'Internet is net zoiets als elektriciteit'
m Jivncrosort aan het oostfront
Multi Media
Oud spel in een mooie jas
.Dxf
ge Combat is de r
dot i reeks oorlogsspellen van
vrijd crosoft waarin de tweede
uui teldoorlog tot in de kleinste
■tr. ails door softwarehuis Ato-
tg: J< Games wordt gesimuleerd,
uwe gaat om gevechten van
negö n tegen man, tank tegen
om stukjes weiland of een
huizen in een stad. Deel I
iandelde de invasie in Nor-
jererJndië in 1944, deel II de slag
Arnhem in 1944. Deel III i:
verder van huis, v
dit keer om de titanenstrijd
de ft en Duitsland en Rusland
1941 tot 1945.
hi e achtergrond is voor de
PH1'' aantrekkelijk, want
groot nadeel van de eerste
delen van Close Combat
dat de strijd nogal ongelijk
In deel een had je als Duit-
peler niet zoveel in te bren-
I tegen het snel oprukkende
ldoenerikaanse leger na de inva-
jff:te In deel twee stond je als En-
P e speler voor de hopeloze
ir wa ;om met parachutisten een
iplete Duitse pantserdivisie
xh7 estrijden. Aan het Russische
it liggen de zaken anders,
i- Kg8 is een strijd tussen ongeveer
n Scl kwaardige tegenstanders.
op 1941 kregen de Russen flinke
)pen van het Duitse invasie-
.Lxh6 en stoomde Hitier razend-
sne op naar Moskou, maar in
aai iarre Russische winter sloeg
n hard terug. Jarenlang
niet de de strijd op en neer, tot
toekc945 het Duitse front in el-
zelf e stortte en de Russische
renge mwals onweerstaanbaar
voord Berlijn oprukte,
kan i het oostfront werden door
1 snel trijdende partijen in de
joven i der tijd voortdurend nieu-
van n wapens ontwikkeld om el-
een g af te troeven. De Duitsers
ttele i men in 1941 superieure
sische tanks tegen zoals de
1 en de KV-1. Daar konden
eerste instantie alleen het
euze 88 mm-kanon tegen-
zetten en de Stuka duik-
imenwerper. Later werden
s als de Tiger en de Panther
I ivikkeld om de Russen af te
ven en voor de infanterie
^^«succesvolle anti-tankraket
irschreck)Maar het Rode
|*r zat natuurlijk ook niet
^A1 deze legendarische wa
pens kunnen door de spelers
worden gebruikt in het spel, in
clusief artillerie.
Vertrouwd
Wie de delen I en II heeft ge
speeld zal direct vertrouwd zijn
met het spel, want qua bedie
ning is er niet veel veranderd.
Een sterk punt van dit speltype
is dat de strijd non-stop door
gaat, zoals in het echt. Zorgvul
dige instructies aan de troepen
zijn dus noodzakelijk om te
voorkomen dat je bataljon al na
vijf minuten is afgeslacht. In
Close Combat speelt de speler
scenario's, eventueel gekoppeld
in een campagne, waarbij het
meestal de bedoeling is bepaal
de punten op de kaart in te ne
men of te verdedigen zonder al
te grote verliezen te lijden. On
stuimig oprukken met groepen
tanks is niet aan de orde, want
in ieder huis of achter elke heg
kan een kanon of een groep sol
daten zitten die wel raad weet
met een tankbemanning die de
kwetsbare kant van de tank
blootgeeft. Als verdediger is het
een kwestie van goed opstellen
van de troepen om de aanvaller
voortdurend in hinderlagen te
laten lopen.
Close Combat biedt nog steeds
het overzichtelijke bovenaan
zicht van het landschap, waarin
nu vooral de uivormige koepels
van de Rusische kerken opval
len. Het beeld is nog steeds pri
ma, de slagveldgeluiden in
drukwekkend. De computer
speelt erg sterk. Tegen een
mens spelen kan helaas alleen
met een modem, en dus niet in
een netwerk. Ingebouwd is nog
steeds de scenario-editor, waar
mee spelers naar hartelust zelf
veldslagjes in elkaar kunnen
zetten.
