'Het geloof ligt mij op de lippen'
Kerk Samenleving
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1999
REDACTIE AAD RIETVELD, 07i
VANDAAG
Volgens moslimvvetten is het verboden rente
te innen over een lening. Christenen zijn ook
niet dol op 'tollenaars', of belastinginners,
maar kennen geen verbod. Toch hebben de
katholieken wel een bank van lening die volgens dit islami
tische principe geld uitleent zonder winstoogmerk: de
'Monte di Pietra'. Deze werd gesticht door de heilige van 7
augustus, Cajetanus, die leefde in de 15e en 16e eeuw. Aan
vankelijk was hij wethouder van de Italiaanse stad Vicenza
en later bureauchef aan het pauselijk hof te Rome. Op z'n
36e jaar werd hij priester omdat hij een sterke drang had de
katholieke kerk te zuiveren. Het was de tijd van de reforma
tie. De kritiek op het weinig spirituele luxeleven van veel
ambtsdragers van de kerk was tamelijk algemeen. En Cajet
anus antwoordde hierop door allereerst zichzelf belange
loos in dienst te stellen van de zieken. Vooral zieken die ie
dereen vermeed, zoals cholera-, syfilis- en pestlijders. Een
en ander leidde tot de oprichting van een nieuwe priester
orde: de Theatijnen. Zij leefden in kloosters, maar overdag
trokken ze erop uit om hun werk te doen in de ziel- en zie
kenzorg.
Gisteren ordestichter Cajetanus, vandaag de
veel meer bekende Dominicus (1170-1221),
stichter van de orde der Dominicanen. Deze
naam roept al snel associaties op met de ge
vreesde en meedogenloze ketterjagers van de Inquisitie.
Feit is dat Dominicus, geboren in Spanje als Domingo Guz
man. zijn loopbaan met een geheel andere visie begon. Tij
dens een reis door Zuid-Frankrijk kwam hij in aanraking
met de toen al brute vervolging van de Katharen. Hij was
het niet eens met de aanpak van deze ketters en wilde ze
eerder 'overtuigen' terug te keren tot de moederkerk. Dat
overtuigen deed hij door er zelf een arm en evangelisch le
ven op na te houden en evenzo te prediken. Barrevoets pro
beerde hij dat een tijd, maar dat had niet het succes waarop
hij hoopte. In Rome werd vervolgens besloten de Katharen
met een kruistocht van de aardbodem te vagen. Dominicus
legde zich tegen wil en dank bij deze beslissing neer en
volgde al predikend de soldaten. Intussen stichtte hij de Or
de der Dominicanen in een poging de orthodoxie binnen
de kerk te herstellen. Want ook hij kwam in het geweer te
gen het verval van de clerus, en predikte eenvoud en ar
moede in navolging van Christus. Net als de Katharen ei
genlijk.
Waarschuwing tegen eindtijdprofeten
berlijn Met het oog op de zonsverduistering op 11 augustus
waarschuwen kerkelijke sektendeskundigen voor zogenoemde
eindtijdprofeten. Die verbreiden een klimaat van angst en ver
heffen bovendien een vlucht uit de wereld tot een programma.
Om psychologische redenen zijn mensen tijdens een ongewoon
natuurverschijnsel ontvankelijk voor onheilvolle verwachtin
gen, zegt de protestantse centrale voor levensbeschouwelijke
vragen in Berlijn. In tijden van grote onzekerheden wordt duis
ternis midden op de dag als bedreigend ervaren.
Ook in de astrologie en esoterie worden magische verwachtin
gen en duisterse prognoses met een zonsverduistering in ver
band gebracht. De centrale adviseert de mensen zo nuchter als
mogelijk met het natuurverschijnsel om te gaan. Uit christelijk
perspectief kan de zonsverduistering aanleiding zijn voor 'ver
bazing over de schepping Gods'.
