Werk aan de winkel na vakantie
Mien Ruys borders weer te koop
Rijp en Groen
Wie wat bewaart
Vraag en antwoord
De Zomertuin: alles over
milieuvriendelijk tuinierei
VRIJDAG 30 JULI 1999
REDACTIE MARGOT KLOMPMAKER EN SASKIA STOELINGA 023-51
Het is een oud spreekwoord.
De praktijk ervan is in onze
consumptie- en weggooimaat-
schappij een beetje vergeten.
Maar echte planten en tuinlief-
hebbers willen "s winters ook
nog plezier beleven van al hun
tuinweelde en deze bladzijde in
de krant is uiteindeüjk bestemd
voor de echte liefhebbers en
niet de gooi maar weg tuinbe-
zitters.
En wat willen we nu
bewaren? Zaden en
bloemen, maar dan
in gedroogde vorm
natuurlijk. Wat de
zaden aangaat: voor
ze helemaal rijp zijn
en op eigen kracht
hun weg zoeken in
onze tuin moeten we
ze temmen. Dat kan
door de zadendra-
gende planten tijdig
te plukken, op een
droge plaats uit de
zon (liefst onderste
boven) op te hangen.
Daarbij moeten we
oppassen dat de za
den niet zomaar op
de grond vallen en pc
daarom bind ik
steeds papieren zakjes rond de
te drogen gehangen planten.
Zaden die er voortijdig tussen
uit proberen te glippen komen
braaf in mijn zakje terecht en
dat is de bedoeling. Als alles
goed droog is, schudden we de
planten goed uit, maken het
zaad nog schoon, er zitten altijd
wat pluisjes tussen, en bewaren
het dan in lege medicijn- of vi
taminepotjes. Kleine papieren
zakjes kan ook. Maar dan wel
met etiket want in het voorjaar
weten we echt niet meer pre
cies wat voor plant er nu uit dat
piepkleine bruine, grijze of
zwarte zaadje tevoorschijn zal
komen.
Wie deze goede raad opvolgt
weet zich volgend jaar verze
kerd van nakomelingen van ei
gen teelt, waarbij wel opge
merkt dient te worden dat lang
niet alle eenjarigen elk jaar na
komelingen in dezelfde kleur
hebben. Tengevolge van kruis
bestuiving of terugloop kan er
best een ander kleurtje voor de
dag komen
GREET BUCHNER
Overigens moeten alle zaden
droog en koel en donker be
waard worden.
En nu het drogen van bloemen,
heel erg in de mode momen
teel. Vaak zie ik de allermooiste
droogboeketten bij mensen
thuis en ik moet zeggen dat ik
ze heel wat fraaier vind dan de
plastic en zijden namaak bloe
men, die bovendien in lichte
mate luchtverontreinigend zijn.
Laten we met de
meest gemakke
lijke bloem be
ginnen: de hor
tensia. Er zijn
twee uiterst een
voudige metho
den die beiden
goed resultaat ge
ven. Zet de bloe
men, als ze hele
maal open zijn,
gewoon rechtop
in een vaas met
wat water. Als het
water in de loop
van de tijd ver
dampt is zijn de
bloemen droog
en klaar om in
een droogboeket
haarlem verwerkt te wor
den. Maar ook vullen van de
vaas met willekeurig welk merk
waspoeder en daarin de bloe
men geeft eveneens een uit
muntend resultaat. Kiezen dus
tussen nat en zeep poeder.
Bloemen van gras, duizendblad
en van schermbloemigen wor
den, net als hortensia's rechtop
in een vaas met een bodempje
water weggezet tot het water op
en de bloem droog is. Verder
kunnen de meeste bloemen
hangende in een droge, luchti
ge, zonvrije ruimte met succes
gedroogd worden. Het behoud
van de kleur is niet bij alle soor
ten even goed.
Beter resultaat krijgt men met
het gebruik van zogenaamd
droogpoeder, te verkrijgen bij
speciaalzaken. Schaf een flinke
hoeveelheid aan (het kan meer
der malen gebruikt worden).
