Geen rijen meer voor de
kassa op zaterdagmiddag
bij nacht
ontij
UU u
n
u
Zomer 1999
n n
U U
Noordwijk
's Nachts brood bakken. Voor
dag en dauw opstaan om
bloemen te rijden, 's Avonds een
patiënt behandelen. Voor
sommige mensen is dat
onregelmatige leven de
normaalste zaak van de wereld.
Naam: Linda Koot
Leeftijd: 30
Woonplaats: Alphen aan den Rijn
Beroep: Apothekersassistente
Wat doet een apothekersassistente 's nachts?
„Ik werk altijd op vrijdagnacht. Tussen 18.00 tot
21.30 uur komen er regelmatig mensen. Eigenlijk is
de apotheek alleen open voor noodgevallen, maar
omdat het koopavond is denken mensen dat ze ge
woon langs kunnen komen. Voor paracetamolletjes,
pleisters en condooms. Daarna is het rustig. Wat
mensen die met spoed en op doktersrecept medi
cijnen nodig hebben. Van 1.00 tot 6.30 uur ga ik ge
woon slapen. Ik sta alleen op als het nodig is."
Ben je bang alleen, in een donker winkelcentrum,
achter zo'n klein raampje?
„Vroeger wel. Het idee om daar alleen te liggen en
dat er iemand binnen zou komen, vond ik heel be
angstigend. Maar de deur zit op slot en de politie is
snel ter plekke. Daar heb ik nu vertrouwen in. Bo
vendien heb ik er nog nooit echt iets vervelends
meegemaakt. Het gebeurt wel eens dat mensen
zonder recept midden in de nacht langskomen. Wij
hebben natuurlijk interessante stoffen in huis, zwa
re slaapmiddelen bijvoorbeeld. Maar als ze merken
dat ze er niet in kunnen, gaan ze weg. Ik ben wel blij
dat er een raam met een schuifbak zit. Als je direct
contact met de klant zou hebben, zouden maar
weinig assistentes 's nachts willen werken."
Waarom werk je 's nachts?
„Ik heb drie kinderen en mijn man kan ze overdag
niet opvangen. Toen de derde werd geboren, ging
het werken overdag niet meer. Nachtwerk was een
goede oplossing, want als je helemaal uit het vak
weggaat, kom je moeilijk terug."
Je ziet nu nauwelijks collega's, mis je dat contact?
„Ja, dat vind ik heel erg jammer, want juist het con
tact met collega's en patiënten was een belangrijke
reden om dit beroep te kiezen. Ik probeer regelma
tig onder koffietijd even langs te gaan om het een
beetje bij te houden."
Beïnvloedt het nachtwerk je sociale leven?
„Ja, nu ik dit jaar vrijdags werk wel. Wij hadden al
tijd een heel druk weekeinde en nu kom ik zater
dagochtend pas thuis. Alhoewel het al aardig inge
burgerd is. De kinderen weten dat we vrijdag vroeg
eten. En als ik 's nachts goed heb geslapen, kan ik er
zaterdag gewoon in het gezin meedraaien. Mijn kin
deren zijn trouwens behoorlijke nachtbrakers, dus
ik slaap daar soms rustiger dan thuis."
SASKIA BUITELAAR
ben wel blij
Zul je net zien. Heb je de hele
dag lopen hollen, gooit zo'n
veiligheidsmannetje pal voor
je neus de deur van de
supermarkt in het slot. Zes
uur geweest. Acht uur
geweest. Tien uur geweest.
Hoe ver ze die sluitingstijden
ook oprekken (heb dank,
oud-minister Wijers) eens
komt de dag dat je niet naar
binnen mag. Minuutje te laat,
pech gehad. Is er in de buurt
een tankstation dat
kattenvoer verkoopt? Nee,
dan Amerika. Daar kun je om
drie uur 's nachts nog
boodschappen doen: 24 hours
a day in the shopptngmalL
Acht jaar geleden opende K-
Mart de eerste full-service store
in Medina, Ohio..Inmiddels
heeft de derde supermarktke
ten van Amerika 102 continu
bedrijven, verspreid over diver
se staten. Ook andere giganten,
zoals Wal-Mart en Sears, hou
den hun winkels in de grote
steden permanent open: 24
uur per dag, zeven dagen per
week.
„Als je de behoefte van de
klant volgt, kunnen we bij wij
ze van spreken morgen al dag
en nacht open blijven", zegt
Wim van der Ster, stafdirecteur
Beleidsontwikkeling en Markt
onderzoek bij Albert Heijn.
„Maar Nederland blijft Neder
land. De verruiming van de
winkeltijden is al heel bijzon
der. Alle betrokken partijen
blijven in discussie, op zoek
naar concensus. Het polder
model hé."
Van der Ster kent de Ameri
kaanse situatie uit eigen erva
ring: hij woonde een poosje in
de VS en kon op elk gewenst
moment naar de winkel voor
een pak melk, een half pond
spercieboontjes of een doos
waspoeder. „Voor de consu
ment is dat een enorme verrij
king. De klanten zoeken het
moment dat hen het beste uit
komt om boodschappen te
doen. In Amerika heb je op za
terdagmiddag geen rijen voor
de kassa's. En als het toevallig
een keer wel druk is, verwijt de
klant dat zichzelf."
We gaan er onvermijdelijk naar
toe. Boodschappen.doen wan
neer het ons uitkomt, des
noods midden in de nacht. We
zijn immers doorlopend bezig
Ook dit Wal-Mart Supercenter in Lebanon, Tennessee, is 7 dagen per week, 24 uur per dag open. Het is
nog een kwestie van tijd of deze Amerikaanse winkeltijden dringen ook tot Europa door. foto reuters
onze tijd'zo effectief mogelijk
te besteden. Duizend dingen te
doen. Mogen we dan alstu
blieft zelf bepalen wanneer wat
in ons schema past?
