OOIZ
•iebelnachten
op de
legende pausmobiel
Toerisme
m
Orang Oetangs in Apenheul
VIERDAAGSE
ZATERDAG 7AUGUSTUS 1999
Informatie: Körperich-Seime-
rich ligt bij Bitburg in de Duitse
Eifel op minder dan 300 kilome
ter van de Nederlands-Duitse
grens. Een overnachting in het
nooi kost 26 mark en voor kinde
ren tot 12 jaar, 12 mark. Toer-
operator Arke biedt een twee
daags all-in arrangement in het
hooihotel voor 192 gulden per
persoon, op basis van eigen ver
voer. Verdere inlichtingen in het
ANVR-reisbureau.
mche/poit was de hooizolder het romantisch domein van
Afgelopen donderdag maaken
ze hun opwachting in Apen-
heul: zeven orang oetans die -
verspreid over acht eilanden en
vier binnenverblijven - de be
schikking hebben over 175
klimstammen van elk twaalf
meter hoog, vier kilometer
touw, netten en een groot aan
tal flexibele glasfiber-palen
waaraan ze naar hartelust kun
nen zwiepen. Het publiek kan
de apen vanaf een paar ingeni
euze bouwsel bijna aanraken;
kinderen kunnen de dieren in
een orang oetan-speeltuin pro
beren te immiteren. Het
Orangseum is een van de laatste
grote zetten in de forse, vier
jaar geleden ingezette uitbrei
ding van het Apelsoomse die
renpark. De restauratie (nieuwe
entree, nieuw restaurant, de
dajakfarm - kinderboerderij in
een tropisch jasje - het bos voor
de doodshoofdaapjes en het ei
land voor de bonobo's) vergde
in totaal 20 miljoen gulden.
Ruim een kwart daarvan (6 mil
joen) was bestemd voor het
Orangseum.
Alles aan het verblijf is rond en
schuin. Het werd ontworpen
door architect Anton van Es;
het concept kwam van de di
recteur van Apenheul. Die met
veel rekening moest houden.
De Boer: 'Orang oetans stellen
heel eigen eisen. Gorilla's,
chimpansees en bonobo's zijn
vooral gronddieren en die doe
je het meeste plezier met een
q ymond Jacobs legt zijn Cessna 172 in een elegante bocht naar links
I IWe mogen niet over Paleis Noordeinde vliegen. Vindt Alex niet
Willem Alexander.'
I je nog lang over twisten. Wat nou mooier is uit de lucht: Groot
of Groot Rotterdam? De baas van Kroonduif Air kent geen
ieen stad haalt het bij het aanzicht van Rotterdam', schrijft hij in
'Manhattan aan de Maas', inderdaad. En als je daar Den Haag en
igen nog bij cadeau krijgt...
iurtje vliegen boven het aandrijfwiel van Holland. Kroonduif Air
s'nds 1978. Best spannend wel. Het enige grote aan deze
pausmobiel met kenteken PH - JNA is de propeller. Daarachter is
•r slechts drie passagiers. Exclusief de piloot. Die trekt het
iltje naar zich toe, hoort het motortje toeren maken, luistert
in naar het dieventaaltje over het boordradiootje en begint zijn
dan e Dat schudt, dat zwiert, dat schommelt... Voor je't weet hang je
A13. Wat grappig, achter Delft staat een file.
mooi uit: er staat en noordenwind vandaag en dan is Nederland
Doist. Vermeer, Weissenbruch, Mesdag; dat werk. Heldere kleuren,
licht strooit confetti over de golfjes van de Noordzee en vlamt,
gezeten door de schaduwen van jagende wolken over Kurhaus,
Jinen. 'Naar alle zijden ligt nu als een tuin dit Holland...' (dat is er
dgn Albert Verwey).
land is één fel blikkerende rechthoek van zilverglas. Kassen tot aan
>n. Er waren afwisselender vergezichten vandaag, maar kom, daar
itte kreeftenpoten van de waterkering in de Nieuwe Waterweg al.
