Spoken in de Haagse Gevangenpoort WEER Helft Italiaanse scheidingen tijdens vakantie besloten Alexander bij uitreiking waterprijs door Victoria Nederlandse expeditie voltooit woestijntocht 143:-: WOENSDAG 11 AUGUSTUS 1999 iDAG COMMENTAAR Openbare wachtlijst wassen neus Ze moeten een zucht van verlichting hebben geslaakt, de ruim 145.000 Nederlanders die voor een operatie of een andere opname staan te dringen voor een ziekenhuisbed. Met een specialisten wachtlijst op internet en andere databanken kunnen ze binnen kort sneller beoordelen waar ze voor een medische ingreep het best terecht kunnen. Althans, dat wil de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) hen doen geloven. Het is echter een wassen neus, dat NVZ-plan. De ziekenhuizen zijn dik tevreden. Zij hebben uitzicht op de zak met extra geld, die hen eind vorig jaar door minister Borst van Volksgezondheid werd be loofd als ze de wachtlijsten zouden aanpakken. Ook de huisartsen kunnen glimlachend achterover leunen. Uit eerder onderzoek bleek dat juist zij de wachtlijsten oprekken, doordat ze hun patiën ten regelmatig met een onnodige spoedverwijzing laten voordrin gen. Deze op zijn minst bedenkelijke werkwijze blijft bij het met veel tromgeroffel aangekondigde wachtlijstproject echter geheel onbesproken. En de patiënt? Aan die lijst alleen al is drie jaar lang geslepen en geschaafd. Dat belooft straks, als het technologisch waarschijnlijk zeer kwetsbare automatisèringssysteem in gebruik wordt geno men, weinig goeds. Het 'nog in de kinderschoenen'-excuus kan al vast worden bijgeschreven in het handboek van de doktersassis tente. Sneller in het ziekenhuisbed? Het is zeer de vraag. Boven dien valt nog te bezien of iemand die bijvoorbeeld een dikke darmoperatie moet ondergaan met het wachtlijstplan ook betere hulp krijgt. Als de specialist voor deze chirurgische ingreep in Haarlem huist, wil hij/zij in die stad worden geholpen en niet in Groningen, omdat daar toevallig wèl meteen plaats is. De patiënt slaakt een diepe zucht, maar niet van verlichting. Meer dan de helft van de Itali aanse echtparen die besluiten een punt te zetten achter hun huwelijk, doet dat in de vakan tie. Dit blijkt uit een onderzoek van advocaten, schrijft het Ro meinse dagblad II Messaggero. Volgens de studie, die door een honderdtal advocaten in fami lierecht is verricht, wordt in 52 procent van de gevallen tijdens de zomervakantie besloten tot een echtscheiding. In tweeder de van de gevallen is het de vrouw die het initiatief neemt een einde te maken aan het hu welijk. Uit het onderzoek blijkt dat 26 procent van de vrouwen vindt dat tijdens de vakantie de ge breken van hun man duidelij ker naar voren komen en 23 procent verwijt haar echtge noot dat hij arroganter en into- leranter wordt. Andere vrouwen noemen een verwaarloosd seksleven, het niet kunnen los laten van het werk of de saai heid van hun man een reden om het huwelijk te beëindigen. Een tiende van de vrouwen ontdekt ten slotte tijdens de va kantie dat zij leven met een 'volmaakt onbekende'. Van de 31 procent van de man nen die besluiten dat de zomer vakantie die ideale tijd is om een punt te zetten achter het huwelijk, noemt 27 procent de toename van de 'hysterische ja loerse' buien van hun vrouw als overweging. De overige rede nen voor de heren zijn een ver waarloosd seksleven en onenig heid over de opvoeding van de kinderen. Ongeveer een tiende zegt niet ongevoelig te zijn voor de charmes van andere vrou wen in het vakantieoord. AFP« Prins Willem-Alexander en zijn Zweedse collega-troonopvolg ster prinses Victoria hebben el kaar gisteravond in Stockholm getroffen op het terrein van het