Uitmarkt: consumeren wat je lekker vindt
Lowlands wil vooral veel te veel zijn
Cultuur Kunst
Huelgas Ensemble
boeit met La Pellegrina
Hoodstock
afgeblazen
Roman over Hitier
leidt tot felle reacties
Levende beelden
Oranjerock in openlucht
24AANDAG 30 AUGUSTUS 1999
Krant blijft bij bericht over zanger
iLMEre Als iemand anti-drugs is, ben ik het wel. Laat staan dat
an k zelf zou gebruiken." Woest was Volumia!-zanger Xander de
luisonjé toen hij zaterdag op de voorpagina van het dagblad De
Jooi- en Eemlander las dat hij na afloop van een optreden in
tlmere, vrijdagavond, korte tijd in het ziekenhuis was opgeno-
van 2|nen als gevolg van drugsgebruik. De Buisonjé eiste zaterdag
19~ per fax binnen 24 uur een rectificatie van De Gooi- en Eemlan-
L mjr Per- Hoofdredacteur Hans van Zenderen wil de kwestie in de
Romende dagen 'tot op de bodem uitzoeken', maar gaat er
»t tienrooralsnog vanuit dat de journalist van het gewraakte artikel
Jan leen onjuiste dingen heeft geschreven.
Ans
Een procent huishoudens leent kunst
[en haag In een op de honderd Nederlandse huishoudens is
>en kunstwerk te vinden dat afkomstig is van een artotheek of
;en ander uitleencentrum. Ook naar schatting 3500 bedrijven
In scè?n instellingen gebruiken geleende kunst. Deze uitleen maakt
imert Hedendaagse beeldende kunst toegankelijk voor een breed pu-
pliek, zo blijkt uit cijfers van de Federatie Kunstuitleen (FKU) in
pen Haag. In de FKU zijn de 55 kunstuitleencentra in Neder-
Ernsjand vertegenwoordigd. De federatie publiceert deze week een
dag. Boekwerkje over de kunstuitleen in Nederland, waarin vooral
[eel cijfers en statistieken voorkomen,
en uit
Vorman Wexler overleden
jONDENDe Amerikaanse scenarioschrijver Norman Wexler is
ïd pp 73-jarige leeftijd in zijn huis in Washington gestorven. Wex-
èr is vooral bekend geworden door zijn draaiboek voor de film
c Saturday Night Fever', waarin John Travolta een hoofdrol
'^peelde. In 1970 werd hij voor het eerst voor een Oscar genomi-
leerd, voor het scenario van de film 'Joe'. Ook voor het draai-
joek van 'Saturday Night Fever' kreeg hij een Oscar-nominatie.
)p het eind van zijn carrière had Wexler minder succes. De film
Ig^rRaw Deal' met Arnold Schwarzenegger werd een flop. De sce
narioschrijver leed aan manische depressiviteit. Hij werd in
1972 gearresteerd nadat hij had gezegd dat hij president Nixon
21 uurvilde vermoorden.
traat |RNHEM Het derde Nederlands Kampioenschap Living Statues
oer. T/ieeft gisteren volgens schattingen van de politie ruim 100.000 be
angstellenden naar Arnhem gelokt. Aan het kampioenschap deden
ieverf-achtjg artiesten mee. In het Arnhemse stadcentrum waren vijftig le-
ope~ 'ende beelden zien, waarvan er enkele uit meerdere personen he
engezonden. De driekoppige jury lette onder meer op aankleding, kos-
imiekeUums en wijze van schminken. De eerste prijs ging naar de 29-jari-
septen]e Roy Tukkers uit Amersfoort, die een steltloper uitbeeldde. De pu-
ilieksprijs was voor Pedro van der Pas (33) uit Venray. Hij beeldde
ie"tat" fontein uit. foto paul van weel
12.30 j
I. T/m recensie joke dame
ncert: Intermedi bij La Pellegrina, van
iek van. Cavalieri door het Huelgas Ensemble
uur en v. Paul Van Nevel, Gehoord: 29/8.
Vredenburg, Utrecht.
itoclub
staan. fee grootschalige gelegen-
idswerken tijdens het Festival
^idenj tde Muziek, dit weekend. Na
erdonktole Amante, de feestopera
n or het huwelijk van de Franse
n met mnekoning, klonk gister-
nt Zee-oncj muzj^k bij een twee
van de vip-bruiloft maar dan van
30 uurjekwart eeuw eerder: het hu-
ilijk van de groothertog van
iscane, Ferdinando de' Medi-
3,Jmet de Franse prinses Chris-
reno^3 van Lotharingen in 1589.
