a Noord-Iers vredesproces 'over zomer heen' getild Verkiezingen Suriname in mei 2000 Winst voor Megawati neemt spanning niet weg Buitenland Londen tapte alle telefoons in Ierland af Onwennige vredesduif verandert in havik Taiwan staat op scherp ^ge VRIJDAG 16 JUL11999 Vader sluit dochter 108 dagen op rAiRO De Egyptische politie heeft een 23-jarige vrouw bevrijd die 108 dagen had vastgezeten in een kamertje van een vierkan te meter. De jonge vrouw was door haar vader opgesloten om dat ze wilde scheiden van haar 80-jarige echtgenoot. Vaderlief wilde zijn dochter hiervoor zelfs doden. Vader en dochter wo nen in een stadje op 400 kilometer ten zuiden van Cairo. De po litie vond de vrouw per toeval. Agenten doorzochten de woning van de buren op het bezit van wapens, en hoorden hulpkreten van de vrouw. De vader vluchtte na de bevrijding. De jonge vrouw overleefde met hulp van haar jongere broer. Die bracht haar elke vijf dagen voedsel en drinken. Turkije wil Israël water leveren iPRUZALEMTurkije heeft aangeboden een onderzeese waterpijp leiding aan te leggen naar Israël. Met die leiding, die jaarlijks zo'n 180 miljoen kubieke water zou kunnen vervoeren, kan Is raël worden verlost van zijn chronische tekort aan water. Die schaarste is een van de vele conflictpunten tussen Israël en de Palestijnen. Een gezamenlijke commissie gaat de levensvatbaar heid van het project onderzoeken. Het belangrijkste struikel- punt voor het plan zou van financiële aard kunnen zijn. De lei ding van zo'n honderd kilometer zou miljarden guldens moeten kosten. De betrekkingen tussen Israël en Turkije zijn sinds 1996 met de dag hartelijker geworden. In dat jaar ondertekenden bei de landen een militair verdrag, dat een einde maakte aan jaren lange gespannen verhoudingen. El Al werft voortaan ook Arabieren ifruzalem De Israëlische luchtvaartmaatschappij El Al begint een campagne om Arabieren te werven. De aankondiging komt na beschuldigingen dat het staatsbedrijf de Arabische minder heid in Israël discrimineert. El Al ontkent dat de campagne voortkomt uit de beschuldigingen. De maatschappij zegt Arabi sche werknemers te zoeken omdat het aantal Arabische passa giers toeneemt. Een Arabische reisagent dreigde vorige maand met een rechtszaak tegen de maatschappij. Hij zei dat El Al hem na herhaaldelijke sollicitaties niet had aangenomen omdat hij Arabier is. De maatschappij sprak dat tegen, maar moest toege ven dat zij op 3.400 mensen niet één Arabier in dienst heeft. In Israël wonen één miljoen Arabieren en vijf miljoen joden. Griekse politie beëindigt buskaping Thessaloniki Griekse agenten hebben gisteravond een buska- ■de Sn Lil Mi ad ping na ruim een dag met geweld beëindigd. Bij de bestorming van het voertuig werd de Albanese kaper" gedood. Alle vijf gijze laars bleven ongedeerd. De kaper eiste 1,7 miljoen gulden, wa pens en een vrije doortocht naar Albanië. Hij dreigde de bus an ders op te blazen. Met de kaping protesteerde de Albanees naar eigen zeggen tegen de hardhandige wijze waarop de Griekse au toriteiten hem hebben geprobeerd te deporteren, nadat hij ne gen jaar in het land had gewoond. Griekenland is deze maand een landelijke politieactie begonnen om duizenden illegale Al banezen te deporteren. Een groot deel van de bevolking houdt ihen verantwoordelijk voor de stijgende criminaliteit. foto reuters Noren houden Sirius aan de ketting iavanger Een rechter in de Noorse havenstad Stavanger heeft de politie gisteren toestemming gegeven het Greenpeace-schip |Sirius langer vast te houden. De Noorse kustwacht bracht het schip maandag op na acties waarbij de milieuorganisatie de walvisvaarder Kato het jagen probeerde te belemmeren. De Siri us