t>PORT
Marion Jones wil
haar eigen plek in
de sporthistorie
Dans om het gouden kalf
Geldstromen
in de sport
Wie heeft wat
Tweeling
IDAG 20 AUGUSTUS 1999
i WILLEM SPIERDIJK, 071-5356464, PLV -CHEF JANET VAN DIJK, 071-5356463
Amerikaanse sprin tster jaagt op ultieme succes
Op het komende WK in Sevilla wil ze er vier, een jaar later in Sydney
liefst vijf gouden medailles. Ze wil de grootste atlete aller tijden worden
en liever niet met Carl Lewis worden vergeleken. Marion Jones wenst
haar eigen plek in de sporthistorie.
door Pim van Esschoten
En toch speelde ook het toeval nog een
rol. In het voorjaar van 1997 had Marion
Jones nog een jaar te gaan als basketbal
ster op de University of North Carolina.
De razendsnelle pointguard wilde echter
prof worden, wilde het hemelsblauw van
de Tar Heels inruilen voor de nieuwe NBA
voor vrouwen. Het was april, eerst wat
maanden van atletiek ('my first love') en
dan terug naar het basketbal ('my other
love'). Dacht ze.
Met haar vriend C.J. Hunter, zelf suc
cesvol kogelstoter, trainde ze op de baan,
toen sprintcoach Trevor Graham van een
afstandje toe keek. De Jamaicaan gaf wat
kleine aanwijzingen en Jones vloog voor
uit. Luttele weken later sprintte ze voor
het eerst onder de elf seconde (10,97).
Onmiddellijk hingen organisatoren van.
Europese wedstrijden aan de lijn. A star
was bom.
In augustus van datzelfde jaar verover
de Jones wereldgoud op de honderd me
ter in Athene. Een ruwe diamant nog,
technisch verre van volmaakt. Graham zei
destijds: „Ze heeft nooit geleerd hoe ze
moet lopen, het is puur talent. Ze begrijpt
ook nog weinig van een race." De kenners
likten de vingers af bij het zien van zoveel
potentie. En Jackie Joyner-Kersee zei: „Ze
is snel, ze is sterk en ze kan springen. Een
dodelijke combinatie.
Het jaar daarna verbeterde Jones zich
op alle onderdelen. Ze sprong naar 7,31
meter en sprintte op de 100 meter liefst
acht keer onder de 10,80 en kwam met
10,71 als tweede op de 'eeuwige' ranglijst
achter Florence Griffith-Joyner. Op de 200
meter vloog ze naar 21,80 seconden.
En de kassa rinkelde. In de Grand Prix
en Golden League vergaarde ze ruim
630.000 dollar aan prijzengeld, afgezien
van startgelden en haai- contract bij Nike.
Ze won dat jaar alles. Bijna alles, want na
35 zeges op rij versloeg Heike Drechsler
haar tijdens de laatste wedstrijd van het
seizoen, het verspringen bij de World Cup
in Johannesburg.
„Ik was zeer teleurgesteld, slecht voor
mijn ego ook," zei ze dit voorjaar. Want
Marion Jones wil de beste zijn, altijd. Ze
wil de grootste atlete aller tijden worden.
Ze wil komende week vier keer goud in
Sevilla. Van Jones wordt wel gezegd dat
bij haar grenzen niet bestaan. Garanties
zijn er evenwel niet. De honderd en twee
honderd meter lijken zeker, het versprin
gen zeker niet. Heike Drechsler versloeg
haar dit seizoen in Linz andermaal bij het
verspringen. Jones kiest ook niet voor het
'zekere' goud in de 4x100, maar denkt
haar ploeg het beste te kunnen dienen op
de 4x400. En op die discipline is 'Team
USA' ook met Jones kwetsbaar.
Sevilla geldt voor haar als opstapje naar
de vijf in Sydney. Eén meer dan Carl Le
wis, Jesse Owens en Fanny Blankers-Koen
op één olympisch toernooi behaalden. Jo
nes eist een plek voor zichzelf op in de
sporthistorie.
Boosheid
Voor de noodlijdende Amerikaanse 'track
and field' was haar verschijning in het
post-olympisch jaar als een geschenk uit
de hemel. Met het nieuwe sprintkanon
Maurice Greene ontwikkelt Marion Jones
zich tot een nieuwe ster, die de aandacht
opeist in een sport die in de Amerikaanse
media ondanks alle successen amper be
staat. En het helpt daarbij dat Jones cha
risma heeft. Ze is spontaan en goedlachs.
