Van der Werff biedt weer lichaam aan
Monsterlijke 'aanraaksels'
in Galerie Prima Vista
Herkenbaarheid met kracht van orkaan
Cultuur Kunst
bstmen speelt op
iomersplotzfestival
JNDERDAC 15 JULI 1999
CHEF JAN RIJSDAM, 071 -5356444, PLV, CHEF ANNET VAN AARSEN 071 -5356443
Penibrandt gestolen
Liiiic.nan Uit het gemeentelijk museum van de Franse stad
tejgulgnan is dinsdagavond het schilderij 'Kind met zeepbel',
L, relatief klein doek van Rembrandt, gestolen. De politie
taakte de roof gisteren bekend. De waarde van het schilderij
brdt geschat op 20 miljoen franc (ruim 6 miljoen gulden-
Kond 22.00 uur was bij het museum het alarm afgegaan. Vol-
tisde politie waren de dieven het museum, dat met een bi-
lotheek in één gebouw is gevestigd, binnengekomen door de
Hiterdeur open te breken. Zij hebben het pand vermoedelijk
bgs dezelfde weg verlaten. Het schilderij van Rembrandt was
et enige werk dat uit het museum was verdwenen.
Joncert in Van Gogh Museum
pFRDAMHet Van Gogh Museum organiseert morgen en za-
rdag een lunchconcert met pianist Marcel Worms. Op het
Ipgramma staan stukken van Chabrier, Debussy, Fré Focke,
fczt, Milhaud, Satie, Skrajabin en Wagner. De meeste werken
Ciimen uit de periode waarin Vincent van Gogh als schilder
(jjefwas: 1880-1890. De muziek uit 1951 van de Nederlandse
©ponist Fré Focke vormt daarop de uitzondering. Volgens
arcel Worms sluit Fockes werk goed aan bij de vroegere com-
Lsities. De pianist meent dat het aantoont dat Van Gogh ook
lig na zijn dood kunstenaars wist te inspireren. De concerten
Kite beluisteren van 12.45 tot 13.30 uur. De toegang is gratis
|or museumbezoekers.
Jet Shop Boys naar Nederland
De Pet Shop Boys geven 23 november een eenmalig
Jncert in het Nederlands Congrescentrum in Den Haag. Het
ltste concert dat het Britse synthesizerduo in Nederland gaf is
fciddels acht jaar geleden. De voorverkoop begint zaterdag,
Jde grote postkantoren en de bekende voorverkoopadressen,
fandag komt de nieuwe singel van de Pet Shop Boys uit, I
Eft Know What You Want But I Can't Give It Any More.
publiek aan het dansen pro
beert te krijgen.
De groep Nilsson die onlangs
opdraafde bij een aantal dub-
beloptredens met het bevriende
Van Dik Hout is langzaam op
weg met rauwe maar gevoelige
liedjes een bekende naam te
worden in Nederland. De band
heeft al twee bescheiden hitjes
op zijn naam staan. Daarna is
het de beurt aan Roelofarends-
veens eigenwijze trots Kopna
Kopna. Jonge jongens met een
gemiddeld verleden van tien
jaar muziek. De Veense groep
maakt funky en directe muziek
en zoekt met conventionele in
strumenten experimentele we
gen. Ze wonnen inmiddels al de
Rob Acda award '97/'98 en
Noord Hollands Glorie '98.
Het festivalterrein gaat om
19.00 uur open. Om 19.30 uur
begint het programma. Toe
gang tot het zomerfestival be
draagt 17,50 gulden.
