Joods-christelijk gesprek komt niet op gan£
'Triest dat kerken zo met zichzelf bezig zijn
M
Kerk Samenleving
1 S!
7
ZATERDAG 21 AUGUSTUS 1999
REDACTIE AAD RIETVELD, 07
VANDAAG
21
Jeanne Francoise Freymont de Chantal was een
moeder van zes kinderen, die pas op latere leef
tijd een kloosterorde stichtte: de orde van Onze
Lieve Vrouw Visitatie, beter bekend als de Visi-
tandinnen. Als vrouw van baron de Chantal genoot ze veel
aanzien. Haar man was al overleden, in het jaar 1600, toen
ze de heilige Fransiscus van Sales ontmoette. Hij spoorde
haar aan de kinderen in de steek te laten en haar zorg
zaamheid in dienst te stellen van God en de misdeelde
medemens. Een en ander leidde tot haar heiligverklaring
en een feestdag op 21 augustus.
gyt* In het Fransje stadje Autun leefde in de tweede
L.C. eeuw na Christus een adelijk en ook christelijk
echtpaar. Hun enige zoon, Symforianus, wei
gerde zich door de Gallische autoriteiten te la
ten dwingen een heidense Godin te vereren. De inwoners
van Autun eerden de Godin door haar beeld in processie
door de straten rond te dragen, precies zoals katholieken
dat later met hun heilige beelden gingen doen. Symforia
nus weigerde mee te werken aan dit ritueel en moest zijn
volharding bekopen met de dood, omstreeks het jaar 178.
Op de plek waar hij werd onthoofd, is later een kerk ge
bouwd. 22 augustus is zijn feestdag.
Volgens de zogeheten shensai kalender van de Zoroastris-
ten is het vandaag nieuwjaarsdag. Zoroaster is de Griekse
naam van de profeet Zarathoestra, de stichter van de oud-
-Perzische godsdienst het mazdaïsme of parsisme. die
leefde rond het jaar 600 voor Christus. Hij maakte zich
sterk voor de armen en een goede verzorging van het vee
en eerde de god Ahoera Mazda. Net als Jezus en een aantal
profeten in het Oude Testament verkondigde hij dat er een
eindtijd zou komen waarin God, in zijn geval Mazda, een
rijk van waarheid en gerechtigheid zou vestigen.
Non kiest nieuw beeld van Jezus
boston Vierduizend gulden en een foto op de cover van de
millenniumeditie van de National Catholic Reporter. Dat is de
beloning voor de kunstenaar die erin slaagt voor de tweedui
zendste geboortedag van Jezus een gedurfd nieuw beeld van de
zoon van God te creëren. Zuster Wendy Beckett, een 69-jarige
Engelse non die nationale bekendheid verwierf door een serie
over schilderen te presenteren op televisie, is voorzitter van de
jury. foto ap
Zwolse Peperbuskerk wellicht basiliek
zwolle De Zwolse parochie Onze Lieve Vrouw Tenhemelopne
ming heeft bij het aartsbisdom een aanvraag ingediend om de
OLV-kerk (Peperbuskerk) de eretitel basiliek te verlenen. Kardi
naal Simonis zal de aanvraag eind september in het Vaticaan af
geven. De parochie meent dat er diverse redenen zijn om de
eretitel aan de kerk te verlenen. Volgens pastor C. Smal is de ge
schiedenis van de 600 jaar oude kerk nauw verbonden met die
van Thomas a Kempis, de grondlegger van de Moderne Devotie.
Verder wordt vanuit de kerk al tweehonderd jaar het voortouw
genomen voor een jaarlijkse bedevaart van Zwolle naar het
Duitse Keverlaer. De derde reden is van bouwkundige aard.
„Dit is een zuivere kruiskerk, en daar zijn er maar weinig van",
weet Smal. Rondom het 600-jarige jubileum op 26 november
van de Peperbuskerk zijn tal van activiteiten ontplooid.
BEROEPINGSWERK
NEDERLANDSE HERVORMDE KERK
Beroepen: te Donkerbroek-Haule, mw E.C. Rooseboom te Ried C.A., die
dit beroep heeft aangenomen
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Beroepen: te Randburg (Zuid-Afrika), A. Bac te Bodegraven; te Scherpe-
msse, M. Mondria te Waardenburg
'Antisemitisme is een blinde vlek van de kerken
De dialoog tussen joden en christenen staat in Nederland nog
steeds onder de doem van het verleden. Daarom stokt het
gesprek. Christenen kampen met een schuldgevoel, terwijl de in
zichzelf gekeerde joodse gemeenschap de deuren op slot houdt.