waterbeheer. Alexander specia liseert zich op dit gebied. Tot en met vandaag woonde hij in de Zweedse hoofdstad het Stock holm Water Symposium bij over de kosten en kwaliteit van de watervoorziening in de ont wikkelingslanden. Onderdeel van de bijeenkomst was de uitreiking van de Junior Water Prijs door prinses Victo ria. De onderscheiding is be stemd voor jonge wetenschap pers die iets bijzonders hebben gepresteerd op het gebied van watermanagement. Alexander (32) en Victoria (22) kunnen naar het schijnt goed met elkaar overweg. Er is in het verleden druk gespeculeerd over een verbintenis tussen de twee koningskinderen, ondanks het wel zeer complicerende feit dat beiden ooit in eigen land tot de troon worden geroepen. De prins is onder meer erelid van de World Commission on Water for the 21st Century, die een lange termijnvisie voor mondiaal waterbeheer in de toekomst ontwikkelt. Zijn deel name aan het congres in Stock holm is voor Alexander ook een voorbereiding op zijn werk zaamheden voor het Tweede Wereld Water Forum dat vol gend jaar maart in Den Haag plaats heeft. Al tijdens het staatsbezoek aan China in april vertelde de Prins van Oranje dat hij druk bezig is met de internationale water conferentie van volgend jaar: „Dan wil ik op zo'n niveau zit ten dat ik een zinvolle bijdrage kan leveren." Zomer steeds meer in problemen De zomer van 1999 raakt steeds meer in de problemen. De afgelopen dagen was er in de hogere luchtlagen al sprake van een westcirculatie: tijdens het weekeinde en daarna dreigt die circulatie zich duidelijk te gaan versterken. Als aanjager fungeert een actieve depressie die zich vanuit het zeegebied tussen Schotland en IJsland naar het noordelijk deel van de Noordzee verplaatst. De druk in de kern zakt waarschijnlijk naar ongeveer 985 hPa. Het frontensysteem van het lagedrukgebied bereikt op vrijdag ons land. Het gevolg is dat de buienkansen zullen toenemen. Tijdens het weekeinde trekken er nieuwe storingen met buien, sommige verge zeld van onweer, over Nederland. Bovendien gaat het flink waaien. Aan de kust komt een krachtige, soms harde zuidwestenwind te staan. De temperaturen komen uit op maximaal 20-21 graden. Na het weekeinde komt het centrum van de depressie iets noor delijker te liggen. Aan het wisselvallige weer komt evenwel geen einde. Van de Oceaan trekken nieuwe storingen over de Britse ei landen richting Noordzeeregio. Onder invloed van een zwak hogedrukgebiedje is het morgen rus tig weer. Waarschijnlijk blijft het ook op de meeste plaatsen droog. Met de hoeveelheid zon kan het wel eens wat tegen vallen. Onder invloed van een storing in de bovenlucht neemt de kans op vorming van wolken toe. De tempera- mum» tuur loopt op tot 21 graden en er waait een zwakke tot matige noordwestenwind. Aan de voorzijde van een koufront is het na hét Rotterdamse noodweer van gis ternacht en ochtend (in Nieuwerkerk aan de IJssel werd een etmaalsom van 65 mm afgetapt) nog enige tijd opgeklaard. Daardoor kon de temperatuur in Bloemendaal aan Zee nog oplopen tot 22,1 graden. Gistermiddag wel enkele buien maar tijdens de avonduren nam de buienactiviteit sterk af. JAN VISSER Een schim, een hand, een zwaard en ogen die in de rug priemen Gids Darius van het museum voor straf- en rechtspraak De Gevangenpoort in Den Haag en fotografe Anneke Mul der kregen onlangs de schrik van hun leven. Een zwaard dat ze van de muur haalden, begon opeens uit zichzelf te bewegen. Mulder is bezig met het fotograferen van het gebouw en de collectie voor de tentoonstelling 'De Gevan genpoort uitgediept' die volgende maand van start gaat. Hiervoor wilde ze een vier eeuwen oud zwaard met een hoofd