ligt sinds dinsdag aan de ketting. Volgens de rechter heeft het schip zich dichter dan 500 meter in de buurt van de Kato be vonden. Die afstand geldt op zee als veiligheidszone rond sche pen die zich bezighouden met visvangst. De Noorse politie wil het schip vasthouden tot het eind van het walvisseizoen op 1 augustus. Greenpeace gaat in hoger beroep, en zal de Noorse ambassade in Nederland een protestbrief sturen. Ook wordt Den Haag gevraagd te bemiddelen. Zambia praat met rebellen Congo kigali De Zambiaanse president Chiluba zal binnenkort met Congolese rebellen gaan praten om het vredesplan voor Congo te redden. De leiders van de twee rebellenbewegingen weiger den zaterdag een akkoord te ondertekenen, omdat de in april als rebellenleider afgezette Ernest Wamba dia Wamba eiste dat ook hij zijn handtekening zou mogen zetten. Congo, Rwanda, Uganda, Zimbabwe, Angola en Namibië, de landen die actief bij het conflict betrokken zijn, tekenden wel. De rebellen, die uit zijn op de val van de Congolese president Kabila, vechten intus sen gewoon door. Zimbabwe, dat Kabila steunt, beschuldigde gisteren ook Rwanda en Uganda ervan dat zij het zaterdag gete kende bestand hebben geschonden. Rwanda en Uganda staan achter de rebellen. Meer salaris voor opvolger Clinton Washington Als de baan van president van de Verenigde Staten ting' nog niet begeerlijk genoeg was, dan is er nog een lokkertje bij gekomen. Het Huis van Afgevaardigden heeft gisteren gestemd voor de verdubbeling van het salaris van de volgende president. Die krijgt dan jaarlijks 800.000 gulden op zijn of haai- bankreke ning bijgeschreven. „De president van de Verenigde Staten heeft aantoonbaar de moeilijkste baan op deze wereld, en we 'willen niet dat die persoon elke cent moet omdraaien", zei Af- li gevaardigde Tom Davis, een Republikein uit Virginia. De leden van het Huis hebben zichzelf tegelijkertijd overigens een wat bescheidener loonsverhoging in het vooruitzicht gesteld. De le den van de Senaat hebben een vergelijkbare actie ondernomen om het saldo op hun eigen loonstrookjes te verbeteren, maar ze kwamen niet op het idee om de president ook meer te betalen. Waarschuwing aan Amerikanen Brussel Amerikanen in België moeten beducht zijn voor aan slagen. De ambassade van de VS in Brussel heeft hen gisteren gewaarschuwd in verband met een dreigement van de Algerijn se terroristische organisatie GIA. België heeft zelf al tal van vei ligheidsmaatregelen genomen na dreigementen van de GIA. Die heeft eind juni aangekondigd een bloedbad aan te richten als niet alle in België gevangen zittende GIA-militanten worden vrijgelaten. De organisatie had een ultimatum gesteld, dat giste ren afliep. Gerechtsgebouwen, ministeries, stations en andere gevoelige' plaatsen hebben extra bewaking gekregen. In de me- jtro van Brussel zijn alle vuilnisbakken vergrendeld. Reizigers krijgen het verzoek elk verdacht pakketje onmiddellijk te mel den. Cel voor generaals van Ceausescu SQekarest Twee Roemeense oud-generaals moeten vijftien jaar de cel in omdat zij in opdracht van de voormalige dictator Ceausescu demonstranten hebben laten neerschieten. Het ge recht achtte gisteren bewezen dat Mihai Chitac en Victor Stan- riilescu medeschuldig zijn aan de moord op 72 mensen tijdens de opstand tegen Ceausescu in het west-Roemeense Timisoara 1111989. Kort daarop werden de dictator en zijn echtgenote Ele- '1-40 na in de hoofdstad Boekarest gevangen genomen en terechtge steld. Beide voormalige militairen moeten ook ruim 66.000 gul den boete betalen aan de nabestaanden van de demonstranten. De Britse regering heeft tien jaar lang al het telefoonverkeer tussen Ierland en Groot-Brittannië laten