T/m Kilio de' Cavalieri liet voor de
iegenheid zijn componisten
lenden zogenaamde interme-
rfschil-schrijven als muzikale verpo-
3'di'ook?gen tussen de bedrijven van
komedie La Pellegrina. De
s die als co-producties tot
Vooind kwamen worden tegen-
5 Edithf^cwe^cen' dus zonder het to-
êrda elstuk, uitgevoerd.
ZuidarDe intermedi waren onmid-
llijk succesvol en gingen de
van G"\chiedenis in als de beste ooit
ed. drjpchreven, maar dat ruim vier-
j, vr ïoinderd jaar na dato die feest-
Uziek in de uitvoering door
|t Huelgas Ensemble onder
|ding van Paul Van Nevel, een
propvolle Vredenburgzaal nog
op haar kop kon zetten, hadden
Cavalieri en zijn collega's waar
schijnlijk nooit durven dromen.
De macht van de muziek is de
rode draad die de zes stukken
onderling verbindt, en die
macht werd ter plekke gede
monstreerd, daarbij flink gehol
pen door de dirigent van het
Vlaamse ensemble.
Paul Van Nevel helpt het
vooroordeel over renaissance
muziek - die statische klank
blokken - in enkele suggestieve
gebaren de wereld uit. Met zijn
gevoel voor contrasten en ac
centwerking, en met de doelge
richte manier waarop hij de ex
pressieve mogelijkheden van de
tekst weet te benutten zonder
aan transparantie te verliezen,
hield hij het publiek zes inter
medi lang geboeid. Een ander
vooroordeel, dat renaissance
muziek vrijwel uitsluitend vo
caal georiënteerd zou zijn, gaat
met deze intermedi met hun
voorgeschreven instrumentale
bezetting eveneens aan flarden.
De klankrijkdom van strijkers,
blazers, tokkelaars en percussi
onisten werd al aangekondigd
in de enkele gongslag waarmee
het concert, als betrof het een
journaal, begon. De kleine
twintig zangers, ingezet als koor
of solisten, floreerden daar
hoorbaar bij.
De Uitmarkt heeft iets van
een culturele huishoud
beurs. Shoppen bij een van
de 28 podia en sjouwen
met tassen vol reclamema
teriaal, opgedoken bij een
van de 250 informatiekra-
men. En vooral wachten,
lang wachten op een plekje
voor een felbegeerde voor
stelling in een van de ten
ten of theaters. Consume
ren wat je lekker vindt.
amsterdam thea van beek
Het afgelopen weekeinde was
de Uitmarkt weer als vanouds.
Naar schatting een half miljoen
bezoekers die zich in een ont
spannen sfeer vermaakten. Een
gezellig dagje Amsterdam, waar
je vrienden ontmoet en je je
laat amuseren. Het Museum
plein en Leidseplein vormden
dit jaar het decor voor de tradi
tionele opening van het cultu
rele seizoen in Nederland.
Vooral het vernieuwde Muse
umplein bleek met het stralen
de zomerweer een uitstekende
plek om te vertoeven. Te mid
den van plastic bekers, blikjes
en weggeworpen folders, lang
uit in het gras en genieten van
zon, muziek, theater of een
picknick. Het is ook de kritiek
vanuit de kunstwereld: op de
Uitmarkt komt een heel ander
publiek, maar in de theaters zie
je hen nauwelijks. Het Amster
damse Uit Buro schat dat onge
veer de helft van alle Uitmarkt
bezoekers wordt aangezet tot
theaterbezoek.
Een bewijs daarvan is de Uit
lijn Live, dit jaar een nieuw ini
tiatief. In de stand op het Muse
umplein kon het publiek infor
matie, speellijsten en kaartjes
krijgen voor optredens in ruim
honderd Nederlandse theaters.
Hoewel verkoopcijfers nog niet
bekend zijn, stonden ook hier
lange rijen mensen te wachten
in de hoop een kaartje te be
machtigen van een voorstelling
die zij op de Uitmarkt zagen.
Nieuw ook was het dance-
programma. Paradiso en het
Stedelijk Museum waren speci
aal daarvoor veranderd in dam
pende housetempels. Doel was
daarmee jongeren ook in aan
raking te brengen met andere
vormen van kunst en cultuur.