op de zijkant fotograferen. Toen ze het van de muur pakte, zag Darius er opeens vlammen uitslaan. Zelf be merkte de fotografe hoe het zwaard in haar handen hevig begon te trillen. „Met het terughangen van het zwaard zijn we anderhalf uur bezig geweest", vertelt Darius. „Het lukte ons niet. Toen we een bank tegen de muur zetten als opstapje omdat het zwaard vrij hoog aan de muur moet hangen, viel de bank om." Da rius en Anneke Mulder riepen uiteindelijk de hulp van een derde gids in. „Roger gelooft absoluut niet in spoken aldus Darius. „Maar hij kwam bin nen, raakte het zwaard aan en zijn maag draaide volledig om." Enkele dagen later stapte een bezoeker tijdens een rondlei ding opeens op het zwaard af. 'Wat zit hier nog veel energie in zeg', riep hij opeens. De gidsen hebben de afgelopen jaren vele onverklaarbare en zeer mysterieuze verschijnselen meegemaakt in de Gevangen poort. Personeel dat overwerkt, heeft weieens iemand de trap op horen komen. Maar gingen ze kijken, dan kwamen ze nie mand tegen. Ook horen de gid sen geregeld voetstappen op zolder of het geluid van rollen de kettingen. Meestal is dat wanneer er geen bezoekers meer zijn. En steeds is de af loop hetzelfde: als ze pools hoogte nemen, is er nooit iets te zien. 'Regelmatig staan be zoekers stokstijf en durven ze niet verder', zegt Darius. Normaal sluit het museum al aan het eind van de middag zijn deuren. Deze avond maakt de rondleider een uitzondering. Even voor middernacht wacht hij ons op bij het museum om ons zelf te laten ervaren wat er nu waar is van alle onheilspel lende verhalen. Er wordt slechts gebruik gemaakt van kaarslicht, wat de stemming compleet maakt. Zelf blijkt Darius al even myste rieus te zijn als het gebouw waarin hij werkt. Niet zozeer vanwege zijn halflange haar, zijn baard of zijn donkere, ge heimzinnig klinkende stem, maar meer om het feit dat nie-* mand, zelfs het personeel niet, schijnt te weten of Darius nu zijn voornaam is of zijn achter naam. „Het is gewoon Darius en daar mee uit", zegt hij des- „Tot in 1828 heeft het gebouw dienst gedaan als gevangenis", begint hij. „Er zijn hier door de eeuwen heen vele duizenden mensen gevangen gezet en honderden gemarteld. Het is dan toch niet zo gek dat er een paar zijn achtergebleven? Zo lang je ze met rust laat, is er niets aan de hand. Er is nog nooit personeel weggelopen. De Gevangenpoort. De dingen die gebeuren, zijn ook nooit echt vervelend." Nou ja, moet Darius bekennen, er is een keer een schoonmaak ster luid roepend onder aan de trap aangetroffen. Ze had het gevoel gehad alsof een onzicht bare hand haar van de treden had geduwd. „Ze was helemaal overstuur. Het bleek dat ze, lig gend op de grond, voelde hoe iemand haar vastpakte. Alleen, ër was helemaal niemand in de buurt." Het is tijd om het gebouw zelf maar eens te aanschouwen. Zelf loopt Darius met de grote kandelaar voorop, de donkere kilte tegemoet. Hij gaat een trap op en wandelt door een smalle gang - 'pas op voor de drem pels'- langs de eeuwenoude kerkers. Hier heeft hij meer dan eens het idee gehad dat er een schim wegschoot. Misschien wel daar om loopt hij met vlugge tred verder, naar de zolder die des tijds slechts als opslagruimte werd gebruikt. Hoewel hier al leen mensen werden opgeslo ten als het erg druk was in de rest van het gebouw, en er ook nooit is gemarteld, vertelt Dari us dat dit nu juist het allereng- ste gedeelte is van de Gevan genpoort. „Vooral de doorgang er naartoe is een plaats waar niemand van ons graag komt. Als ik hier ben om af të sluiten, heb ik altijd het gevoel dat er een paar ogen in mijn rug prie men." Op de een of andere manier is het er volgens Darius