Arsenaal speelt nu eens echt Leids drama op de Burcht
QfARENDSVEEN
succesvolle Nederlandse
iop crew Postmen speelt
itaande zaterdag op het Zo-
splotszfestival in Roelof-
idsveen. De band stond al
A festivals als Metropolis,
J rderslag, Drum Rhythm en
I pop waarbij de mix van
ae en hiphop behoorlijk
loeg bij zowel de media als
lubliek.
st gi ior de zeventiende maal or-
iitsli jeert het jongerencentrum
jlsz in Roelofarendsveen
eigen popfestival. Vijf
vent Is spelen aanstaande zater-
)e ki lanaf 19.30 uur op het par-
errein voor het centrum,
irogramma heeft met drie
uit de regio een hoog
gehalte. Metalband Red uit
afarendsveen opent het
igek -al, waarna Faces of Mad,
er d eens uit de regio, met zijn
'en sociale thema's het
Het moest Leids en het
moest op De Burcht. Wat
ligt er dan meer voor de
hand dan een stuk over
Leidens Ontzet? Twee ach
tereenvolgende jaren is het
middeleeuws vestingwerk
in Leiden het decor ge
weest voor bijbelse en
mythische drama's. Bata
vierenkoning Baeto keek
lijdzaam toe hoe zijn
vrouw in vlammen opging
en in Vondels Lucifer
maakten Adam en Eva el
kaar daar het hof. Maar de
stad hoefde voor een ge
schikt drama tegen het his
torisch decor alleen maar
in zijn eigen geschiedenis
te graven. „Verwacht geen
historisch correct theater.
Dit wordt een redelijk ab
stract stuk." Vanaf 20 juli
laat regisseur en artistiek
leider Ruud Wessels van
toneelgroep Het Arsenaal 3
Oktober 1574 diverse ke
ren herleven.
LEIDEN PABLO CABENDA
„De enorme ontlading, de
kracht die vrijkomt. Het gevoel
van verlossing dat spreekt me
enorm aan." Maar dat is niet de
enige reden voor regisseur
Ruud Wessels om Leidens Ont
zet als thema op te pikken. „Je
moet het misschien ook zien als
een onderzoek naar de keuzes
die mensen moeten maken in
een extreme situatie. En het
aanvaarden van de consequen
ties die daaruit voortvloeien."
Het wordt de derde zomer
dat het Arsenaal het middel
eeuws bouwwerk 'bespeelt'. De
toneelgroep die zeven jaar gele
den werd opgericht kon met de
voorgaande stukken Lucifer en
Baeto al rekenen op een fikse
belangsteling en loftuitingen
van de landelijke pers. En als
het zo goed blijft gaan wil Wes
sels best, zij het heel voorzich
tig, al spreken van een traditie.
Als is die nog lang niet zo ver
ankerd als de viering van Lei
dens Ontzet.
tl- Dl(
BEELDENDE KUNST
'sla, Nieuwe Rijn 94, Leiden. Open: vrijdag en zaterdag
- 17 uur Vanaf 26 juli is de deur van de galene een
gesloten, De ramen zullen in die tijd uitzicht bieden op
een installatie van kunstenaar Pieter Geraedts.
heid
drev alage van Galerie Prima Vista lijkt op een bi-
speelgoedwinkel. In een rek staan en liggen
frendeels glazen objecten van Fleur van den
1 (1972) keurig in het gelid. Bobbelige ballen,
sn hompen en stekelige figuren van zakfor-
Ze herinneren meteen aan de zeebodem
aar wuivende vacht en tentakels. Het is de
'*]n' fling dat je ze aanraakt, ze heten niet voor
'touchables'.
klomp glazen kiezels, die op wonderbaar-
ik i^Ze bi)eengehouden wordt door dons,
denken aan een magere, jonge kat. Het har-
n' DU(*e S'as en ^et warme' zachte dons geven
'onderlijk gevoel in je handen. Een ander
t maakt geluid, wanneer je ermee rammelt.
:>rlte iluchen beest met glazen tenen piept, wan-
je hem in zijn buik knijpt. Zeker de kleinste
to" terpen zou je zo in je jaszak mee willen ne-
om er zo af en toe aan te kunnen voelen.
objecten zijn alleen om naar te kijken,
fode mond in een glazen bal met punten
on, I |e toeschouwer vragend aan; het gat in de
rode cirkel onderstreept de erotische
g-
touchables' bewijzen het enthousiasme
'ee de kunstenaar met het materiaal speelt.
