijd op mijn
buik; iedere beweging komt
daaruit voort, zo lijkt het. Als
standbeeld moet je je iedere se
conde bewust zijn van je voor
komen. Als je een andere hou
ding wilt aannemen, moet je
dat heel langzaam en zorgvul
dig doen."
Drie kwartier voorbereidingstijd
heeft Tukkers nodig voordat hij
geschminkt, vermomd en met
de vier poppen op de stelten
staat. Daarbij wordt hij meestal
geassisteerd door zijn vriendin
Godelieve. „Want in je eentje
red je het niet, met die zware
stellage."
Soms wordt hij bij een optre
den lastiggevallen door „jonge
lui die me uitschelden of on
deruit willen schoppen. Het is
belangrijk om dan, statig voort-
Freek van Muiswinkel
Er bestaan mensen die zich aansluiten bij een begra
fenisplechtigheid, hier en daar een praatje ma
ken. een paar handen schudden en zich de
koffie en cake goed laten smaken. Maar
wie is het ook al weer? Ook bij de troost-
borrel na afloop wipt hij even aan, met
een knikje hier en een schouderklopje
daar, en pas na zijn vertrek blijkt dat
niemand van de aanwezigen die
sympathieke bezoeker kende.
Maar zijn aanwezigheid was zo
vanzelfsprekend, zijn manier
{'an doen zo natuurlijk, dat
niemand op het idee
kwam te vragen wie hij
was. Daar zal ook niemand
achter komen: de onbeken
de bezoeker is op zijn schre
den terugekeerd en staat nu
bij een nieuw graf, in aftvach-
ting van de koffie en de cake. De
aansluitende troostborrel heeft
hij gepland in een partycentrum
verderop, waar altijd op dit uur
van de dag wel een bnddspaar een
receptie geeft.
Dat soort mensen schijnt werkelijk
te bestaan: het zijn dezelfden die
met een joviaal-besliste kreet als
JUSTUS VAN OEL
'Sorry, personeel' enorme rijen op de Uitmarkt weten
over te slaan, en zwaaiend meteen willekeurig pasje
hun auto voor vier weken gratis parkeren op het par
keerterrein van de Schiphol-directie.
Of Freek van Muiswinkel dat soort dingen ooit ge
daan heeft, ik weet het niet, maarzeker is dat hij het
prima gekund zou hebben. Gisteren werd hij terlucht
besteld, de man die ik leerde kennen als 'de vader
van', en in de loop der jaren steeds meer als zichzelf.
Via hem ook ontdekte ik het bestaan van de Haar
lemse Sportraad, die - kreeg ik de indruk —uitslui
tend uit hemzelf bestond, en dan nog alleen als hij er
toevallig was. Waarschijnlijk was Freek op een dag
het gemeentehuis binnengelopen, had de burgemees
ter aangeschoten en belangstellend gewaagd of er nu
eindelijk al eens een kandidaat was voor die nieuwe
Sportraad. De burgemeester - die er nog nooit van
gehoord had maar dat bezwaarlijk kon toegeven -
mompelde iets bemoedigends. 'O ja die Sportraad, is
dat eigenlijk niet iets voor jou?'Freek knikte, niet op
vallend blij, maar aangenaam verrast. Bij navraag,
later, door de burgemeester bleken inderdaad allerlei
ambtenaren ten stadhuizeal van die blijkbare Sport
raad gehoord te hebben.Wat ik nu eindelijk kan ont
hullen is dat de meesten het van elkaar wisten, en als
het al van iemand anders was, dan kenden ze die
Sportraad via Freek van Muiswinkel zelf. Uitsluitend
door er charmant naar te blijven vragen had Freek
een Haarlemse Sportraad geschapen uit het ambte
lijke niets. Inmiddels is hij onbereikbaar voor vragen
vanuit de Raad, maar neemt u van mij aan: de crea
tie van de Haarlemse Sportraad behoort tot de meest
indrukwekkende acteerprestaties van Freek van
Muiswinkel. Zelden gaf een Haarlemse Sinterklaas -
ook dar was hij - zichzelf een passender cadeau. Nee,
de beste acteur ter wereld was hij niet. Wel een van
de allerbeste theaterbezoekers. Helaas, niemand van
de collega's kan meer rekenen op zijn hondstrouwe
bulderlach die hem in iedere zaal binnen seconden
verraadde.
Maar óók als acteur was hij een inspirerend voor
beeld tussen vele anderen. Freek was een laatbloeier,
en vermoedelijk pas doorzijn zoon op het idee geko
men dat acteren mócht en heus wel een vak was. Zijn
carrière was een laat kado aanzichzelf, alsof hij ein
delijk was vrijgekomen van benauwd verleden en
achterhaalde angst voor de armoe.
Freek van Muiswinkel was door die uitgestelde start
een van de weinige niet-verbitterde oudere acteurs in
ons land. De rest kniesde over de Hamlet die ze nooit
hadden mogen worden, Freek intussen regelde kin
derlijk blij auto's voor de tournee, koekjes en blikjes
bier voor onderweg en taart voor de verjaardagen
i>an de technici. Alleen al daardoor was het bijzonder
hem te zien spelen. Zien genieten doet genieten.