afluisteren. Dat gebeurde in de strijd tegen het terroris me. Dat onthulde Channel 4 News gister avond in een reportage. In een torenflat in Capenhurst, in het noord-oosten van Groot-Brittannië, wer den vanaf 1989 tot begin dit jaar alle tele foongesprekken tussen Ierland en Groot- Brittannië onderschept. Het raamloze gebouw van dertien etages was volge propt met apparatuur die telefoonge sprekken kon decoderen en bewaren. Vervolgens werd de inhoud gescand op sleutelwoorden. Inmiddels zijn alle activiteiten stopge zet. Het gebouw, dat eigendom is van het ministerie van defensie, is vanaf nu te koop voor 70 miljoen gulden. Een woordvoerder van het ministerie van binnenlandse zaken volstond ermee te zeggen dat de regering 'nooit commen taar geeft op informatie van deze aard'. David Trimble (links) legt het standpunt van de UUP uit, gadegeslagen door zijn tweede man John Taylor. foto epa paul faith Londen en Dublin komen in najaar met nieuwe voorstellen RUSWUK ANP David Trimble, die vorig jaar de Nobelprijs voor de vrede won voor zijn bijdrage aan de Goede Vrijdag-akkoorden voor Noord- Ierland, heeft de vrede gisteren zelf mogelijk de genadeklap toegediend. De unionistenlei der lijkt daarmee het hem on gemakkelijke zittende kleed van vredesduif te hebben afge schud. De 54-jarige Trimble staat be kend als een koel politicus, die zijn Nobelprijs liever teruggeeft dan dat hij zijn aanhang binnen de protestantse gemeenschap verliest. Zelfs binnen zijn eigen Ulster Unionist Party (UUP) wordt Trimble omschreven als 'ijskast'. Vóór de vredesonderhandelin gen gold hij als een havik. De voormalige hoogleraar aan de rechtenfaculteit van Queens University in Belfast werd pas na het begin van de Noord-Ier se ongeregeldheden in de jaren zestig politiek actief. De protestantse politicus maak te naam als leider van de aarts conservatieve Oranje Orde. In 1970 werd hij lid van de UUP, waarvan hij een kwart eeuw la ter de leiding overnam. De grootste unionistische partij wil de Britse zeggenschap over Noord-Ierland handhaven. Kort na zijn aanstelling als partijlei der liep Trimble tijdens de om streden Oranjemarsen door Portadown nog arm in arm met de radicale protestantse leider Rugova na acht uur weer weg uit Kosovo pristina afp De Albanees-Kosovaarse leider Ibrahim Rugova heeft gister avond Kosovo na een bezoek van minder dan acht uur verla ten. Hij keerde via de Macedo nische hoofdstad Skopje terug naar Rome, waar hij de laatste tijd heeft verbleven. Volgens medewerkers van de Kosovaar- se leider gaat Rugova volgende week weer naar Kosovo. Hij heeft in de Servische pro vincie gesproken met de com mandant van de vredesmacht KFOR, generaal Michael Jack son, en de VN-gezant voor de Servische provincie, Bernard Kouchner. De leider van het Kosovo Bevrijdingsleger UQK, Hasim Thagi, heeft de terugkeer van Rugova toegejuicht. Hij zei dat er in de Servische provincie voldoende ruimte voor Rugova is. „Ik zal naar zijn mening over de toekomst van Kosovo luiste ren." Het UQK, dat zich de afgelo pen tijd heeft opgeworpen als de vertegenwoordiging van de Albanese meerderheid in Koso vo, wil echter dat Rugova geen zitting neemt in de overgangs regering en zich uit de politiek terugtrekt. Rugova werd in 1992 bij on dergrondse verkiezingen tot 'president' van Kosovo geko zen, maar heeft zich bij vele Al banezen onpopulair gemaakt door met de Joegoslavische president Milosevic te spreken, nadat de NAVO met haar lucht acties in Joegoslavië was be gonnen. Ian Paisley. De omslag kwam in 1996, toen Trimble zich bereid verklaarde actief deel te nemen aan het vredesproces. Op Goede Vrij dag vorig jaar leidde dat tot de gebeurtenis die velen voor on mogelijk