Doe een laag in een lange doos,
leg de te drogen bloemen er
voorzichtig in, vul aan met
droogpoeder en wacht ruim
een week. Haal er dan de droge
bloem voorzichtig uit. Laat de
poeder drogen en ga zo
door. Succes gewenst
want drogen is span
nend.
De framboos van mevrouw
Kloosterman uit Leiden doet
het niet best. Het is dan ook
geen struik maar eigenlijk een
plant waarvan de takken opge
bonden moeten worden. Ver
der graag doorlatende grond en
voldoende voeding, liefst orga
nisch. Tot slot de takken die dit
jaar gebloeid hebben worden
tot de grond afgesneden en de
jonge nieuwe takken worden
behouden. Bij opbinden wel 5
6 per strekkende meter. Dat
snoeien van oude takken geldt
ook voor klimrozen waarvan
men echter eventueel een enkel
oude tak kan behouden mits
men de zijtakken flink inkort.
De vuurdoorn van mevrouw
Donkers Wetselaar uit Kaag
heeft elk jaar rupsen. Sproeien
met water, zeep en spiritus
helpt niet en dat klopt. Dat
middel is te zwak. Maar eerst
eens de oorzaak: alle kwalen
vinden hun oorzaak in een ver
zwakte plant. Teveel, te weinig
vocht? Vaak staan vuurdoorns
naast een muur op slechte
grond en heel droog. Kortom
even kijken of dat verbeterd kan
worden. Eventuele rupsen (ide
aal voedsel voor jonge vogels)
bestrijd ik met het uit BD af
komstige Spruzit, nu ook in
kleinverpakking verkrijgbaar
niet helemaal milieuvriendelijk
want enkele uren giftig voor an
dere dieren. Daarom spuit ik 's
avonds laat. Milieuvriendelijker
zijn Dipel, AA Biorups en Bac-
tospeine. Gebruik nimmer lang
werkende giftige stoffen, die
doden onze natuurlijke helpers.
Van mevrouw Herthoorn uit
Haarlem een aardige compli-
menteuse brief waarin ze me
herinnert aan mijn medewer
king aan het boek 'De 12 Maan
den van het Jaar', maar dat is
niet het doel van het schrijven.
Zij vraagt mij om aandacht te
besteden aan een uiterst mi
lieuvriendelijke kwekerij en dat
doe ik graag omdat er teveel be
drijven zijn waar gif een grote
plaats inneemt. De naam van
deze kwekerij die men ook kan
bezichtigen luidt: Smerpertuin:
Eenjarigen tuin, Gemeeneland-
seweg 58, Hippolytushoef, tel.
0227- 512291. Nogmaals ik ga
af op informatie van mevrouw
Herthoom want ik ben er zelf
niet geweest.
Een lezer of lezeres uit Hazers-
woude waarvan ik de naam niet
kan ontcijferen heeft oude
knolbegonia's die rijk bloeien
maar inmiddels zeer grote bol
len hebben. Kunnen die ge
deeld worden? Wis en waarach
tig, ik doe het zelf elk jaar. Ge
woon na de winter rust op een
vorstvrije plaats met een
scherp, brandschoon mes zo
doorsnijden dat elk deel nog
groeipunten heeft. De wonden
afdekken met as en laten dro
gen voor ze weer in de grond
gestopt worden, een goede ma
nier om deze bollen te verme
nigvuldigen.
-10/
Cryptogram
Horizontaal:
1. Eerwaarde (4): 4. x.ijz (5); 7. Kerel
met een vracht eten (7); 8. De aange
wezen persoon (3): 9. De plaats van
Engelse ouders (3); 10. Jaloezie is geen
voorrecht meer (7); 12. Vreemd getrof
fen door inbrekers (7).
Verticaal:
2. Het begroten van glaswerk (4); 3.
Het onthouden van tepels (6); 4. Het
scheuren om in veiligheid te komen
(8): 5. Golft permanent door het stadi
on (4); 6. Dier om verward te zeilen
(6); 9. Werkt niet meer op de planken
(4): 11. Die kap is dwaas (3).
Oplossing van donderdag:
Horizontaal:
1. Irreëel: 8. eiber: 10. hint; 12. rasp: 14.
cd: 15. mos; 16. ha; 17. olé; 19. toe; 21.
blo; 22. olm: 23. alp; 25. bit; 26. ia; 27.
roe; 28. eg; 30. etui; 32. Bari; 34. ivoor;
36. steppen.
