Nederlandse Munt
zoekt nieuw werk
Busbedrijf Arriva maakt pas op plaats
Economie
eeste vertragingen op
hthaven Malpensa
huideisers Fokker
tijgen hun geld terug
Beginsalaris academicus hoger
Bonden eisen matiging topinkomens
Prijs ruwe olie even
op 21 dollar per vat
BNP bezit 65 procent kapitaal Paribas
IDAG 16 AUGUSTUS 1999
jtish Airways: 1.000 banen weg
De Britse luchtvaarmaatschappij British Airways zou
[banen willen schrappen, een aantal dat een woordvoerder
il bevestigen. Wel zei hij dat BA tot april volgend jaar nog
^50 miljoen gulden bezuinigt. De maatregel volgt op de
daling van 46 procent over de eerste drie maanden van het
de boekjaar. Vorige week liet BA al weten zijn vervoersca-
jt de komende drie jaar te verminderen met twaalf pro-
Onrendabele diensten worden geschrapt en op andere
zet de maatschappij kleinere toestellen in. Deze maatre
et moeten het komende boekjaar een besparing opleveren
0.1 3 miljard. BA heeft 64.000 mensen in dienst.
J;Bank geeft afgeboekt geld terug
ol LAG_i Bij diverse rekeninghouders van de SNS Bank is de
1.7: ipen maanden een bedrag afgeboekt, terwijl ze bij het pin-
g'°j 1 het buitenland geen geld konden opnemen. Bij thuis-
Ui tlag er wel een afschrift op de mat. Volgens de SNS-
5.9 Ivoerder Peter Rijken gaat het om ongeveer 1,5 procent
o':: e in totaal ongeveer 100.000 rekeninghouders. De gedu-
o| len krijgen het geld dat ten onrechte is afgeboekt terug.
Di robleem zit volgens de woordvoerder waarschijnlijk in het
4 erk Europay. De betrokken rekeninghouders zijn al geïn-
2,2 eerd.
l.Oi
eresse DSM voor dochter Alusuisse
Het chemieconcern DSM voelt er wel voor om chemie-
24!;: ter Lonza van het Zwitserse aluminiumconcern Alusuisse
s i e nemen. „Wij volgen de ontwikkelingen met grote inte-
',zegt een woordvoerder. Hij erkent ook dat er contacten
lis iet Alusuisse. Alusuisse heeft plannen om te gaan fuseren
iet Franse Pechiney en het Canadese Alcan tot een van de
ijv ste aluminiumconcerns ter wereld. In dat nieuwe conglo-
2.1 at zou Lonza niet meer passen. Lonza heeft een jaaromzet
,8 miljard gulden. Het Zwitserse bedrijf produceert onder
3.'k :e halffabrikaten voor geneesmiddelen, vitamines en ge-
s.Keschermingsmiddelen. De omzet ligt voor zo'n veertig pro-
ilndeVS.
3.3:
u molds wijst bod Alcoa van de hand
olji ond Aluminiumproducent Reynolds Metals vindt het
q? an Alcoa 'onvoldoende'. Alcoa, het grootste aluminium-
03: im ter wereld, had 11,3 miljard gulden over voor Reynolds,
LR grootte de derde aluminiumproducent is van de VS. Al-
jj eed het bod na de aangekondigde fusie tussen het Zwit-
3,8: Alusuisse, het Franse Péchiney en het Canadese Alcan. In-
ringsbedrijf Michigan Avenue Partners heeft een tegenbod
in. De hoogte hiervan is niet bekend gemaakt. Michigan
oia de afgelopen anderhalfjaar al belangen in de aluminium-
2'}- he voor twee miljard,
lilt
ië is de grootste wijnexporteur
oiztItalië was vorig jaar de grootste wijnexporteur ter wereld.
3-J: am dertig procent voor zijn rekening van de 40 miljoen
0*3i liter die er in 1998 werd verhandeld, zo heeft het Italiaanse
2,i ad Enotecnico gemeld. Italië voerde 15,57 miljoenhectoli-
J p'ijn uit, meer dan Frankrijk en Spanje. De export was 8,7
o'b; int groter dan die van 1997 en was goed voor een op-
4,7( jst van 4,7 miljard gulden. Dat is 14,6 procent meer dan in
Il De grootste klant was Duitsland, hier ging 35,4 procent
3Ï&: e Italiaanse exportwijn heen. Frankrijk was tweede met
!4,9i irocent, gevolgd door de VS met 8,9 procent en Groot-Brit-
14$ëmet8,5 procent.
