Hulp aan Turkije snel op gang
Bouterse lonkt naar presidentschap
mi
Buitenland
Turkije verdwaasd na pikzwarte nacht
Vice-premier
Servië wil
verkiezingen
Beslag gelegd op
Surinaams vliegtuig
STAD Franse consument treft deze week een wirwar van
ordt ges ïzen aan °P groente en fruit. Op sommige producten zijn wel
de vvi verschillend prijsjes geplakt. Sinds maandag moeten Franse
eum, i lermarkten op de groente- en fruitafdeling behalve de ver-
larne.m jpprijs ook de prijs vermelden die aan de boeren is betaald.
'egr-s' regering komt hiermee tegemoet aan de eisen van de Franse
;ren die vinden dat de supermarkten te veel winst maken,
iters, e el supermarkten hebben nu op eigen initiatief nog meer prij-
in 3-sl i op de etiketten gezet, zoals de kosten voor vervoer, verpak-
jasis vi g en belasting.
rlanrlcol0
FOTO REUTERS REGIS DUVIGNAU
)ME wï
3 Juid-Koreanen eten hondenvlees
ul« Het eten van hondenvlees is in Zuid-Korea al jaren ver
den, maar een enkele keer mogen liefhebbers die zich niet
nnen inhouden hun gang gaan. Gisteren was het zover. Voor-
ttude mannen vergaapten zich aan de 'lekkernij', die volgens
de potentie verhoogt. Voor veel Zuid-Koreanen is het eten
hond een traditie die ze graag in ere willen houden. Maar
kan dat niet meer. Het consumeren van hondenvlees
verboden aan de vooravond van de Olympische Spelen in
ioofdstad Seoul. De regering stelde het verbod in omdat ze
ïg was anders veel landen voor het hoofd te stoten. Veel
nsen hebben geen boodschap aan het verbod en eten er in
geniep flink op los.
eel zelfmoorden onder Esten
«kou» Pessimisme en armoede zijn voor veel Esten aanlei-
ig om er een einde aan de maken. Volgens de Estse sociale
Iporganisatie Levenslijn ligt het zelfmoordcijfer in het Balti-
le land hoger dan waar ook ter wereld: op jaarbasis ruim
ertig zelfmoorden per 100.000 inwoners. Mondiaal zijn dat er
[tien per 100.000. Het fenomeen doet zich vooral aan het ein-
van de zomer voor, onder mannen in de leeftijd van 40 tot 49
iren meisjes tussen 15 en 17 jaar, zegt Levenslijn. De belang-
;ste oorzaken zijn algehele terneergeslagenheid, eenzaam-
id en economische misère.
kkoord tussen Uganda en Rwanda
mpala De regeringsleiders van Uganda en Rwanda zijn giste-
ïeen staakt-het-vuren overeengekomen voor hun troepen in
ingo. Het bestand maakt een einde aan drie dagen van ge-
chten om de Congolese stad Kisangani. Volgens ooggetuigen
woordvoerders van de rebellen steunen het Ugandese en
randese leger twee verschillende facties van de anti-rege-
Iigsrebellen. De twee landen zijn vanaf het begin betrokken bij
rebellie van Congolese militairen tegen het regime van presi-
nt Laurent-Désiré Kabila, die in augustus 1998 begon. Rwan-
vecht mee met de RCD. Uganda steunt rebellen onder lei-
ig van Jean-Pierre Bemba, die met zijn Bevrijdingsbeweging
n Congo (MLC) in het noorden vecht.