'k gesneden Europoort. En het silhouet van Rotterdam. Als
ién metropool heeft...
and werkende architecten riepen Rotterdam in 1997 uit tot de
dg' 'tad van het land. Hadden zeker eerst een rondvluchtje gemaakt.
)kt/n Jnd is nog zacht uitgedrukt. De Euromast, het kantoor van
3GRe Nederlanden, de Erasmusbrug, het potlood van Piet Blom, de
'ren... Een orkaan van staal, beton en spiegelend glas met daar
als het stille oog - de Kralingse Plas.
lie zeilbootjes.
den Dobbelsteen
Illusion
Nog tot en met 28 augustus in het Zomertheater van attrac
tiepark Duinrell in Wassenaar.- The American Top Dog Illusion
Show van Angela en Blake Walker. Mensen, duiven en hon
den verdwijnen net zo raadselachtig als ze te voorschijn geko
men en omgekeerd. Ook worden de dieren - lijkt het - uitge
wrongen, doorgezaagd en met een kanon afgevuurd. Wie na
afloop van de voorstelling in de veronderstelling leeft dat het
toverende duo niet kijkt op een hondje of duifje minder kan
worden gerust gesteld. De elf honden en vijfendertig duiven
waarmee het duo Walker werkt, wordt geen haar of veer ge
krenkt.
Dresden
Stichting Went organiseert van 2 tot en met 5 september een
reis naar Dresden, tot aan het eind van dit jaar de culturele
hoofdstad van Europa. Deelnemers brengen onder meer een
bezoek aan de op één na grootste porseleinverzameling ter
I wereld (in 'Das Grüne Gewölbe') en op de terugweg naar Ne
derland wordt en passant een uitgebreide 'sight-seeing' ge
maakt in Leipzig.
Informatie: Stichting Went, telefoon (020).643.00.77.
Indian Summer
Tot en met zondag 5 september staat het Ecodrome aan de
Willemsvaart 19 in Zwolle in het teken van de Indian Sum
mer. Gedurende de zomer worden er talloze activiteiten geor
ganiseerd, die allemaal iets te maken hebben met de Indi
aanse cultuur. Zo is er een speciale schminkhoek en kan er
worden geknutseld. Ook zijn er vertellers die uitleg geven aan
indianenlegendes. In een wigwam is er voor de allerkleinsten
een speelhoek ingericht.
Informatie: Ecodrome, telefoon (0381.421.50.50.
New York
oereiimeid en -knecht. Nu slapen de gasten van
lotel Hinkelshof in Körperich-Steimerich (Eifel) in
et hooi. Eén van onze verslaggevers legde zich bij
igjjj en te ruste en sliep een nachtje onder de krakende
anenb alken.
epg donker als ik uit een
ze slaap wakker schrik
.i rJcraaien van een haan;
LJJS delijk en ongewoon
Ik tast naar het licht-
Vlaar het voelt onbe-
vreemd. Heel anders
yjtnaal. Dan, in een flits,
O^ifiet weer: ik lig in het
de grote, open zolder
ansfeihotel Hinkelshof in het
ande ifeldorpje Körperich-
ich. Vlak bij me hoor ik
mot ;e, gelijkmatige adem-
op=o m de andere gasten.