Strijd om zondagsopening verscherpt
frankfurt am main» De strijd in Duitsland om de openstelling
van winkels op zondag verscherpt zich. Kerken en vakbonden
protesteerden donderdag scherp tegen de mogelijke verruiming
van de openingstijden, terwijl het bedrijfsleven voor volledige
afschaffing van de winkelsluitingswet pleitte. Een van de groot
ste warenhuizen in Duitsland, Kaufhof, maakte bekend dat
voortaan de 126 vestigingen op zondagmiddag open zijn, als
daarmee de wet niet wordt overtreden. Intussen heeft een
rechtbank de opening zondag in Berlijn, waar alle Kaufhof-arti-
kelen het opschrift 'souvenir uit Berlijn' droegen, in strijd met
de wet genoemd. Kaufhof kreeg 56.000 gulden boete. EKD-
voorzitter Manfred Koek, de rooms-katholieke werknemersbe
weging KAB en enkele regionale vakbonden kondigden fel ver
zet aan. Het is de kerk niet te doen om haar eigenbelang, zei
Koek, maar om de bescherming van de gemeenschappelijke
vrije dag voor het gezin. Voor de tv liet hij in het midden of de
EKD, de grootste protestantse kerk in Duitsland, bij het Consti
tutionele Hof in Karlsruhe een klacht zal indienen indien de
opening van winkels op zondag wordt toegestaan. De KAB he
kelde de cynische houding van de warenhuisdirecties. Met
voorbijgaan van de belangen van de werknemers en minachting
voor de wet zetten zij hun plannen door. De gemeenschappelij
ke vrije tijd op zon- en feestdagen wordt aan kortetermijnbelan-
gen opgeofferd, aldus de vakbond.
Bisschop Willem Eijk had zich ingesteld op heel ander leven
Bisschop Wiliem Eijk: „Als je met mensen werkt, loop je onvermijdelijk tegen ieders tekortkomingen op.'
Zijn benoeming was een grote verras
sing, niet in het minst voor hemzelf.
Zijn naam kwam immers op geen enkel
lijstje voor. Nadat de nuntius hem van
de kandidatuur voor het bisschopsambt
van Groningen op de hoogte had gesteld
- ongeveer twee weken voordat het
nieuws wereldkundig werd gemaakt -
vouwde Willem Eijk zijn handen, sloot
zijn ogen en bad. Daarna stemde hij toe
en wachtte af. Een interview met de
nieuwe bisschop van Groningen. „Het
geloof ligt mij op de lippen."
door ROBERT VAN DE WOESTIJNE
Het waren twee hectische weken voor Willem Ja
cobus Eijk (46). Van het rustige Lugano, waar hij
aan de plaatselijke theologische faculteit moraal
theologie doceerde, naar de schijnwerpers van
Groningen. De pers stortte zich twee weken gele
den massaal op de net benoemde prelaat, terwijl
het kader van het bisdom en de gelovigen hem
vriendelijk maar wel met de nodige reserve be
groette.
,,Ik had me op een heel ander leven ingesteld",
zegt Eijk, terugkijkend op de weken die achter
hem liggen. De bergen van het Zwitserse Lugano,
de jonge theologische faculteit - nu nog gehuis
vest in een provisorisch gebouw in de drukste
winkelstraat van de stad maar straks in een ge
heel nieuw complex, de wetenschap en de om
gang met de uit allerlei landen afkomstige stu
denten. Nu wacht het Groninger land met slechts
één berg: de uitdaging van het nieuwe ambt.
Het bisdom Groningen strekt zich uit van Bak
huizen tot Musselkanaal en van Kloosterburen
tot Marknesse: een relatief handjevol rooms-ka
tholieke gelovigen, verspreid over het qua opper
vlakte grootste bisdom van Nederland. Straks
heeft Eijk nauwelijks tijd meer voor studie, maar
wacht hem de dagelijkse problematiek van ge
loofsafval, priestertekort en pastorale zorg. Hij
heeft er niet om gevraagd, maar stemde toe uit
geloofsovertuiging, omdat hij trouw wilde zijn
aan zijn roeping net zoals hij jaren geleden ook
gehoor gaf aan de 'goddelijke roepstem' toen de
keuze voor het priesterschap in het geding was.
Eijk is afkomstig uit Duivendrecht. Zijn vader was
doopsgezind, zijn moeder een gelovige rooms-
katholiek. Van haar heeft hij ook het geloof mee
gekregen. De lagere school in Duivendrecht, het
Sint-Nicolaas Lyceum in Amsterdam en het
rooms-katholieke verenigingsleven 'deden de
rest'. Dat hij na zijn middelbare schooltijd niet
meteen voor de theologie koos, maar voor een
studie geneeskunde, had te maken met onzeker
heid over die keus en de ernstigè ziekte van zijn
moeder. In het ziekenhuis maakte hij kennis met
de behandelende artsen die hem inspireerden
om medicijnen te gaan studeren aan de Univer
siteit van Amsterdam. Het werd dus geen theolo
gie, maar geneeskunde.
Maar de twijfel bleef. „Van jongs af aan voelde ik
mij aangetrokken door het geloof. Als klein kind
al was ik gegrepen door wat er zich in de kerk af
speelde. Alleen kun je het dan nog niet benoe
men. Je weet het nog geen plaats in je leven te
geven." De aantrekkingskracht van de kerk was
groot, ook nadat hij zijn studie geneeskunde met
succes had volbracht en in het Wilhelmina Gast
huis te Amsterdam verder werd opgeleid voor in
ternist.