,,Het gaat om een publiek dat
toch wat monogaam van smaak
is. Maar na afloop van het dan-
ce-programma in het Stedelijk
Museum zag je een stroom jon
geren op gang komen naar het
hoofdpodium, waar een groep
hoogbejaarde Cubanen van de
groep Vieja Trova Santiaquera
bezig was", aldus directeur Mi-
chiel Buchel van het Amster
dams Uit Buro.
Jongeren meer betrekken bij
kunst en cultuur staat ook het
ministerie van Onderwijs voor
ogen. Vorig jaar lanceerde
staatssecretaris Van der Ploeg
van Cultuur het plan leerlingen
met het vak Culturele en Kunst
zinnige Vorming (CKV), te voor
zien van cultuurbonnen. Zater
dag reikte onderwijsminister
Hermans de eerste CKV-bon-
nen uit aan leerlingen van het
Overbetuwecollege Bemmel in
Eist. Dit leerjaar kunnen leerlin
gen in de bovenbouw van havo
en vwo samen voor vier miljoen
aan toegangskaartjes kopen.
Volgend jaar wordt dat een be
drag van tien miljoen gulden.
Aan de grote publiekstrekkers
zal het niet liggen. Ook dit jan-
waren er weer klinkende na
men op de Uitmarkt: Freek de
Jonge met de Tap Dogs als zijn
gasten, Mathilde San ting, Karin
Bloemen, Wibi Soerjadi, Lebbis
en Jansen en Jan Akkerman. En
Het Nationale Ballet, dat samen
met negentien andere dansge
zelschappen voorstellingen gaf
in de tot sfeervolle theaterzaal
omgetoverde onderdoorgang
van het Rijksmuseum.
Doel van de Uitmarkt is met
deze grote namen het publiek
ook in aanraking te brengen
met minder bekende artiesten.
Zoals het Mongoolse ensemble
Altai Hangai, dat regelmatig op
treedt in de Amsterdamse stra
ten. Ze hebben een plekje ge
vonden voor de tentoonstel
lingstent van De Nieuwe Kerk.
Hun stemmen brengen de
meest onwaarschijnlijke klan
ken voort, diep trillend, klok
kend of fluitend. Hun ambach
telijke werk werd weldra van
twee kanten overstemd door
keihard versterkte pop. Stoï
cijns zetten zij hun concert
voort. Volgend jaar weer een
Uitmarkt.
leiden pablo cabenda
In tegenstelling tot wat 'Vibe
Concerts NL', de organisatie
van het Hoodstockfestival, en
de directeur van de Leidse
Groenoordhallen, afgelopen
week nog beweerden is het
Hoodstockfestival '99 zaterdag
niet doorgegaan. Belangstellen
den die aan de poort van de
Groenoordhallen een kaartje
wilden kopen (in de voorver
koop was geen kaart te krijgen)
kwamen bedrogen uit. De
Groenoordhallen waren pot
dicht, het toegangshek was ge
sloten en het enige dat aan het
festival herinnerde was een affi
che bij de poort waar een dikke
streep door was gehaald. Een
woordvoerster van de Groen
oordhallen liet vanochtend we
ten dat „afspraken niet zijn na
gekomen."
Sinds vorige week hangt rond
Hoodstock '99 al een verdachte
reuk en krijgt nu bijna de repu
tatie van spookfestival. Er bleek
in heel Nederland geen kaart te
koop. Sommige voorverkoop
adressen waren niet eens op de
hoogte van het feit dat ze op de
flyer en poster waren gezet als
verkooppunt en De Jong ging er
woensdag al van uit dat het fes
tival niet doorging. Later die
dag veranderde dat plotsklaps.
De manager van één van de
acts die zaterdag zou optreden
op Hoodstock hoorde die
avond rond zes uur pas dat het
festival niet doorging. „Nor
maal zijn dit soort dingen goed
geregeld, maar als drie weken
lang de organisatie onbereik
baar is en je geen betaling bin
nenkrijgt dan ga je nattigheid
voelen. Er werd mij als officiële
reden meegedeeld dat er was
ingebroken bij de organisatie."
Het was de eerste keer dat de
manager van de bewuste act
met organisator 'Vibe Conderts
NL' in zee ging. De organisatie
was ook vanochtend weer niet
bereikbaar voor enig commen
taar.
Een roman over Hitier en diens
verhouding met zijn nicht heeft
al voor publicatie tot afkeuren
de reacties geleid. Joodse
schrijvers waarschuwen voor
een eenzijdige kijk op de dicta
tor.