2 ieters lager, op de
olderruimte, ligt ie-
iortdurend te woelen
:aien. Een bange
ïisschien? Of is het de
ie omgeving die de
sheid veroorzaakt?
ktobejj js overal. Ondanks de
itende slaapzak voel ik
mijn hele lichaam. Het
jd „in oren en in mijn
1 voel het op mijn rug
ijn buik, het is zelfs -
tot mijn verbazing -
"Irongen tot in mijn on-
x Het prikt, het kriebelt
ukt. En de nadrukkelijk
2(ge geur, zwoel en heer-
us uj| tig in het begin, wordt
Bi'uur vermoeiend zwaar
sen beetje irritant,
ht in het hooi is voor
ïsen een ervaring, waar
vel even wat moeite
St< ben', geeft hotelbaas
Pfeil (55) volmondig
een moderne slaapka-
end is met geluidwe-
en strakke witte la-
voelt zich op onze
Ier in het begin op zijn
ig'. Maar dat gevoel is
;nel over, zo leert de
Het hooi maakt men-
,t kelijk én het verbroe-
moet ook wel, want de
t van de eigen slaapka-
ireekt volledig op de
der. Als het vol is, de-
dan vijftig mensen de
ats in de metersdikke
Modern comfort is
ter te zoeken. Maar ge
let wel. Wie toch nog
je privacy wil en zich
:t in het bijzijn van de
'asten van het hooiho-
ftkleden, kan terecht in
534nenlijke douche- en
326pites beneden.
de aardigste aspecten
2 w ooizolder is, dat de na-
oorw iichtbij is. Op het pan-
(I Ne is vanaf het lorieken van
0001 nafgebroken het haas-
ippel te horen van tsjil-
ogels; beneden wordt
het gegak van de ganzen afge
wisseld door het kraaien van de
haan en op de hanenbalken in
de nok van het zolderdak bou
wen spinnen onverstoorbaar
aan hun web. Herbergier Pfeil:
"Vooral vrouwelijke gasten grie
zelen in het begin nogal bij de
gedachte, dat er op zolder aller
lei beesten kunnen rondlopen.
Maar erg is dat natuurlijk niet.
Spinnen en muizen horen bij
het leven op het land. Wie daar
niet tegen kan moet hier niet in
het hooi komen overnachten.'
Het idee voor 'slapen in het
hooi' werd drie jaar geleden
een min of meer uit nood gebo
ren. 'Wij wilden de voormalige
boerderij verbouwen tot hotel,
maar hadden niet genoeg geld
om het hele gebouw met ka
mers in te richten. Dan maken
we een hooizolder om op te
overnachten, riep mijn zuster.'
Twee dagen later ontvouwde
Pfeil zijn plannen aan de Stadt-
verwaltung, maar daar verklaar
den ze hem voor gek. En toen
hij uiteindelijk toch toestem
ming kreeg, werden aan brand
veiligheid en aanwezigheid van
goede vluchtwegen extreem ho
ge eisen gesteld.
Maar Pfeil zette door en nu -
bijna twee jaar later - staat zijn
hooi-tel hoog genoteerd op de
hitlijsten van toeristen uit bin
nen- en buitenland die wel
eens 'iets anders' willen. Zestig
procent van de gasten komt uit
Duitsland, de rest uit het bui
tenland, voornamelijk Neder
land, België en Luxemburg. En
ook de eerste Japanners heb
ben zich inmiddels gemeld
voor de onvergetelijke ervaring
van een aantal nachten onder
de hanenbalken. Pfeil: 'En er
zijn maar weinig mensen die 't
achteraf niét leuk vinden. Voor
al voor kinderen is het werkelijk
't einde.'
De belangstelling wordt trou
wens danig gestimuleerd door
de 'deftige Eifeler boerenkeu-
ken', die in het naastgelegen
restaurant wordt geserveerd.