S: nieuwe maatregelen tegen geweld
iSHiNGTONDe Amerikaanse president Clinton heeft gisteren
jl. nc
dhl n.
euwe maatregelen aangekondigd om het geweld van jongeren
bestrijden. Met ingang van morgen zullen op de belangrijkste
levisiestations advertenties te zien zijn gericht tegen het ge-
eld. Clinton heeft voorts toegezegd meer geld vrij te maken
)or extra veiligheidsmaatregelen op scholen. Ook zijn er plan-
in voor programma's die ouders moeten stimuleren met hun
Kleren over het geweld onder tieners te praten. Op de Colum-
ie Highschool in Litüeton, Colorado, is een onderzoek be-
innen naar het aanbrengen van drie hakenkruizen op een
uur. Op 20 april schoten hier twee jongeren twaalf medestu-
fnten en een leraar dood, waarna ze de hand aan zichzelf
roch negen.
297
'V,
CH1 n jose Reddingswerkers hebben gisteren in het zuiden
Dsta Rica het lichaam gevonden van de 34-jarige Kerstin
Ko oedbloed uit Nederland. De vrouw verdween op 23 juni in een
Trgachtig deel van het land. De doodsoorzaak is niet bekend,
a een zoektocht van diverse dagen vonden reddingswerkers
at lichaam in het Talamanca-gebergte, op vijfhonderd meter
de plaats waar twee dagen eerder politie en medewerkers
in het Rode Kruis een tas hadden gevonden. Die behoorde toe
m de Nederlandse psychiater. Het lichaam verkeerde in ver-
lande staat van ontbinding.
Aardbeving in San Francisco en Lima
nfrancisco-lima Lichte aardbevingen met een kracht van 5
lederlandse gevonden in Costa Rica
>de schaal van Richter hebben gisteravond de Amerikaanse
ad San Francisco en de Peruaanse hoofdstad Lima getroffen.
1 de VS noch in Peru vielen slachtoffers. Grote materiële scha-
r evenmin. Lichte paniek onstond wel in beide steden,
tions in San Francisco kregen diverse telefoontjes van
irontruste luisteraars te verwerken. Velen hadden de schokken
fvoeld en meldden dat glazen en andere voorwerpen in hun
uizen waren gebroken. Op de luchthaven Jorge Chavez in Peru
stond paniek onder de reizigers, mede onder invloed van de
ichtgeving over de ramp in Turkije.
'ederlander verongelukt in VS
1 MIlei Een 18-jarige Nederlander is bij een bergbeklimming in
Et noordwesten van de Verenigde Staten om het leven geko-
«n. Reddingswerkers vonden na een zoektocht van vier dagen
|n lijk in een natuurpark in de deelstaat Washington. De jon-
;n was op 9 augustus alleen de bergen ingetrokken en de vol-
Ende dag nog levend gesignaleerd. Nadat kampeerders dagen
lter een verlaten tent vonden, begonnen 35 medewerkers van
t natuurpark een zoektocht. De jongen heeft vermoedelijk het
venwicht verloren en is naar beneden gestort.
■f
Internationale Rode Kruis stuurt reddingsploegen
Turkije heeft gisteren na de verwoestende aardbeving
die het noordwesten trof uit de hele wereld veel steun
ontvangen. Niet alleen bevriende landen komen met
hulp over de brug. Ook Griekenland, waarmee Turkije
moeizame relaties onderhoudt, stuurde 's middags red
dingsploegen, artsen en hulpgoederen.
istanbul-rome AFP-Rtrrap toestemming voor het stu
ren van drie Hercules-toestel-
Griekenland en Turkije landen len met medische hulp en uit-
liggen vanouds met elkaar over- rustingen voor noodhulp, zoals
hoop, met name over Cyprus een veldhospitaal,
en territoriale aanspaken in de De federatie van het Interna-
Egeïsche Zee. Maar Athene gaf tionale Rode Kruis en de Rode
Maan, die reddingsploegen
heeft gestuurd om de plaatselij
ke hulpverleners bij te staan,
riep geldschieters op noodhulp
te leveren. Nederland reageerde
met een gift van 750.000 gul
den. Andere internationale or
ganisaties staan paraat en
wachten op een formeel ver
zoek voor hulp van Turkije.
