Oranjes in Oranienburg
c
WEER
Recordschommelaar
Wi S
Liefdesverdriet leidde tot prins Charles krijgt 'lesje'
Het Gesprek van de Dag
muiterij op Bounty
138
:5
MAANDAG 16 AUGUSTUS 1999
De 22-jarige Dennis van de Geer uit Fochteloo heeft het wereldre
cord schommelen verbroken. De Drent ging donderdagavond om
zeven uur van start en verbrak het record 24 uur later. De notering
wordt bijgeschreven in het Guinness Book of Records. Van de Geer
weet echter van geen ophouden. Hij blijft schommelen, waarschijn
lijk tot morgen. De extra grote schommel is door buurtbewoners ge
bouwd. Een autobank dient als zitplaats. „Eens in de paar uur krijg
ik een extra harde zwieper, die goed is voor 20 minuten schomme
len. In die tijd kan ik mooi een dutje doen."
FOTO ANP JACOB MELISSEN
COMMENTAAR
Noord-Ierland kan niet delen
Katholiek Noord-lerland is hevig verontwaardigd over het met ge
weld opbreken van twee demonstraties tegen protestantse marsen,
afgelopen zaterdag. Daarbij wordt wel erg makkelijk voorbij ge
gaan aan het feit dat deze marsen waren toegestaan door de zoge
naamde paradecommissie, die tijdens het jaarlijkse marsseizoen
de weinig benijdenswaardige taak heeft om te beslissen welke pa
rades van beide partijen al dan niet mogen doorgaan.
Zaterdag bleek opnieuw dat die commissie voor zowel protestan
ten als katholieken blijkbaar alleen gelijk heeft als ze de andere
kant iets verbiedt. Waren het vorig jaar en en tijdens de verboden
eerste marsen van dit seizoen de protestanten die het gezag van dit
officiële regeringsorgaan verwierpen, afgelopen weekeinde gooi
den de katholieken de kont tegen de krib.
De Noord-Ierse politie staat weliswaar niet bekend als brand
schoon en onpartijdig, maar ze deed zaterdag niets anders dan ze
de afgelopen twee jaar bijvoorbeeld in Portadown deed: ze voerde
een besluit van de commissie uit. In Portadown keerden de agen
ten zich daarbij keihard tegen protestanten, in Belfast en London
derry werden zaterdag katholieken van de straat geslagen.
Iedereen die zegt dat dit geweld niet normaal is, heeft groot gelijk.
Maar Noord-Ierland is nog lang geen gewone samenleving. De in
cidenten aan het einde van een relatief vreedzaam marsseizoen la
ten dat nog eens goed zien. De Noord-Ieren, van welke kant dan
ook, zijn één ding in elk geval volstrekt verleerd: delen. De gelijk
berechtiging waar beide partijen om vragen, houdt namelijk óók in
dat ieder zijn deel krijgt waar het om omstreden tradities gaat.
De paradecommissie probeert dat wel. Een in potentie veel ge
vaarlijkere mars over dezelfde omstreden straat in Belfast mocht
vorige maand dan ook niet doorgaan, maar de kleine parade van
zaterdag wel. In Portadown bleef de katholieke Garvaghy Road
voor de protestanten op slot, terwijl in het nabijgelegen en minder
explosieve Lurgan zaterdag wel mocht worden gemarcheerd.
Pas als iedereen beseft dat ook de anderen in het nieuwe Noord-
Ierland hun plaats moeten krijgen, kan de burgeroorlog een zachte
dood sterven. Gebeurt dat niet, dan zal de provincie zich nooit van
het geweld bevrijden. Dat zou iedereen die nu op zijn achterste
benen staat zich hebben moeten bedenken, zeker in het weekein
de waarin duizenden mensen van alle geloven in Omagh geza
menlijk herdachten dat een bom een jaar geleden 29 mensen uit
hun midden wegrukte.