Het menu biedt een uitgelezen
keuze uit een groot aantal typi
sche streekgerechten die in wij
de omgeving vrijwel nergens
anders verkrijgbaar zijn. Bijzon
der gewild zijn de zogenaamde
Eifelfladen, krokant gebakken
pizza-achtige bodems van
boekweit- of roggenmeel, ge
vuld met een rijke variatie van
allerlei groenten en ambachte
lijk gemaakte worstsoorten. En
steevast elk diner wordt beslo
ten met Viez, een verrukkelijk
dessert naar oud recept, ge
maakt van appelwijn met slag-
Sinds kort kan er niet alleen met een helikopter boven New
York worden gevlogen, maar ook met een watervliegtuig. Al
leen al het opstijgen en landen tussen de wolkenkrabbers van
Manhattan - zo beloven de initiatiefnemers - is een regel
rechte sensatie. De vlucht duurt ongeveer 30 minuten en kost
129 dollar. Wie liever niet in de rij wil staan, kan al in Neder
land een reservering maken bij Jan Doets America Tours in
Heerhugowaard. Bij deze reisorganisatie kwam onlangs ook
het speciale aanbiedingen-gidsje New York Express uit met
reizen van 3 tot 6 dagen naar de Big Apple. Prijzen vanaf cir
ca 800 gulden, inclusief vlucht.
Informatie; Jan Doets, telefoon (072).575.33.33.
Krijgertjes
Hooitel-eigenaar Christian Pfeil: 'In het begin is het voor de slapers hier wel even wennen.' foto gpd/jan bartelds
room, kruiden en verse appe
len. Het ontbijt is 's ochtends
van dezelfde robuuste boe-
renkwaliteit: versgebakken
brood, zelfgemaakte boter en
kaas, groene eieren en heerlijke
vruchtenmarmelade.
Hooihotel Hinkelshof vormt
ook een prima uitgangspunt
voor tochtjes in de omgeving.
Het dorp Körperich-Seimerich
ligt midden in het 'Naturpark
Südeifel' in het heuvelachtige,
groene Duits-Luxemburgse
grensgebied. Wie liever de stad
opzoekt kan terecht in Luxem
burg of, ietsje dichterbij, in
Trier, de oudste stad van Duits
land, waarin de vermaarde Por
ta Nigra niet voor niets een toe
ristentrekker van jewelste is. La
ter, na een bezoek aan de ba
rokke paleistuin en de gezellig
drukte van de hoofdmarkt in
het stadscentrum, fietsen we op
ons gemak langs de oever van
de Moezel. Aan de overkant
ontplooien de wijngaarden hun
ranken in de warme voorjaars
zon. Verderop zien we een boer
alweer bezig het gras te maaien.
Als het droog blijft, kan het hooi
over een paar dagen worden
binnengehaald. Het ontbreekt
Hinkelshof niet aan goede
grondstof.
Wie heeft ze niet gespaard: de Kwatta-soldaatjes, Arretje
Nof, Flipje uit Tiel, Piet Pelle... In het Museum van de Twin
tigste Eeuw aan de Bierkade 4 in Hoorn worden ze aan de ver
getelheid ontrukt in de tentoonstelling 'Krijgertjes, van Flipje
tot Flippo'. De expositie die toten met 31 oktober duurt,
toont overigens niet alleen nostalgie, maar ook moderne weg
gevertjes als Flippo's, McDonalds figuurtjes en
Kmder-Ei-suprises.
Informatie: Museum van de Twintigste Eeuw, telefoon (0229J.214.001.
Dat moet iemand me toch eens uitleggen. Waarom het zo leuk is
om metz'n duizenden tegelijk vierdagen achtereen te wande
len. Of- nog erger - te fietsen. Over één en hetzelfde parkoers
door de mooiste delen van Nederland.
Het nieuwe onderkomen van de orang oetans in de Apenheul in Apel
doorn. In het midden de tribune' waarvan de toeschouwers de caprio
len van de apen van zeer nabij kunnen volgen.
foto gpd/tom van duke
groot, heuvelachtig eiland dat is
volgeplant met bomen voor de
schaduw. Maar Orang oetans
hebben daar weinig aan. Die le
ven voor een groot deel in
boomkruinen. Zij voelen zich
met die lange armen van ze,
pas echt op hun gemak als zij
op twintig, dertig meter hoogte
tussen de takken zitten.'