Duitsland, waar twee miljoen
Turken leven, besloot voor 1,12
miljoen gulden hulp te sturen.
Het Duitse Rode Kruis stelt ver
der voor ruim twee ton aan ma
terieel voor noodhulp en bloed
producten ter beschikking.
Frankrijk stuurt zestig men
sen, onder wie vier artsen en
specialisten op het gebied van
het zoeken van overlevenden in
puin. Uit Groot-Brittannië ver
trekt een ploeg met 39 red
dingsdeskundigen, onder meer
van de brandweer. Vanuit Italië
vliegt een Hercules met medi
cijnen en een artsenploeg naar
Turkije. De Amerikaanse presi
dent Bill Clinton zei dat techni
sche hulpploegen van het leger
naar Turkije zijn gereisd om
deel te nemen aan de speurac
ties naar slachtoffers.
De 150 Turkse moskee-orga
nisaties in Nederland zetten
een inzamelingsactie op voor
de slachtoffers van de aardbe
ving in Turkije. In eerste instan
tie willen de moskeeën alleen
geld ophalen. „Met geld kun
nen we kopen wat nodig is voor
de eerste hulp", zegt voorzitter
Muhammet Uysal van de
Turks-islamitische culturele fe
deratie (TICF), de koepelorga
nisatie voor de Turkse moslims.
izmit jessica lutz
correspondent
Al van kilometers ver is over
de baai van Izmit, 90 kilome
ter ten oosten van Istanbul, de
brand in de olieraffinaderij te
zien. De dikke zwarte rook
pluim verduistert de zon.
Schepen wachten op veilige af
stand. Bij het binnenrijden
van Izmit, het epicentrum van
de zware aardbeving die West-
Turkije gisteren trof, zijn in el
kaar gestorte gebouwen te
zien. De stilte die samengaat
met het uitvallen van de elek
triciteit in de hele stad, wordt
alleen verbroken door de sire
nes van ambulances die af en
aan rijden.
In een straat zit een jongen bo
ven op het puin van wat tot gis
teren een zes verdiepingen
hoog appartementenblok was.
Tussen de verwrongen beton
ijzers vandaan trekt hij een
doos tevoorschijn. „Kijk nou,
alle borden erin zijn nog heel",
zegt hij verwonderd. Tussen de
brokken vermorzeld beton
steekt een schilderij. Er boven
op ligt een koelkast, geheel uit
een gescheurd. De jongen trekt
een fotoalbum tevoorschijn. „Ik
denk dat deze mensen net ge
trouwd waren", zegt hij, al bla
derend. Op dat moment brult
een man hem toe: „Wat heb jij
daar te zoeken in andermans
spullen!" De jongen druipt be
schaamd af.
De brullende man, Mustafa,
heeft de hele ochtend gegraven
en acht mensen gevonden. Een
moeder met haar twee kinde
ren waren dood, de anderen
zijn naar het ziekenhuis ver
voerd. Pas 's middags hoorde
hij dat zijn vader niet op vakan
tie was, zoals hij dacht, maar
thuis in zijn flat. De flat is inge
stort. Mustafa heeft naar zijn
vader gezocht, maar staat op
het punt de moed op te geven.
„Als we maar een bulldozer
hadden, of een hijskraan om
die blokken op te tillenzegt
hij. „Maar die zijn allemaal
naar Golcuk gestuurd, waar 280
mariniers onder het puin lig
gen." Mustafa is zelf ook een
marinier en woont bij zijn va
der om de hoek.
Zijn huis staat nog overeind,
maar uit angst voor naschok
ken kampeert hij, net als de
meeste mensen in Izmit, op
straat. Dekens en lakens han-
belgrado afp
In een onverwacht genereuze
bui heeft de Servische vice-pre
mier Seselj gisteravond de op
positie verkiezingen aangebo
den. Ze kunnen onmiddellijk
worden gehouden, maar de op
positie heeft er geen trek in,
omdat 'ze ze niet kan winnen'.
