Kostenontwikkeling baart
Rabobank flinke zorgen
'Rondje Maasstad' in wording
Economie
Smits tegen beperking
aftrek hypotheekrente
De buggyboom
nsument blijft kopen
Alleenstaande bejaarde in tehuis gaat er op achteruit
SER wil voorwaarden
'bijklussende overheid'
Wasbeurt voor trolley
Rotterdam In Hoogvliet sjouwt een steiger
bouwer met palen voor het hoogste station
van de Beneluxlijn. Dit achttien meter hoge
metrostation 'Tussenwater' wordt het eind
punt van een nieuwe metrolijn die vanaf het
Rotterdamse Centraal Station onder de Nieu
we Maas bij Hoogvliet aansluit op de be
staande metrobaan naar Spijkenisse. De Be-
neluxbaan die zes nieuwe stations krijgt en
een vijf kilometer lang ondergronds tracé
volgt, maakt het vanaf 2002 mogelijk een
'echte rondrit door de havenstad' te maken.
Het nieuwe station is ontworpen door archi
tect Maarten Struijs.
foto anp ton borsboom
)AG 21 AUGUSTUS 1999
'Niet goed voor stabiliteit economie
Rabotopman H. Smits is tegen
de plannen van het kabinet-
Kok om de fiscale aftrek van hy
potheekrente te beperken. ,,De
hypotheek is de hoeksteen in
de persoonlijke financiën van
miljoenen huishoudens. Beper
king van de aftrek kan boven
dien grote gevolgen hebben
voor de economie" zei hij giste-
I ren bij zijn toelichting op de
halfjaarcijfers. „Schokeffecten
moeten worden voorkomen."
Smits vindt dat de overheid
vooral betrouwbaar moet zijn.
En dus niet langlopende con
tracten als hypotheken geduren
de de looptijd mag aantasten.
Moet er dan toch aan de fiscale
voordelen worden getornd, dan
pleit hij voor 'zeer lange over
gangstermijnen'.
De Rabobankier waarschuwde
verder dat snoeien in de aftrek
negatieve inkomenseffecten te
weeg kan brengen, 'zeker als de
rente naar, zeg, acht procent
zou stijgen'. Ook schommelin
gen in de huizenprijzen worden
heftiger, wat leidt tot onzeker
heid en dat is al evenmin goed
voor de economie, aldus Smits.
ECONOMIE WIJZER
Kijk!' riepen we verheugd tegen
elkaar in de koelte van een bal-
dakijntje, verschanst achter een
smakelijke vino bianco Marche-
se Gondi 1995: 'Daar géét er
weer één!' En we keken goed
keurend hoe de allerkleinste
Hollanders in hun ultralichte,
hyperdesign zeteltjes op drie
wielen in de hitte over een mid
deleeuws pleintje werden
voortgeduwd. Gewoonlijk door
hun vaders, die dat met één
vinger klaarspeelden en lotge
noten uit andere delen van Eu
ropa ver achter zich latend, ter
wijl die zich het leplazerus
duwden over de kasseien ach
ter achtwielige babytanks met
zwiepende parasolletjes. De Ita
lianen mogen hun Michelange
lo en hun Vespa hebben, con
stateerde mijn tafelgenoot,
maar Nederland heeft zijn Van
Gogh en zijn Kinder
wagen.
Tachtigduizend
eerstgeborenen per
jaar, dat schept een
markt voor kinder
wagens van een
voorzichtige vijftig
miljoen gulden. Al
leen in Nederland.
Vanuit milieu-oog
punt is deze baby
boom totaal onver
antwoord. Niets zal
er van Nederland
overblijven dan puin en asfalt.
Dit gezegd zijnde, moet ik toe
geven dat de bijbehorende bug
gyboom een lust voor het oog
is. De eerste zagen we in de
Kalverstraat. Het leek een ver
volg op de ligfiets, maar blijk
baar is hij al vijftien jaar gele
den ontwikkeld in de VS. Speci
aal voor ouders die met hun
kind wilden joggen. Vederlicht
met grote wielen.
Inmiddels heeft Nederland veel
aan het ontwerp bijgedragen en
ontleent het ding alleen zijn be
staansrecht nog aan zijn Ameri
kaanse voorganger. De karretjes
zijn ontworpen voor de moder
ne westerse baby die niet langer
inbreuk wil maken op het vrij-
gezellenleven van zijn ouders.
Hij of zij gaat mee joggen, mee
rolschaatsen, mee de bergen
over, de zeeën in. De nieuwe
baby is sportief, hij berijdt een
sportief voertuig. Ultralicht, in
klapbaar, roestvrij en geschikt
voor woest terrein, zoals de
binnenstad van Amsterdam.
