li
Verbeten, maar kansloos gevecht
De oudste renner kan niet meer
Nr.21: Marco van Basten
ZATERDAG 31 JULI
jsporlers v;
deze eeuw
J
Honderd jaar sport, hondt
jaar prestaties van format
Tijd voor het maken vaneen
verbiddel ij ke ranglijst. Wie
de beste Nederlandse topspot
van deze eeuw?
Gedurende het hele jaar wc
elke week op deze plaats ei
sportfiguur geportretteerd
van de redactie een plaats h
gekregen in de top 50.
2.
19.
20.
21. Marco van Basten
22. Atje Keulen - Deels
23. Reinler Paping
24. Arie van Vliet
25. Faas Wilkes
26. Bettine Vriesekoop
27. Floris lan Bovelam
28. Nelli Cooman
29. Ron Zwerver
30. Gerrit Schulte
31. Marianne Timmei
32. Jan Timman
33. BebBakhuys
34. ZusBraun
35. Leontien van Moo
36. Willem van Hanegl
37. Tinus Osendarp
38. TiesKruize
39. Jan Raas
40. Rik Smits
41. Piet Roozenburg
42. Kees Verkerk
43. Piet van de Pol
44. Ellen van Langen
45. Gianni Romme
46. Marcel Wouda
47. BokdeKorver
48. Rein de Waal
49. Bep van Klaveren
50. fustGöbel
135
door GIJSBERT SPIERENBURG
Marco van Basten (31 oktober 1964) werd tot
drie keer toe uitgeroepen tot de beste voetbal
ler van Europa, in 1988,1989 en 1992. In
1992 werd hij ook gekroond tot 's werelds
beste voetballer van het jaar. De geboren
Utrechter voetbalde voorAjax en AC Milan,
met beide teams werd hij drie keer lands
kampioen. Van Basten kwam 58 keer voor
het Nederlands elftal uit. Daarin maakte hij
24 doelpunten. Z'n belangrijkste treffer
scoorde hij tijdens het EK in 1988, liet jaar
dat Oranje in West-Duitsland Europees kam
pioen werd. Z'n carrière liep tenslotte stuk op
een kapotte enkel.
Het wonder openbaarde zich dit jaar op een mooie lente
avond in de ArenA tijdens een Memorial die, in eerste in
stantie, in z'n geheel aan Johan Cruijff was opgedragen.
De betovering op het afscheidsbal van de legendarische
nummer Veertien bereikte z'n hoogtepunt toen in een ge
lukzalig moment in de Amsterdamse voetbaltempel ook
de 'Zoon van God' verscheen, het voormalige Utrechtse
spillepootje Marco van Basten.
Daar stond hij dan, San Marco, langs de zijlijn, klaar om
in te vallen. In zijn shirt, nummer 9 op de rug, 34 jaar in
middels. Het uitverkochte stadion trilde van opwinding
en verwachting.
Kon hij het nog? Kon hij nog toveren sinds in de zomer
van 1995, op de middag van de 17de augustus, was ko
men vast te staan dat z'n rechterenkel niet meer te repa
reren viel. De drievoudig Europees en wereldvoetballer
van het jaar moest na een verbeten, maar kansloze strijd
de handdoek werpen. Veel te vroeg. In Milaan gaf hij een
persconferentie. Hij zei niet meer dan nodig was. „Het
nieuws is kort. Ik heb besloten te stoppen als voetballer.
De mazzel."
Op 26 mei 1993 had hij z'n laatste wedstrijd gespeeld, in
het Olympia Stadion van München, de Europa Cup 1-fi
nale met AC Milan tegen Olympique Marseille. Het was
een avond zonder glorie. Milan verloor, met 1-0. Vier mi
nuten voor het einde verdween Marco van Basten al in de
catacomben. Stilletjes en roemloos en natuurlijk weer
met die eeuwige pijn 'in dat poot'.
Twee weken later vond in de kliniek van dokter Martens
in Antwerpen opnieuw een operatie plaats, de zoveelste,
aan het gewricht dat onherstelbaar beschadigd leek. Het
kraakbeen dat voor de smering moet zorgen, bleek te zijn
afgesleten.
„Het is een natuurlijk en traag proces zei de dokter. „Ge
moogt op dit vlak niet forceren en geen risico's nemen.