Microsoft en Atomic Games
kunnen nog wel een tijdje door
gaan met Close Combat want
de tweede wereldoorlog biedt
stof genoeg. Wargamers kijken
alweer reikhalzend uit naar een
deel IV, dat bijvoorbeeld het Ar
dennenoffensief behandelt.
Maar of dat deel er ooit komt is
nog niet bekend.
Min systeemeisen: Pentium 133,
32 Mb Ram, Windows 95/98.
'Prijs: 99 gulden. Beschikbaar ge
steld door Microsoft.
het besturingsprogramma
lows 98 is natuurlijk al een
plank vol verschenen,
vriend Bill heeft het op
[aantal plaatsen zó ingewik-
J gemaakt, dat Data Becker
rood in zag om een boek te
en dat werkelijk alle gehei-
ontrafelt. Het verscheen in
Nederlandse vertaling bij
'Computing en is bijna niet
Hen. 1230 pagina's liefst telt
dows 98 Intern. De onderti-
an wellicht een beetje af-
ikken. Systeem-tiining en
nisch naslagiuerk, staat er
er de titel. Dat klink erg
essioneel en dat is het deels
Maar beslist niet uitslui-
I. Iedereen die veel met
lows 98 werkt en dat zo
lekker mogelijk wil doen kan
baat hebben bij in elk geval gro
te delen van het boek.Windows
98 Intern. Diverse auteurs. Uitge
ven Easy Computing. ISBN:
90-5167-213-6. Prijs 129,50
gul den. Bij Easy Computing
kwam ook (weer) een nieuwe
reeks uit: Snel Gids. Inmiddels
liggen er al diverse deeltjes in
de winkel. Handige, fraai in
kleur uitgevoerde boekjes over
allelei onderdelen van het com
puteren. Perfecte naslagwerkjes
voor de amateur. Bijvoorbeeld
over internetten, scannen en vi
russen. De boekjes helpen bij
het installeren van de program
ma's en van de hardware en
dienen - als het eenmaal alle
maal werkt - vooral als 'eerste
hulp bij ongelukken'. Iedereen
die een beetje ervaring heeft
Het
Medium heeft volgens hoogleraar Jo Groebel heel veel gebruismogelijkheden
je overgeschreven. En je kunt
zo'n boek dan naar persoonlij
ke smaak of behoefte aanpas
sen. Als je bijziend bent, dan
krijg je extra grote letters. Als je
het wilt gebruiken voor op reis,
dan wordt het juist extra klein
uitgevoerd".
Voorspellen is moeilijk. Bijna
alle voorspellingen blijken later,
als de toekomst eenmaal is aan
gebroken, onjuist te zijn ge
weest. Jo Groebel, hoogleraar
massacommunicatie, gaf daar
van onlangs tijdens de presen
tatie van de nieuwe on-line-
dienst van AOL Europe, Com
puServe 2000, enkele frappante
voorbeelden.
Neem bijvoorbeeld de voor
spelling van de uitvinder van de
telefoon, de oude heer Bell. Die
voorzag honderd jaar geleden
dat nog voor het jaar 2000 in elk
bedrijf in de geïndustrialiseerde
wereld minstens één telefoon
toestel zou staan. Of de voor
spelling bij IBM bij de introduc
tie van het eerste computersys
teem. De bedenkers van die
machine waren er zeker van dat
er voor het eind van de eeuw
minstens zes tot zeven main
frames over de hele wereld in
gebruik zouden zijn. En wat het
internet betreft: nog maar een
jaar of vijf, zes geleden werd dat
beschouwd als een medium dat
wijd verspreid zou worden on
der wetenschappers en mis
schien hier en daar ook nog wat
militaire instanties.
Het is nu, aan het eind van de
eeuw, wel duidelijk hoe ver die
voorspellers er destijds naast
zaten. De penetratie van de te
lefoon is miljoenen malen gro
ter geworden dan Bell veron
derstelde. Datzelfde geldt voor
grote en kleine computersyste
men. En het internet is niet het
medium geworden van alleen
maar wat gekke wetenschap
pers, maar van een waar mas
sapubliek.
Jo Groebel is ervan overtuigd
dat we op dit moment nog niet
kunnen overzien hoeveel men
sen binnen enkele jaren het in
ternet zullen gebruiken. De pe
netratie van het internet gaat
vooral de laatste twee jaar ont
zettend hard. Toch wordt de
groei volgens Groebel nog
steeds geremd door het feit dat
personal computers en het in
ternet nog lang niet gebruiks
vriendelijk genoeg zijn.