Seselj verklaarde dit in een in
terview met de Servische staats
televisie.
De ultra-nationalistische lei
der zei dat de Servische rege
ringspartijen, de socialisten van
Milosevic, de communistische
JUL en zijn eigen partij op de
verkiezingen zijn voorbereid.
De voorman van de Servische
radicalen beschuldigde de op
positie ervan met behulp van
geweld aan de macht te willen
komen. Een verwijzing naar de
grote demonstratie die de geza
menlijke oppositie morgen in
Belgrado houdt tegen het be
wind van Milosevic.
Seselj vroeg vorige week nog
om het aftreden van Milosevic,
maar om geheel andere rede
nen dan de oppositie. Volgens
de vice-premier heeft Milosevic
Kosovo 'verkwanseld'.
De brandende olieraffinaderij aan de Golf van Izmit stoot dikke rookwolken uit. Duitse en Franse vliegtuigen zijn vanmorgen gearriveerd om de
brand, die na de aardbeving ontstond, te helpen blussen. Een grote hoeveelheid olie is in zee gelekt.
FOTO REUTERS KAIPFAFFENBACH
gen in bomen of over bushokjes
om voor schaduw te zorgen. De
zon schijnt meedogenloos heet.
Voor een bakker staat een rij
mensen te wachten op brood.
De rij wordt met het uur langer.
Sevda van 28 zit in haar pyja
ma met haar moeder en haar
tantes tegen een muur. „Het
was een pikzwarte nacht", hui
vert ze. „Het lawaai dat de
aardbeving maakte was zo
hard, dat ik mijn vader alleen
maar zag schreeuwen." Geluk
kig is van haar familie iedereen
gered. „Ik ben zo bezorgd om
mijn vrienden. Maar de tele
foons doen het niet. En waar
zijn de dokters, waar is de
brandweer?"
De parkeerplaats van het zie
kenhuis staat vol met bedden.
Ook hier bieden een laken of
een parasol wat schaduw. Twee
mannen schermen om de beurt
met htm lichaam het gezichtje
van een kleine jongen af voor
de zon. Om zijn voorhoofd zit
een groot, bebloed verband.
Een zak vloeistof, waarvan de
slang in zijn arm steekt, is aan
een lantaarnpaal vastgebonden.
De twee mannen zijn zijn bu
ren. Zijn vader ligt zwaar ge
wond binnen. Zijn moeder
wordt vermist. Als een ver
pleegster een naald herhaalde
malen in zijn voorhoofd prikt,
houden de twee buurmannen
zijn handje vast. Als een arts
daarna de enorme wond hecht,
spreken ze hem bemoedigend
toe. Ze deppen zijn rompje dat
nat is van de koorts.
Schuin aan de overkant ligt
een gewonde vrouw te jamme
ren. „Moedertje moedertje,
waarom heb ik je dood moeten
zien gaan? Waarom is mijn huis
een graf geworden?" Haar
broer en zus, beider hoofd om
zwachteld, zitten op het bed er
naast, hun lichamen wiegend,
af en toe snikkend. Tegenover
hen ligt een vrouw die na zes
uur onder het puin vandaan
werd gered. Haar voeten zijn
verbrijzeld. „Mijn man stuurde
me naar buiten en ging ons
dochtertje van negen halen. Ze
waren vlak achter me, maar het
huis viel boven op hen." Heel
sereen ligt ze te glimlachen.
„Mijn voeten zijn zo koud."
Binnen liggen mensen met
bebloede stompen van ledema
ten op matrassen of kleden op
de grond. Sommigen zijn moe
derziel alleen. Een vrouw heeft
een kooi naast haar staan,
waarin een parkiet tjirpt. Een
ander doolt door de gangen
rond. „Mijn jonkies", herhaalt
ze verdwaasd, „mijn kindertjes
zijn verdwenen."