We moeten de natuur zijn tijd geven. Zonder stress, zon
der spanning, zonder druk."
De langdurige revalidatie bleef, uiteindelijk, ook zonder
resultaat. De vier operaties na december 1992 ten spijt.
„Het is geen brommer die je even repareert", zei dokter
Martens, één van de vele specialisten in binnen- en bui
tenland die Van Basten in de loop der jaren tevergeefs
consulteerde.
De vele vragen bleven onbeantwoord. „Ik weet niet of de
doktoren me altijd hebben geholpen, want vanaf 1992 is
de situatie niet echt verbeterd. Het leek me dat het na elke
operatie eerder slechter dan beter ging. Ik ben geopereerd,
onderging behandelingen met water en hitte en acupunc
tuur en ik ben zelfs naar medicijnmannen geweest. Niets
hielp."
Met z'n woede liep hij doorgaans niet te koop. „Ik heb
tweeënhalf jaar gevochten als een beest. Ik heb harder ge
werkt dan in de periode dat ik voetbalde. Al die behande
lingen en trainingen als de anderen vrij waren. Krijg nu al
lemaal het lazarus maar met die enkel. Ik heb het gehad.
Ik begrijp niets van die enkel. Ik heb gevoetbald met jon
gens die in coma hebben gelegen, maar mijn blessure was
blijkbaar niet te genezen."
In de jongenskamer van z'n ouderlijk huis in Utrecht lig
gen de relikwieën van een schitterende carrière, verza
meld en bewaard door z'n grootste fan, vader Joop. Daar
hangt z'n eerste shirtje van UW. Daar hangt het Oranje-
tricot waarin hij in 1988 met het Nederlands elftal Euro
pees kampioen werd. Daar hangen de foto's. Daar staan
de trofeeën, de kleine en de grote. Het is een indrukwek
kende eregalerij van een, helaas, onvolmaakte voetbal
loopbaan.
Z'n vader leed al die jaren in stilte met hem mee.Als
Marco mij zondags na afloop van de wedstrijd in San Siro
naar het vliegveld van Milaan bracht, zei hij het me vaak:
'Pa, ik heb weer pijn aan mijn poot'. Ik zei dan niets meer.
Dat was maar beter zo, vond ik. Ik wist wat hij doormaak
te. Zelf heb ik twee nieuwe heupen gekregen als gevolg
van een kraakbeenaandoening. Ik weet wat het is om pijn
te hebben."
Joop van Basten had z'n wereldberoemde zoon het liefst
z'n eigen enkel willen schenken. „Ik heb het Marco meer
dan eens gezegd: je kunt zo mijn enkel krijgen. Dan neem
ik de jouwe wel. Als 't moet vandaag nog. Ik vraag het me
wel eens af: tegenwoordig kunnen die dokters de mooiste
transplantaties verrichten. Ze kunnen een hart overplaat
sen, een nier, een mild. Maar met een eenvoudig enkeltje
schijnt het maar niet te kunnen."
Het achteraf fatale ongeluk voltrok zich op een zondag
middag in het Groningse Oosterpark-stadion voor de neus
van z'n vader. Het was 7 december 1986: FC Groningen -
Ajax.
De zoon: „Edwin Olde Riekerink kwam op me af met ge
strekt been. Normaal doe ik dat ook wel, maar ik wilde de
ze keer de bal op een nette manier wegwerken. Dat liep
verkeerd af. Ik werd op mijn enkel geraakt."
De vader: „Het is jammer dat het zo is afgelopen. Ik weet
nu dat je met geld ook kunt huilen. Het is toch een voet
baller geweest, naar wie het publiek speciaal kwam kijken.
Van die huis-tuin-en-keuken-voetballers hebben we er
zat."
Marco van Basten leidt de laatste jaren een teruggetrok
ken bestaan. Hij woont met z'n vrouw en kinderen in het
hartje van Monaco. Golf is z'n nieuwe passie.
Marco van Basten: 'Zo'n voetballer naar wie het publiek speciaal kwam kijken'. foto*archief
Op 15 augustus wordt het 31ste
wereldkampioenschap wielrennen voor
veteranen gereden. Dit keer zonder een
vertrouwd gezicht in het deelnemersveld: dat
van Pie Vaesen. Alle keren was hij erbij, maar
nu gaat zijn leeftijd hem parten spelen. Op zijn
92ste moet de Limburger - vier keer kampioen -
afhaken. 'Het gaat niet meer'.