„Vroeger zeiden we 'goed', als
iemand vroeg hoe het met ons
ging. Nu roepen we 'druk,
druk, druk'. We woekeren met
de tijd", zegt Van der Ster.
„Door de computer, het ge
bruik van internet, vallen de
grenzen weg. Je kunt midden
in de nacht communiceren
met wie je maar wilt. Dus
waarom zou je 's nachts je
boodschappen niet doen? Het
zal nog wel even duren voordat
we in Nederland 24 uur per
dag open zijn, maar uiteinde
lijk zal het er wel van komen.
We zijn op de goede weg. We
hebben nu al de mogelijkheid
om tot tien uur open te blijven.
En met teleshopping kun je bij
wijze van spreken ook om drie
uur 's nachts je bestelling
doorgeven en die op een mo
ment dat jou schikt laten thuis
bezorgen."
De grootste kruidenier van Ne
derland hanteert flexibele tij
den. De meeste filialen zijn da
gelijks van acht uur 's morgens
tot acht uur 's avonds open. In
studentensteden als Leiden
gaan de deuren pas om tien
uur 's avonds dicht, terwijl toe
risten in de binnenstad van
Amsterdam en op diverse plek
ken langs de kust ook op zon
dag hun boodschappen kun
nen doen.
De suggestie dat het winkel
personeel en vooral de mid
denstand daarvan de dupe
zouden worden, wuift de AH-
topman resoluut weg. „Bij
Hoogovens, in de horeca en in
ziekenhuizen zijn ploegen
diensten heel normaal. En de
goede kleine zelfstandigen pas
sen zich feilloos aan. Die weten
hun winkel zo attractief te ma
ken, dat de supermarkt daar
niet aan kan tippen. Je ziet ze
opkomen: de goede keurslager,
kaasboer, groentenman of
traitteur. Bij een goeie warme
bakker staat op zaterdag een
rij. Maar hij moet wel een vak
man zijn. De supermarkt is er
voor de gewone, dagelijkse
dingen, de specialist voor een
bijzondere gelegenheid. En we
weten altijd wel een aanleiding
voor een feestje."
Nederland is rijk, de economie
floreert, de consument neemt
het ervan. „We mogen tegen
woordig genieten", aldus Van
der Ster. „Dat calvinistische is
er af. Niet voor niets is onze
nieuwe slogan 'Pluk de dag'.
We letten nog wel op de klein
tjes, maar de klant is in om te
avonturieren. Als Albert Heijn
met sushi komt, dan ga je dat
gewoon proberen."
De supermarkt denkt met u
mee, zet de trend, vergroot het
assortiment. „Dat verwachten
de klanten ook van ons. We
kunnen wel op safe spelen,
maar dan wordt je een hele
saaie winkel." Het ideaal is one
stop shopping. „We zijn allang
niet meer alleen kruidenier.
Verse vis, wenskaarten, boe
ken, reizen, een postkantoortje
onder hetzelfde dak. We krij
gen langzamerhand ook een
cafetaria-achtige functie. Zo
zie je de grenzen verschuiven."
En zo zullen ook de openings
tijden weer gaan schuiven.
„Vroeg of laat begint die dis
cussie weer en het ligt in de
verwachting dat het allemaal
wat ruimer wordt. Dat is ook in
ons belang. Onze vrachtauto's
staan overdag in de file en 's
nachts zijn de snelwegen leeg.
Je ziet in Amerika ook dat de
supermarkten de rustige nacht
gebruiken om schappen bij te
vullen. Met een cyclus van 24
uur in je aanlevering, kun je
ook die capaciteit beter benut
ten. Dat geldt voor ons, maar
ook voor bijvoorbeeld Schip
hol. We moeten rekening hou
den met ieders belangen, maar
die discussie moeten we wel
blijven voeren."
ONNO HAVERMANS
Niks geen vrouwen die netten boeten. Niks geen handen die
de ene knoop na de andere leggen, zodat geen haring straks
kan ontkomen. Mesdag en andere zeeschilders kunnen hun
palet wel aan de branding meegeven. Hier, achter de Astrid-
boulevard in Noordwijk, sluimeren de villa's met hun rieten
kappen. Hier huist de 'happy few', met de man die Neder
land zo heerlijk helder maakte in hun midden. Hier is rust,
ruimte.
Hen enclave van de rijken, die wordt bewaakt door norse ha
gen, prikkeldraad en camera's die door verdoezelend groen
aan het oog zijn onttrokken. We kijken en zien iets dat wij
nooit zullen bereiken. We staan aan de rand van onze
droom. Ergens in dat vergezicht loopt een postbode. Hij
brengt blauwe brieven rond. Wat zou het! Van een boom zo
volgeladen mist men één, twee pruimpjes niet
Wat een verkwikkende rust, wat een leegte rondom. Judith
Herzberg schreef: 'Rijkdom is leegte op glanzende tegels. Ar
moe reddert van winter naar winter, met fietsen op trap en
balkon.En zo is het, zo is het. Het zij zo.
Het Leidsch Dagblad geeft elke dag vijf afdrukken van 'Ingelijst' weg aan lezers uit de gemeente waar de foto is gemaakt. Aanvragen - uitsluitend per briefkaart en uiterlijk een
week na plaatsing - richten aan: Leidsch Dagblad, afdeling Promotie, postbus 54. 2300 AB Leiden. De vijf uitverkorenen krijgen 'Ingelijst' binnen drie weken thuisgestuurd.
tekst: CEES VAN HOORE
foto: WIM DIJKMAN