hielden. Trimble en zijn aartsvijand Gerry Adams, de katholieke Sinn Féin-leider, presenteerden samen met de Britse regering een vredesak koord. Het duurde nog bijna een half jaar voordat de unio nistenleider ook de hand van Adams wilde schudden. Zijn opmerkelijke ommezwaai naar de gematigde kant bezorg de Trimble internationaal veel lof. Zijn achterban zag het vre desakkoord met de politieke vleugel van de IRA echter als knieval voor het terrorisme. De aanhangers van dominee Pais ley, een fel tegenstander van het vredesakkoord, wonnen steeds meer terrein onder de protestanten. Trimble probeerde te schippe ren. Hij stelde ontwapening van de IRA als voorwaarde voor zijn eventuele deelname als premier aan de nieuwe Noord-Ierse re gering. Verzoenende woorden van de Britse premier Blair en de Amerikaanse president Clin ton mochten niet baten. Giste ren koos de berekenende politi cus voor het behoud van zijn machtsbasis binnen de partij. Daarmee herrees uit de as van de onwennige vredesduif de havik van weleer. De Britse regering gaat het vredesproces voor Noord-Ier land 'over de zomer heen' tillen, nu de belangrijke pro testantse partij, de Ulster Unionist Party (UUP), heeft ge weigerd zitting te nemen in een eigen regering voor het gebiedsdeel. Het proces zal worden 'herzien', maar het vorig jaar gesloten akkoord van Goede Vrijdag wordt niet aangepast, zo liet Londen gisteren weten. BELFAST-LONDEN Rtr-DPA De UUP van beoogd prémier David Trimble boycotte giste ren de vergadering van het Noord-Ierse parlement, waar door de installatie van een re gering onmogelijk werd. De partij weigerde woensdag in te stemmen met de verdere uit voering van het vredesakkoord, omdat het Ierse Republikeinse Leger (IRA) niet eerst wil ont wapenen. In de regering van tien ministers zou Sinn Féin, de politieke vleugel van de IRA, twee zetels bezetten. De Britse premier Blair zal in samenspraak met zijn Ierse ambtsgenoot Ahern met nieu we voorstellen komen, die de UUP alsnog tot deelname aan de regering moeten overhalen. De meest controversiële punten uit het akkoord van Goede Vrij dag komen echter in het najaar pas weer op de agenda. Een re gering voor Noord-Ierland zal daardoor op zijn vroegst in ok tober kunnen worden geïnstal leerd. De provincie staat sinds 1972 onder direct Brits bestuur. Het akkoord van Goede Vrij dag schrijft voor dat alle para militaire groepen in Noord-Ier land zich moeten ontwapenen. Dat zou in mei 2000 moeten zijn gebeurd. De UUP kwam la ter echter met de eis dat de IRA met ontwapenen moet begin nen vóór Sinn Féin in de rege ring mag plaatsnamen. Veertien maanden van overleg over die voorwaarde bleven vruchteloos. De IRA weigert nog altijd pu bliekelijk te zeggen dat de wa pens worden ingeleverd. Sim Féin blijft er op hameren da ontwapening vooraf strijdig i met het akkoord. Sinn Féin-voorman Gerr Adams eiste na de mislukte zit ting van gisteren dat Trimbl zich terugtrekt als beoogd pre mier, omdat hij zijn gelooi waardigheid heeft verloren Partijvoorzitter Mitchel McLaughlin riep Blair zelfs o) de UUP-leider uit zijn functie t zetten 'als die zelf niet het fat soen heeft om te vertrekken Sommige Sinn Féin-vertegen woordigers vinden verder da i Trimble de Nobelprijs voor d I vrede die hij vorig jaar kree moet inleveren. PARAMARIBO ANP De vervroegde algemene ver kiezingen in Suriname worden op 25 mei 2000 gehouden. Dat heeft president Jules Wijden- bosch vanmorgen bekendge maakt in het parlement. In zijn toespraak somde hij ernstige problemen op met de bevol kingsadministratie. Het is vol gens Wijdenbosch een 'hels karwei' om de verkiezingen op correcte wijze te organiseren. Wijdenbosch sprak twaalf uur na het