Freek, vaarwel!
MILLENNIUM
nog
dagen
Nog 123 dagen en het
nieuwe millennium bre<
aan. Reden voor deze kn
om in een dagelijkse ser
terug te kijken op belan
rijke gebeurtenissen die
plaatsgrepen op corres
ponderende data in de
gelopen 1000 jaar. Deze
week: 30 aug 1797: aute
Frankenstein geboren;
aug 1997: prinses Diana
overleden; 1 sep 1886: K
haus brandt af; 2 sep 16
grote brand Londen; 3 s
1976: einde aan mythe
Mars; 4 sep 1888: Georg
Eastman bedenkt Kodal
31 AUGUSTUS 1997
Een jaar na haar dood kome
er nog zo'n 150.000 mensen
naar de laatste rustplaats vaj
prinses Diana. Maar de 'Prii
Di-manie' lijkt nu verleden
'De hysterie rond de prinse:
voorbij. De mensen komen
niet met bloemen en tranen
maar met fotocamera's', aid
de directeur van het museuj
in Althorp, waar zich het gr;
bevindt van Diana Spencer
een expositie over haar is in
richt. Maar op 31 augustus
staat de wereld even stil. Na
rampzalig ongeluk in Parijs
teert een totaal vernielde au
Diana en haar vriend Dodi
Fayed overleven het niet. Hl
sprookje ontaardt in een tra)
die. Wat zestien jaar eerder
gint met het 'Huwelijk van
Eeuw', eindigt eerst in een j
lijke echtscheiding met kro<
prins Charles, waarna 'de k(
ningin van de harten' in de
bloei van haar leven sterft.
was uniek', zegt haar broer
graaf Charles Spencer. 'Zij b
greep de diepste behoeftes
mensen, vooral van hen die
den. Haar levendigheid en
geestigheid, in combinatie
echt plichtsbesef, behoren
voorgoed tot het verleden. I
is hartverscheurend zo'n m
te verliezen, vooral omdat z
pas 36 was'. Bij Buckinghan
Palace laat het Britse volk zi
hoeveel leed het heeft om hj
dood. Op een van de kaartji
staat: 'Di, je bent het beste i
Engeland ooit is overkomeri
HENK RUUL*
schrijdend, in je rol te blijven.
Wat soms wil helpen, is zo'n
knaap even heel doordringend
aankijken. Daarmee kun je ze
imponeren. Je moet natuurlijk
hoe dan ook voorkomen dat je
valt; anders maak je echt een
rotsmak."
Gedurende het concours stond
Tukkers van twaalf uur 's mid
dags tot zes uur 's avonds non
stop in vol ornaat op stelten.
„Ik nam geen pauze omdat het
voor mij te veel gedoe is, om
laag komen en weer gaan staan.
Ik dronk wel liters water aange
zien ik zo stond te zweten. Ach
teraf verbaast het me dat ik niet
hoefde te gaan plassen. Al het
vocht zweette ik er meteen
weer uit."
JEROEN DE VALK
Domspringer i|
zich van geen
kwaad bewusi
De parachutist die zaterdaj
met een sprong van de
Utrechtse Domtoren voor i
schudding zorgde, is zich v
geen kwaad bewust. Ronal
Overdijk is ervan overtuigd
dat hij niets strafbaars heef
gedaan. „Er staat niets ove
de Luchtvaartwet, het mag
woon", is zijn stellige men:
„Ik had hooguit toestemm
moeten vragen aan de eige
naar van de Dom, maar 99
van de honderd keer geeft
eigenaar van een gebouw
geen toestemming, dus da;
maar zonder". Justitie is h(
niet met hem eens.
Overdijk, 37 jaar oud en af
komstig uit Barendrecht,
sprong naar eigen zeggen
der met toestemming van
eigenaars van een gebouw
de TU in Delft en van een
bouwkraan in Rotterdam.
Geen haan die ernaar kraa
aldus Overdijk. Dit keer we
Overdijk en de cameramar
die zijn sprong vastlegde, v
den aangehouden.
Volgens een woordvoerder
van de politie in Utrecht za
Overdijk worden vervolgd
door de speciale luchtvaarl
ficier van justitie in Haarlei
De beschuldiging luidt 'hel
veroorzaken van gevaar of
hinder' op grond van de
Luchtvaartwet en de Algen]
ne Plaatselijke Verordening
'het in de lucht houden va
een toestel zonder vergun
ning' op grond van het luc
verkeersreglement.
Overdijk is een ervaren par
chutist en in het dagelijks
ven secretaris van de para<
tistenafdeling van de Konii
lijke Nederlandse Verenigi
voor Luchtvaart (KNWL),
belangenvereniging van
zweefvliegers, ballonvaard
parachutisten en andere
luchtsporters. Met die pet
heeft hij geen officieel starf
punt van zijn vereniging, oji
dat de reglementen niets vfl
melden over het springen I
gebouwen. L