De nieuwe koningin van het tartan oogt
als het meisje-hier-verderop-uit-de-straat.
De schijn bedriegt misschien wel. De
vrolijke debutante van Athene '97 werd
door boosheid gedreven, zo vertelde haar
moeder een jaar geleden aan Sports Illu
strated. „In haar plakboek verzamelde ze
altijd al negatieve artikelen. Die verhalen
motiveren haar, het brengt het beste in
haar boven."
Daarom verbaasde haar de prestaties in
Athene allerminst. Marion Jones was
kwaad geweest op alles en iedereen op
haar school, zelfs op haar moeder met wie
Marion Jones wordt
een gouden toekomst
voorspeld, foto rtr
ze een jaar geen contact had. Woede, die
niet in de laatste plaats voortkwam uit al
het gefluister over haar relatie met de ze
ven jaar oudere C.J. Hunter, een geschei
den vader van twee kinderen. En rebels
was Jones al als meisje. Furieus, als ze op
straat niet kon winnen van haar oudere
broer.
Iets van haar andere kant toonde Jones
een jaar geleden ook, toen ze in Brussel in
sprintgevecht ging met Christine Arron.
De Fran9aise uit Guadeloupe was kort
daarvoor in Boedapest Europees kampi
oene geworden met een magistrale 10,73.
Een bedreiging voor het jonge koninkrijk
van Jones, zo werd verheugd naar het
duel uitgekeken. Jones won gedecideerd.
Haast venijnig zei ze na afloop: „Wie
dacht nu dat Arron mij kon verslaan? Ik
gaf vandaag het antwoord op de vraag wie
de snelste vrouw van de wereld is." En:
„Ik denk niet aan Arron, ik denk alleen
aan mijn eigen race."
Wie de grootste aller tijden wil worden,
heeft ook wereldrecords nodig. Wat dat
betreft heeft Jones nog een flinke weg te
gaan, gezien de bestaande toptijden van
wijlen Florence Griffith. Aan haar 10,49 op
de honderd meter is altijd getwijfeld om
dat ze met ontoelaatbaar veel rugwind
zou hebben gelopen. Bovendien heeft
rond Flo Jo's topjaar 1988 altijd de kwade
reuk van doping gehangen.
Jones heeft zich steeds op de vlakte ge
houden als dat ter sprake kwam. Zelf
raakte ze negen jaar geleden betrokken bij
een affaire. Jones miste een out-of-com-
petitioncontrole, wat in feite gelijk staat
aan een positief geval. Advocaat Johnny
Cochran (bekend van O.J. Simpson) be
zorgde haar vrijspraak. Sindsdien werd ze
nog vele tientallen malen gecontroleerd,
altijd met een negatief resultaat.
'My first love.' Toen Marion Jones 16
jaar was liep ze de honderd meter al in
11,14 seconde, wat nog altijd geldt als de
snelste tijd voor die leeftijd. Ze haalde
toen al een plekje als reserve in het Ame
rikaans estafetteteam voor Barcelona '92,
maar voor die eer bedankte ze. Het zou
een medaille zonder eer zijn geworden,
vond ze. Die geschiedenis staaft ook haar
bewering: „Mijn succes in Athene kwam
dus niet uit de lucht vallen."
Kort daarna kwam de overstap van Cali
fornia naar North Carolina, van atletiek
naar basketbal. Een guard van 1.78 meter
die evengoed de bal kon dunken, die mis
schien wel die andere MJ (Michael Jor
dan) achterna had willen gaan in haar
streven boven alle anderen uit te stijgen.
Ze koos atletiek uit voor haar missie. Maar
ze sluit niet uit dat ze over een jaar of ze
ven - als alle doelen zijn bereikt - toch nog
in de WNBA haar breaks zal lopen. Fast
breaks.
Sport en commercie omarmen elkaar
inniger dan ooit tevoren. Televisiemaat
schappijen bieden miljoenen om wed
strijden uit te zenden, multinationals
hebben er kapitalen voor over om hun
naam te verbinden aan een wereld die
garant staat voor massale belangstelling
en sporters zijn florerende eenmansbe
drijven met een schaars product in de
aanbieding. Vandaag de zevende en laat
ste aflevering van een serie over geld
stromen in de sport: de tv-rechten.