Goed gestroomlijnd en stoer,
het dashboard in aardekleuren
- geen bloemetjes. Eén kar voor
al het vervoer van nul tot vier of
vijfjaar.
De markt heeft drie pioniers.
De eerste is Outdoor Babycar in
Naarden met de 'Easywalker'
(549 gulden), een ultralichte
driewieler in diverse frame
hoogtes 'voor ouders van elke
lengte', zoals de prospectus
beeldend zegt. Het is een ont
werp van René Floore uit 1994.
Pauline van de Ven
econome en publi
ciste
Het weegt 5,2 kilo en wordt in
Naarden gefabriceerd. De eer
ste jaren werden er zo'n zestien
stuks per jaar verkocht. Astrid
den Toom herinnert zich de kil
le ontvangst van de handel:
'Het heette een invalidenkarre-
tje, een maan voertuig, een ba
byjeep. We zijn zelf met zo'n
ding op de fiets-RAl gaan rond
lopen, om het publiek te laten
wennen.'
Outdoor financierde de ontwik
keling en productie met een
tweede hypotheek en leningen
van familie. De bank zag er
niets in. Nu werken er vijftien
mensen en wordt er geleverd
naar België, Frankrijk, Italië en
Noorwegen. De omzet is een
geheim, maar de telefoon gaat
onafgebroken.
In 1997 betrad nummer twee
de markt: 'One Tree Hill' uit
Amsterdam met
de lichtgewicht
'Mountain Ter
rain' (899 gulden).
Het mobiel werd
negen jaar geleden
ontworpen in de
garage van een
Nieuw-Zeelandse
sportleraar. Om
zijn zoon te kun
nen meenemen
naar golf bouwde
hij zijn golftas om
tot buggy. Met
groot succes. One Tree Hill im
porteert het, ook in twee- en
zonodig in driezitsuitvoering.
De derde pionier is net twee
maanden oud: 'Bugaboo' in
Amsterdam. Het gelijknamige
karretje, (829 gulden) is goed
doordacht en mooi om te zien.
Het zitje kan eruit geklikt. Het
(Nederlandse) ontwerp werd in
1994 bekroond door de Akade-
mie voor Industriële Vormge
ving in Eindhoven. De ontwer
per bood het als idee aan bij di
verse fabrikanten. Die zagen er
niks in. Uiteindelijk is de 'Buga
boo', net als de 'Easywalker',
door de ontwerper zelf markt
rijp gemaakt en in productie
genomen, onder meer met fi
nanciering door familie. Het
product wordt geproduceerd in
Taiwan en is beschermd met
patenten.
Het leeuwendeel van de totale
omzet in kinderwagens gaat
nog altijd naar de gevestigde fa
brikanten, die een breed assor
timent voeren. Eén van hen
kwam onlangs met een driewie
ler. Het illustreert een typisch
Nederlands probleem. Pioniers
ontwikkelen een interessant
product, maken het marktrijp
en dragen de risico's met fami
lie en vrienden. Normaal bank
krediet is onvindbaar. Zodra
het loopt melden de oude aan
bieders zich op de nieuwe
markt, geruggesteund door hun
banken, klaar om de markt te
heroveren. Veel komt dan op de
patenten aan.
)lust van Nederlanders
leien. Ten opzichte van
ar steeg de omzet in de
mdel in het eerste half-
1999 met 4,7 procent,
ilustige klant geeft zijn
oral uit aan kleding,
:s voor in het huis en
•zelfartikelen. Aan eten
;en werd minder uitge-
zo blijkt uit cijfers van
ïtraal Bureau voor de
k(CBS).
alle branches die geen
drinken verkopen profi-
van de kooplustige
rtikelen voor persoonlij-
irging werden gretig ge
vaardoor de drogisterij-
irocent meer omzet be
ten opzichte van vorig
jaar. Ook meubels en doe-het-
zelfartikelen waren populair.
Respectievelijk gingen beide
branches er met 9,2 en 8,3 pro
cent op vooruit. De omzet bij
de consumentenelektronica,
zoals televisies en camera's,
steeg ten opzichte van vorig
jaar met 7,2 procent.
