Koppensnellerij in Sint Niklaas
Status Quo weer als vanouds
'Die Van Gogh komt wel weer op de proppen
Cultuur Kunst
De Winter
begint eigen
filmbedrijf
OENSDAG 28 JULI 1999
m rijsdam. 071-5356444, plv. chef annet van aarsen 071-5356443
Umodóvar maakt film met De Bont
h angeles» Het 'enfant terrible' van de Spaanse film, Pedro Al-
^KodóvarTgaat voor het eerst een film in de Engelse taal maken,
lij gaat voor het project samenwerken met de Nederlandse ca-
leraman en filmproducer Jan de Bont. De film 'The Paperboy"
gebaseerd op een roman van Pete Dexter. De auteur had het
«ek al aangepast voor een eventuele filmbewerking. Het ver-
niaal gaat over drie personen die onderzoek verrichten naar de
eroordeling van een psychopatische moordenaar. Almodóvar
eeft het afgelopen decennium grote faam verworven met zijn
bsurdistische films.
Trompettist Harry Edison overleden
[olumbus Harry „Sweets" Edison, een jazz-trompettist die
Sinatra, Ella Fitzgerald en Billie Holiday begeleidde en in
Je beroemdste big bands speelde, is op 83-jarige leeftijd overle-
fcn. Edison was 18 toen hij in de jaren '30 werd opgenomen in
let orkest van Count Basie. Zijn collega de saxofonist Lester
loung gaf hem de bijnaam „Sweets" vanwege zijn zoetge
vooisde spel. Rond 1950 zegde Edison de big band van Basie
jaarwei om met een eigen kwintet verder te gaan. Hij begeleid-
|e Sinatra en werkte samen met Benny Carter aan filmmuziek.
Nederlander maakt film voor Warner
wijk» De Nederlander Piet Kroon maakt samen met de Ame-
caan Tom Sito een lange animatiefilm voor Wamer Bros. Het
Ivolgens het Nederlands Fonds voor de Film de eerste keer dat
ten Nederlandse animatieregisseur zo'n kans in de Verenigde
Ven krijgt. De film heet Osmosis Jones en speelt zich af in het
Ichaam van een bouwvakker. Een wit bloedlichaampje en een
lesttablet binden samen de strijd tegen een vims aan. Het ma
il van de film duurt twee jaar. Piet Kroon maakte eerder 'Da-
la en 'T.RA.N.S.I.T.'
[,.J. Jordaanprijs voor Peter Delpeut
sterdam Filmmaker Peter Delpeut krijgt de L.J. Jordaanprijs
999 van de gemeente Amsterdam voor zijn speelfilm 'Felice...
felice...'. Burgemeester Patijn van Amsterdam overhandigt de
Injs en 15.000 gulden op 5 november aan Delpeut. In 1998
Terd de rolprent van Delpeut al beloond met twee gouden kal-
jeren. De aanmoedigingsprijs Film/Video 1999 is toegekend
hn Jacqueline van Vugt en Gregor Meerman. Voor hun docu
mentaire 'Ofrenda' de primavera krijgen ze naast de aanmoedi-
fogsprijs 7500 gulden.
'aithless op Rotterdams dansfeest
itterdam De Britse popgroep Faithless treedt 25 september
n,d
in Ahoy' in Rotterdam. De danceformatie doet dat tijdens
;t nachtelijke dansfeest HUGO d.nite dat daar is georganiseerd
>or de Rotterdamse club Nighttown in samenwerking met
jncertorganisator Mojo Concerts. Behalve Faithless staan
:ott Grooves, dj Michel de Hey, Erick E. en Ronald Molendijk
het programma. Het evenement wordt voor de tweede keer
ffeci Mg3™86"11-
nee
Ifred Hitchcock 'jarig'
angeles De voormalige actrice Tip'pi Hedren heeft gisteren
n buste onthuld van de regisseur Alfred Hitchcock. De ge-
urtenis voor de deur van Universal Studios in Hollywood is
^rs 1 iderdeel van een serie feestelijkheden ter ere van de filmer,
mm op 13 augustus honderd jaar zou zijn geworden. Tippi He
en werd beroemd vanwege haar rol in Hitchcocks 'The Birds'.
root-Britannië
left beelden
et terug
den rtr/afp
vordt
iche
amsterdam anp/afp
Het Van Gogh Museum in Am
sterdam maakt zich niet echt
zorgen over het 'verdwenen'
portret van dr. Paul Gachet, dat
in 1890 door Vincent van Gogh
werd geschilderd.