„Pay-per-view is om te beginnen pay-
per-duur. Een tientje per voetbalwed
strijd is aardig wat."
door Ronald Frisart Frank Hendrickx
De 7de juli 1998 was een historische
dag. Om Nederland-Brazilië tijdens
het wereldkampioenschap voetbal te zien,
schaarden zich 11,7 miljoen Nederlanders
rond de buis. „Nog nooit keken zoveel
Nederlanders naar een televisieprogram
ma", schreef Jeroen Verspeek van NOS
Kijk- en Luisteronderzoek in een onlangs
verschenen rapport.
Ooit was er een tijd, het lijkt wel een
sprookje, waarin tv-ploegen wedstrijd-
beelden gratis mochten registreren. Te
genwoordig lijkt het meer een dans om
het gouden kalf. Voor uitzendrechten van
Nederlandse topsport wordt nu al tegen
de 100 miljoen gulden per jaar betaald.
Toch is het zelfs voor belangrijke tv-
sporten als schaatsen en wielrennen geen
vetpot. Aan tv-rechten int de schaatsbond
dit seizoen minder dan twee miljoen, de
wielerbond toucheert slechts twee ton. De
organisatoren van de Amstel Gold Race,
de enige wielerklassieker in ons land, ont
vangen vijf ton. Het grote geld gaat naar
het voetbal.
Arie van Eijden, KNVB-directeur be
taald voetbal, herinnert zich dat competi
tie- plus bekervoetbal zes jaar geleden 22
miljoen opbracht. Nu is volgens hem met
de uitzendrechten voor KPN Telecompe-
titie, Totodivisie en Amstel Cup zo'n 80
miljoen gulden per seizoen gemoeid.
Daarbij komt dit jaar zeker zeven miljoen
gulden voor het Nederlands Elftal.
De NV Eredivisie, die namens de clubs
in de hoogste afdejing de tv-rechten ver
handelt, bestudeert momenteel hoe die
rechten het beste kunnen worden uitge
baat. Open netten, pluspakketten en zelfs
het Internet worden onder de loep geno
men. Deze zomer zouden knopen worden
doorgehakt, maar dat is uitgesteld tot de
jaarwisseling en misschien wordt het nog
later. De NV Eredivisie denkt dat nieuwe
Voor uitzendrechten Nederlandse topsport wordt nu al 100 miljoen betaald
Gratis verslag doen van sportwedstrijden is er tegenwoordig niet meer bij.
contracten 80 miljoen gulden per jaar
kunnen opbrengen.
In andere landen zijn de bedragen veel
hoger. Een club als FC Barcelona peurt
per jaar al zo'n 180 miljoen gulden uit tv-
rechten. Maar die vergelijking gaat mank.
Met 16 miljoen mensen is de Nederlandse
markt veel kleiner dan de Spaanse, de
Duitse of de Britse.
Toch hebben ook hier de prijzen van
uitzendrechten hun top nog niet bereikt,
al was het maar omdat steeds meer partij
en meebieden. De nieuwste danser rond
het gouden kalf is Fox, het nu nog piep
kleine station van mediamagnaat Rupert
Murdoch. Dit jaar stuurde Murdoch zijn
naaste medewerker Robert Bland naar
Nederland om de boel op te krikken. Het
eerste resultaat is inmiddels binnenge
sleept: de live-wedstrijden in de Totodivi
sie.
Woordvoerder Harry Severens zegt dat
Fox nog geen plannen heeft om sport-
beelden achter de decoder te stoppen.
Ook zegt hij dat Fox het liefst live-sport
brengt. Maar hij erkent dat het station wel
degelijk aan tafel zit bij de race om de sa
menvattingen KPN Telecompetitie. Dat
de NV Eredivisie een besluit over die
rechten (nu nog in NOS-handen) heeft
uitgesteld, geeft te denken, vindt sport-
marketeer Ron Mulder. „Waarom denk je
dat het besluit is uitgesteld? Vanwege Fox
natuurlijk. Die gaan hier beuken en geld is
dan echt geen probleem".