Verticaal:
2. Ren; 3. ritme; 4. eb; 5. eerst; 6. era; 7.
abc; 9. opa; 11. idolaat; 13. shelter; 18.
lol; 20. ooi; 25. privé; 25. bebop; 26. iel;
29. git; 31. uit; 33. are; 35. op.
HEINZ
WÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊ
EE MOM&STE:£l_
COEEET UT
£*AAr/.OZ£A/.
EET LEUT S~7TU£TJ£- /EEAT.
E&UTUE 'S EET S-OOTT/TéYAAA/,
ALL£ WZG/ZOSV W
EE&&E l/OléO&DE
Z&S7T
Dl
Wieden, maaien en oogsten in de tuin in augustus
Zelf gekweekte tomaten zijn de lekkerste.
Terug van vakantie zult u mer
ken dat het onkruid zijn kans
heeft waargenomen zijn groei-
talenten te ontplooien. Het eer
ste werk is dus wieden. Aange
zien veel van die kruiden ook al
zaad hebben gevormd, gooit u
het spul niet op uw compost-
hoop, maar in de groene con
tainer! Ook in het gazon dient
gewied te worden: muur en
paardebloemen moeten wor
den verwijderd.
Bij nat weer doet u er goed aan
afgemaaid gras af te harken.
Dat kan weer wèl goed op de
composthoop. Het gras kan
voor de laatste maal dit seizoen
worden gemest. Wacht er niet
langer mee, maar geef het
groen de kans 'af te rijpen', zo
dat vorst geen schade kan aan
richten.
Staat de pol - nu uitgebloeide -
riddersporen zo'n vijfjaar op
dezelfde plek, dan kunt u deze
uitsteken en de jonge planten
aan de buitenkant op een ande
re, zonnige plek planten. Eerst
goed spitten en veel mest door
de aarde mengen. Vóór de win
ter hebben de nieuwe planten
zich gevestigd!
U kunt ook in april volgend jaar
een zakje zaad van het ras 'Pa
cific Giant' zaaien van een klem-
die u bevalt. Die bloeien in au
gustus, maar het jaar daarop
verschijnen de bloemen al - zo
als het bij riddersporen behoort
- in juni.
Om grote bloemen in uw dahli
a's te krijgen zult u de scheuten
uit de bladoksels moeten weg
nemen. Die ene bloem op lange
steel zal formidabel groot zijn,
rijp voor een tentoonstelling.
Dat kan natuurlijk alleen bij de
grootbloemige dahlia's. Vergeet
niet om tijdig voor een steun te
zorgen. Bij de kleinbloemige
verwijdert u slechts stelselmatig
de uitgebloeide bloemen. Die
herkent u aan de wat spitse
vorm. Bloemknoppen lijken er
veel op, maar zijn wat ronder.
Deze en volgende maand zijn
geschikt om geraniums te stek
ken. Die stekjes worden matig
vochtig gehouden, verblijven in
een koele kamer, liefst voor een
venster op het noorden. Ko
mend voorjaar worden ze in
potten met verse aarde gezet.
De moederplant, waar de stek
jes van genomen zijn, blijft op
dezelfde manier straks overwin
teren.
Wie herfsttijlozen in de tuin wil
zien bloeien, moet ze nu plan
ten, evenals de herfstkrokussen.
Krokus sativus is geel, C. zona-
tus lila-roze. De lila-bloemen
van een herfsttijloos kunt u ook
in de huiskamer zien. Leg een
ferme knol van Colchicum spe-
ciosus in de vensterbank en
heel spoedig ontvouwen zich
de lila bloembladen. Erg leuk
voor kinderen.
In de moes- en fruittuin is de
oogst in volle gang. Toch kun
nen enkele bladgroenten als
sla, prei, boerenkool en andijvie
worden uitgeplant. Spinazie
wordt zelfs nog gezaaid. Dat
uitplanten van sla en andijvie
kan het best onder glas geschie
den. Laat aardappelen, vooral
de Eigenheimers, niet te lang in
de grond zitten. Er is al weer
gewaarschuwd voor de aardap
pelziekte.