Deze week werd bekend dat
niemand weet waar het doek,
dat in 1990 voor het recordbe-
van 165 miljoen gulden
door de inmiddels overleden
Japanner Ryoei Saito werd ge
kocht, is gebleven.
„Wij verwachten dat het wel
weer een keer op de proppen
komt, over vijf of tien jaar, op
een veiling ofzo", aldus een
woordvoerster van het Van
Gogh Museum. „Er zijn trou
wens wel meer Van Goghs
waarvan men de locatie niet
kent. Dit doek is alleen een
soort mythe geworden, doordat
toen die hoge prijs is betaald."
Destijds werd alom droefenis
geuit over het feit dat een zo
belangrijk doek niet voor het
publiek te zien zou zijn en dat
de koper zelfs zou hebben be
paald dat het bij zijn dood maar
met hem mee verbrand zou
moeten worden. „We gaan er
van uit dat dat laatste een grap
je is geweest. Daar is achteraf
ook wel een verklaring over ge
komen."
De 'verdwijning' van het doek
kwam aan het licht doordat het
Metropolitan Museum in New
York het portret wilde toevoe
gen aan de nu lopende exposi
tie van de kunstwerken van ver
zamelaar dr. Gachet, de lijfarts
en een vriend van de schilder.
Directeur van het Metropolitan
Museum H. Holzer bestempel
de gisteren de geruchten van
een eventuele vernietiging van
het schilderij als 'een absurde
Speculatie' en 'totaal onzinnig'.
„Wij hebben geen enkele
vrees dat het schilderij is ver
nietigd", zegt Holzer, die beves
tigt dat het museum bezig was
om het schilderij aan de collec
tie toe te voegen. „Zoals altijd
maken wij een lijst van schilde
rijen die wij nog willen hebben.
Schedelrek met zeven schedels. De zielekracht die huist in gesnelde hoofden werd gebruikt om overledenen bij te staan. foto gpd
Fascinerend overzicht van het bestaan van de Dayak op Borneo
Sint Niklaas, de stad in het Vlaamse Waasland die je al
van verre lokt met zijn spectaculaire, door vonkend
bladgoud bedekte beeld op de kerktoren, biedt de lief
hebber van etnografica en vreemde culturen deze zomer
iets heel bijzonders. In het Stedelijk Museum Zwijgers-
hoek wordt namelijk onder de titel Dodenrituelen en
Koppensnellerij een fascinerend overzicht gegeven van
het bestaan van de Dayak op Borneo.
val. Het Cultureel Centrum Sint
Niklaas mag nog zo'n brede be
langstelling hebben, deze ten
toonstelling zou stellig niet tot
stand gekomen zijn, wanneer
een van de inwoners van de
stad, Francois Coppens, zijn
hart niet verpand had aan de
Dayak-cultuur. Coppens kwam
in 1973 voor het eerst op Bor
neo, en hij heeft kans gezien in
een kwarteeuw een privé-col-
lectie bijeen te brengen die mo
gelijk nergens zijn weerga vindt.
Borneo (Kalimantan) is na
Groenland en Nieuw-Guinea
het grootste eiland op aarde,
750.000 vierkante kilometer. De
oorspronkelijke bewoners, on
der de verzamelnaam Dayak
bekend, leven voornamelijk in
de binnenlanden langs de rivie
ren. Hoe verschillend de stam
men ook zijn, en hoezeer hun
tradities in de loop der tijden
ook veranderden, ze hebben
nog steeds kenmerken en ei
genschappen die hen van ande
re volken onderscheiden.
Ze zijn animisten, wat bete
sint niklaas hans warren
Het is een in alle opzichten ver
rassende, zelfs grootscheepse
tentoonstelling, verstopt in een
soort afbraakbuurt. Heeft men
de ingang van het museum
eenmaal gevonden, dan be
vindt men zich direct in een an
dere wereld. In grote, ruime za
len worden op smaakvolle wijze
honderden objecten getoond,
vanaf kleine sieraden tot me
tershoge beelden, totempalen,
staande en liggende sarcofagen.
In een enprme ruimte is zelfs
de illusie geschapen van een
soort nederzetting met vijver,
palmen en met rieten bouwsels
waarin koppensnellersrekken
met schedels en allerlei andere
trofeeën zijn ondergebracht.
Suggestieve Dayakmuziek
weerklinkt, en de bezoeker
waant zich wel heel ver van het
Vlaamse stadje waar hij zo juist
naar de Zwijgershoek liep te
zoeken. Hoe kwam dit alles hier
terecht?