In zijn nieuwe boek 'Hitiers
Nicht' stelt de Amerikaanse au
teur Ron Hansen dat Hitler in
1931 tijdens een ruzie zijn ge
liefde nicht doodschoot. Con
servatieve autoriteiten besloten
de opkomende politicus niet te
vervolgen om zijn carrière niet
te dwarsbomen. Zij lieten vast
leggen dat Angelika Raubal op
23-jarige leeftijd zelfmoord
pleegde. Anderhalf jaar later
was Hitier aan de macht.
Hansens verhaal is op feiten
gebaseerd. In het boek slaat
Hitier zijn nicht hard in het ge
zicht, voordat hij haar dood
schiet. Het lijk van de jonge
vrouw, aangetroffen in de wo
ning van Hitler in München,
toonde inderdaad verwondin
gen aan het hoofd. Ook bestaat
er een brief van Angela aan een
vriendin in Wenen, waarin zij
zich verheugt over een aan
staande reis. Dat maakt een
zelfmoord minder waarschijn
lijk.
Hitler was dol op de dochter
van zijn halfzuster. Hij nam
haar mee naar de opera. Ze gin
gen veel samen op reis. Hitier
nam de plaats vó m vader in
en werd uiteindeli, haar gelief
de. De verhouding tussen An
gela en haar oom Adolf eindig
de op 19 september 1931 ab
rupt met de dood van de nicht.
De vrouw had zich steeds meer
afgestoten gevoeld door de zie
kelijk jaloerse, machtswellusti
ge politicus. Hansen beschrijft
de moord als misdaad uit harts
tocht. Hij citeert historische do
cumenten als hij Hitier aan Ge
li's graf laat verkondigen: „Zij is
de enige vrouw van wie ik ooit
heb gehouden. Vanaf nu zal
Duitsland mijn enige bruid
zijn."
De Amerikaanse uitgeverij
HarperCollins heeft hoge ver
wachtingen van 'Hitiers Nicht'.
Zij liet ruim 50.000 exemplaren
drukken. Het boek komt in sep
tember op de markt. Het is nog
onduidelijk of de roman in de
Bondsrepubliek verschijnt.
Spaarzame mooie momenten op barstenvol popfestival
katwuk Voor 't Jongerencentrum 't Jok in Katwijk vierden bezoekers
afgelopen zaterdag uitbundig feest op het dertiende Oranjerock open
luchtfestival. De Nederlandstalige pop-rockformatie 'Dominee van
Zanten' opende als winnaar van de Orange Try Outs van vorig jaar
het festival. Ander bands die optraden waren Livewire, Bob's Hobby
en Jammah Tammah. foto hielco kuipers
muziek
recensie richard stekelenburg
Campingflight To Lowlands Paradise Ge
zien: 27, 28, 29 augustus 1999, Walibi
Flevo, Biddinghuizen.
Er is ieder jaar meer te doen op
Lowlands. Penalties trappen
met Jean-Marie Pfaff? Dat kan.
Een workshop percussie vol
gen? Ook. Of een twee uur du
rende theatervoorstelling van
Hollandia bezoeken, mits je op
tijd binnen bent. Lowlands is
steeds meer het feest der veel
zijdigheid, waar de diverse on
derdelen al even gemakkelijk
worden geconsumeerd als het
bier (het festival is goed voor
een notering in het Guiness
Book of Records wegens de
hoogte van de drankomzet!).
Ondertussen komt de eerste in
zet - een progressief popfestival
zijn - behoorlijk in de knel.
Vijfenvijftigduizend bezoe
kers mocht A Campingflight To
Lowlands Paradise dit weekein
de ontvangen, weer ruim 20
procent meer dan vorig jaar.
Het had voor de jongste groei
de indeling van het terrein da
nig op zijn kop gezet. Een com
plete nieuwe jungle, had festi
valdirecteur Michiel Kleiss
daarover van te voren beloofd.
En een jungle was het. Overi
gens wel één die net zo geculti
veerd is als de Zuiderzeepolder
zelf: slim en efficiënt. En on
danks de veelheid toch over
zichtelijk.
Slechts het optreden van de
Vlaamse band dEUS zorgde za
terdagavond voor opstoppin
gen op de toegangsweg van en
naar de Alpha-tent. Maar dan
hebben we het ook over het
succesnummer van Lowlands.