Toch voorziet Van Eijden (KNVB) geen
spectaculaire groei meer van de op
brengst van tv-rechten. „Niet onder de
huidige omstandigheden. Wel als abon-
nee-tv, pluspakketten en pay-per-view
doorzetten. Maar ik durf geen voorspel
ling te doen over die ontwikkeling en de
financiële ruimte die dat biedt."
Navraag bij abonneezender Canal+ en
kabelbedrijven levert geen juichende ver
halen op. Canal+ heeft ruim 270.000
abonnees a zes tientjes per maand. Hoe
veel er nodig zijn om winst te maken, kan
woordvoerder René Muller niet zeggen.
„We brengen de kosten steeds verder om
laag, dus hebben we minder abonnees
nodig dan de 400.000 die we ooit noem
den. Maar omdat alle factoren snel veran
deren, hanteren we geen vast aantal
meer."
Bij de vereniging van kabelbedrijven
Vecai zegt Karin van Oort dat enkele ka
belaars al zijn begonnen met pluspakket-
foto cpd
ten. Daarvoor betalen kijkers ruim twee
tientjes per maand. „Veel mensen vinden
dat te duur", verzucht Van Oort. „Het is
echt heel moeilijk."
Velen houden desondanks vol dat de
decoder een grote toekomst heeft. De
meeste sportbeelden gaan achter het
kastje, zo wordt beweerd. Maar al tijdens
de heisa rond sportkanaal Sport7 in 1996
stelden Haagse beleidsmakers, dat daar
aan grenzen zijn. Voetbal is een publiek
goed, zeiden ze. Arie van Eijden vindt het
daarom opmerkelijk dat Den Haag nu
zwijgt, terwijl Canal+ het live-eredivisie
voetbal achter het kastje stopt.
Er is nog een factor die verhindert dat
sport ongelimiteerd van het open net ver
dwijnt: sponsors worden er kopschuw
van. „Zouden we te weinig exposure krij
gen doordat er teveel achter de decoder
verdwijnt, dan zouden we onze sponso
ring heroverwegen", zegt bijvoorbeeld Ni-
ke-woordvoerder Hans Faber.
Een dissonant in het koor dat de deco
der bewierookt, is Cees Vis. Vroeger werk
te hij op het ministerie van cultuur, nu is
hij directeur van de STER, die voor de pu
blieke omroep reclamezendtijd verkoopt.
Hij ziet bar weinig in abonnee-tv en pay-
per-view rond Nederlandse topsport.
Abonnee-zenders kunnen volgens Vis
onvoldoende boeiende topsport van ei
gen bodem bieden. „Om veel mensen te
verleiden tot een duur abonnement heb
je wedstrijden nodig met landelijke uit
straling. Niet Ajax-NEC, maar de wedstrij
den die Ajax, Feyenoord en PSV tegen el
kaar spelen. Dat zijn er maar zes per sei
zoen. Aanvulling met andere interessante
sporten? In Amerika ja. Daar heb je honk
bal, basketbal, American football, ijshoc
key. In Nederland hebben we alleen wat
evenementen: schaatskampioenschap
pen, een beetje wielrennen en wat darts."
Over pay-per-view - waarbij de kijker
per programma kiest en direct afrekent -
zegt Vis: „Om te beginnen is het 'pay-per-
duur'. Een tientje per voetbalwedstrijd is
nogal wat." Slechts onder voorwaarden
ziet hij kansen. „Als er veel sport op open
netten blijft, wordt het niets. Als je Ajax
aanbiedt via pay-per-view moet je zorgen
voor exclusiviteit. In het Amerikaanse
boksen gebeurt dat. Iemand als Mike Ty
son bokst nooit op open netten. Alleen
dan willen mensen betalen."
-Champions League (samen m
- Tour de France
Arveladze. Shota en Archil. Hoe
je ook je best doet, niet uit el
kaar te houden.
De één draagt het shirt van Ajax
en de ander dat van NAC. Dat
zou het makkelijker moeten
maken. Is niet zo.
Wie weet spelen de Arveladzes
's morgens om. Dobbelen, boter,
kaas en eieren of mens-erger-je-
niet. De winnaar naar Ajax, de
verliezer naar Breda en al twee
jaar lang niemand die het ooit
heeft gemerkt! (Na de wedstrijd
NAC-Sparta, einde vorig seizoen
(5-0 voor NAC, een hattrick van
Arveladze, Archil naar algemeen
werd aangenomen) sprak ik
kort met Arjan van der Laan,
toen nog Spartaan).