ook nog eens kouder en killer dan in de rest van de gevangenis. En nu? „Het zweet breekt me uit', geeft hij toe. Op dezelfde plek nam een van de gidsen ooit de gedaante waar van een kreupel jongetje. „We hebben het nog nagezocht in het archief en in de achttien de-eeuw was hier inderdaad een bewaker met een kreupele zoon." Alsof het allemaal nog niet ge noeg is, komt ook het relaas ter sprake van de gids die tijdens zijn ronde alle ramen had ge controleerd. „Hij hoorde daar na een hoop kabaal. Toen hij ging kijken, stonden ze allemaal wagenwijd open." Darius krijgt de smaak te pak ken. 'Op naar de pijnkelder', klinkt het opgewekt. Neussplitsers, scheenbeen- en knieschroeven, een rekpaal waar mensen soms wel vijftien centimeter langer van werden. Na een minutenlange opsom ming heeft de gastheer genoeg soorten martelingen opge noemd om je voor altijd een heel ander beeld te bezorgen van het Haagse verleden. „Met regelmaat vallen er bezoekers flauw, als ze dit soort verhalen horen. Anderen rennen weg." Eenmaal terug op het begin punt stelt Darius voor om ook nog een tijdje alleen in het ge bouw te gaan zitten. „Dan wor den er vanzelf allerlei dingen merkbaar", klinkt het wervend. Wie durft dan nog nee te zeg gen? Voordat we erg in hebben, zijn we dus terug in een van de kerkers. „Als er iets is, dan gil je gewoon", zegt de gids, waarna hij zich omdraait en wegloopt. Een griezelige stilte treedt in. Het kaarslicht flakkert langs de zwarte muren. Er is niets bij zonders te zien. Minuten ver strijken zonder dat er wat ge beurt. FOTO CPD JOS VAN LEEUWEN Ach, waarom dan ook niet even naar de zolder gelopen? Het is er al net zo rustig. Ook een tijd lang zitten op de onheilspellen de doorgang blijft zonder resul taat. Het kreupele jongetje laat zich niet zien. Het wordt tijd om weer terug te gaan. Maar dan is weer die deur te zien, die volgens Darius eerder op de avond uit zichzelf leek te zijn opengegaan. Het is niet te gelo ven: hij is nu ineens weer geslo ten! De grendels zijn keurig dichtgeschoven. Maar Darius had de houten deur toch juist verder opengezet? Om niet als een bange haas over te komen, is het misschien beter om het hem maar niet meer voor te leggen. Toch blijft de twijfel. Bij een volgende ont moeting, enkele dagen later, kunnen we onze nieuwsgierig heid niet langer bedwingen. Darius lacht. Niks aan de hand, zegt hij. „Ik heb die nacht die deur gewoon weer op slot ge daan. Hij hoorde tenslotte dicht." Dan moet hij weg om - dit keer overdag - weer een rondleiding te geven. suzanne docter Trage stroop (2) Aan het eind van een verbouwing komt de nota van de aanneiner. Vaak heb je tussen tijds al in de beurs mogen tasten, maar ooit komt de grote afrekening, het slotakkoord. En hoe gaat het vaak met een slotakkoord? Er klinkt altijd wel een vals toontje mee. Al leen doet dat in dit geval geen pijn aan de oren maar aan de portemonnee. Door schande en vooral schade wijs gewor den laat de burger een offerte maken voor al les wat hij zich ter verbeteringen veifraaiing van zijn onderkomen in zijn hoofd haalt. De aannemer meet en rekent en lanceert binnen een week of wat. zijn offerte. Bij wijze van spreken elke kleni of moer wordt verant woord. Elke plank met bijbehorende spijker. De potentiële klant ziet met één oogopslag dat het allemaal niet op een koopje zal ge beuren. maar toch denkt hij. ha. Ik weet nu waar ik aan toe ben. Mij naait men geen oor aan, waarmee ik straks extra goed naar het valse slotakkoord van de rekening moet luisteren. De klant als stuk onbe nul Maar eerst heersen nog euforie en uitgelatenheid. De bouwvak kers nemen weldra bezit van het pand met in hun gevolg de