9,'lt
§1 fthansa verkoopt vliegtuigstoelen
3.4c :urt Wie in een vliegtuigstoel wil zitten, hoeft daarvoor
3'°- teer een vliegtuig binnen te gaan. De Duitse luchtvaart-
1 '75 ichapij Lufthansa heetf besloten de stoelen uit haar oude
°.75 uigen van de hand te doen. De stoelen, uit de economy
4!' kosten omgerekend tussen de 337 en 394 gulden per stuk.
12^60 aatschappij zegt dat de stoelen het goed zullen doen in
D Dpen en wachtkamers. Ook voor bars en restaurants zou-
4 g.; e geschikt zijn.
3! ie
V en supermarkten in handen ZHM
o.k k» Zuivel Handelmaatschappij Holding (ZHM) neemt het
vagenpark en de buurtwinkels van Prisma Food Retail
■m Prisma verliest hiermee tachtig miljoen gulden aan groot-
ilsomzet. Na de overname telt ZHM iets meer dan 700
zelfstandige ondernemers met een omzet van ongeveer
05,15 lïijoen per jaar. Onder Prisma vallen de supermarktketens
t, MeerMarkt en Boni. ZHM en Prisma denken dat de klei-
04,92 idememers beter gediend zijn bij een organisatie die zich
fiek bezighoudt met kleinschalige levensmiddelendetail-
03^86 el. De distributie gebemt vanuit het Prisma-distributiecen-
05,10 in Someren.
09,95
uwe luchthaven Malpen-
Milaan was het tweede
al van dit jaar de Europe-
hthaven met de meeste
jngen. Dat was in het
kwartaal ook al zo, maar
96,85 ntal vliegtuigen dat ver-
ondervond steeg in het
kwartaal sterk,
blijkt uit een rapportage
AEA, de associatie van
ese luchtvaartmaatschap-
In de maanden april tot
juni had bijna 75 pro-
m de vertrekkende vlieg-
op Malpensa vertraging,
rtragingen bedroegen ge
ld 52 minuten. In de eer
maanden van het jaar
ï.043* ruim 56 procent van de
en te laat.
355§>ensa is voor KLM van
belang, omdat deze
•s il.
Nieuwe directeur mikt na de euro op verzamelaars
Wat moet er van de Nederlandse Munt worden als straks
alle euromunten zijn geslagen? De nieuwe directeur E.
van Schouwenburg (62) gelooft in een meer commercië
le aanpak en wil onder meer een professioneel postor
derbedrijf opzetten om muntverzamelaars op hun wen
ken te kunnen bedienen.
naar een opvolger van Van
Draanen eind vorig jaar niet
snel genoeg resultaat had, werd
Van Schouwenburg benaderd.
Verstand van munten had hij
niet, wel van het runnen van
productiebedrijven.
Of het nu ging om blikjes
honden- en kattenvoer, pillen
in de farmaceutische industrie
of suikerklontjes, het zijn alle
maal productieprocessen zoals
ook het slaan van munten.
„Mijn ervaring is hier toch heel
bruikbaar. Ik heb het nodige
gezien van het persen van bij
voorbeeld famaceutische pillen.
Dat is ook nauwkeurig werk."
Muntmeester of niet, de pe
riode waarin Van Schouwen
burg aan het roer staat, is een
belangrijke uit de geschiedenis
van De Nederlandse Munt.
Voor het eerst worden munten
gemaakt die voor een groot deel
van Europa bestemd zijn. Nog
nooit spuugden de persen zo
veel munten uit: vier miljoen
euromunten per dag, 800 mil
joen per jaar.
Tegelijkertijd ligt daarin de
bedreiging voor de onderne
ming. Ais die munten in 2002
klaar en uitgegeven zijn, mogen
de persen niet stilvallen. Euro's
hoeven er dan voorlopig niet
veel meer te worden geslagen.