Ondanks alle kooplust bleef
het bij de supermarkten en an
dere voedingswinkels vrij rus
tig. De omzetgroei van 1,1 pro
cent is sinds 1994 niet meer zo
laag geweest. Dit komt vooral
door de enorme groei in de
eerste helft van vorig jaar. De
omzet van slijterijen in juni lag
7,6 procent hoger dan in de
zelfde maand vorig jaar. Een
huishouden winkelde in juni
voor ongeveer tweeduizend
gulden.
anse handelaar laat vissen 'slapen'
Hoe krijg je zoveel mogelijk vissen zo vers mogelijk op
[kt? Heel eenvoudig, je vervoert ze terwijl ze slapen. Dat
Ie Japanse vishandelaar, Toshio Tobe, gedacht hebben
j een nieuwe techniek op het gebied van de vis-acupunc-
itwikkelde. De Japanner is erin geslaagd om met enkele
nctuurnaalden zijn vissen in een diepe slaap te brengen,
van 400 gram schoon aan de haak kan hij al gauw tien
»n slapen. Zodra de vissen onder zeil zijn, stapelt Tobe ze
lakken gevuld met water en vervoert hij ze naar de markt,
ogenblik past hij de acupunctuur alleen toe op koraalvis-
I makrelen. Vanwege de grote belangstelling van andere
idelaren in de streek, experimenteert hij ook met andere
tl Exel: vloot groter en meer banen
acHT» De regionale vliegmaatschappij Exel, partner van
,1, breidt haar vloot uit met twee toestellen van de Franse
ant ATR. De aanschaf levert meer dan dertig nieuwe ar-
ilaatsen op. Nu werken er 170 mensen bij KLM Exel. De
lieuwe toestellen vergen een investering van zo'n zeven-
ïljoen gulden. De eerste ATR 42 is gisteren afgeleverd. De
e komt begin oktober. KLM Exel, met Maastricht als
asis, heeft al drie van deze toestellen. De gehele vloot telt
tien vliegtuigen. De maatschappij vliegt met de ATR's de
Maastricht-Amsterdam, Eindhoven-Parijs Charles de
Antwerpen-Amsterdam en Eindhoven-Amsterdam. De
toestellen worden net als de huidige drie geleased van
twee Japanse banken samen
De Japanse banken Asahi Bank en Tokai Bank zetten
zamenlijke financiële houdstermaatschapij op, zo meld-
eren de Japanse krant Yomiuri Shimbun. Hieronder ko-
iok de activiteiten te vallen van de hoofdkantoren van de
)e krant spreekt van een feitelijke fusie. In september
en de twee banken al bekend te willen samenwerken,
ivas er al sprake van een houdstermaatschappij, maar de
kantoren zouden daar niet onder komen te vallen. Vol
et dagblad menen de banken dat er nu drastische maat-
nodig zijn om te kunnen overleven in de herschikking
(Japanse bankwezen. Die operatie kwam op gang door
teren gevallen besluit van de banken IBJ, Dai-Ichi Kangyo
Bank om samen de grootste bank ter wereld te vormen.
k neemt Britse Cooperheat over
lü Stork neemt het Britse Cooperheat over, dat toonaari-
is in het toevoegen van warmte tijdens industriële pro
processen. Het in Southport gevestigde bedrijf heeft drie-
rd medewerkers in dienst en behaalde over 1998 een om-
vijftig miljoen gulden. Stork ziet de overname als een
•king van de specialistische, kennisintensieve dienstverle-
"ooperheat wordt ondergebracht bij de Stork-afdeling
als Engineering. Stork wilde niet aangeven hoeveel het
ooperheat op tafel heeft gelegd.
Voorzitter Smits: 'Het moet allemaal veel efficiënter'
De Rabobank maakt zich grote zorgen over de kosten
ontwikkeling en is bezig die snel naar een relatief lager
niveau te brengen. „We zijn absoluut niet tevreden over
de uitkomsten van de eerste zes maanden, al gaat het
gezien de batenstijging van twaalf procent niet echt
slecht", aldus H. Smits, voorzitter van de hoofddirectie,
in een toelichting. Het probleem zit in de kosten.
De bank meldde gisteren een
nettowinst over het eerste half
jaar van 552 miljoen euro (1,2
miljard gulden). Vijf procent
meer dan in dezelfde periode
van 1998. Maar de kosten ste
gen in diezelfde periode met
zeventien procent. Daardoor
kwam de baten/lastenverhou
ding op 1,43. Dat moet in het
door Smits als 'overgangsjaar'
gekenschetste 1999 omhoog
naar 1,50.
Al eerder kondigde de Rabo
aan het mes te gaan zetten in
Rabo International. Inmiddels
gaat het daar al om honderden
banen. Dat leidde tot een kos
tenbesparing van 100 miljoen
euro (220 miljoen gulden) op
jaarbasis. Maar in het najaar
komt de centrale in Utrecht
met voorstellen om ook de kos
ten bij de plaatselijke banken
naar beneden te krijgen. Het
moet allemaal veel efficiënter
kunnen, vindt men in de Dom
stad.