Het Overlegorgaan voor joden en christenen (OJEC) probeert daar
verandering in te brengen. Dat valt niet mee. „Voordat we het
weten hebben we het weer over de holocaust", zegt voorzitter Dick
Pruiksma.
Nederland wordt het gesprek daaren
tegen door het verleden bepaald.
„Voordat we het weten, hebben we het
weer over de holocaust. De joodse ge
meenschap doet dan de deur dicht,
terwijl veel christenen zich schuldig
beginnen te voelen." En een schuldge
voel is nooit creatief, zegt Pruiksma.
„Ik kan niks met het begrip 'schuld',
wel met het begrip 'verantwoordelijk
heid', voor mijn daden nu en in de
toekomst, lerend uit het verleden."
De joodse gemeenschap in ons land
is klein en nauwelijks geïnteresseerd in
het gesprek met christenen. Pruiksma
betreurt dat, omdat er wel degelijk een
gezamenlijk belang is. „In onze sa
menleving is elke godsdienstige groe
pering een minderheid geworden. Het
is daarom belangrijk de krachten te
bundelen en in deze samenleving de
stem van de religieuze minderheid te
laten horen."
Het OJEC is vooral bedoeld als brug
tussen joden en christenen. „Voor de
kerken is het van groot belang om een
open kanaal met de joodse gemeen
schap in ons land te hebben." Het
overlegorgaan probeert ook te corrige
ren daar waar kerken in de mist gaan.
„Kerken hebben eeuwenlang een anti-
joodse houding gehad. Dat zit als het
ware in de genen. Het antisemitisme is
een blinde vlek van de kerken. Je ziet
het niet, maar het is bepalend voor je
blik."
robert van de woestune
Wat internationaal wel mogelijk is,
komt in Nederland maar niet van de
grond. Het gesprek tussen joden en
christenen floreert wereldwijd. Maar
in ons eigen land houdt de joodse ge
meenschap de deuren op slot, terwijl
christenen nog te veel door schuldge
voel geplaagd worden, constateert
voorzitter Dick Pruiksma van het
Overlegorgaan van joden en christe
nen (OJEC). De gereformeerde predi
kant uit Weesp is sinds vijf jaar voor
zitter van het OJEC, waarin verschil
lende Nederlandse kerken al achttien
jaar samenwerken met drie joodse
kerkgenootschappen.
Pruiksma weet waar hij over praat,
want hij is ook actief in het bestuur
van de ICCJ (de Internationale raad
van christenen en joden), dat onder
voorzitterschap staat van de orthodoxe
rabbijn David Rosen van Jeruzalem.
„Overal in de wereld praten christenen
en joden met elkaar. Neem Israël.
Daar staat het thema 'verzoening' cen
traal. Daar kunnen zowel joden als
christenen een belangrijke bijdrage
aan leveren. En in Oost-Europa wordt
een levendige discussie gevoerd over
hoe beide groepen een bijdrage kun
nen leveren aan de democratisering."
Het zijn volgens Pruiksma open ge
sprekken, gericht op de toekomst. In
Dominee Dick Pruiksma: „Juist in de dialoog met het jodendom kom je je eigen identiteit tegen,
Hoewel er de afgelopen decennia
mede dankzij het OJEC in brede lagen
van de kerken al veel veranderd is,
steekt het antisemitisme toch voortdu
rend de kop weer op, met name in de
rechterflank. „Je ziet daar toch een
drang om joden te willen bekeren on
der het motto Een goede jood is een
bekeerde jood." Door voorlichting, ge
sprekken, bijeenkomsten en informa
tiemateriaal zoals een lesboek voor
scholen probeert het OJEC christenen
voortdurend 'bij de les' te houden.
Mogelijk dat het gesprek tussen jo
den en christenen binnenkort nog een
extra dimensie krijgt. Internationaal
gaan er stemmen op om ook de mos
lims bij de gesprekken te betrekken. Of
dat ook in Nederland gaat gebeuren is
nog maar de vraag. De moslims in ons
land zijn slecht georganiseerd en erg
verdeeld. Belangrijker is volgens
Pruiksma de principiële vraag of de
dialoog zomaar ingeruild kan worden
voor een 'trialoog'. „Ik denk persoon
lijk dat dat niet mogelijk is. De dialoog
moet blijven, maar daarnaast is er na
tuurlijk wel ruimte om over bepaalde
zaken ook met moslims van gedachten
te wisselen."