Van Schouwenburg ziet het als
zijn belangrijkste taak ervoor le
UTRECHT ROELAND FRANCK
Een kist vol exotisch muntgeld
hield hij over aan zijn wereld
wijde consultantsloopbaan.
Maar de belangstelling voor de
productie van de metalen
schijfjes groeide pas nadat hij
begin dit jaar aantrad als opera
tioneel directeur.
Zijn start bij de Utrechtse
muntenproducent was nog in
de schaduw van muntmeester
C. van Draanen. Sinds 1 augus
tus heeft hij de algehele leiding,
maar muntmeester mag hij zich
niet noemen. Dat blijft Van
Draanen tot deze eind dit jaar
met de VUT gaat.
Gelet op zijn leeftijd, mag hij
volgens zichzelf gezien worden
als een tussenpaus. We streven
ernaar hier voor 1 januari ie
mand te hebben die wat jonger
is en langer mee kan." Munt
meesters liggen niet voor het
oprapen. Toen de zoektocht
Munt-directeur E. van
Schouwenburg verwacht
dat veel guldens met het
jaartal 2000 als collectors
item in verzamelingen zul
len verdwijnen.
FOTO GPD MARK PRINS
zorgen dat het bedrijf ook dan
voldoende werk om handen
heeft. „Het slaan van circulatie-
geld was voor de Munt vaste
omzet. Het bood zekerheid, die
er straks niet meer is."
Nu al moet de verkoopafde
ling de wereld rond voor het
verkrijgen van orders. Niet al
leen voor het slaan van Israëli
sche shekels of munten voor
Armenië, maar ook van tal van
verzamelaarsseries. „We gaan
binnenkort naar Canada en de
VS. Daar zitten heel veel ex-Ne
derlanders. Die hebben zeker
belangstelling voor onze mun
ten", zegt Van Schouwenburg.
„Zo moet ook de verzending
van munten naar verzamelaars
worden uitgebreid tot een com
plete postorderafdeling die 1,2
miljoen zendingen per jaar ver
zorgt. En als je zoiets aanbiedt,
moet je ook zorgen dat de
munten hier klaar liggen voor
verzending zodat we snel kun
nen leveren." De productie van
verzamelobjecten is een heel
ander verhaal dan de betaal-
munten. Hoewel die ook aan
strenge kwaliteitseisen moeten
voldoen, gelden voor verzame
laars nog strengere. Ze worden
met de hand geslagen, alleen al
bij het uitspugen door de auto
matische machine raken ze zo
beschadigd dat ze voor de echte
verzamelaar op slag waardeloos
zijn.
Volgend jaar worden er nog
twee keer zo veel guldens gesla
gen als gebruikelijk omdat er
naar verwachting veel met het
jaartal 2000 als collectorsitem
in verzamelingen zullen ver
dwijnen.
UTRECHT ANP
De startsalarissen van hbo'ers en academici in
het bedrijfsleven zijn dit jaar forser gestegen
dan in voorgaande jaren. Er is sprake van een
stijging met circa drie procent, tegen ongeveer
één procent voorheen. Dit blijkt uit onderzoek
van de adviesorganisatie Hay Management
Consultants Nederland, die elk jaar de beloning
van afgestudeerden in het bedrijfsleven onder
de loep neemt.
De 'starters' krijgen bovendien eerder uitzicht
op hetzelfde beloningsniveau van hun al langer
zittende collega's in vergelijkbare functies,
doordat hun salaris gedurende de eerste jaren
van hun loopbaan sneller omhoog gaat.
Het gemiddelde beginsalaris van een hbo'er
bedraagt nu 48.900 gulden bruto per jaar, dat
van een academicus 56.400 gulden. Net als in
1998 is het startsalaris van hbo'ers dit jaar forser
(3,6 procent) gestegen dan dat van academici.
Met de hogere startsalarissen, snellere loon-
groei en extra opleidingsmogelijkheden probe
ren werkgevers nieuwe medewerkers van hbo-
of universitair niveau binnen te halen. Deze
lokmiddelen zijn nodig omdat het aanbod van
hoger opgeleiden op de arbeidsmarkt krap
blijft.
Nieuwe wervingskanalen als internet en het
al tijdens de studie benaderen van potentiële
werknemers terrein winnen op traditionele ma
nieren, zoals advertenteren in krant of vakblad.