Inmiddels kijkt Rabo wel naar
de kansen die het verenigde Eu
ropa biedt. De bank acht het
gezien de grote fusiegolven die
op gang zijn gekomen van le
vensbelang, zich snel een goede
positie in ons werelddeel te ver
werven. Daarom is de Rabo
bank is zich nu aan het oriënte
ren op de mogelijkheden om
tot strategische allianties te ko
men. De voorkeur gaat daarbij
uit naar coöperaljieve partners
in andere landen.
Smits waarschuwde tegen
een flinke vermindering van de
aftrekmogelijkheden voor hy
potheekrente. De risico's voor
het publiek met hoge hypothe
ken vallen volgens hem nogal
mee. Als de politiek toch tot een
beperking denkt te moeten be
sluiten, dan dreigt zij mensen
op te zadelen met grote proble
men, zeker in een tijd van stij
gende rente. Het Centraal Plan
bureau heeft becijferd dat de
extra opbrengsten voor de fis
cus maar beperkt zijn. Daar
staan dan dus enorme econo
mische risico's tegenover.
De Rabobank denkt de pro
blemen die zijn ontstaan bij be
leggingsclubs door uitglijders
van bankadviseurs in de toe
komst te kunnen voorkomen.
Er zijn maatregelen genomen
die onder meer leiden tot een
in Utrecht gecentraliseerd toe
zicht en een betere aansturing
van de lokale banken. Proble
men in Doetichem (D'n An-
was), Apeldoorn, Leek en Am
sterdam hebben de organisatie
volgens bestuurslid W. van de
Goorbergh een slordige 35 mil
joen gulden gekost.
irlijk lenen
dat lenen. We heb-
ilijk maar wat meer g
Want wat extra geld
is toch wel een fijn
En daarvan gaan we
üijnlijk ene week op
tie", jubelt ene 'Koen'
huis-aan-huisblaadje
lick Scheringa Beheer
één van 's lands
te geldschieters. En:
lijk die droomaan-
Als we Scheringa
geloven wordt een
pas gelukkig als hij ex-
ulden maakt,
e firma's die met hun
irhalen in het krantje
bijna allemaal docn-
n van Scheringa's be-
ij maken ook vrijwel
al gebruik van een
n de wet op het con-
tenkrediet: die stelt
ale rentepercentages
toor kredieten tot en
1.000 gulden. Het zal
lok niemand verbazen
e aangeboden lenin-
hei krantje bedragen
.001 gulden of hoger
:n.
der dat echt duidelijk
ken, hanteren Scherin-
consorten nog een an-
uc: in de rentepercen-
0 de advertenties is de
ngaftrek (bij een tarief
stig procent, dat voor
leine minderheid van
'olking geldt) alvast
end. Zo lijkt lenen heel
elig.
nthf 'er geen woord over de
:enij losten die de bewinds-
Zalm en Vermeend
1 jaar afschaffen. En
ilannen met
promolen.
vermelding dat ook
aftrek gaat sneuvelen
'op beleggingen straks
moet worden be
an mag van Scheringa
een droom zijn. Nooit
15» aohtmerrie.
den haag gpd
Bejaarden in verpleeg- of verzorgings
huizen zijn er flink op achteruit gegaan.
Sinds juli krijgen zij vijftig gulden per
maand minder op hun rekening. De
meeste bejaarden betalen in zogeheten
AWBZ-instellingen hoge eigen bijdra
gen, waardoor ze per maand maar een
klein beetje AOW overhouden. Voor al
leenstaanden is dat nu omlaag gedui
keld van 470 naar 420 gulden. Terwijl er
wel veel van moet worden betaald, zoals
de ziekenfondspremie, telefoon, kapper,
pedicure, soms een eigen bijdrage voor
kunst- en hulpmiddelen, kijk- en luister
geld en vaak nog verzekeringen.
De groep om wie het gaat is doorgaans
hoogbejaard, en niet in staat om zelf in
opstand te komen tegen deze verminde
ring van hun inkomen. Familie die de fi
nanciën beheert zou dat moeten doen,
maar trekt in feite nauwelijks aan de bel.
Bij het Zorgkantoor Haaglanden, dat
voor ongeveer 12.000 bewoners van ver-
zorgings- en verpleeghuizen de eigen
bijdrage voor de AWBZ (de algemene
wet bijzondere ziektekosten, waaruit de
verpleegkosten worden betaald) moet
vaststellen, zijn 36 protesten binnenge
komen. Deels verzoeken om informatie,
maar ook serieuze bezwaarschriften te
gen de hoogte van de vastgestelde 'eigen
bijdrage'. Maar, zo zegt manager Klein
van het Zorgkantoor, 'die bezwaren ma
ken weinig kans, want wij kunnen niet
anders dan de regels toepassen'.