Het internet is volgens de hoog
leraar geen medium, maar een
infrastructuur. Of misschien is
de uitdrukking 'polymedium'
nog beter, meent Groebel. „Ei
genlijk is het internet net zoiets
als elektriciteit: het is een voor
ziening die je voor een heleboel
verschillende dingen kunt ge
bruiken".
Een van die dingen is de over
dracht van informatie. Dat is
een mooie verworvenheid,
maar volgens de hoogleraar
moet je de waarde daarvan ook
weer niet overschatten. „Het is
niet zo, dat dankzij de vele in
formatie die op het internet te
krijgen is, we onze kinderen
niet meer naar school hoeven
sturen. De informatie op het in
ternet moet worden verklaard
en geduid. In die zin is er niet
eens zoveel verschil met de gro
te hoeveelheid informatie die
bijvoorbeeld in bibliotheken te
vinden is. Het gaat erom hoe je
op basis van al die beschikbare
informatie beslissingen kunt
Dat het internet in de nabije
toekomst de economie sterk zal
beïnvloeden, daar is Groebel
zeker van. De on-linehandel
staat nog in de kinderschoenen,
maar zal in de komende jaren
een grote vlucht nemen. De
hoogleraar voorspelt dat daar
grote veranderingen het gevolg
van zijn. 'Neem bijvoorbeeld
het feit datje nu heel gemakke
lijk on line boeken kunt bestel
len. Dat is mooi, want je hoeft
niet meer per se het huis uit. Er
vloeien echter ook andere ver
anderingen uit voort. Nu is het
nog steeds zo dat een winkelier
die zijn boeken via het internet
aanbiedt, grote stapels op de
plank moet hebben. Je weet im
mers nooit van tevoren hoeveel
exemplaren je van elk boek uit
eindelijk zult verkopen. Al die
grote magazijnen vol betekenen
een enorme verspilling van bo
men en van ruimte. Daarnaast
moeten al die boeken ook nog
van A naar B worden vervoerd'.
„Een ander probleem is dat
veel boeken niet eens meer te
koop zijn omdat ze uitverkocht
zijn en niet meer worden bijge
drukt. Over enkele jaren gaan
we meemaken dat een boek
niet meer op voorraad wordt
gehouden, maar pas wordt af
gedrukt op het moment dat ie
mand het on line heeft besteld.
'Printing on demand' is immers
nu al mogelijk. Dan gaan we
feitelijk ook weer een paar eeu
wen terug in de tijd, want in de
zestiende of achttiende eeuw
werd een boek immers ook op
bestelling door monniken voor
Terugkerend fenomeen
De discussie over veilig betalen
op het internet zal volgens de
hoogleraar over enkele jaren
geheel zijn verstomd. Hij ziet de
angst voor deze vorm van beta
lingsverkeer als een terugke
rend fenomeen, elke keer als
een nieuw betalingsmiddel
wordt ingevoerd. „Vijfhonderd
jaar geleden had toch ook nie
mand kunnen denken dat we
nu een stukje papier als betaal
middel zouden accepteren
waarop iemand een getal heeft
laten drukken. Een feit is dat je
betalen via het internet nooit
helemaal honderd procent vei
lig zult kunnen krijgen, net zo
min als bankbiljetten dat zijn.
Die kunnen immers ook ver
valst worden. Dat laatste stukje
onveiligheid zullen we op den
duur gewoon accepteren".
Hoe dan ook: de toekomst van
het internet ziet er positief uit.
De acceptatie van het medium
groeit enorm en straks maakt
letterlijk iedereen er gebruik
Toch zijn er nog grote knelpun
ten, aldus Groebel. Een daarvan
is het grote gebrek aan deskun
digen dat zich nu al manifes
teert en dat in de komende ja
ren alleen maar groter zal wor
den. "In Europa zijn er nu al
vijfhonderdduizend banen in
de informatie- en communica
tietechnologie moeilijk te ver
vullen. In de komende jaren
groeit dat tekort naar een paar
miljoen mensen. Als we er niet
voor zorgen dat jonge mensen
al in een heel vroeg stadium in
teresse krijgen voor dat vak,
dan zou het op dat punt wel
eens helemaal mis kunnen lo
pen".