JSSC' ierieus en bewerkelijk spul als glas verwer-
1n fantasieën vol structuur, geluid en kleur
y 'dt dat vakmanschap hier gepaard gaat met
•r- Fleur van den Berg heeft zich na haar op-
jg monumentaal textiel aan de Koninklijke
'mie van Beeldende Kunsten in Den Haag
tialiseerd door de glasopleiding aan de
!fdamse Rietveld Academie te volgen. Glas
Ruud Wessels: „Twee jaar geleden was het overal Lucifer, Lucifer, Lucifer en niemand kende het Arsenaal. Nu hebben we onze naam maar wat
prominenter op de affiches gezet."
OntZ vertel het verhaal van
Joest Claes, Zwaantje Dirksen
en prostituee buurvrouw Eef-
gen. die haar klanten onder de
gegeven omstandigheden zelfs
voor één varkenspootje ter wille
is en haar billen in de uitver
koop gooit. Honger regeert. Te
gen de achtergond van een he
vig woedende oorlog volgt de
toeschouwer hun beslomme
ringen in een situatie die steeds
nijpender wordt. Overleven op
een licht ontvlambaar mengsel
van opportunisme en overle
vingsdrang. Wessels kan alvast
verklappen dat Van der Werff
andermaal zijn lichaam zal
aanbieden aan het hongerende
volk. „Zij het dan in een wat
modernere versie."
Voor Wessels, docent econo
mie en drama op het Visser 't
Hooft College in Leiden („idea
le vakken voor een artistiek lei
der van een semi-professioneel
toneelgezelschap") is OntZ in
meerdere opzichten zijn kindje.
Het is het eerste toneelstuk dat
hij geschreven heeft.
„Dat betekent niet dat schrij
ven helemaal nieuw is voor mij.
Ik ben er naar toe gegroeid. Als
je al zo'n twintig stukken van
anderen hebt bewerkt, begin je
natuurlijk niet helemaal als een
ongeschreven blad. Maar de
vrijheid die je ervaart is anders
dan bij het bewerken van een
stuk veel en veel groter. Je hebt
geen houvast. Je zoekt oplos
singen. Wat druk je uit met
tekst, wat druk je uit met beel
den? Je probeert een soort
evenwicht daartussen te vinden
en zorgt ervoor dat het niet te
uitleggerig wordt. Maar je doet
het omdat het ook de kick is
van het jezelf bewijzen: kan ik
het wel?" En daarvoor heeft hij
de bevestiging van intimi gekre
gen.
Voor het schrijven van Lei
dens historisch drama is Wes
sels, zoals hij zelf zegt nogal ou
derwets te werk gegaan. „Ik heb
in de eerste plaats vanuit het
plot gewerkt, verhaallijnen uit
geschreven. Tegenwoordig ont
staan veel stukken vanuit im
provisatie. Maar voor OntZ
moest ik me inlezen, alles laten
bezinken, indikken en selecte
ren. Zoeken in soldatenkronie-
ken en in het Leidse bevol
kingsregister. Je bent voortdu
rend aan het schiften. Wat
neem je mee van de historische
feiten en wat stop je erin van de
FOTO HENK BOUWMAN
elementen die zelf tot je ver
beelding spreken. De namen
bijvoorbeeld zijn allemaal na
men van mensen die daadwer
kelijk in Leiden hebben geleefd.
Daarnaast vind ik het persoon
lijk interessant om te weten of
er ook Leidenaren waren die
helemaal niet zaten te wachten
op de bevrijding. Zo'n Zwaantje
bijvoorbeeld. Die heeft een ver
houding met een Spaanse sol
daat terwijl ze ook verliefd is op
Joest. Zij wil helemaal niet dat
die Spanjaarden verdwijnen.
Maar op een gegeven moment
moet Zwaantje een keuze ma
ken."