Maar erg effectief zijn de moderne methoden
nog niet, aldus de onderzoekers.
FNV en CNV zetten werkgeversorganisaties onder druk
UTRECHT ANP
FNV en CNV gaan de werkge
versorganisaties onder zware
druk zetten in verband met de
explosieve ontwikkeling van de
directeurssalarissen. Beide vak
centrales willen dat de werkge
vers hun afkeuring uitspreken
over deze gang van zaken. FNV
en CNV stellen de kwestie don
derdag aan de orde in de Stich
ting van de Arbeid.
De afgelopen week bleek al
dat de vakbonden verontwaar
digd zijn over groei met gemid
deld acht procent van de sala
rissen van bestuurders van gro
te ondernemingen. De werkne
mers kregen in 1998 gemiddeld
drie procent meer loon.
Donderdag is er in de stich
ting overleg over Agenda 2002.
Die is in 1997 opgesteld om in
Nederland een gematigde loon
ontwikkeling te handhaven ter
bevordering van onder meer
werkgelegenheid en scholing.
De vakcentrales vinden dat de
groei van de topinkomens in
strijd is met deze afspraken.
Mochten de werkgeversorga
nisaties niet bereid zijn zich te
distantiëren van de ontwikke
ling van de topsalarissen, dan
staat het poldermodel onder
druk, zegt een woordvoerster
van het CNV.
Vorige week liet de werkge
versorganisatie VNO-NCW nog
weten niet van plan te zijn be
stuurders van grote onderne
mingen op te roepen de salaris
sen aan de top te matigen. Het
is aan aandeelhouders en com
missarissen om uit te maken of
die inkomens te hoog zijn, me
nen de werkgevers.
Twijfel over vorming Franse megabank
PARUS AFP/Rtr/DPA
luchthaven na de vorming van
de alliantie KLM-Alitalia een
belangrijk centrum voor de ge
zamenlijke operaties is. Barce
lona en Madrid kwamen in het
tweede kwartaal op de tweede
en derde plaats van de lijst van
luchthavens met de meeste ver
traging. In Barcelona vertrok 64
procent van de vliegtuigen te
laat en vanuit Madrid 57 pro
cent.
Van alle vluchten tussen Eu
ropese bestemmingen liep ruim
37 procent een vertraging op
van meer dan een kwartier. De
AEA tekent bij de cijfers aan dat
in de periode waarover nu ge
rapporteerd wordt de luchtaan
vallen op Joegoslavië aan de
gang waren. Dat betekende een
beperking in de beschikbaar
heid van het luchtruim en veel
meer verkeer op bepaalde
luchthavens.
LONDEN RTR/ANP
De prijs van ruwe olie kwam
vlak voor het weekeinde even
op de 21 dollar per vat. Een peil
dat in twee jaar niet meer is
voorgekomen. De notering
kwam tot stand op de Londen-
se termijnmarkt en gold voor
olie van Brent-kwaliteit voor le
vering in september. Aan het
eind van de handel zat die no
tering op 20,88 dollar per vat
(159 liter).
Ruwe olie is nu ruim twee
maal zo duur als aan het begin
van dit jaar. De prijs is de laat
ste tijd alleen maar aan het stij
gen. Analisten schrijven dat toe
aan de productiediscipline die
de OPEC (Organisatie van Olie
Exporterende Landen) weet op
te brengen en aan de verminde
ring van de voorraden in de VS.
De olievoorraad daar is nu zes
procent en de benzinevoorraad
vier procent kleiner dan een
jaar geleden.
Vrijdag kwam daar nog bij
dat het olieconcern Texaco liet
weten dat het niet aan zijn ver
plichtingen kan voldoen wat
betreft de levering van olie uit
Nigeria. Onlusten in het gebied
waar het concern zijn olie wint,
zijn daar de oorzaak van.
De OPEC komt op 22 septem
ber weer bijeen. Hoewel de
olie-organisatie heeft gezegd
haar productie tot maart vol
gend jaar beperkt te houden,
zou ze kunnen besluiten weer
meer te gaan produceren.
In elk geval blijft de vraag
naar olie voorlopig toenemen.