Het voorzitterschap kost Pn mor
naast zijn predikantschap vei iti
maar hij doet het graag. „Juist «n
dialoog met het jodendom kot lorp
eigen identiteit tegen. Je komt t ipolc
grenzen en dat is spannend."
„Met de joden delen we alles
de OJEC-voorzitter. „We putten
zelfde bron, hanteren dezelfde i inen
gische concepten als verzoenin nere
lossing, openbaring, maar op it h
terreinen verschillen we fundair intel
van mening. Dat houdt me sch
theoloog. Geen enkele bijbelti
vanzelfsprekend meer."
Nederlandse afgevaardigde zoekt inspiratie in Wereldraad
amstelveen
guido de bruin
it dc
urge
,ls hi
lerga
De Wereldraad van Kerken: sta
pels papier, omstreden verkla
ringen, moeizame kerkpolitiek.
Maar ook: onderling contact
tussen kerken en culturen, ge
zamenlijke weringen, inspiratie
en bemoediging. Voor de Ne
derlandse afgevaardigde domi
nee Wies Houweling mag het
positieve van de raad wel wat
meer nadruk krijgen.
De komende bijeenkomst
van het centraal comité van de
Wereldraad, van 26 augustus
tot 3 september in het hoofd
kwartier in Genève, betekent
vooral veel vergaderen. Maar
op de assemblee in de Zimbab
waanse hoofdstad Harare be
sloten de lidkerken, waarvan
tweederde inmiddels uit het
zuiden komt, tot een minder
westerse werkwijze. Daarom
zijn er voor de 158 leden van
het centraal comité ook infor
mele bijeenkomsten, waarin
ontmoeting en discussie in klei
ne groepjes de ruimte krijgen.
Voor Houweling (39), gerefor
meerd predikant in een Am
sterdamse Samen-op-Wegge-
meente, is het de eerste reis
naar Genève in haar nieuwe
functie. In Harare werd ze ge
kozen als opvolger van ds. A.
Westra uit Duiven. Doordat de
Dominee Wies Houweling vertegenwoordigt Nederland volgende week bij de vergadering van het centraal
comité van de Wereldraad van Kerken. foto anp
kandidatuur van de hervormde
secretaris-generaal B. Plaisier
sneuvelde, verdedigt Houwe
ling in het centraal comité als
enige het vaderland. Het wordt
een inwijding in de politiek en
het lobbycircuit van de Wereld
raad, verwacht ze.
Maar daarnaast hoopt ze in
spiratie te putten uit de dage
lijkse vieringen en informele
ontmoetingen. Het is juist dat
aspect van de Wereldraad dat
het verflauwde enthousiasme
voor de oecumenische bewe
ging in Nederland volgens haar
kan doen oplaaien.
Maar dan moeten de Neder
landse kerken wel verder willen
kijken dan hun neus lang is. „Ik
word boos als mensen zeggen
dat ze niets van de Wereldraad
merken. Als afgevaardigden
naar Harare moeten we bijna
smeken om in gemeenten iets
over de Wereldraad te mogen
vertellen. Het is triest dat de
kleiner wordende kerken zo
met zichzelf bezig zijn, dat ze
geen belangstelling voor andere
kerken meer hebben."
Voor haar staat het buiten
kijf: „Oecumene is gewoon
noodzaak." Haar ervaring als
studentenpredikant in Wage-
ningen heeft haar geleerd, dat
de wederzijdse beïnvloeding
van verschillende tradities een
tegenwicht is tegen het 'be
krompen karakter' van sommi
ge Nederlandse kerken. Boven
dien kunnen kerkleden de af
kalving van de kerken hier wel
licht beter verwerken als ze bij
voorbeeld horen hoe het chris
tendom in Afrika groeit en
bloeit.
Houweling heeft een lijstje
met onderwerpen die in Genè
ve haar bijzondere aandacht
hebben: Kosovo, schuldkwijt
schelding voor de Derde We
reld, het oecumenisch decenni
um ter overwinning van het ge
weld. Wat Kosovo betreft gaat
het haar om de geloofwaardig
heid van de Wereldraad. In op
eenvolgende verklaringen sprak
het oecumenische orgaan zich
in het spoor van Servisch-Or-
thodoxe Kerk tegen de NAVO-
bombardementen uit zonder
de etnische zuivering-door Ser
vische troepen te veroordelen.