Op de A4 ter hoogte van Schiphol zijn zaterdagavond onder in
vloed van slagregens talrijke auto's betrokken geweest bij een ket
tingbotsing. Op de pier van IJmuiden werd een windstoot van 83
kilometer per uur gerapporteerd en in Uitgeest brandde een zol
deretage na blikseminslag uit. Aanzienlijk meer ellende was in Bel
gië waar in Tournai een tornado ongeveer driehonderd huizen
zwaar tot onherstelbaar heeft beschadigd. Volgens de Belgische
weerdienst zijn er windsnelheden opgetreden tussen de 200 en
250 kilometer per uur.
Het boze weer werd veroorzaakt door een randstoring van een
depressie bij Schotland. Eerder op de dag had het frontensys
teem regen veroorzaakt maar ten opzichte van andere delen
van het land waren de hoeveelheden in onze regio tamelijk
bescheiden. Zo viel er in de kop van Noord Holland en op de
Waddeneilanden meer dan 20 mm tegen gemiddeld min
der dan 10 mm bij ons. Tussen de regen van de ochtend
en de woeste buien op de late zaterdagavond brak in de
middag de zon enige tijd door waarbij het kwik op
Schiphol en in Bloemendaal nog tot 20,6 graad steeg.
Aan het onstandvastige weer komt voorlopig geen
einde. Na enkele buien in de nacht en ochtend klaart
het morgenmiddag weliswaar flink op maar 's
avonds neemt van het westen uit de kans op regen of
buien weer toe. Deze ontwikkeling heeft te maken
met een nieuwe depressie die zich boven de Britse ei
landen aandient. De tèmperatuur loopt op tot 20-21
graden en na een zwakke start trekt de naar zuid krim
pende wind tijdens de avonduren flink aan. In de kustge
bieden wordt een krachtige, aan het einde van de avond
mogelijk harde wind verwacht.
De depressie boven de Britse eilanden trekt tijdens de
tweede helft van de week over de Noordzee naar Scan
dinavië. Daardoor blijft de kans op buien bij ons vrij
groot. Dankzij een uitloper van een hogedrukgebied ten
westen van Ierland wordt de buiigheid aan het einde
van de week grotendeels onderdrukt.
J AN VISS E R
De verstoorde relatie tussen de hond en ondergeteken
de kent zijn oorsprong in de periode dat ik mijn va
der - die toen gemeentelijk deurivaarder was - hielp
met het rondbrengen van de aanslagbiljetten voor de
hondenbelasting. En zoals postbodes, encyclopedie-
verkopers en meteropnemers kunnen beamen, iszo'n
klus waarbij je een voordeur moet benaderen waar
achter zich met aan zekerheid grenzende waarschijn
lijkheid een hond bevindt, niet van gevaar ontbloot.
Als je geluk had bleef het bij een diep gegrom of een
onheilspellend geblaf op het moment dat je het klepje
van de brievenbus opendeed. Maar het is ook weieens
voorgekomen dat een trouwe viervoeter spontaan
door een glasplaat sprong toen ik onaangekondigd
een knerpend tuinhekje opendeed. De confronta
ties waaraan ikzelf het meeste plezier beleefde
deden zich voor als de hond groot genoeg was
om met zijn bek bij de brievenbusklep te ko
men. en met malende bewegingen van zijn
kaken de acceptgiro van de gemeente naar
binnen werkte als ik die voorzichtig (op
passen voor je vingers!) naar binnen
schoof. Altijd leuk als je weet dar de post
wordt gevreten.