Anderhalf jaar later besloot Eijk zijn stethoscoop
definitief aan de wilgen te hangen en - tot ver
driet van zijn vader - weer terug te keren in de
collegebanken. „Mijn vader was bang dat ik als
priester mijn draai niet zou vinden. Inmiddels
heeft hij wel begrepen dat ik de juiste keus ge
maakt heb."
Hij koos echter niet voor een theologiestudie in
zijn eigen bisdom Haarlem, maar ging op advies
van kardinaal Ad Simonis naar het Limburgse se
minarie Rolduc van de conservatieve bisschop
Ad Gijsen. Daardoor wordt hij nu met name door
progressieve organisaties binnen de Rooms-Ka-
thofieke Kerk met veel argwaan bekeken. Ook het
kader van het bisdom Groningen schrok toen het
cv van de nieuwe bisschop bekend werd ge
maakt. Eijk vindt dat hem niets te verwijten valt.
„Jk ging naar Rolduc omdat de studie daar aan
merkelijk korter duurde dan in mijn eigen bis
dom. Daarnaast vond ik op het seminarie een
spirituele sfeer die mij heel goed lag. En van het
verwijt dat het een gesloten seminarie is, heb ik
persoonlijk nooit iets gemerkt.
Dat de vooruitstrevende Acht Mei Beweging hem
bij monde van voorzitter Henk Baars neersabelde
als zijnde opnieuw een 'product' van de conser
vatieve Gijsen-school deed pijn, maar Eijk wei
gert Baars te veroordelen. „Ik vond wel de ma
nier waarop hier in het bisdom op mijn benoe
ming is gereageerd van veel meer wijsheid getui
gen. De mensen geven mij hier het voordeel van
de twijfel. En daar ben ik blij mee. Ik ben voor
hen een grote onbekende die zich eerst nog maar
eens bewijzen moet. Ze geven me wel de tijd en
de gelegenheid om me te laten zien wie ik ben.
En dat telt."
Het doet hem denken aan zijn eerste parochie,
die van het Limburgse Blerick, waar hij na zijn
priesterwijding in 1985 twee jaar kapelaan was.
„Blerick ligt in Noord-Limburg en daar woont
heel ander volk dan in de rest van de provincie.
Het zijn gesloten, afwachtende mensen, ze willen
eerst weten wat voor vlees ze in de kuip hebben.
Maar als ze je kennen en je geaccepteerd heb
ben, dan kun je niet snel meer kapot. Slaag je er
echter niet in de harten van de mensen te berei
ken, dan kom je nooit meer binnen."
Kapelaan Eijk werd meteen in het diepe gegooid.
Zes weken na zijn intrede in Blerick, vertrok zijn
collega en stond Eijk er helemaal alleen voor.
„Toen was ik verantwoordelijk voor een levendi
ge parochie met maar liefst zesduizend gelovi
gen." Dat betekende elke dag keihard werken.
Maar het ging. „Sterker nog, het pastorale hand
werk beviel mij uitstekend."
Omdat de kapelaan duidelijk meer in zijn mars
had, verhuisde Eijk op initiatief van bisschop Jo
Gijsen na zijn promotie in de medische weten
schap aan de Rijksuniversiteit van Leiden in 1987
naar Rome. Daar behaalde hij eerst een licentiaat
in de moraaltheologie aan de Pauselijke Univer
siteit van St. Thomas, om later nog eens te pro
moveren. De nieuwe bisschop is evenals zijn
voorganger Bernard Möller een echte wete
schapper. Veel bestuurservaring heeft Eijk
entegen niet. Weliswaar leidde hij twee jaa
Pauselijk instituut voor huwelijk en gezin (1
van het bisdom Roermond en was hij enigf
studieprefect - dat is nauwelijks te vergelijl
met het bestieren van een bisdom.
Een zekere nuchterheid kan Eijk niet ontzt
worden. Hij is ervan overtuigd dat anno 19IKKE
pastoraal werkers hard nodig zijn om het g
te verkondigen. Van enige concurrentie tuse sc'
priesters en pastoraal werkers mag geen er
sprake zijn, vindt Eijk. Beiden hebben hun
en functie in het veelkleurige rooms-kathol
landschap. En niemand zal hem ooit hore^^1,
gen dat het eenvoudig is om als celibatair d )rde
het leven te gaan. „Wij hebben op seksueel
;<lo
s iv
:hee
bied allemaal een worsteling door te makeilt v
geldt natuurlijk ook voor mij." :ur<^
Je kunt je wel op een celibatair leven instell
de ervaring van Eijk. „Voor wie dat niet kar
staan andere wegen open." Ook verkeert h
in de illusie dat alle problemen op te lossei
„We leven in een technisch tijdperk waarin
ieder probleem wel een oplossing bestaat.:sPc
met mensen werkt, loop je onvermijdelijk tomi
ieders tekortkomingen op. Daar moet je rel:n
mee houden."