Vermoedelijk door puur toe
kent dat in de schepping alles
voor hen bezield is. Maar heel
bijzondere waarde wordt toch
aan de menselijke ziel gehecht,
die in het hoofd huist, na de
dood van het lichaam blijft be
staan en zijn kracht onvermin
derd behoudt, ten goede of ten
kwade. De ingewikkelde doden
rituelen en de koppensnellerij
zijn rechtstreeks gevolgen van
hun overtuigingen in dit op
zicht. Met de stoffelijke over
schotten van gestorvenen van
de eigen stam, vooral van hoog-
geplaatsten, wordt volgens vas
te rituelen heel zorgvuldig en
respectvol omgegaan, vooral in
de periode dat hun ziel nog in
een soort tussenwereld vertoeft.
De zielekracht die huist in ge
snelde hoofden van vijanden of
willekeurige mensen van ande
re stam, kan worden gebruikt
om de overledene bij te staan,
in de toekomst kunnen de
slachtoffers zelfs als slaven wor
den gebruikt.
Dit verklaart misschien het
verschijnsel dat zich onder de
gesnelde koppen ook vrij veel
vrouwenschenders bevinden,
en de berichten over sluip
moorden waarbij vrouwen en
kinderen niet werden gespaard.
Acties die dan uiteraard weer
door wraakexpedities van de
getroffen stam werden gevolgd.
Hoe het zij: oordelen is moei
lijk. Zoals bij veel haast ondoor
grondelijke religieuze praktij
ken, zullen de mensen de an
tropologen van het begin af
vaak om de tuin hebben geleid
wat hun diepste beweegrede
nen betrof. Ook kunnen er mis
verstanden en verkeerde inter
pretaties in het spel zijn ten ge
volge van taal- en begripspro
blemen.
Het is nu al meer dan een
eeuw geleden dat de Nederlan
ders en de Britten, toen de
heersers op Borneo, een einde
aan de koppensnellerij tracht
ten te maken. Wanneer de laat
ste menselijke trofee toch nog
buit werd gemaakt, vermeldt de
historie uiteraard niet, maar ge
ruime tijd werden nog wel
schedels van dieren, vooral van
orang-oetans en andere apen
soorten als substituut gebruikt.
Ze werden soms net zo kunstig
gegraveerd en in netjes opge
bonden als hele of gehalveerde
mensenschedels, waarvan een
groot aantal specimina wordt
getoond, los en in trossen.
Het is een van de grote ver
diensten van deze tentoonstel
ling dat de bezoeker geleidelijk
met dit zeer complexe thema
wordt geconfronteerd. Hij loopt
langs de 'bewijzen', de honder
den voorwerpen, de talrijke
grote foto's, waaronder schitte
rende historische opnamen uit
lang vervlogen tijden. We zien
de 'hampatongs', grote houten
figuren in de gedaante van
mensen of dieren, bestemd om
boze geesten of ziekten van erf
of nederzetting te weren. We
zien de schitterend bewerkte
gegraveerde bamboekokers, de
dito mandau-zwaarden met
exuberant gevormde scheden,
de huisplanken met bizarre,
zwierige, haast Jugendstil-ach-
tige snijsels of beschilderingen,
de prachtige weefsels en kra
len werken. onder andere kin-
derdraagstoeltjes, die de vrou
wen maken.
In de videozaal wordt een
film van een half uur gedraaid,
die zeer de moeite waard is. Hij
toont Dayak-gebruiken van nu,
bij voorbeeld hoe met het ge
beente van de vereerde voorou
ders wordt omgegaan. Hoe de
knoken voorzichtig worden op
gegraven, gewassen, gewiegd,
met kalk bestrooid en met tra
nen besproeide emoties wor
den vrijelijk getoond en het
raadsel wordt er alleen maar
groter door.
'Dodenrituelen en Koppen
snellerij. De Cultuur van de
Dayak op Borneo', tot 10 okto
ber in het Stedelijk Museum
Zwijgershoek, Sint Niklaas; di.
t/m za. 14-17 uur, zondag 10-
17 uur. Toegang 150 Bfr, kin
deren tot 6 jaar gratis. Catalo
gus (80 pag.) 400 Bfr.
Maar die zijn niet altijd be
schikbaar, zeker als ze toebeho
ren aan particulieren", legt
Holzer uit.