PETER DE VRIES
Het is ongeveer twintig jaar ge
leden dat ik met bezwaard ge
moed mijn oude computer in
ruilde voor een machine die
toen de beste grafische moge
lijkheden bood: de Atari ST. Bij
een kennis had ik het spel Tai
Pei gezien en dat moest en zou
ik hebben. De BBC-Acorn werd
van die vernieuwingsdrang het
slachtoffer. Het was de laatste
keer dat ik voor één spel zoveel
investeerde: op de latere ms-
dos-machines draaide het spel
gewoon.
Tai Pei is een klassiek bordspel,
opgebouwd rond de stenen die
ook bij het Aziatische mahjong
worden gebruikt. De bedoeling
is telkens twee soortgelijke ste
nen te verwijderen, wat wordt
bemoeilijkt door het feit dat de
stenen in fantasierijke vormen
zijn gestapeld. Daardoor is niet
elke steen 'vrij', wat betekent
dat die niet weggehaald kan
worden. Het klinkt zo simpel,
maar is moeilijk en razend ver
slavend.
Easy Computing heeft een
nieuwe versie van het spel op
de markt gebracht, onder de
naam Mah Jongg, die qua spel
techniek niet echt veel toe
voegt. Wel is het aantal varian
ten waarin stenen gestapeld
kunnen worden toegenomen.
Ook zijn er ten opzichte van
oudere versies wat nieuwe
snufjes aangebracht, zoals een
timer die meet hoe snel je de
muur hebt afgebroken en een
teller die bijhoudt hoeveel ste
nen er nog in het spel zijn. De
oefenfunctie waarmee je paren
kunt zoeken, lijkt me voor de
doorgewinterse speler overbo
dig, evenals de toets 'ongedaan
maken'. Aardig maar tegen
woordig redelijk standaard is de
mogelijkheid het spel via een
netwerk met meerdere deelne
mers te spelen.
De belangrijkste vooruitgang
ligt op het grafische vlak: schit
terende draaibare driedimen
sionale borden en opmaakmo-
gelijkheden. Maar alles heeft
zijn prijs: Mah Jongg is alleen te
spelen op een zware Pentium-
computer. De fabrikant geeft
op: Pentium 133 of hoger en
belooft optimaal genot bij een
166 MHz-machine met 32 MB
werkgeheugen. Maar zelfs de
Pentium 200 waarop ik het spel
probeerde, vond ik niet snel ge
noeg. De vraag is dus of je daar
voor nou weer een nieuwe pc
moet aanschaffen. Het spel
heeft een adviesprijs van 39,80
gulden.
met de pc weet dat dat bepaald
geen overbodige luxe is.Snel
Gids, diverse onderwerpen. Uit
gever: Easy Computing. Prijs:
19,75 gulden.Tussen de miljoe
nen websites op het world wide
web bevindt zich een enorm
aantal dat absoluut niet om aan
te zien is. De oorzaak ligt voor
de hand: de maker weet eigen
lijk niet goed hoe hij zijn bood
schap moet overbrengen.
Vormgeven is een vak. Ook op
het internet. Maar daar is het
meer dan alles binnen een be
paald kader zetten. De bezoe
ker van een website moet snel
en eenvoudig de weg kunnen
vinden naar hetgeen hij precies
wil weten. Klaas Jan Huizing en
Wencke Taatgen schreven voor
Bruna een eenvoudig, maar
zeer doelmatig boekje onder de
titel Klantgerichte Websites.
Klip en klaar wordt uitgelegd
waaraan een goede site moet
voldoen en hoe je die opzet.
Het is geschikt voor iedereen
die met zijn site meer mensen
wil bereiken dan de directe fa
milie en de buren.Klantgerichte
Websites. Auteurs: Klaas Jan Hui
zing en Wencke Taatgen. Uitege-
ver AW Bruna Multimedia. ISBN:
90-229-4298-8. Prijs: 19,95
gulden.In Nederland doen on
geveer vier miljoen mensen in
hun vrije tijd (iets) aan sport.