„Dat kan echt niet", zegt Hou
weling stellig. „Als ze hun good
will willen verspelen, moeten
ze het zo doen."
Houweling wil haar steentje
Va:
iied,
bijdragen aan de discuss g,
hoe het voortaan anders ,ebc
Als de Wereldraad zich o jsch
wapende conflicten wil u
ken, moet hij door raad[ jL
vein (lid) kerken in de regit
vuldig vaststellen wie de boe|
offers zijn. „Als je je solii gj j
betuigt, mag je de slach )er
nooit en te nimmer vei
Christendom is in de
plaats omzien naar de z\ ,en
.irgei
Een andere brandende
tie is opstelling van de
doxe kerken. Die hebben
moeite met de in hun c
zinnige ontwikkelingen
protestantse lidkerken, zi
toelating van vrouwen l
ambt en de gelijkwaard
van homoseksuelen en h
seksuelen. Verder vinden
de Wereldraad zich te ve
politieke en sociale kwest
zighoudt. De Georgisch-I
doxe en de Bulgaars-Orth OXJ
Kerk zijn inmiddels uit d q^;
reldraad gestapt. Een s|
commissie van orthodoi
protestanten komt in I
voor het eerst bijeen,
ling relativeert de famil
in de Wereldraad,
vormden en gereformeei
Nederland vaak al niet
met elkaar overweg
waarom zou dat op wei
veau dan beter gaan?"
scl
spol
IALC
eei R.
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met vrijdag.
Finland:
Vooral in het zuiden wolkenvel
den en geregeld flink wat regen,
soms ook onweer. In het noorden
droger en af en toe zon. Maxima
tussen 12 en 17 graden.
Noorwegen:
Naast wolkenvelden ook af en toe
zon en met name langs de west
kust kans op buien. Maxima van
10 graden in het noorden tot 19
in de buurt van Oslo.
Zweden:
Af en toe zon, maar ook wolken
velden en vooral in het noorden
en zuiden regen. In het midden
droger. Middagtemperatuur van
12 graden in het noorden tot 20
plaatselijk in het zuiden.
Denemarken:
Eerst bewolkt en buiig, zaterdag
minder buien en meer zon. Maxi
ma rond 18 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ier
land:
Vooral in het noorden flink wat
zon. In het zuiden wat meer wol
ken en mogelijk wat regen. Maxi
ma van 14 graden in Schotland
tot 20 in de buurt van Londen.
België en Luxemburg:
Vrijdag nog veel wolken en gere
geld buien, soms met onweer. Za
terdag een stuk droger en gelei
delijk meer zon. Maxima rond 19
graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Naast wolkenvelden steeds meer
zon en waarschijnlijk droog.
Maxima van een graad of 18 in de
buurt van het Kanaal tot 23 in de
oostelijke departementen.
Portugal:
Overwegend veel zon, maar in het
noorden soms ook wolkenvelden.
Waarschijnlijk wel droog. Maxima
uiteenlopend van 21 graden
langs de noordwestkust tot dik 30
in het binnenland.
Madeira:
Perioden met zon en droog bij
maxima van ongeveer 25 graden.
Spanje:
In het noordoosten vandaag nog
stevige regen- en onweersbuien.
Verder vrij veel zon, droog en
warm. Maxima aan zee meest
rond de 30 graden, landinwaarts
plaatselijk tot tegen de 40. Langs
de Golf van Biskaje middagtem
peratuur rond 22 graden.
Canarische Eilanden:
Flinke perioden met zon en
droog. Middagtemperatuur tus
sen 25 en 30 graden.
Marokko:
Westkust: veel zon en droog.
Maxima vlak aan zee tussen 25
en 30 graden.
Tunesië:
Veel zon en erg warm met maxi
ma van 40 graden aan de stran
den in het noorden tot ver boven
de 40 in het binnenland.
Zuid-Frankrijk:
Vrijdag in het uiterste zuiden nog
buien met onweer. Zaterdag over
al meest droog en geregeld zon.
Maxima oplopend naar 25 graden
in de Vendee en 30 in de buurt
van Perpignan.