Het Van Gogh Museum in
Amsterdam krijgt die tentoon
stelling van 24 september tot 5
december in huis. Er is dan wel
een ander portret van Gachet
door Van Gogh te zien, een
doek in bruikleen uit het Musée
d'Orsay in Parijs.
amsterdam anp
Auteur Leon de Winter wil sa
men met oud-president Eric
Pleskow van United Artists en
het Berlijnse filmdistributiebe
drijf Senator Film een filmpro
ductiebedrijf beginnen in Am
sterdam. Volgende maand al
wordt het gebouw geopend. Se
nator Film ontkent de mede
werking niet, maar onthoudt
zich voorlopig nog van com
mentaar 'want we zijn beursge
noteerd'.
Het nieuwe bedrijf gaat Ples-
win heten en Engelstalige
speelfilms voor de internatio
nale markt maken, zei De Win
ter. Volgend jaar al moet de eer
ste rolprent op het festival van
Cannes gepresenteerd worden,
al moeten er volgens De Winter
nog wel veel 'kaarsjes worden
opgestoken'.
Pleswin wil kwaliteitsfilms
voor een groot publiek maken
en ook weer grote Europese
sterren creëren. „Europa heeft
nu alleen Deneuve nog maar",
aldus De Winter. Het is volgens
hem niet nodig dat Amerika de
markt zo beheerst, ook al om
dat films als 'Amadeus' en
'Dances with wolves' juist in
Europa een groot succes wer
den."
Er is voor de vestigingsplaats
Amsterdam gekozen omdat die
mooi tussen de belangrijkste
landen Duitsland, Frankrijk en
Groot-Brittannië ligt, een open
karakter heeft en voor niemand
beladen is. Er zal zoveel moge
lijk met lokale medewerkers ge
werkt worden, al hoopt De
Winter ook grote internationale
namen op de aftiteling te kun
nen melden.
Financieel denkt De Winter
de zaken te regelen via Senator
Film en de verschillende maat
regelen die onlangs zijn getrof
fen om de Nederlandse filmin
dustrie sterker te maken, zoals
belastingvoordelen voor inves
teerders.
Bommel-expo
tot mei verlengd
baarn anp
De expositie 'Heer Bommel en
de natuur' in Kasteel Groene-
veld in Baarn wordt verlengd
tot 15 mei volgend jaar. De ten
toonstelling over Mailen Toon
ders legendarische creatie en
de relatie met zijn omgeving
heeft sinds de opening in janu
ari meer dan 50.000 bezoekers
getrokken.
dei
legstj öt-Britannië en Griekenland
en al jaren overhoop over
teruggave van een aantal
ekse beelden uit de oudheid,
teren kondigde het Britse
tisterie van cultuur nog-
als aan dat het niet van plan
Ie 'Elgin marbles' aan Grie-
y Q] land terug te geven.
Iritse kranten berichtten de-
week dat Chris Smith, de
leder se minister van cultuur, een
Daj structie overwoog waarbij
_.e ai beelden in Athene te zien
in Ni den zijn in een speciale de-
dit o tdance van het British Muse-
Dit zou een compromis
tussen Griekenland dat de
in marbles al jaren terug-
nden 'gt en het museum dat zich-
de rechtmatige eigenaar
I. „Het was een serieus
i, maar het British Museum
niet meewerken en we zijn
van plan het museum
1 vod Roe te dwingen", aldus een
e en irdvoerder van het ministe-
ran Cultuur.
ie Elgin marbles tooiden
het Parthenon op de
opolis in Athene. Het zijn
ren; uitgehakte versieringen
bovenlangs het dak liepen.
Zuid- d Elgin, de toenmalige Brit
gezant in het Turkse rijk,
cht de beelden in 1802 met
d stemming van de Ottomaan-
kingk machthebbers over naar het
suanc ssh Museum in Londen. De
n marbles zijn grote pu
kstrekkers van het museum.
Klaa
Le
Britse Band klaar voor nog twintig jaar boogierock
rotterdam han neuenhuis
Status Quo leek de afgelopen
jaren het spoor enigszins bijs
ter. Want zanger/gitarist Fran
cis Rossi mag het in 1994 ver
schenen 'Thirsty work' welis
waar tot zijn favoriete Quo-al-
bums rekenen, met de van Sta
tus Quo bekende, energieke
boogierock had deze poppy
plaat niet veel meer van doen.
Op het nieuwste album 'Under
the influence' heeft de Britse
band de oude vertrouwde spi
rit echter weer hervonden. En
dat vinden ook Rossi en zijn
collega Rick Parfitt: „De roek-
wereld is de komende twintig
jaar nog niet van ons af."