Als er dan een boekje op de
markt komt onder de titel Inter
netgids Vrije tijd, dan verwacht
toch zeker ruime aandacht voor
de lichamelijke inspanningen.
Maar nee. Koos Boertjens is er
in geslaagd om ruim 200 pagi
na's vol te schrijven over din
gen rond vrije tijd op het inter
net, zonder dat zelf het woordje
sport ook maar in de index
voorkomt. Vreemd. Wat moe
ten we dan wel doen in onze
vrije tijd? Ach, uitgaan, kunst
bekijken, dansen, kranten le
zen, telefoongidsen doorblade
ren... Van dezelfde
dezelfde serie verscheen een
deel over gezondheid. Een
Een wekelijkse rubriek waarin
een paar websites worden be
licht die nieuw of origineel
zijn, dan wel inspelen op de
actualiteit.
Een dag niet gelachen is een
dag niet geleefd. Het is een ou
de wijsheid, maar nog altijd
een, waar heel veel waarheid in
zit. Internetters hoeven zich
daar geen zorgen om te maken.
Leuke sites zijn er meer dan
voldoende en de makers van
www.humor.nl hebben (bijna)
alles verzameld wat maar enigs
zins in de categorie 'leuk' past.
Moppen, onzin, taalgrappen,
versprekingen, sites van komie
ken, enz.
v.humor.nl
Een site die zeker de moeuite
waard is wordt gemaakt door
een organisatie, die zich Hotel
AmuseD noemt. Het is een
prachtige index, die gemakke
lijk te doorzoeken is en dat
geldt ook voor de database van
de sterren.
www.amused.nl/film
Van tijd tot tijd schijnen infan-
tielen het nodig te vinden om
een momument als dat ter her
innering aan de gruwelen van
het concentratiekamp Ausch
witz te vernielen. Dat is vooral
een pijnlijke zaak voor de velen,
die de verschikkingen van de
Tweede Wereldoorlog nog altijd
niet kunnen vergeten. Maar de
herinnering is er natuurlijk ook
voor jongere generaties. 'Nooit
meer Auschwitz' is namelijk de
doelstelling van het Nederlands
Auschwitz Comité, dat sinds
kort ook een eigen site heeft.
kr.auschwitz.nl
Filmliefhebbers komen weinig
te kort op het internet. Talloze
sites wijzen uitstekend de weg.
Het zou best eens kunnen dat
de Reclamecodecommissie de
wenkbrauwen fronst bij het
zien van de openingspagina
van de Albert Heijn-site. De
sterk erotisch getinte foto op de
pagina van 's lands grootste
kruidenier is op z'n zachtst ge-
vreemd. Maar los daarvan
is het een nuttige pagina voor
mensen met weinig tijd of voor
degenen die geen zin hebben in
winkelen. Je kunt je dagelijkse
boodschappen namelijk thuis
doen. Virtueel winkelen bij AH
en de zaak laten bezorgen. Is
het de toekomst?
Al enige tijd maakt de Neder
landse overzichtsrubriek www-
.startpagina.nl goede sier. Een
leuke, nuttige uitvinding. In sa
menwerking met deze site is
een aardige samenvatting ge
maakt van een heleboel sites,
die van alles met de zomer te
maken hebben. Van de Tour de
France tot en met Heineken en
de jeugdherbergen tot en
100% windsurfing. Leuk
initiatief.
home.multiweb.net/
ipgroen/algemeen.htm
Lingo gekraakt
Als u binnenkort deelneemt aan Lingo en uw eerste woord begint
met een A, dan moet u achtereenvolgens ASTER, ANIMA en AL
OUD invullen. De kans is dan 99 procent dat u het juiste woord in
de vierde of vijfde beurt raadt. 'Vijfletter' Lingo, het populaire da
gelijkse spelletje van de Vara, wordt nooit meer hetzelfde, nu ene
Paul Heikens via de computer de meest ideale woordcombinaties
heeft berekend. Wie moeite heeft met het onthouden van drie
woorden, kan eventueel ook volstaan met twee (ANDER en ATLAS
in het geval van de A) of eentje (ARENA). Het probleem is natuur
lijk dat je de woorden met 26 verschillende beginletters in de kop
moet stampen.