Groene tomaten kunt u helpen
met rood kleuren door veel bla
deren weg te nemen.
Kruiden als peterselie, tijm, la
vendel, kruizemunt, maggi en
kamille kunt u uit de zon en in
de wind laten drogen. Zijn ze
goed droog, dan wrijft u ze fijn
en bewaart ze in blik. Contro
leer de voorraad wel enkele ma
len per week.
In de fruittuin hebt u al de eer
ste appels kunnen oogsten als u
foto GPD
'Yellow Transparant' hebt
staan. Wanneer zijn de appels
en peren rijp? Vuistregel is:
neem de vrucht in de hand en
druk haar lichtjes omhoog. Bij
rijpheid breekt het steeltje op
het breukvlak af. Zo niet, dan
wacht u enkele dagen.
Als de ladder toch tegen de pe-:
renbomen staat, snoei dan
meteen drastisch in het bin
nenste van de kroon. Nu is het
daarvoor de beste tijd omdat de
snoeiwondjes snel drogen.
Snoeit u in de winter, dan loopt
u de kans op de ziekte lood
glans op de bladeren. Ga voor
zichtig met de vruchten om.
Een plukzak aan een lange stok
is een goed hulpje.
Wees voorzichtig met het pluk
ken van pruimen. Velen zijn
daarbij al gestoken door wes
pen, die in de vrucht aan het
knagen waren. Enkele keren per
week worden dan de rijpste
pruimen geplukt. Onrijpe wor
den in de schaal niet rijp...
Als u van plan bent nieuwe
vruchtbomen aan te schaffen,
denk dan eens aan de 'bijna
uitgestorven' rassen die weer
verkrijgbaar zijn.
02
Een stuk grond bedekken met bodembedekkers gaat goed mi 46
men, na bewerking van de grond, eerst keurige plantgaten ma
en dan alles afdekt met een stuk zwart plastic. Op de plaats va 58
gaten worden dan insnijdingen in het plastic gemaakt en gaai
plantjes erin. Als alle planten op hun plaats staan, gaan er hoi
snippers, eventueel kiezels, op het plastic om teveel zon te we
wegwaaien te voorkomen en het geheel er aardig uit te laten z
Pas als alles volgroeid is en onkruid geen kans meer heeft gaa
plastic eraf.
Dat is te lezen en te zien op duidelijke tekeningen in de uitga\ i
Zomertuin, een boek dat een aanwinst is voor allen die zich a f
sluiten bij het steeds groter wordende leger van doe-het-zelf
niers die zo milieuvriendelijk mogelijk willen werken. Er staai
bekende werkwijzen in maar ook voorbeelden die minder bel
zijn zoals hierboven beschreven manier om zonder te wieden
stuk grond te laten bedekken met grondbedekkers. In hoofdsi
ken die luisteren naar de namen als: nieuwkomers, vermeerd1
snoeien, gazononderhoud, dagelijkse verzorging en vijvers wiu
de meest voorkomende werkzaamheden in de tuin op ülustra^™
wijze uit de doeken gedaan.
De Zomertuin door Steven Bradley, Uitgave Terra, Wamsvelcf J
39,90 gld.
»pt
Weekend van bloeiende moestuin
De tuinen en het park van
Huis Bingerden zijn in het
weekeinde van 7 en 8 augus
tus nog één keer geopend dit
jaar. Naast het prachtige, al
meer dan 200 jaar oude land
schapspark, trekt in deze pe
riode vooral de moestuin de
aandacht. Een moestuin zoals
er geen tweede bestaat; een
gebruikstuin van groenten en
bloemen op een zeer persoon
lijke manier geplant. Mooi om
te zien, maar vooral ook ge
zond om producten uit te
eten. Ook zijn er gemengde
plantenborders met tal van
.05
bijzondere plantencombina 8.05
ties en is het mogelijk een 3.32
wandeling te maken doorl 1.00
park, met mooi uitzicht ov< ).30
het IJssellandschap.