Het Internationale Energie Bu
reau (IEA) ziet de groei van de
vraag versnellen, terwijl er maar
weinig extra olie komt van bui
ten de OPEC-landen.
De Banque Nationale de Paris
(BNP) heeft 65,1 procent van
het kapitaal van concurrent Pa
ribas in handen gekregen. Dit
heeft de CMF, de instantie die
toezicht houdt op de Franse fi
nanciële markten, zaterdag be
kendgemaakt. De BNP kreeg
echter slechts 36,8 procent van
de aandelen van de bank Socié-
té Générale (SG).
Paribas en SG maakten in fe
bruari bekend te willen fuseren
onder de naam SG Paribas. Zij
zouden de grootste bank van
Frankrijk vormen ten koste van
Crédit Agricole. In maart deed
de BNP onverwacht een bod op
de aandelen van de twee con
currenten, een actie die de
Franse bankwereld op zijn kop
zette. Een combinatie van BNP,
Paribas en SG zou de eerste
plaats op de wereldranglijst be
zetten met een balanstotaal per
het faillissement twintig pro
cent terug van hun leningen,
die van Fokker Aircraft BV veer
tig tot zestig procent.
Er is nog één hobbel te ne
men, zo waarschuwen de cura
toren. Het Amerikaanse bedrijf
Teleflex Control Systems gaat
wellicht bezwaar maken tegen
de uitdelingslijst, omdat het
recht meent te hebben op 500
miljoen dollar vergoeding (in
verband met een verongelukt
Fokker-toestel). De curatoren
weigeren de Amerikanen op de
lijst te schrijven, omdat ze vin
den dat de Amerikanen zich
maar moeten beroepen op de
aansp rakel ij kh eids verzekering
van Fokker.
Het rommelt in het openbaar
vervoer. Oude, vertrouwde
namen verdwijnen en nieuwe
busvervoerders komen op de
markt. Ook op het spoor
hebben de NS niet langer het
alleenrecht. Vandaag het
laatste deel (5) in een serie
over de toekomst van het
openbaar vervoer.
DRIEBERGEN GPD
Arriva Nederland, toen nog
Vancom en in Amerikaanse
handen, was in 1995 in Neder
land een nieuw fenomeen. Het
bedrijf kwam als winnaar uit de
bus bij een proef met openbare
aanbesteding van het openbaar
vervoer in Zuid-Limburg.
De proef was bedoeld om er
varing op te doen met de invoe
ring van concurrentie in het
openbaar vervoer. VSN; sinds
kort bekend als Connexxion,
staatsbedrijf en monopolist in
het streekbusvervoer, kreeg er
een concurrent uit het buiten
land bij.
Vancom, dat veel aandacht
trok met het leggen van meer
verantwoordelijkheid bij de
chauffeurs voor bijvoorbeeld de
dienstregeling, is inmiddels
overgenomen door het Britse
Arriva en opereert ook onder
die naam.
Vorig jaar nam Arriva Neder
land voor 150,5 miljoen gulden
de streekbusbedrijven yeonn
(Friesland) en Gado (Gronin
gen) over. Ook het stadsvervoer
in Groningen en een zomerbus-
dienst naar Harderwijk is in
handen van Arriva.
In 1995 begonnen met vier
medewerkers is Arriva Neder
land inmiddels uitgegroeid tot
een openbaar- vervoersbedrijf
met zo'n 4.000 werknemers en
1.500 voertuigen. Toch zegt di
recteur Kees Arends dat groei
geen doelstelling is. Sterker
nog, hij vindt dat na de onstui
mige groei nu vooral voorko
men moet worden dat het be
drijf 'over de eigen benen strui
kelt'.
Dat neemt niet weg dat moe
derbedrijf Arriva over voldoen
de geld voor Europese expansie
beschikt en dat directeur
Arends recent de regio Noord-
Duitsland nog 'heel interessant'
noemde.
Arends ergert zich aan de vele
onduidelijkheden rond het tot
stand komen van de nieuwe
Wet personenvervoer 2000,
waarin de voorwaarden en het
tempo van de invoering van
meer concurrentie in het open
baar vervoer moeten worden
geregeld. Het wetsvoorstel is
volgens hem een 'ondoorzichti
ge kluwen'.