Mustafa staat een paar uur
later nog steeds op de puinho
pen van zijn ouderlijk huis. Nu
echter samen met soldaten, die
met pikhouwelen inhakken op
het beton. Dan, uit een holte,
komt een man tevoorschijn ge
kropen. Mustafa's gezicht be
gint te glimmen. Hij steek zijn
duim op als ze samen van de
ruïne afldimmen. „Steek je kop
onder de kraan pa", zegt hij en
duwt hij zijn vader naar een
lekkende pijp van de waterlei
ding. Die wast zijn gezicht alvo
rens in de ambulance te stap
pen die klaar staat.
Amnesty: geweld
bedreiging
voor Oost-Timor
jakarta theo haerkens
correspondent
Amnesty International is be
zorgd dat het voortdurend
geweld in Oost-Timor nu,
straks een soepele overgang
naar zelfstandigheid of naar
verdere autonomie binnen
het Indonesisch staatsbestel
in de weg staat. De Oost-Ti-
morezen spreken zich op 30
augustus uit voor een van
beide.
De mensenrechtenorgani
satie roept in haar jongste
rapport de Verenigde Naties,
Portugal, Indonesië en de in
ternationale gemeenschap
op om ervoor te zorgen dat
de afspraken over veiligheid
zorgvuldig worden nage
leefd. Er is nu sprake van
moorden, verdwijningen en
dubieuze arrestaties, aldus
Amnesty. Ook zijn tiendui
zenden mensen uit hun hui
zen verdreven.
„Er moet druk blijven om
te verzekeren dat de Indone
sische autoriteiten, vooral
het leger, de bevolking veilig
heid bieden tijdens de volks
raadpleging", aldus Amnes
ty. De organisatie benadrukt
dat het referendum, dat al
twee keer is verzet, niet het
eind is van een proces, maar
juist het begin van een
nieuw hoofdstuk voor Oost-
Timor.
Oost-Timor heeft een ruim
twintig jaar lange geschiede
nis van terreur op grote
schaal. Volgens mensen
rechtenorganisaties zijn er in
de 23 jaar dat Indonesië de
baas speelt in de regio
200.000 mensen omgeko-
paramaribo armand snuders
correspondent
De Surinaamse ex-dictator Dési
Bouterse heeft in het openbaar
naar het presidentschap van
zijn land gelonkt. „Ik kan een
grote overwinning behalen als
ik mij verkiesbaar stel", zo zei
de voorzitter van de Nationale
Democratische Partij (NDP) in
een interview met het persbu
reau Associated Press. Volgend
jaar worden er presidentsver
kiezingen in Suriname gehou
den.
Bouterse is een omstreden
man. Hij pleegde twee geslaag
de staatsgrepen, wordt ver
dacht van moord en andere
mensenrechtenschendingen en
is in Nederland tot zestien jaar
gevangenisstraf veroordeeld
wegens drugshandel. „Neder
land wil mij liever kwijt, maar
daar stoor ik mij niet aan. Ik
maak mij er eerder druk om
wat het Surinaamse volk van
mij denkt."
Volgens de oud-legerleider is
de recente veroordeling tot zes
tien jaar gevangenisstraf door
de rechtbank in Den Haag niets
anders dan Nederlandse be
moeienis met Suriname. „De
nieuwste Nederlandse strategie
is drugs. Vroeger was dat het
communisme, maar dat schijnt
niet meer in de mode te zijn."
Volgens politieke insiders is
de kans groot dat Bouterse, on
danks zijn besmette imago, vol
gend jaar daadwerkelijk als eer
ste man van het land wordt be
ëdigd. Bouterse is nog altijd
mateloos populair bij een deel
van de bevolking. Vooral in de
volkswijken en het Surinaamse
Politie Brazilië onderschept wapenzending
hilversum-bogota anp
De Braziliaanse politie heeft be
slag gelegd op een uit Suriname
afkomstig vliegtuig met een
partij illegale wapens aan
boord. De Braziliaanse politie
vermoedt dat de wapens be
stemd waren voor de linkse
FARC-rebellen in Colombia.