transis- torradio's. Er zijn te veel zenders in dit land, beste Rick van der Ploeg, het aanbod is te breed en te luid ruchtig. Je constateert een grappig soort rivaliteit tussen de verschillen de bouwvakkende branches. Ook daar kun je de muziek bijhalen, maar dan eerder een symfonieorkest op tournee dat in een paar toonaar den tegelijk speelt. Schilders zijn strijkers en zijn net als de violisten in een orkest de continue factor. Be dachtzaam, vloeiendoog voor detail HAN MULDER De elektriciens zijn meer het nerveuze clubje van houtblazers, klarinetten en hobo's. Er is altijd wat. De loodgieters horen bij het koper, trompetten en trombones. Het is de meest sexy variant van het vak. Het gaat over wa ter, heet en koud, lekkende daken. De tim merlieden lijken op de cellisten. Nauwgezet en melancholiek. Hout stamt van levende or ganismen. De metselaars zijn van het zware werk, slagwerk en bassen. Al die mannen geven vrolijk op elkaar en op eikaars metier af, maar drinken tegelijk vol harmonie en in grote regelmaat koffie met cake, hun meestal door de vrouw des huizes gul aangereikt. In die sfeer van harmonie past naadloos het verzoek, zou je dat tegeltje zus en dat schroefje zo even kunnen meene men. En kijk ook nog even naar de stortbak in het toilet. Dat is de tragische fout van alle absolute be- ginners in verbouwingsland. Later, veel later, komt de aannemer namelijk met de rekening van het genotene. En geen extra plug is ver geten. Geen extra geboord gaatje of er hangt wel een mega-prijskaart aan. Voor al die koffie en al die cake moet de vrouw des hui zes bloeden. Het lijkt wel of her keurkorps van de aannemer aan grote traagheid ten prooi is du moment dat het - aardig als het is - dat schroefje zus en dat regeltje zo aan brengt. Alles gaat half zo langzaam. Uren, dagen, maanden vliegen als een schaduw heen en de aannemer maar schrijven. Inderdaad. Constantijn Huygens had gelijk toen hij drie eeuwen terug de bouwvakkers al 'trager dan stroop, ja zo notoir langzaam noemde. De aannemer denkt, wie schrijft die blijft. En jk denk, was ik maar een doe-het-zelver die genoeg had aan zijn eigen transistor en aan koffie met cake in grote re- Het Nederlandse Sasquatch-ex- peditieteam, dat sinds eind juni bezig was de Gibsonwoestijn in West-Australië te doorkruisen, heeft maandagmiddag rond drie uur plaatselijke tijd haar einddoel bereikt. In het vier honderd zielen tellende Abori ginaldorpje Kintore, aan de oostelijke rand van de woestijn, wachtte de drie overgebleven expeditieleden een warm ont haal, zo liet cameraman Ed- mond Ofner uit Lisserbroek per satelliettelefoon weten. De 41-jarige Ofner heeft samen met de andere Nederlander Mare Cornelissen (30) en de Pool Marek Kaminski (35) on geveer 800 kilometer door de onherbergzame woestijn afge legd. Het expeditieteam be stond oorspronkelijk uit vijf le den. Twee moesten voortijdig afhaken, omdat zij de tocht te zwaar vonden. Ofner en Cornelissen bleken aan het einde van de tocht bei den bijna tien kilo afgevallen. Dat is aanmerkelijk meer dan na hun gezamenlijke en succes volle Noordpoolexpeditie in 1997. De teamleden moesten steeds voor bijna een week aan eten, drinken en schone kleren met zich meesjouwen. Dat gebeurde aanvankelijk in speciaal ontworpen bevoorra dingskarretjes, maar die bleken na twee weken moeilijk han- I L L E N N IconS° 1 l l t in in hiet 2 ,Dew nnn meter MU9 lindm dager,e|jj| •Li De >eel zij Nog 143 dagen eirena®[ nieuwe millenniufVgr(j( aan. Reden voor om in een dagelijlf \yi] terug te kijken opLe|ftv rijke gebeurtenissuroefj plaatsgrepen op cijgen, ponderende data |rbeel< gelopen 1000 jaarjenTil week: 9 aug 1964:1^™ likt