Jaren eerder werkte ik als zaterdaghulp
bij een melkboer, wiens bezorgwijk voor
een deel buiten de bebouwde kom lag. We
reden in een Volkswagenbusje waarvan de
zijdeur altijd was opengeschoven en waarin
mijn zitplaats bestond uit twee op elkaar
gestapelde melkkratten. Elke keer dat we een
boerenerf opreden kwam er, als bij een Engel
se vossenjacht, een dolle meute achter ons
aan, die er plezier in schepte om naast de
schuifdeur mee te hollen en naar mijn
DICK VAN DER PLAS
broekspijpen te happen. Uitstappen kon ik altijd pas
als de melkboer mij ontzette. De honden hadden een
heilig ontzag voor hem omdat hij, zoals ik later ont
dekte. elk huisdier dat voor zijn voeten kwam conse
quent een venijnige schop gaf. Het was in een tijd dat
deze handeling nog niet als zinloos geweld werd ge
zien, laat staan dat het in iemands hoofd opkwam
om een stille tocht tegen het kordate optreden van de
zuivelhandelaar te organiseren. Sommige dieren wa
ren zo aan het ritueel gewend dat ze zich, als behaag
zieke ba vianen, elke keer weer nederig aan zijn lede
ren stappers kwamen aanbieden.
Ik heb het niet op honden, wil ik met deze omslachti
ge inleiding maar zeggen. Hele kleintjes durf ik met
een klein stapje opzij nog wel te passeren, voor grote
re veins ik opeens bezigheden aan de overkant van de
straat te hebben. Twee loslopende rottweilers zijn in
staat mij een epileptische aanval te ontlokken. En
sinds onze kat zo oud is dat hij voor het doen van zijn
behoefte niet meer naar de tuin van de buren kan,
mag ik ook weer klagen over de hoeveelheid honden
poep op de openbare weg.
Op onze camping in Zuid-Engeland heeft iedereen
minstens één hond. De meeste kampeerders hebben er
zelfs twee. En de overbuurman verraste iedereen in
ons tijtje door direct na aankomst vier ijzeren pane
len uitzijn caravan te sjouwen, waarmee hij een bui
tenkennel voor zijn vijfCO viervoeters kon opzetten.
Engelse kampeerders zonder hond gaan op vakantie
naar Europa. Engelse kampeerders met hond blijven
in eigen land. Ze zijn als het ware gegijzeld door hun
liefde voor het huisdier. De Britse regering heeft, in
een poging om ziekten als hondsdolheid buiten de
kmdsgrenzen te houden, zulke strenge wetten voor
het transport van (huis-)dieren, dat elke Fikkie, Bello
ofBlackie na een vakantietripje op het vasteland een
halfjaar in quarantaine moet. Om die reden zie je op
Engelse campings ook geen Nederlandse kampeerders
met een hond.
Nu is het merkwaardige dat ik met mijn hondenfobie
helemaal geen last heb van het feit dat er op onze
camping meer huisdieren dan mensen rondlopen. Ik
word. niet enthousiast besprongen door kwijlbakken
van het formaat kistkalfen ik sjok niet op lemen voe
ten door een mestoverschot dat op en rond de wan
delpaden is uitgestort. Overal op de camping hangen
bordjes van behoorlijke omvang met de tekst 'Every
one loves your dog, on a lead' ('Iedereen houdt van
uw hond, als hij is aangelijnd'), evenals andere op
schriften die de kampeerder erop wijzen dat hij of zij
subiet van de camping wordt vemnjderd als zijn
huisdier onverhoopt toch een drukje mocht doen dat
niet onmiddellijk met het poepschepje wordt verwij
derd. In elk stadje dat we bezoeken hangen aanplak
biljetten die voor het niet aangelijnd uitlaten van de
hond een boete beloven van 300 pond (ongeveer 1000
gulden) en voor het achterlaten van een dampende
bolus een boete van 600 pond (ongeveer het dubbele).
En dat is kennelijk geen bluf. Op de Boulevard van
Brighton zagen we een rijkelijk getatoeëerde bezitter
van een pitbull (ijzeren halsband met puntjes) de
ontlasting van zijn vechtmachine wegscheppen met
het soepele gemak waarmee hij zijn eigen achtenverk
moet afvegen.
De Britse regering wil in april 2000 een proef van een
jaar beginnen, waardoor Britten hun huisdier naar
delen van Europa mee mogen nemen zonder dat het
dier bij terugkomst een half jaar in quarantaine
moet.
Wat mij betreft is die proef nu al geslaagd.