De lading bestond uit auto
matische wapens, munitie en
een raketinstallatie. Het toestel
kon worden onderschept door
dat het een noodlanding moest
maken in het noorden van Bra
zilië. De politie arresteerde vier
Brazilianen die de wapens aan
het uitladen waren. In het Ra
dio 1 Journaal zegt een woord
voerder van de Braziliaanse po
litie dat de geheime dienst in
zijn land al langer vermoedens
koestert dat Suriname wapens
levert aan de FARC-rebellen.
Intussen gaan in Colombia
de gevechten door. Colombi
aanse doodseskaders hebben
gisteren in het noorden van Co
lombia ten minste 24 mensen
vermoord. Paramilitairen voer
den een 'schoonmaak-operatie'
in de regio uit, om het gebied te
zuiveren van linkse guerrilla
strijders. De vermoorde boeren
zijn volgens de rechtse doods
eskaders sympathisanten van
het linkse verzet.
De actie van de doodseska
ders heeft een vluchtelingen
stroom van honderden mensen
op gang gebracht naar de stad
Zambrano. Deze plaats ligt op
530 kilometer ten noorden van
de hoofdstad Bogota.
In grote delen van Colombia
woedt een complete oorlog tus
sen paramilitairen en linkse gu
errillastrijders. Het is een ge
bruikelijke tactiek van de para's
gebieden te zuiveren van het
verzet. Niet zelden worden
daarbij op wrede wijze mensen
afgemaakt, die niets te maken
hebben met de guerrilleros.
Desi Bouterse.
binnenland kan hij rekenen op
veel steun.
Na de verkiezingen van 1996,
waarbij de NDP als grootste
partij uit de bus kwam, maakte
Bouterse geen aanspraak op de
presidentszetel. Hij schoof Jules
Wijdenbosch naar voren, maar
die heeft zichzelf in 2,5 jaar tijd
zo impopulair gemaakt dat de
bevolking om zijn aftreden
schreeuwt en hij werd gedwon
gen om voor 25 mei 2000 ver
vroegde verkiezingen uit te
schrijven.
De huidige politieke impasse
in Suriname is nog altijd niet
doorbroken. De vakbonden
hebben deze week hun sta
kingsacties en demonstraties
opgeschort om het Comité
Cliristelijke Kerken te laten be
middelen om tot een oplossing
te komen. Volgens Ivan Graan
oogst, directeur van het kabinet
Vein de president, heeft Wijden-
FOTO ANP ED OUDENAARDEN
bosch toegezegd zich neer te
leggen bij het advies van het
CCK. Graanoogst meent echter
dat het CCK niet de rol van for
mateur heeft. „Dus het is ver
keerd als gezegd wordt dat uit
de dialoog die nu gaande is een
interimkabinet moet komen.
Het resultaat van de gesprekken
die gaande zijn, wordt slechts
aangeboden aan het parle
ment."
Kans op beroerte bij meerokers
universiteit van Auckland was
eerder onderzoek naar de geva
ren van roken niet toereikend.
Daarbij werd namelijk alleen
onderscheid gemaakt tussen
rokers en niet-rokers. Volgens
de onderzoekers is de groep
niet-rokers bij een dergelijk on
derzoek niet goed als controle
groep. Tussen die niet-rokers
bevinden zich namelijk ook
passieve rokers.
Passieve rokers, mensen die in
de sigarettenrook van anderen
zitten, hebben 82 procent meer
kans op een beroerte dan per
sonen die niet in de rook zitten.
Dat blijkt uit een Nieuw-Zee-
lands onderzoek waarvan de re
sultaten gisteren werden gepu
bliceerd in het Britse medische
tijdschrift Tabacco Control. Vol
gens de wetenschappers van de