Rossi en de eveneens zin
gende en gitaarspelende Parfitt
zijn de enige twee Status Quo-
leden die nog over zijn van de
formatie die met name in de
jaren zeventig zo succesvol
was met hits als 'Roll over lay
down', 'Down down' en 'Roe-
kin' all over the world'. Inmid
dels zijn beide mannen net de
vijftig gepasseerd, maar veel
veranderd zijn ze niet. Ze zijn
een paar kilootjes zwaarder ge
worden en met name Rossi's
toch al tamelijk sluike haar is
er niet dikker op geworden,
maar de spijkerbroeken en
gympies passen nog steeds.
Gezeten achterin hun luxe
toerbus maakt het tweetal ech
ter bovenal nog altijd een ge
dreven indruk.
„Het spelen in een rockband
is niet altijd leuk. Reizen, ho
tels, het is een 'pain in the ass'.
Maar uiteindelijk gaat het om
die paar uur dat je per avond
op de bühne staat. Dat maakt
het allemaal de moeite waard.
Ja, de energie om er voor hon
derd procent tegenaan te gaan
hebben we nog steeds. Simpel
weg omdat we het leuk vinden.
Mocht dat enthousiasme ver
dwijnen, dan zouden we er di
rect mee stoppen."
Dat stoppen hebben de he
ren overigens al eens eerder
gedaan. In 1984 om precies te
zijn ondernam Status Quo de
'End of the road'-toer. Nog
eenmaal trok het rockcircus
rond de wereld en daarna zou
het afgelopen zijn. Twee jaar
later stond er echter alweer
een herboren Quo op het podi
um. Zonder oudgedienden
Alan Lancaster (bas) en de al in
1982 vertrokken drummer
John Coghlan, maar met
nieuwkomers Rhino Edwards
(bas), Jeff Rich (drums) en
toetsenist Andy Bown, die al
langere tijd op de Quo-albums
te horen was. In deze samen
stelling timmert Status Quo nu
alweer bijna vijftien jaar aan de
gehad", blikt Rossi terug op de
begin jaren tachtig. „Alcohol
en cocaïne hadden de band in
hun greep. Daardoor ontston
den er allerlei problemen en
ruzies. Op het persoonlijke
vlak, maar ook wat betreft de
muzikale koers. We waren
contractueel echter verplicht
nog één album te doen en Rick
kende Rhino en Jeff van de Cli
max Blues Band. We hebben
met hen een plaat opgenomen
en dat ging zo lekker dat we de
draad weer hebben opgepikt."
De nieuwe formatie scoorde
vervolgens nog hits met het
van de gebroeders Bolland af
komstige 'In the army now'
(1986) en de medley 'The An
niversary Waltz' (1990), maar
sindsdien is het qua hitsucces
sen stil geworden rondom Sta
tus Quo. Rossi en Parfitt hopen
daar echter met 'Under the in
fluence' verandering in te
brengen. Of dat. lukt zal de tijd
moeten uitwijzen, maar het al
bum bevat in elk geval weer
een portie ouderwets lekkere
'twaalf maten en drie accoor-
den'-boogierock. De stijl die
Quo zo op het lijf is geschre
ven.
Parfitt: „Ik kan me nog her
inneren dat Francis en ik er
gens in de begin jaren zeventig
in een Engelse club waren
waar 'Roadhouse blues' van
The Doors werd gedraaid. Een
jongen en een meisje waren
aan het dansen en dat oogde
tamelijk sexy en sensueel. De
volgende dag speelden we tij
dens het repeteren diezelfde
hypnotiserende riff en lang
zaam maar zeker raakten we er
verslaafd aan en hebben we er
onze eigen identiteit aan gege
ven. Nee, dat is helemaal van
zelf gegaan. Als Francis en ik
samen spelen klinkt het auto
matisch als Status Quo."
In tegenstelling tot hun mu-
ziekverslaving hebben Rossi en
Parfitt de coke inmiddels wel
afgezworen. De ruige levens
stijl van weleer heeft met name
bij de blonde Parfitt echter wel
z'n tol geëist. Hij is inmiddels
voorzien van meerdere by-pas-
ses. „Nee, met m'n hart is niets
mis", klinkt de gitarist tamelijk
luchtig. „Het ging om de we
gen er naar toe. Maar ik ben
geopereerd en het gaat alle
maal weer prima. Ik voel me
zelfs uitstekend."
Status Quo is te zien op de
Night of the proms, 17/10 -
20/10 Ahoy* Rotterdam.