Maar zeker voor de generatie die de ellendige Duitse rijtjes heeft
moeten leren zal dat geen probleem zijn. Mag je dan deelnemen
aan het spelletje van Francois Boulangé, dan is de kans dat je de fi
nale haalt dik aanwezig. Daarin moet je het vooralsnog zelf doen.
De bedenkers van WinLingo werken wel aan een systeem voor die
eindstrijd, maar omdat daar steeds andere letters worden gegeven
bij de start van een nieuw woord, is dat lastiger dan met een be
kende beginletter.
De investering is gering. Voor honderd gulden (tijdelijk zelfs 75)
krijg je het hele pakket met alle combinaties in de brievenbus.
WinLingo zal in de naaste toekomst ook te koop zijn voor de zes-
letter-versie voor de zaterdagavond.
Voor meer informatie:http://home-3.worldonline.nl/-luap/
nuttig boek, want er is veel te
vinden op het net over alles wat
met ons welbehagen te maken
heeft. Over alle mogelijk ziek
ten, maar uiteraard ook over de
preventie. De geestelijke ge
zondheidszorg en de alternatie
ve geneeswijzen zijn niet verge
ten. Nuttig boek.In beide boe
ken zit een cd-rom met meer
dan 3000 internetadressen, die
via bookmarks of rechtstreeks
zijn te bekijken.lntemetgids Vrije
tijd en Gezondheid. Auteur: Koos
Boertjens (Gezpondheid i.s.m.
Jannie Kroes. Uitgeven Academie
Service. ISBN resp.:
90-395-0992-1 en
90-395-0990-5. Prijs: 29,90
gulden.
Het Amerikaanse computer-
concern Apple verraste deze-
week de computermarkt met de
introductie van een nieuwe lap
top, de iBook. Daarmee bor
duurt het verder op het succes
van de kleurrijke en modem
vormgegeven iMac-machines.
Hiervan zijn sinds zijn intro
ductie in augustus 1,9 miljoen
stuks verkocht.
Ook de iBook verschijnt in een
kleur en wel, zoals Apple het
zelf noemt, in de 'smaken'
mandarijn en zwarte bes.
Nieuw aan de laptop is" de mo-
'1 Moordraadsel
RIZONTAAL:
5. kunsttaal; 7. geliefde van Julia; 10. rivier in Siberië; 12. omslag;
persoonlijk vnw.; 14. ieder: 15. heidemeertje; 16. muzieknoot; 17. dwaas;
'lans; 20. straatsteen; 21. indien; 22. loofboom; 23. filmdecor; 25. ge-
27. snijwerktuig; 28. hoeveelheid; 29. voorzetsel; 30. de r
ilielid; 33 Turks gerecht; 35. loophek: 36. kraan.
de a TICAAL:
tertuig; 3. masker; 4. loofboom; 5. muzieknoot; 6. vruchtenpulp; 8. pam-
_:,Fs; 9. spijslijst; 11. weerlicht; 13. soort aap; 17. altaarofferande; 18. dun
hout; 22. loopvogel; 24. lastdier; 26. deel ve. boekomslag; 30. mengsel;
'ochtig; 33. rivier in Italië; 34. famielid.
ising van vrijdag:
et lontaal: 1. Slof; 4. schijn; 7. riskant; 8. pot; 9. sar; 10.engelen; 12. slaatje,
caal: 2. Lala; 3. fitter; 4. stoppers; 5. hart; 6. naspel; 9. snee; 11Gea.
gelijkheid zonder draad een in
ternetverbinding te maken.
Hiervoor heeft Apple samen
met de Amerikaanse telecomfa-
brikant Lucent apparatuur ont
wikkeld, een zogenoemde air-
port en een basisstation.
De laptop is vanaf september
op de Amerikaanse markt te
verkrijgen voor 1599 dollar (f
3358). Voor de internetappara-
tuur moet nog eens 398 dollar
worden neergeteld. Overigens
kan de iBook al 6 uur zonder
stroom werken.
p
bi
ekl
via
itse
i ir
'Olt
ar//
IV AiCOT/
TAPAKfX.
Vh
lig!
nc
log
J_r
<g'
nd
-1
Hl
n""ï
tjuv/ij
V
r d
vei
JL
va
hi
ia.
L-,-
gee
:mi
Laptop zonder telefoon op internet