Tussen de bedrijven door hoopt de nieuwe
schop zich als wetenschapper te kunnen bl
manifesteren, al zal dat net zoals destijd in
riek beperkt blijven tot de schaarse vrije urt aar<
Maar de vragen die zich op het terrein van i ie?g
medische ethiek aandienen zijn te interessa
om te laten liggen, vindt Eijk. „Wat er zich iat h
speelt binnen de genetische diagnostiek, za
straks voor grote vragen stellen. Wie kan er
met het gegeven dat hij over enkele jaren z<
ven aan een ongeneeslijke erfelijk bepaalde
te? Durf je dan nog wel over een huwelijk o urj
kinderen na te denken? En wat gebeurt er n uw
die kennis? Wie krijgt daar behalve de perso
kwestie de beschikking over? Kun je je dam
wel laten verzekeren? Een dergelijke ontwil r8a
brengt een scala aan nieuwe wagen met zit nen
mee. En daar heeft de medische ethiek nog
enkel antwoord op gevonden."
WEEROVERZICHT BUITENLAND
Weersvooruitzicht KNMI
Geldig tot en met zaterdag.
Finland:
Zonnige perioden met heel mis
schien in het zuiden nog een bui.
Maxima tussen 15 en 20 graden.
Noorwegen:
Perioden met zon, maar in het
noordwesten en zuiden ook kans
op een bui. Maxima van 12 gra
den langs de noordwestkust tot
25 in het zuidenoosten.
Zweden:
In het zuiden een enkele bui. Ver
der overal zonnige perioden. Mid-
dagtemperatuur van 14 graden in
het noorden tot 25 in het zuiden.
Denemarken:
Zaterdag zonnige perioden en
kleine kans op een bui. Zondag
meer buien, soms met onweer.
Middagtemperatuur rond 25 gra
den.
Engeland, Schotland, Wales en Ier
land:
Zonnige perioden, maar ook en
kele buien. Maxima in het noor
den rond 16 graden, in het zui
den 23.
België en Luxemburg:
Perioden met zon, maar op beide
dagen ook buien, soms met on
weer. Maxima tussen 23 en 26
graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Perioden met zon, maar ook en
kele stevige regen- en onweers
buien. Maxima tussen 22 en 27
graden.
Portugal:
Perioden met zon, maar ook van
tijd tot tijd regen. In het zuiden
de meeste zon. Langs de west
kust zaterdag veel wind. Middag-
temperatuur van 20 graden in het
noorden tot 27 in het zuiden.
Madeira:
Flinke zonnige perioden en kleine
kans op een bui. Maxima onge
veer 28 graden.
Spanje:
Perioden met zon en enkele bui
en, soms met. onweer. Langs de
oost- en zuidkust droog. Maxima
rond 30 graden, in het noordwes
ten 23.
Canarische Eilanden:
Zonnig maar aan de noordkant
van de eilanden ook wolkenvel
den. Maxima tussen 26 en 32
graden.
Marokko:
Westkust: zonnige perioden, met
vooral in het kans op een bui.
Maxima tussen 22 en 26 graden.
Tunesië:
Veel zon bij maxima van 33 gra
den langs de oostkust tot circa 47
in het westen en zuiden.
Zuid-Frankrijk:
Stevige regen- en onweersbuien,
maar ook zonnige perioden. Maxi
ma 25 tot 33 graden.
Mallorca en Ibiza:
Vrij zonnig, droog en warm. Mid
dagtemperatuur ongeveer 33 gra
den.
Italië:
In het noorden mogelijk een re
gen- of onweersbui. Verder droog
en veel zon bij maxima van 32 tot
37 graden.
Corsica en Sardinië:
Veel zon bij maxima van 30 tot
35 graden.
Malta:
Zonnig bij maxima van ongeveer
35 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig, droog en warm. Maxima
30 tot 35 graden. Op de Egei-
sche Zee waait een stevige noor
denwind.
Turkije en Cyprus:
Zonnig en warm. Maxima langs
de kust tussen 30 en 36 graden.