wonden na opjhter r Stones; 10 aug 16$oezic Tromp sneuvelt b}dat °1 Heijde; 11 aug 198 Olympische goudf Carl Lewis; 12 augüü Ei Singer introduceer^ ste naaimachine; fn",r 1961: bouw Berlijij begint; 14 aug 195fceeer profvoetbalwedstifde- Nederland. FJg tiema 11 AUGUSTUS 1984 ™°nt Het sportmerk Nike h' nog altijd onder contJ*~ ook al heeft hij zijn air**' loopbaan beëindigd, i tennisser John McEniMAt basketballer Michael! Carl Lewis een amba^etje voor de sport', zegt w&chW' der Hans Faber van ert dus is hij voor ons en|de v bliek onverminderd if die sant'. Op 11 augustus in men de virtuositeit, spnd souplesse van de atle$gere hoogtepunt. Samen rl97 e: ploegmakkers pakt hift be' sprintestafette zijn viefelint den medaille en dat al ma; tijdens dezelfde Olyirjer ve Spelen, die van Los Aiiets Toch is het publiek eipt de niet zo te spreken ove die eerder het versprijvas iswaar wint, maar zeliet 'e probeert in de buurt ti ma van het legendarischel (8,90 meter) van Bob i Hoon en miskenning Lewis' deel, ook al evtË. met zijn vier plakken j dat Jesse Owens in 19J de. Toch geeft Lewis ij commentaar. 'Dankzij lent dat God mij geget en door keihard te traJf- het me toch gelukt JeS te evenaren'. Maar de? en ning doet hem pijn err 1 eerste plaats bij het ver op de Spelen in Ariana" hij wraak. In 1997 krijrulZl cieel de titel 'atletiek l(zonc Voor Nike geen verrasi^en iaL is ijft teerbaar en de snelheid te be perken. Daarom werd al in het beginstadium overgestapt op een systeem waarbij twee per sonen een rugzak droegen van 40 kilo en een lid van het team afwisselend het karretje, met een gewicht van rond de 100 ki lo. Omdat in de Aboriginalge meenschap waar de expeditie leden nu verblijven, geen alco hol mag worden geschonken, moet het team haar fysieke prestatie luister bijzetten met ranja. In het aanmerkelijk gro tere Alice Springs komt morgen ongetwijfeld alcohol op tafel, verzekerde Ofner. Na Alice Springs verblijft het team nog twee dagen in Sydney en vliegt van daar uit terug naar Neder land. De expeditieleden komen op 18 augustus aan. De tocht door de Gibsonwoes tijn was het eerste onderdeel van het drie miljoen gulden kostende project Origin Xpedi- tion to the source, waarbij de strijd wordt aangebonden met de vier elementen: aarde, lucht, vuur en water. De expeditiele den willen de komende twee jaar delen van de regenwouden in Peru blootleggen, vier vulka nen over de hele wereld be klimmen en een nieuwe route vinden over het poolijs van Ant arctica. MENSELI Een 58-jarige AMERI^g bezweken aan verwoi |r(j die hij opliep toen ee bij zijn zwembad doo m plotselinge rukwind v één de in een gevaarlijk p op en hem in de nek en stak. Dit heeft de poli Bremen, Georgia, wai onfortuinlijke incider voltrok, bekendgema; Een politiecommissaii CUI, een dorpje in hel oosten van Brazilië, h| teren al zijn gevangen laten wegens de eclipi man gunde de drie gel neerden ,,een laatste) vrijheid" omdat hij er| overtuigd was dat de»| vandaag zou vergaan.) r het Braziliaanse perslj Estado opende de poli de celdeuren en zette op een drinken met di genen. Nog dezelfde tf heeft de minister van! in zijn deelstaat de ccl saris ontslagen. Een Italiaanse soldaat dens de Tweede Were in Frankrijk zijn porte verloor, heeft zijn dier zit teruggekregen. Gil FUGGI, een 78-jarige van Rome, verloor zijn monnee in de winterv 1942-1943 tijdens a( dienst in de mondaine plaats Saint Tropez. V het Italiaanse persbut| sa vond een Franse aai de portefeuille in de nj van een huis. Er zate in van Fuggi's toenma! hartsvriendin. Via dezJ desbrief kon Fuggi 56jt ter achterhaald worde£-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 2