Tentoonstelling geopend tijdens bliksembezoek Beatrix en Claus
Het was een bliksembezoek dat de meeste
Oranienburgers lang zal heugen. Al uren
voor de komst van koningin Beatrix en prins
Claus hadden ze zich voor het gerestaureer
de kasteel in het centrum van de kleine stad
ten noorden van Berlijn verzameld. Sommi
gen hadden zich in afwachting van de komst
van het Oranje-gezelschap rijkelijk tegoed
gedaan aan de consumpties van de bier- en
worsttent bij het kasteel, maar dat had de
feestvreugde alleen maar verhoogd.
Onstandvastig weer
De muiterij op de Bounty is
voortgekomen uit liefdesver
driet. De leider van de muiters,
Fletcher Christian, was er niet
in geslaagd het hart van zijn rij
ke nicht Isabella Curwen te ver
overen en richtte zijn verbol
genheid daarover op kapitein
William Bligh van de Bounty.
Tot deze conclusie komt de
schrijfster Fiona Mountain vol
gens het Britse zondagsblad
The Independent on Sunday na
bestudering van manuscripten
over de muiterij in het British
Museum en uitgebreide ge
sprekken met nakomelingen
van Christian en Curwen.
In april 1789 zetten de muiters
onder leiding van Fletcher de
autoritaire kapitein William
Bligh en diens achttien mede
standers op de Grote Oceaan in
een sloep. De muiters voeren
met de Bounty eerst naar Tahi
ti, waar tien van hen werden
aangehouden. De overigen, on
der wie Christian, reisden ver
volgens naar een van de Pit-
cairn-eilanden.
In de films die in 1935 en 1962
over de muiterij zijn gemaakt,
wordt de opstand beschreven
als een heroïsch gevecht tussen
de edele muiters en de autori
taire kapitein. Maar volgens
Mountain, die dit jaar een boek
over de liefde tussen Isabella en
Christian wil publiceren, was
de aanvoerder van de muiters
vooral opstandig door de hou
ding van zijn nicht.
Toen Christian nog in Engeland
woonde, trouwde Isabella met
zijn neef John, die zijn familie
van financiële problemen had
verlost. Zes maanden na het
huwelijk gaf hij zijn voornemen
om advocaat te worden op en
ging varen.
Dat hij zijn nicht niet vergeten
was, blijkt volgens Mountain
onder meer uit het feit dat hij
de Tahitiaanse Mi'mitti met wie
hij samenleefde, tot Isabella
omdoopte.
Volgens een journaal dat het
Brits maritiem museum vorig
jaar verwierf, is Christian op het
eiland vermoord. Zijn graf is
echter nooit gevonden, wat
sommigen ertoe heeft gebracht
erop te zinspelen dat hij in het
geheim naar Engeland is terug
gegaan.
ANP»
De zelf ook niet altijd even fijn
besnaarde Britse kroonprins
Charles heeft een koekje van ei
gen deeg gekregen. Zwemmend
ergens voor de kust van Cyprus
moest Charles enkele dagen ge
leden beledigingen incasseren
van bemanningsleden van een
passerende boot.
De krant Mail on Sunday meld
de van bronnen bij politie en
van diplomaten vernomen te
hebben dat omstanders de
prins donderdag toeriepen hem
een 'lesje te zullen leren'. Ko
ningin Elizabeth werd zelfs re
gelrecht de hel ingewenst. De
indringers zouden ook de prins
hebben geïntimideerd door te
zwaaien met een harpoenka
non. Volgens de Britse tabloid
zou Charles een alarmapparaat
hebben ingedrukt, waarop een
lijfwacht hem te hulp kwam.
Die kon tenslotte de prinshaters
overreden te vertrekken.
Een woordvoerder van prins
Charles in Londen wilde alleen
bevestigen dat passagiers van
een boot op de Middellandse
Zee het luxe-jacht waarop
Charles van zijn cruisevakantie
genoot, benaderden en pro
beerden twee leden van de ko
ninklijke familie aan te spreken.