Geloof jij dat dit die Arveladze
van NAC was?", vroeg Van der
Laan mij. Ik zei dat ik daar wel
van uitging, als Arveladze die
avond een Ajax-tenue gedragen
had, was me dat vast opgeval
len. Van der Laan liep onbegre
pen verder: ,,Ik weet bijna zeker
dat het Shota was.
(Het was lang onzeker geweest
of Archil tegen Sparta mee zou
kunnen doen. Vage blessure.
Zou het kunnen dat Archil toen
Shota heeft gevraagd dat proef
werk wiskunde, dat hij vroeger
eens gemaakt had voor zijn
broer, goed te maken? Je hoopt
bijna dat het zo gegaan is en dat
ze dat ooit nog eens opbiechten).
Toen de gebroeders De Boer nog
Ajacied waren en Ajax voor een
Europa Cup-wedstrijd in het
buitenland was neergestreken
werd tijdens de trainingssessies
altijd door lokale fotografen en
cameraploegen bij Nederlandse
verslaggevers geïnformeerd wie
toch Ronald was en wie Frank.
Ze zagen geen versch il.
Gérard en Dennis de Nooijer.
Na een wedstrijd van Sparta,
waarin Dennis de Nooijer een
paar kansen had verprutst,
sprak ik Dennis daar na afloop
op aan. Daar kan Dennis wel
tegen.Wat een kansen, joh!
Niks voor jou om die te missen.
Dennis antwoordde dat hij het
volkomen met mij eens was en
dat die kansen er inderdaad in
hadden gemoeten, sterker nog,
dat het 100% goals waren ge
weest als hij, Gérard, die ballen
voor zijn voeten had gehad.
Sindsdien bespreek ik met een
De Nooijer, als ik er ééntje van
tegenkom, vooral de toestand
van het weer.
Lekker weertje hè?"
„Ja", antwoordt Dennis dan. Of
Gérard. Laatst las ik dat Dennis
zijn haar heeft laten groeien.
Mooi. Het kan niet lang genoeg.
Zo lang Gérard het maar uit
zijn hoofd laat.
Andere tweeling. Blinker en
Taument, in hun Feyenoord-ja-
ren. Elke verslaggever tuinde
daar wel een paar keer in, op
een regenachtige zondag, als
Taument naar links was uitge
weken en op rechts plotseling
Blinker een rush begon.
Fameus in dit verband is het
voorval op de perstribune van
PSV, na een goal van Feyenoord
Was het Blinker of Taument?",
infonneerde nota bene een Rot
terdamse verslaggever naar de
identiteit van de doelpuntma-
ker.
Scholten was het, Arnold, Maar
dit terzijde.
Onlangs in het Algemeen Dag
blad gelezen: de Zuidafrikaanse
atleet Sergio Motsoeneng is uit
de uitslag van de prestigieuze
55-mijlsloop tussen Pierema-
ritzburg en Durban geschrapt.
Motsoeneng, telg uit een arm ge
zin, was negende geworden,
goed voor 2000 gulden aan prij
zengeld.
Een fortuin voor cle familie
Motsoeneng, dat begrijpt u.
Op een foto, halverwege de race
genomen, droeg Sergio z'n hor
loge om zijn linkerpols. Maar
op de finishfoto zat het uurwerk
plotseling rechts. Wie doet zoiets
nou, met zijn klokje spelen tij
dens een hardloopwedstrijd?
Niemand dus.
Sergio had zich kilometerslang
laten rijden, per auto. Terwijl
hij een uiltje knapte, liep zijn
ééneiïge tweelingbroer Arnold
voor hem door. De tweeling ver
kleedde zich daarvoor in een
langs het parkoers geposteerde
wc. Geniaal. Behoudens dan dat
horloge. Om zich van zijn broer
te onderscheiden droeg Arnold
op moedersadvies van jongsaf-
aan zijn horloge (krek hetzelfde
horloge, dat wel) om zijn rech
terpols. Dat had moeder
Motsoeneng goed gezien: zo
houd je ze tenminste uit elkaar.
hé.
Frank Snoeks is verslaggever van
Studio Sport