Klein ziet als oorzaak van de inkomens-
klap de verhoging van de eigen bijdrage
(van 1.006 naar 1.069 gulden), die jaar
lijks wordt vastgesteld door het ministe
rie van volksgezondheid. Er is wel een
kleine verhoging van het toegestane zak
geld geweest, maar die is teniet gedaan
door de hogere eigen bijdrage. De 420
gulden, die de alleenstaande bejaarden
nu nog ontvangen, is in feite een restant
van de AOW dat overblijft na een inge
wikkelde rekensom. Het restje wordt uit
betaald door de Sociale Verzekerings
bank op de giro- en bankrekeningen.
Ook de Sociale Verzekeringsbank ziet de
hogere eigen bijdrage als de oorzaak van
de inkomensdaling. Maar de instantie
die het ministerie adviseert bij de vast
stelling van de eigen bijdrage, het zoge
heten College voor Zorgverzekeringen, is
het daarmee oneens. De eigen bijdrage
is slechts aangepast aan de stijging van
het prijsindexcijfer. Volgens een woord
voerder is de werkelijke oorzaak een stij
ging van de inkomstenbelasting, en een
gevolg van 'inkomenspolitiek van de
centrale overheid'.
De Sociaal Economische Raad
(SER) vindt dat er geen verbod
moet komen op commerciële
marktactiviteiten van overheids
diensten. Om oneerlijke concur
rentie met het bedrijfsleven te
voorkomen, moeten er wel wet
telijke voorwaarden worden ge
steld.
Dat is de strekking van een
nog vertrouwelijk ontwerpad
vies waar vakbonden, werkge
vers en kroonleden in de SER
het over eens zijn geworden.
Het advies moet nog worden
besproken door de achterban
nen van bonden en werkgevers.
In juni was er nog sprake van
een verdeeld advies. De werkge
versorganisaties in de SER hiel
den toen nog vast aan een ver
bod met uitzonderingen.
Het ontwerpadvies lekte giste
ren uit via Het Financieele Dag
blad. MKB-Nederland, de werk
geversorganisatie voor het mid
den- en kleinbedrijf, betreurt
dat lekken 'door één van de par
tijen'. „Dat is niet zo slim bij
zo'n delicaat onderwerp. Dat zet
de besluitvorming gigantisch
onder druk", aldus een woord
voerder. MKB-Nederland kreeg
gisteren al direct vele telefoon
tjes binnen van verontruste le
den. De woordvoerder wilde
overigens niet inhoudelijk op
het ontwerpadvies ingaan.
Het kabinet had de SER ge
vraagd om een advies ter voor
bereiding van wetgeving. De
marktactiviteiten van overheids
diensten zijn al jaren een heet
hangijzer. Onder andere pensi
oenfondsen, gemeentelijke rei-
nigings- en plantsoendiensten
en vervoersmaatschappijen
worden door het bedrijfsleven
geregeld beticht van oneerlijke
concurrentie.
Partijen binnen de SER zijn
het er nu over eens geworden
dat er geen verbod (met uitzon
deringen) moet komen. In
plaats daarvan moeten er wette
lijke voorwaarden worden ge
steld, zoals het betalen van BTW
en vennootschapsbelasting over
de inkomsten. Verder moet via
een kosten-batenafweging van
alle bestaande en toekomstige
marktactiviteiten vast komen te
staan dat de marktactiviteit 'per
saldo tot een positief welvaart
seffect kan leiden'.
De SER pleit verder voor de
oprichting van een nieuwe onaf
hankelijke toezichthouder op de
bijklussende overheid. De be
doeling is dat de SER het advies
op 17 september definitief vast
stelt.
arnhem Op 5 september wordt een uniek jubile
um gevierd in Arnhem. Die dag is het precies vijf
tig jaar geleden dat de eerste trolleybus door de
Gelderse hoofdstad reed. De bus is via een stang
verbonden met bovenleidingen, die de stroom le
veren voor de voortstuwing. Arnhem is de enige
plaats in ons land waar deze 'trambussen' nog
rondrijden. Voordeel is dat ze vrijwel geen lawaai
maken en bijzonder milieuvriendelijk zijn. Op de
foto krijgt een van de nieuwste trolleybussen, de
zogeheten Trolley 2000, een grondige wasbeurt in
de remise. foto anp vidiphoto
H. Smits, voorzitter van de hoofddirectie van de Rabobank.
archieffoto