Vanaf een afstandje oogt het
nieuwe complex als een klein
vissersdorpje waar bootjes in de
haven de zeilen hebben gestre
ken en lange masten de skyline
bepalen. Ook de binnenverblij
ven zijn hoog: op het laagste
punt zes meter. Orang oetans
houden er een losse sociale
structuur op na. Als onverza
digbare vruchteneters zijn ze al
snel concurrenten van elkaar.
Dat verdraagt zich niet met
groepsleven. Maar in dierentui
nen is dat vaak anders. Daar
krijgen ze eten en drinken.
Voedselconcurrentie zoals in
het oerwoud bestaat er niet.
Daardoor zal die hang - zo is de
verwachting - naar eenzaam
heid zich in de Apenheul wat
minder nadrukkelijk uiten.
Toch bieden de vier binnen- en
acht buitenverblijven voor de
orang oetans die mogelijkheid
wel. Ze kunnen op talloze ver
schillende manieren met elkaar
worden verbonden of van el
kaar worden gescheiden.
De orang oetans zullen zich
niet - zoals veel andere apen op
Apenheul - vrij tussen de men
sen bewegen. Woordvoerster
Caroline Berhof: 'Het zijn bij
zonder vriendelijke apen. Maar
ze zijn ook verschikkelijk sterk
en kennen hun eigen kracht
niet. Een enkele armbeweging -
liefkozend, speels of boos - kan
daarom voldoende zijn om ons
behoorlijk te kwesten. Dus blij
ven ze in hun Orangeseum'
Apenheul ligt in het natuurpark Berg
en Bos in Apeldoorn (volg ae borden
vanaf de snelweg) en is tot eind au
gustus dagelijks geopend van 9.30 tot
18.00 en daarna van 09.30 tot 17.00
uur (kassa twee uur voor sluitingstijd
gesloten). Volwassenen betalen 19;
Kinderen (3 t/m 9 jaar) 14 en 65+-ers
16 gulden. Informatie: telefoon (055).
357.57.57. Openbaar vervoer buslij
nen 2,3 en 6 vanaf het NS-station in
Apeldoorn (elk kwartier).
Laatst reden we over het smalle rijwielpad dat een jaar of wat
terug werd uitgerold door het dal van de Linde in Friesland. We
komen daar graag. Het is er heel erg mooi dus kan je er - omdat
het er altijd heel erg stil is - ook heel erg mooi naar kijken.
We beleefden een prachtige ochtend. Schuchter licht en net ge
noeg wind om het water te doen beven. Er groeit en bloeit van
alles in die Lindevallei. Wateraardbei, krabbescheer, water
violier, grote pimpernel, moerasviooltje, grote ratelaar... En
daarboven - scherend over de rietvelden - vliegt op geruisloze
vleugels altijd wel een bruine kiekendief
Het werd warmer. De aanvankelijk paarsblauwe lucht ver
schoot schoorvoetend van kleur en het landschap begon te tril
len. Voorbij de vogelhut - het liep al tegen de middag en we
hadden net onze boterhammetjes opgegeten - roken we voor het
eerst onraad. Die vier tegenliggers van toen straks, ach, dat kon
nog. Maar tien, twintig, honderd... Een slingerende fietsster
mopperde in accentloos Amsterdams waarom we als 'idioten' te
gen de 'draad' inreden.
Tegen de draad?
Kilometers lang stootten we vervolgens op een eindeloze armada
van rebbelende, bellende en remmende fietsers. Hier woedde
zonneklaar een vierdaagse. Die van Wolvega bleek uit vrolijke,
aan de rijwielen vastgeknoopte vlaggetjes. Spatbord achter spat
bord, stuur na stuur, trapper naast
trapper. En ontzettend goed op de
strapatsen van je voorganger letten na
tuurlijk, want voordat je het weet, lig je
op de grond.
Rust verstoord, landschap verstoord,
idylle verstoord. We sloegen vlug af.
Want er valt nog veel te genieten in ons
land, maar niet tijdens een vierdaagse.