Duitsland:
Zaterdag vanuit het zuidwesten
ZONDAG 8 AUGUSTUS 1999
Zon- en maanstanden
Zon op 06.13 Zon onder 21.18
Maan op 02.43 Maan onderl9.03
Cyprus onbewolkt
Dublin half bew.
Frankfurt half bew
Genève licht bew
Helsinki regen
30 24 0.0
21 12 0 5
30 19 0.0
31 19 0.0
15 12 8.0
30 17 0.3
30 21 0.0
29 19 0.1
28 20 00
o 10 30 25 0.0
27 20 1.0
29 20 04
27 15 0.0
28 15 0.0
30 18 0.0
36 22 0.0
32 19 0.0
34 23 0.0
24 16 0.1
30 20 0.7
28 23 0.0
19 16 00
30 17 0.0
29 13 00
31 22 0.0
L O F
LEIDSCH DAGBLAD
(Opgericht 1 maart 1860)
KANTOOR
Rooseveltstraat 82 071-5356 356
Postadres: Postbus 54,
2300 AB Leiden
ABONNEESERVICE
Abonnementen 071-5128 030
Geen krant ontvangen?
Bel voor nabezorging:
Ma. t/m/vr.18.00-19.30 uur en
Zaterdag 10.00-12.00 uur 071-512
DIRECTIE
B.M. Essenberg,
W.M.J. Bouterse (adjunct)
J. Kiel (adjunct)
HOOFDREDACTIE
J.G. Majoor,
T. van Brussel (adjunct)
L.F. Klein Schiphorst (adjunct)
REDACTIE
F. Blok, chef eindredactie algemeen
T. Brouwer de Koning, chef redactie Rijn- en
Veenstreek
D.C van der Plas, chef eindredactie regio
J. Rijsdam, chef redactie nieuwsdienst/kunst
W. Spierdijk, chef sportredactie
E. Straatsma, chef redactie Regio Leiden
R.I.M. van der Veer, chef redactie
Duin- en Bollenstreek
W.F. Wegman, chef redactie Leiden
da
£ef
TELEFAX
Advertenties: 071- 5323 508
Familieberichten: 023- 5317 337
023-5320 216
Redactie: 071- 5321 921
Hoofdredactie: 071- 5315 921
ADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8 30 tot 17lyQf
071- 5356 230
RUBRIEKSADVERTENTIES
Maandag t/m vrijdag van 8.30 tot 17p'
071-5143 545
ABONNEMENTEN
bij vooruitbetaling:
per maand (acceptgiro)
per kwartaal (acceptgiro)
per half jaar (acceptgiro)
per jaar (acceptgiro)
Abonnees die ons een machtiging verstn ren
het automatisch afschrijven van het
abonnements- geld, ontvangen 1,- kolf et
betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binni
worden verzonden geldt een toeslag v;
aan portokosten per verschijndag.
iedi
1VW,
iefs
leidsch dagblad op cassettebl?fl/e
n die moeilijk lezen, slecht
hebben of blind zijn (of een andere
leeshandicap hebben), is een samenvat".
i het regionale nieuws uit het Leid»
Dagblad op geluidscassette beschikba
informatie 0486-486486
(Centrum voor Gesproken Lectuur, Grc
Wel
stej
Ikh
K
N H U I
stevige regen- en onweersbuien, maar ook zonnige perioden. Zon-
Ook zondag buiig, vooral in het dag lokaal veel neerslag. Maxima
zuiden. Maxima tussen 25 en 30 25 tot 30 graden,
graden. Oostenrijk:
Zwitserland: Kans op een regen- of onweers-
Enkele regen- en onweersbuien, bui, maar ook zonnige perioden.
Maxima rond 30 graden.
Polen:
Zonnige perioden, maar ook re
gen- of onweersbuien. Maxima
omstreeks 28 graden.
Tsjechië en Slowakije:
Zonnige perioden, maar ook en
kele regen- of onweersbuien.
Maxima dicht bij de 30 graden.
Hongarije:
Zonnig met kans op een regen- of
onweersbui. Maxima 31 graden.
ONGEVALLENDIENST
Rijnland Ziekenhuis, vestiging St. Elisabeth: 24 u. per dag.
Diaconessenhuis: maandag t/m vrijdag 08.00-17.00 u. (uitgezonderd
feestdagen).
Leids Universitair Medisch Centrum: 24 u. per dag.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: geen ongevallendienst.
INLICHTINGEN BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: tel. 071-5178178.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Elisabeth: tel. 071-5454545.
Rijnland Ziekenhuis, vestiging Rijnoord: tel. 0172-463131.
Leids Universitair Medisch Centrum: tel. 071-5269111