Het centrale thema op dEUS'
meest recente plaat "Hie Ideal
Crash' is de grenzen van de
gekte en de spanning die dat
gegeven met zich meebrengt
wordt ten volle - en de comple
te anderhalf uur - tentoon ge
spreid op het podium. Aardig
extraatje is de aanwezigheid
van een complete dansgroep.
De Belgenpop overheerste
wat betreft succes toch al op
het driedaagste festival. In het
stof van de zomerse polder-
grond wisten ook Soulwax (za
terdag) en Zita Swoon (zondag,
en een dag eerder al met de
dansvoorstelling 'Plage Tattoo'
op het festival aanwezig) te tri
omferen. Ondertussen moch
ten de nieuwe loten aan de Bel
gische popboom - Arid en Eden
- zich voor het eerst aan een
groot Nederlands publiek laten
zien.
De inbreng van de pop van
eigen bodem stak daar wat ka
rig bij af. Dat heeft deels te ma
ken met een tekort aan goede,
vernieuwende bands in Neder
land. Maar valt ook de pro
grammeurs van het festival te
verwijten, die met Postmen,
Skik en U-Gene O Jay wel
heel doorzichtig uit het vader
landse aanbod hadden geplukt.
De sixties-pop van de Amster
damse groep Daryll-Ann is dan
een verademing.
Maar er zaten meer hiaten in
de programmering van Low
lands, dat nog altijd overheer
send leunt op blanke (gitaar-
)rockbands. De 'zwarte' acts
zijn op de vingers van één ver
minkte hand te tellen. Het
weerzien met de legendarische
old skool rapgroep Public Ene
my bijvoorbeeld - zonder de
vaste draaitafelman Terminator
X, maar bijzonder goed op
dreef en een van de hoogtepun
ten van Lowlands. En er was
het optreden van hiphopgroep
Gangstar. Maar verder bood het
festival qua stijlen opnieuw
veel, heel veel van hetzelfde.
Waar waren bijvoorbeeld
toch de vertegenwoordigers van
de oh zo populaire R&B (Mary
J. Blige)? Waar was de afvaardi
ging van de latin-dance, een
genre dat momenteel als een
hete wervelwind over West-Eu
ropa aan het slingeren is, met
Parijs als epicentrum? En waar
om weet Ixjwlands dan wel de
Public Enemy, bijzonder goed op dreef en een van de hoogtepunten van
vernieuwingen te vinden in de
dj-cultuur blijkens de prachtige
India-tent, die met zijn ronde
podium in het hart van de tent
en zijn geinige visuele trucs een
fraaie aanwinst is?
Het is zoeken naar de uit
schieters. En dat is vooral een
zoeken tussen veilig geboekte,
gevestigde grote namen, die
voor een belangrijk deel teleur
stelden. The Offspring - de gro
te publieksklapper en vrijdag de
afsluiter op het grote Alpha-po-
dium - biedt niet meer dan plat
pubervermaak. Suede, de 'alter
natieve' afsluiting op vrijdag in
de Golf-tent blijft net aan over
eind, maar is, sinds het vertrek
van gitarist Bernard Butler niet
meer de grote belofte van een
paar jaar geleden. Suede is een
beetje gewoontjes, eigenlijk.
Maar wie zoekt zal vinden. Een
frisse jonge band genaamd Do
ver bijvoorbeeld, een indiepop-
groep uit Spanje - een van de
leukste acts op Lowlands.
Een mooie uitwijkmogelijk
heid is de serene rust die Arab
Strap op vrijdag en Tindersticks
op zaterdag tussen al het ge
weld bieden. Het zijn spaar
zaam mooie momenten in een
qua aanbod bijna uit zijn voe
gen barstend festival. Lowlands
Lowlands.
foto opd/lex van rossen
wil heel veel zijn voor heel erg
veel mensen. Te veel. Want la
ten we bijvoorbeeld niet verge
ten dat het nieuwe aanbod aan
'serieuze' theatervoorstellingen
vooral de wanhopig naar een
jong publiek zoekende Neder
landse theaters in de kaart
speelt en niet Lowlands. Festi
valdirecteur Kleiss heeft, zeker
met de nieuwe indeling, een
voor Europa uniek concept in
handen. Maar pas met een ge
varieerder en gedurfder pop
aanbod en tienduizend bezoe
kers minder zou de 'camping
flight' een ware trip naar het
paradijs kunnen zijn.
voor theater tijdens de jaarlijkse Uit-
foto anp
Ook de vijver op het Museumplein in Amsterdam vormde het toneel
markt.