Volgens Arends is de afgelo
pen jaren het uitgangspunt
voor de nieuwe wet verscho
ven. „Het oorspronkelijke uit
gangspunt was meer vervoer
met hetzelfde budget. Inmid
dels lijkt de nadruk steeds meer
op bezuinigingen te zijn gaan
liggen." De kritiek op de wet
gaat zo ver dat Arriva in een
brief aan de Kamer heeft voor
gesteld de invoering van markt
werking voorlopig op te schor
ten.
Arriva vindt dat er de komen
de jaren eerst betrouwbare cij
fers moeten komen over de
vraag naar passagiers voordat
er echt begonnen kan worden
met aanbestedingen waarbij
bedrijven concurrerende offer
tes kunnen indienen. Betrouw
bare cijfers over reizigers zijn
volgens Arriva noodzakelijk om
de subsidie van het rijk eerlijk
te kunnen verdelen.
In de vorig jaar overgenomen
bedrijven zijn de 'sporen van
het publieke eigendom' volgens
Arends nog duidelijk aanwezig.
Daarom zal de komende twee
tot drie jaar gewerkt worden
aan een cultuurverandering.
„Werknemers moeten hun baas
meer als coach gaan zien en
ook zelf initiatieven gaan ont
plooien die in het belang zijn
van de klant. Zo zijn we in lan
delijke gebieden bijvoorbeeld
weer 15-strippenkaarten op de
bus gaan verkopen, omdat de
chauffeurs zagen dat de klant
daaraan behoefte had."
Het streven naar klantvrien
delijkheid dreigt overigens zo
nu en dan te struikelen over
Nederlandse regeltjes. „Chauf
feurs die gehandicapten- en
ouderenvervoer verzorgen in
het kader van de Wet gehandi
captenvoorzieningen mogen
volgens de regels bijvoorbeeld
niet naar de klant bellen als ze
eens een kwartier te laat zijn.
Wij weten echter dat de klant
daar prijs op stelt."
Arriva zal, zo verwacht de di
recteur, zeker één van de onge
veer vijf spelers zijn die er uit
eindelijk actief zullen blijven op
de Nederlandse openbaar-ver
voersmarkt.
eind 1997 van 843 miljard euro.
BNP-topman Pébereau vindt
dat zijn bank wel degelijk de
controle over SG heeft verwor
ven. Morgen wordt pas duide
lijk of het samengaan tot één
grote financiële instelling door
gaat. Dan komt de bestuurs
raad van SG bijeen. Bovendien
buigt de CECEI, het toezicht
houdend orgaan van de Franse
banken, zich over de ontstane
situatie.
Ingewijden gaan er vanuit dat
de fusie uiteindelijk tot stand
zal komen. De Franse regering
wil voorkomen dat een eventu
eel geïsoleerde SG in buiten
landse handen komt. Proble
men kunnen nog ontstaan
doordat 52 procent van de aan
deelhouders van SG, waaronder
het Duitse verzekeringsconcern
Allianz en de Britse verzekeraar
CGU tegen het samengaan met
BNP hebben gestemd.
Autobedrijven met
cheques opgelicht
PURMERENP GPD
Nederlandse bedrijven moeten
de komende tijd uiterst voor
zichtig zijn bij het aannemen
van buitenlandse betaalche
ques. De afgelopen week zijn
twee autobedrijven in Purmer-
end opgelicht voor in totaal
65.000 gulden. In een geval
werd met een ongedekte che
que een auto van 25.000 gulden
gekocht, terwijl een ander be
drijf er met een wisseltruc veer
tig mille bij inschoot.
Omdat van buitenlandse che
ques gebruik wordt gemaakt,
wordt het geld in eerste instan
tie op de rekening van de gedu
peerde bijgeschreven. In Ne
derlandse guldens blijkt het
zelfs meer te zijn dan de ver
koopprijs. De verkoper denkt
dat er betaald is en levert de
goederen. Maar als na enkele
dagen blijkt dat op de buiten
landse rekening van de daders
te weinig geld staat, moet de
bank de betaling annuleren.
Het hoofdkantoor van de Banque Nationale de Paris in Parijs.
FOTO EPA PIERRE BOUSSEL