Volgens de Britse zondagskrant
zouden de beledigende opmer
kingen te maken kunnen heb
ben met gebeurtenissen in de
jaren vijftig. Britse troepen in
Cyprus vochten toen tegen gu
errillastrijders die zich sterk
maakten voor onafhankelijk
heid.
Charles raakte zelf diverse ke
ren in opspraak wegens beledi
gende opmerkingen over min
derheidsgroepen. Na enkele da
gen bezinning had hij zelf ook
in de gaten dat de woorden
hem soms een beetje te snel uit
de mond rollen.
Rtr-AFP
Iedereen houdt van uw hond
Toen de helikopter zaterdag
middag tegen drie uur landde
en de koningin even later ver
scheen klonk het gejuich uit de
gesmeerde kelen des te sponta
ner. Het was voor het koninklijk
paar een al op voorhand moei
teloos gewonnen thuiswedstrijd
in een stad die haar bestaan en
naam aan de Oranjes dankt.
Een van koningin Beatrix' voor
ouders, prinses Louise-Henriet-
te was ruim 350 jaar geleden
getrouwd met de keurvorst van
Brandenburg en dat was het
begin van een langdurige relatie
tussen Brandenburg, Oranje en
Nederland.
De koningin was naar Oranien
burg gegaan om de tentoonstel
ling 'Onder den Oranjeboom' te
openen. De tentoonstelling be
licht de invloed van de Neder
landse cultuur op het hofleven
in Duitsland. 'Onder den Oran
jeboom' laat meer dan 500
kunstwerken zien, waaronder
schilderijen van Rembrandt,
Rubens en Van Dijk. Ze was al
eerder in Krefeld te zien en gaat
in november naai' Apeldoorn,
waar ze in een wat overzichte
lijker samenstelling wordt ge
toond. Want in Oranienburg is
de tentoonstelling wel 'erg
overweldigend', aldus de direc
teur van museum Het Loo, Jo-
han Ter Molen.
Maar de 'echte' opening vond
zaterdag in Oranienburg plaats.
De stad had zich opgepoetst, de
plaatselijke Konditorei verkocht
'oranjepralines' (met orangeca-
ramel en cointreaucreme), en
de juwelier had speciaal voor
de gelegenheid gemaakte snuis
terijen en horloges in de aan
bieding, die overigens maar
matig verkochten. Burgemees
ter Laesicke en de minister-pre
sident van Brandeburg, Stolpe,
hielden korte toespraken, waar
na de Leidse historicus profes
sor Groenveld een serieuze po
ging ondernam om met zijn
voordracht de paar honderd ge
nodigden in de broeierige feest
tent in slaap te oreren. De ko
ningin doorstond het met de
routine van een veterane, die
weet dat ook aan dergelijke be
proevingen een einde komt. De
daarop volgende rondgang ver
goedde veel, want de 'Oranje
boom' laat veel grote kunst
zien.
Oranienburg wordt meestal in
een adem genoemd met een
ander oord, waar Nederlanders,
zij het dit maal onvrijwillig,
eveneens hun sporen hebben
achtergelaten: het concentratie
kamp Sachsenhausen. Daar
werd gisteren een tentoonstel
ling geopend over de bijna 4000
Nederlanders die daar door de
nazi's zijn gevangen gehouden,
geterroriseerd en in vele geval
len ook vermoord. Deze minder
feestelijke opening werd ver
richt door ambassadeur Van
Dam. De koningin beperkt haar
optredens in dit soort aangele
genheden tot vier mei, de na
tionale rouwdag.