De bekentenis komt van zijn
dochter: „Het is moeilijk toe te
geven dat het niet meer gaat."
Pie Vaesen, van 29 november 1906, doet voor
het eerst sinds dertig jaar niet mee aan het
wereldkampioenschap wielrennen voor ve
teranen. Er klinkt berusting in zijn stem: „Ik
fiets nu een half uur op de hometrainer, bui
ten durf ik het niet meer."
Vaesen zelf wijt zijn afwezigheid vooral
aan een recente aanval van galstenen. „Maar
sinds kort eet ik weer goed, dus ik richt me
op het WK van volgend jaar." Ten slotte is hij
dan pas 93.... Maar even later geeft de Maas
trichtenaar eerlijk toe dat hij zich eigenlijk
niet meer een helling ziet af suizen. „Bergaf
gaat zo ontzettend hard. Als je dan valt, ben
je er geweest."
Dertig keer is het WK voor veteranen ge
houden in het Oostenrijkse Sankt Johann en
Pie Vaesen: „Een fiets staat beter dan een wandelstok." foto gpd»frits widdershoven
steeds was Pie Vaesen van de partij. In de ca
tegorie 90+ werd hij al vier keer titelhouder.
Logisch, zeggen ze in Maastricht: hij was eni
ge deelnemer.
Maar hoe kan dat: 'pas' 92 jaar en al vier ti
tels? „Ik heb ook een Belgisch paspoort met
een foute datum. In Sankt Johann denken ze
dat ik 94 ben," grijnst de man die door Ivo
Niehe en André van Duin al eens als een
soort bezienswaardigheid op de buis werd
gehaald.
Kort na de Eerste Wereldoorlog ging Vaesen
bij zijn vader in de houtzagerij werken. Hij
hield enorm van fietsen, maar wedstrijden
rijden mocht niet van zijn vader. „Hij was
erg streng en ouderwets. Ik zaagde een keer
twee vingers van mijn linkerhand. Ze lagen
op de grond. Hij zei alleen: 'Had je maar be
ter moeten opletten. Misschien dat ik me
daarom zo wil waarmaken met dat fietsen."
Toen zijn vader dood was, pakte Pie Vaes-
sen het wielrennen officieel op. Hij was toen
een jaar of 57. „Voor een soort weddenschap
fietste ik naar Rome, nog steeds de mooiste
gebeurtenis van mijn leven." Vervolgens de
buteerde hij in de categorie 'liefhebbers'. In
de prijzen reed hij niet. „De anderen waren
twintig jaar jonger.
In 1975 beleefde Pie Vaesen in Mexico zijn
hoogtepunt. Hij reed al jaren duokoersen
met beroepswielrenners als Harrie Stevens,
Bennie Ceulen en Roy Schuiten. „Die won ik
allemaal, want vanwege mijn leeftijd kreeg ik
handenvol bonificatie. Dat was niet in te ha
len." Toen Schuiten naar Mexico City trok
om het werelduurrecord van Eddy Merckx te
verbeteren, mocht Vaesen mee van Schui-
tens ploegleider Peter Post. De Limburger
maakte van de gelegenheid gebruik om het
werelduurrecord voor 65-plussers aan te val
len. Waar Schuiten faalde, daar slaagde Pie
Vaesen. Tot op de dag van vandaag staat het
record voor 65-plussers op zijn naam: 37 ki
lometer en 295 meter.
Bij het komende WK voor veteranen zullen
de Oostenrijkers het op 15 augustus voor het
eerst zonder de markante Maastrichtenaar
moeten stellen. „Hij is twee keer zó zwaar
gevallen dat ze hem met de ambulance
moesten vervoeren", zegt zijn dochter. „Het
huidige verkeer gaat hem gewoon te snel.
Zijn gezichtsvermogen en gehoor worden
minder. Dan ben je aan de Goden overgele
verd."
Van de dokter moet de scheidende wereld
kampioen 90+ meer wandelen. „Maar ik
neem altijd de fiets mee," zegt hij met na
druk. „Dat staat beter dan een wandelstok."
JOOS PHILIPPENS
i