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon en zaterdag nog
kans op een regen- of onweers
bui. Maxima rond 31 graden.
Italië:
In het zuiden veel zon, droog en
warm. In het noorden meer wol
ken en van tijd tot tijd een regen-
of onweersbui. Maxima in het
noorden rond 28 graden, in het
midden en zuiden meest rond 35
graden.
Corsica en Sardinië:
Flink veel zon en alleen vrijdag op
Corsica kans op een (onweers-
)bui. Maxima tussen 30 en 35
graden.
Malta:
Vrij zonnig en warm. Middagtem
peratuur ongeveer 34 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig en warm. Maxima op de
meeste stranden rond 30 graden,
landinwaarts warmer.
Turkije en Cyprus:
Droog en overwegend zonnig.
Maxima aan zee meest tussen 32
en 38 graden.
Duitsland:
Vrijdag in het midden en noorden
de meeste wolken en buien, soms
met onweer. Zaterdag overal dro
ger en steeds meer zon. Maxima
tussen 18 graden tegen de Deen
se grens en 24 plaatselijk in het
zuiden.
Zwitserland:
Perioden met zon en tijdelijk af
nemend buiig. Maxima van 22
graden in het noorden tot 28 in
het zuiden.
Oostenrijk:
Vrijdag in het zuiden nog stevige
buien. Verder af en toe zon en
een stuk droger. Middagtempera
tuur rond 24 graden.
ZONDAG 22 AUGUSTUS 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 06.35 Zon onder 20.50
Maan op 18 07 Maan onder01.51
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 00.56 13.34 00.29 13.07
Laag 07.54 20.44 07.35 20.25
MAANDAG 23 AUGUSTUS 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 06.37 Zon onder 20.47
Maan op 18.55 Maan onder02.38
Waterstand
IJmuiden Katwijk
Hoog 02.05 14.46 01.38 14 19
Laag 09.05 22 05 08.46 21 46
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
efti
warmtefront
koufront
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging
Ma. t/m/vr. 18 00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
F Blok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C. van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F Wegman, chef redactie Leiden
Uj;
Cht
he
LEIDSCH DAGBLAD OP CASSETTE! öral
Voor mensen die moeilijk lezen, slech Woi
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een samenvi
van het regionale nieuws uit het Leids
Dagblad op geluidscassette beschikba
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, G^fzit
mhec
11 20 100.0
opklaringen J|||. hagel lagedruk
mist windrichting H hogedruk
ft zonnig 19 temperatuur
luchtdruk in
-TOOO- hecto pasca|
N H U I Z E
ongevallendienst
Mallorca
licht bew. o 2
24
32
220.0
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Malta
metontv.
Stockholm
regenbui n 3
15
15
130.0 Los Angeles
18
21
170.0
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08 00-17.00 u. (uitgezonderd
Moskou
zwaar bew. wzw 1
17
22
1418.0 Warschau
licht bew. wzw 3
16
21
130.1 New Orleans
zwaar bew. wzw
2 26
29
260.0
feestdagen).
München
regen zzw3
onweer n2
14
21
142 0 Wenen
regen zw 2
16
25
168.0 New York
hall bew zo
22
26
2100
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Nice
24
26
220.0 Zurich
hall bew. z2
14
20
144.0 TelAviv
onbewolkt zo
29
34
240.0
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
Oslo
licht bew. n 3
14
21
140.2 Bangkok
regen' windst
24'
35
2312.0 Tokyo
onweer z 5
30
33
270.0
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Parijs
onbewolkt wzw 1
11
21
100.1
0'
Toronto
hall bew. n 3
18
23
150.0
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Praag
licht bew. zw 4
23
110.0 Buenos Aires
onbewolkt nno 5
19
25
170.0 Tunis
4 30
43
270.0
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
25
21
25
200.0 Vancouver
stO 17
23
150.0
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord tel. 0172-463131.
zwaar bew. nw 7
32
220.0 Casablanca
zwaar bew. no 2
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
Split
26
34
2200 Johannesburg
zwaar bew. windst
14
24
110.0
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 508
Familieberichten: 023-5317 337
023- 5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071-5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8 30 tot 11
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.301
071- 5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging verstfi Isoi
het automatisch afschrijven
abonnements- geld, ontvangen 1,-kfl
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binne aliri
worden verzonden geldt een toeslag
aan portokosten per verschijndag.