begin van een verga dering in het parlement. Met al gemene stemmen besloot de volksvertegenwoordiging haar zittingsperiode, die tot medio 2001 zou duren, in te korten. „Een historisch feit, waarbij coalitie en oppositie hebben besloten dat er zo snel mogelijk een einde moet komen aan het vastgelopen beleid van deze re gering", aldus parlementariër Fred Derby. De oppositie is al leen niet te spreken over de da tum die Wijdenbosch noemde voor vervroegde verkiezingen. Zij had ze eerder gewenst. Wijdenbosch hoopt dat de kiezerslijsten, waar erg veel aan gesleuteld moet worden, tegen eind januari ter inzage kunnen worden gelegd. Daarna moeten wettelijke termijnen, die in to taal 105 dagen duren, in acht worden genomen om kandida ten te stellen voor het parle ment en regionale raden. Namen van nieuwe kiesge rechtigden zijn sinds 1996 niet meer geregistreerd en verhui- jinmen Een Taiwanese militair op het eilandje Jinmen tuurt over het water naar de kust van aartsri vaal China. Dat land heeft van morgen voor het eerst deze week enige flexibiliteit getoond tegen over Taiwan. Peking beschouwt dat eiland als onvervreemdbaar Chinees grondgebied, maar Tai wan streeft naar onafhankelijk heid. De kwestie speelde deze week weer op, tot grote woede van Peking. Het eiland Taiwan, het voormalige Formosa, onttrekt zich al sinds 1949 aan de macht van de communisten in Peking, en werd daardoor een bolwerk van de verslagen nationalisten. De Chinese media herhaalden vanmorgen niet de oorlogstaal van de afgelopen dagen. De aan vankelijke agressieve Chinese re acties hebben echter wel voor veel onrust in de regio gezorgd. De aandelenkoersen daalden van daag sterk. Kranten in Hong Kong speculeerden over Chinese acties. China kan tot bezetting van Tai wanese eilandjes als Jinmen over gaan als Taipei niet inbindt, meldde de onafhankelijke Hong Kong Economie Times. Washing ton waarschuwde gisteren niet te zullen tolereren dat China geweld gebruikt. De VS zien echter geen verband tussen de kwestie-Tai- wan en China's mededeling van woensdag dat het de neutronen bom kan maken. foto reuters zingen zijn niet of nauwelijk doorgegeven, zei Wijdenboscl Verder zei hij dat namen vai 1 overleden mensen op kiezers lijsten staan en sommige kies gerechtigden dubbel staan ge registreerd. Hij meldde dat de bureau voor burgerzaken in het bin nenland al geruime tijd nauwe lijks functioneren. Ook ont breekt het momenteel aan lo gistieke voorzieningen om d voorbereiding van de verkiezin gen adequaat aan te pakken. Kosovo-steun ten koste van arme landen 1 brussel marc peeperkorn correspondent 1 De ruim één miljard gulden di de Europese Unie volgend jaa uittrekt voor de wedcropboux van Kosovo gaat ten koste va de financiële steun voor ander arme landen. De EU-lidstate weigeren unaniem extra geld t 1 reserveren. Dat brengt hen in aanvarin met het Europees parlemen 1 dat de EU-begroting van 20 1 miljard per jaar wil verhoge om de Kosovaren te helpen. D lidstaten gaan akkoord met 1, miljard steun voor het jaa 2000, maar eisen dat dit groten deels wordt gevonden in de be groting voor extern beleid. Daaruit wordt nu de hulp aaj Zuid-Afrika, Latijns-Amerikt Oost-Europa en Azië betaak Die steunprogramma's zoudei volgens de kaasschaafmethod met tien procent gekort wordei om de extra miljoenen voo Kosovo te vinden. Nederland zal er samen me Groot-Brittannië, Zweden ei Oostenrijk vandaag wel op aan dringen de allerarmste landei 1 te ontzien bij de zoektocht naa geld. Onlangs nog merkte d Nederlandse minister Herfken 1 van ontwikkelingssamenwei king op dat er 25 miljard guldei EU-hulpgeld ongebruikt op d 1 plank ligt. Onduidelijk is of di 1 bedrag voor Kosovo kan woi 1 