Tijdens het weekeinde van 5.00
bloeiende moestuin is op B 1.31
gerden een verkoop van b
gische producten uit de A .02
terhoek, zoals groente, fru
akkerbouwproducten, vle
zuivel, brood, zaad en
goed.
Bingerden ligt aan de Bin
denseweg 21 even buiten
gerlo. Het park is geopeni
van 10.00 tot 18.00 uur.
Kleine Aarde op haar mooist
De Tuinen van Mien Ruys in Dedemsvaart. Op 25.000
De Tuinen van Mien Ruys bestaan 75 jaar. Ter
gelegenheid daarvan zijn vanaf vandaag twaalf
borders, ontworpen door het Tuinarchitectenbu
reau, te koop. Een goed bloemenborder maken
vraagt nogal wat deskundigheid. Mien Ruys ont
wierp tijdens haar leven duizenden borders. Die
ervaring en de beste keuze uit het enorme assor
timent planten dat vandaag de dag verkrijgbaar
is, zijn in de twaalf ontwerpen verwerkt. Eind juli
is bewust gekozen om de nieuwe borders te in-
zoals een standaardborder, een verwilderingstuin en een vakkentuin.
vinden hoe de border het best kan worden aan
geplant en onderhouden.
Een bezoek aan de Tuinen van Mien Ruys is so
wieso de moeite waard. Op 25.000 vierkante me
ter terrein zijn 25 schitterend aangelegde tuinen
te vinden, zoals een dertig meter lange vaste
plantenborder, een verwilderingstuin met vijver,
een verdiepte bielstuin, een moerastuin, een wa-
tertuin met terras en planten op vier niveaus en
een omsloten kruidentuin. Een bron van inspira
tie voor de tuinliefhebber, maar ook aan te
len voor de wandelaar die zoekt naar rust
te. Ook is in de boerenschuur een permanei^
expositie met diavoorstelling over het hoe e
waarom van de proeftuinen.
De Tuinen zijn te vinden aan de Moerheii
straat 78 in Dedemsvaart. Geopend van 1
tot en met 31 oktober: maandag tot en me
terdag van 10.00 tot 17.00 uur en zondag v0,
13.00 tot 17.00 uur.
14 Ne
n Dl
De Kleine Aarde, het centrum
in Boxtel dat mensen probeert
te interesseren voor een duur
zame leefstijl, is een bezoekje
meer dan waard. In de zomer
zijn de tuinen op hun mooist:
veel gewassen staan in volle
bloei en hommels, bijen, vlin
ders en libellen vliegen af en
aan. Alle zondagen in augus
tus biedt de Kleine Aarde indi
viduele bezoekers een rondlei
ding aan. Een medewerker
van het centrum leidt bezoe
kers door de ecologische
moes- en siertuinen, langs de
vijver, naar het ecologisch bol
huis en het uit glas en hout
geconstrueerde bezoekerscen
trum. Op de twee hectare g
te tuin is mooi te zien hoee
waarom de natuur zich zon
der ingrijpen van de mens
prachtig ontwikkelt. Na aflc
krijgt de bezoeker een ecol<
sche versnapering; de con
sumptie is bij de prijs van
rondleiding (10 gulden) inb
grepen.
Belangstellenden voor de
rondleiding wordt verzocl
te reserveren, tel. 0411 -
684921. Het centrum ligt a
Het Klaverblad 1 in Boxtel
is goed bereikbaar per ojx
baar vervoer, met de auto
te voet
vierkante meter zijn 25 verschillende tuinen te vinden,
troduceren. In deze periode zijn ze op hun
mooist en is in de tuinen van Mien Ruys te zien
hoe kleurrijk een vaste plantenborder kan zijn.
Het geeft tuinliefhebbers bovendien de gelegen
heid zich voor te bereiden op nieuwe plannen,
die meestal in voor- of najaar worden uitgevoerd.
Wie dat wil kan meteen kiezen en de planten in
bloei meenemen. Bij een Mien Ruys border be
horen de benodigde planten, een waterdicht be
plantingsplan en een handleiding waarin is te
ET 7W£E ATP&3E
Zfcasv AUES YOISETSEE
&E5&S. JE LACHT
A? Dl
r 2Sp
2NI\
1
Tu