PETER VAN NUUSENBURG
Koningin Beatrix en de Duitse bondspresident Johannes Rau bij de opening van de expositie in Oranien
burg. FOTO' APSVENKAESTNER
jvi
MILLENNI meb
nog ;hc
dagen
xiiie
de d
dvo
;k v;
iks l
Nog 138 dagen enl JJJ
nieuwe millenniun
aan. Reden voor de
om in een dagelijkj
terug te kijken op b
rijke gebeurtenisse
plaatsgrepen op co 1S
ponderende dataii ïvar
gelopen 1000 jaar.
week: 16 aug 1948:
darische honkballe
Ruth dood; 17 aug
Indonesië onafhan|i9-j
van Nederland; 18;
1960: Anti-concept
lanceerd in VS; 19
1960: VS-piloot Gaif>nke
wers veroordeeld ij
aug 1672: moord o|™
broeders De Witt; 2
1911: Mona Lisa ge
uit het Louvre.
lfze'
;isje
ew
poli
rkin
lei
cti
16 AUGUSTUS 1948
Als hij op 16 augustus
overlijdt, sterft er in dctcEiy\
de Staten een honkbal tze<
Nog in hetzelfde jaar v erie<
film 'The Babe Ruth Sn ^eb»
verhaal van de man, bi n Zei
gerlijke stand George! nen
Ruth genaamd, die vai lt_
1935 in de hoogste Am -t de
se honkbalafdeling uiti kerh
met 714 homeruns lau rkbe
een record in handen I
„Een man ook die doo
prestaties en persoonli
sport een geweldige ui
heeft gegeven", zegt et «0,
balinternational BartV
„Hij was een kleurrijk I irdei
zowel binnen- als buit! n ee
veld." Babe Ruth, gebo aro
1895, vergaart z'n roen n 58
dankzij het immense
meruns, door Volkerijlis°he
het ultiemste resultaat'
honkbalspel genoemd n bij
zee, hier in Nederland,
de fanatieke liefhebber
woordig. „Nog maar
jaar geleden zaten wij
stelletje fanatiekelingei
kaar om, zodra de Ami
films beschikbaar wart
projector te huren", ve
kerijk. „Niks televisiel
maar maanden later
gen uit Amerika op del
middels is honkbal ooi
derland een familiespt
stek. „Maar zo popult
Amerika wordt het n<
past hier niet."
HENKRUUL»
MENSEH
Jl
i J
Voor fotograaf HUBERT
FANTHOMMEwas de
van Paris Match een ontjugla:
klus. Of hij de 187 vrou
leden van het Europees
ment even wilde fotogra
hebben hem het bloede
nagels gehaald meldt he jrzic
weekblad, dat de foto m de
op 130 parlementslede!
afdrukte. De dames, zo;
foto ook duidelijk zien,I
moeilijk stil staan en bit )g t
op een beter plekje. Een
ellebogenwerk werd daa ikeli
geschuwd. De Frangaise imi
en staan prominent opo i mi
rij, maar de Aerdenhout i ge
RIEKE SANDERS-TENI
heeft zich in hetgedrani
staande weten te houde ;kke
kersverse VVD-vertegem iiste
wordt op de foto netjes i r oi
licht. Minder succes hal iters
PLOOIJ-VAN GORSEL.Ger
waar staat de liberale pa te vl
tariër uit Rijpweteringp' eaai
het midden van de foto,
achter parlementsvoorzi
COLE FONTAINE, maar
gezicht zit daarmee ook» leste
vouw. bliel
De Hongaar MIKLÓS PI' ichti
heeft zaterdag een recou rie'.
broken dat BUFFALO BI dsfc
jaar in handen heeft
gens het Hongaarse persfc h
MTI reed hij in 24 uuro; ;te
paard 486 kilometer. Pi! )e
tigde het record op eeni
tien kilometer in Fot, dii or n
Boedapest. Hij had er2' t zo
den voor nodig. WILLIAI d ei
oftewel Buffalo Bill, ree t de
dag in 1860 483 kiloma izet
paard om na een geveciï nor
dianen een boodschapo mog
brengen. Een andere Ht Om
Jozsef Hornyeki, probee' ghj$
terdag ook het record va' er et
Bill te breken. Hij moes: n d<
op het midden van de
gens uitputting opgeven
Uivc
•gel:
:e 1
bez
I