den ingezet. Het definitieve be j sluit valt dit najaar. JAKARTA THEO HAERKENS correspondent Met de verkiezingsoverwinning van de PDI-P van Megawati Soekarnoputri heeft Indonesië opnieuw een stapje gezet in de richting van democratisering van het land. Maar de zege be tekent niet dat Megawati zeker is van de presidentszetel waar uit haar vader bijna 35 jaar ge leden werd verdreven. Bij het tellen van de stemmen werd steeds duidelijker dat re geringspartij Golkar, die de voormalige president Soeharto decennia lang in het zadel hield, nog lang niet was versla gen. De kort voor de verkiezin gen tot partij omgesmede orga nisatie eindigde op de tweede plaats, wat vooral te danken zou zijn aan de kiezers in de verre buitengewesten. Die zijn nauwelijks op de hoogte van het wel en wee in het regerings centrum Jakarta, en stemden traditiegetrouw en voor de ze kerheid op Golkai;. De grote vraag is fioe het nu verder moet. De leiders van de grote partijen hebben de afge lopen weken gebruikt om de mogelijkheden voor coalitievor ming af te tasten. Ze lieten de spierballen rollen en taxeerden de kracht van de anderen. Me gawati's PDI, al na korte tijd de gedoodverfde winnaar, deed daar echter niet aan mee. Dat maakte de zaak lastig, want om de grootste speler kun je niet heen. Golkar koestert nog steeds am bities om de impopulaire presi dent Habibie op het schild te houden. Daarbij kan ze rekenen op de moslimpartij PPP, vierde in de verkiezingen. De PPP heeft ernstige bezwaren tegen een vrouw als leider van het grootste moslimland in de we reld, en staat daarin niet alleen. Ook een deel van de aanhang van de hervormingsgezinde partijen van moslimleiders Ab durrahman Wahid en Am in Rais zal om die reden eerder de kandidatuur van Habibie steu nen dan die van Megawati. In die zin is het akkoord dat Me gawati eerder met hen sloot van relatieve betekenis. Verder is de vraag aan wie de 38 niet-gekozen parlementariërs uit het leger hun stem zullen geven. Officieel stelt het leger zich neutraal op, maar het is niet duidelijk wat dat in de praktijk betekent. Stemmen doen deze benoemde volksver tegenwoordigers in elk geval wel. Het Raadgevend Volkscongres dat de president kiest en de be leidslijnen voor de toekomst aangeeft, komt in november bijeen. Om de president te kie zen, wordt het parlement aan gevuld met nog eens tweehon derd benoemde volksvertegen woordigers: vijf voor elk van de 27 provincies en 65 van uiteen lopende groepen in de samen leving. Van de 135 provinciele den rekent Golkar er 70 tot het eigen kamp, omdat ze in 14 provincies won. De PDI over heerste in 11 provincies, wat Megawati 55 stemmen extra oplevert. Tot november kan er nog flink worden onderhandeld, en som mige waarnemers vrezen dat dit gebeurt met een flink pak geld in de binnenzak. De stem ming is geheim en dus gevoelig voor omkoperij. Golkar had daar in het verleden het patent op en ook in de afgelopen pe riode is de partij daarvan be schuldigd. Van de andere kant wordt gesteld dat een geheime stemming de leden de vrijheid geeft zich te onttrekken aan fractiediscipline. Megawati trekt zich van al dat geharrewar niets aan. Zij claim de vorige week de overwinning door eenvoudig te stellen dat 'het volk heeft gesproken'. Veel van haar aanhangers voelen da ook zo, en hebben in de afgelo pen dagen met hun eigen bloet een vingerafdruk geplaatst on der een steunbetuiging. Menig een maakt zich daarover ernsti ge zorgen. Mocht Megawati uit eindelijk geen president wor den, dan zou haar militante aanhang wel eens woedend de straat op kunnen gaan. Dan kan er wel eens veel meer bloet gaan vloeien.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1999 | | pagina 5