Een patroon dat volgens
Wessels door alle stukken loopt
van het Arsenaal. Wessels ziet
zijn personages niet als tragi
sche helden, mensen die door
het noodlot alle hoeken van
hun eigen falen worden opge-
kegeld. „Integendeel zou ik
haast willen zeggen. Het gaat
me om de keuzes die je wel
overwogen kan maken en waar
van je ook de consequenties
kan aanvoelen en verantwoor
delijkheid moet dragen. Theater
geeft je de mogelijkheid om die
keuzes te onderzoeken. Het is
die eeuwige vraag: Wat doen
mensen als....?"
En wat doet Het Arsenaal als
zijn zomersucces uit de begren
zing van de Burcht dreigt te
groeien?,,Wij zijn geen Dog
troep of Tryater. Zo gauw je op
grotere schaal wilt opereren,
moet je allerlei aanpassingen
doorvoeren. Een toneelstuk op
de Burcht is een gevecht tegen
de elementen dat je zonder een
overdaad aan technische wa
pens nog kan winnen. Wordt
het groter dan ben je aangewe
zen op zendmicrofoontjes, veel
meer techniek, dan ben je vele
ordes van grootte en guldens
verder. We spelen niet per defi
nitie in de open lucht maar
daar hebben we wel de meeste
bekendheid van. Op zich is
daar niets mis mee. Maar je
merkt dat de stukken veel meer
bekendheid krijgen dan wij.
Met de nodige gevolgen. We
kunnen onze acteurs aDeen be
talen voor de zomerstukken. De
gemeente subsidieert dat ten
minste. Zodra je echter kijkt
wat er aan publiek afkomt op
een stuk als Andromache dat
we in het LAKtheater hebben
gespeeld dan is dat maar een
fractie van de Burchtstukken."
„Twee jaar geleden was het
overal Lucifer, Lucifer, Lucifer
en niemand kende het Arse
naal. Nu hebben we onze naam
maar wat prominenter op de
affiches gezet. Het is nu Het Ar
senaal op de Burcht met OntZ."
Toneelgroep Het Arsenaal met
ONTZ op De Burcht, Leiden.
Try-outs: 20 en 21 juli: pre
mière: 22 juli, voorstellingen:
22-25 juli, 27-30 juli, 1 augus
tus, 3-7 augustus, 10-13 au
gustus, aanvang: 20.15 uur.
Reserveringen en inlichtingen:
Hartesteeg 6, tel. 071
514 00 99 en Velvet Music,
Nieuwe Rijn 7, tel.
071 512 81 57.
Shocking Blue in In Casa:
heeft nog steeds een beetje een truttig imago,
maar daar rekent Van den Berg resoluut mee af.
De toepassing van glas met textiel is ook niet al
ledaags, maar lijkt bij deze kunstwerkjes heel
vanzelfsprekend.
Verrassend serieus zijn de andere tentoonge
stelde werken, die duidelijk niet bedoeld zijn om
aangeraakt te worden. In hun afstandelijkheid lij
ken ze je te straffen voor de pret van zo-even.
Hier is geen sprake meer van enthousiaste 'spie
lerei', maar wel van het denken van de kunste
naar. Fascinatie voor en verafschuwing van de
mensheid spelen een centrale rol. Het verband
met de 'touchables' lijkt zoek, tenzij deze buiten
aardse wezens een welkome afleiding vormen
van de kennelijk minder prettige wereld van alle
dag.
Een mat, melkglazen werk in de vorm van een
dier, niet meer dan vier poten en wat ribben,
staat stil en ijzig op een plankje tegen de witte
muur van de galerie. Twee in stof gewikkelde
mensenlichaampjes liggen plechtig opgebaard.
Mooi, maar ze maken niet zo veel los als de ob
jecten in de etalage.
De installatie waarnaar de tentoonstelling ver
noemd is, 'Rondneuzen', bestaat uit zeven zwar
te matglazen bollen, die op de grond liggen. Op
elke bol prijkt een zwarte neus. De neuzen wijzen
naar verschillende kanten. Het werk veroorzaakt
in eerste instantie een glimlach. Het is een grap
pig gezicht, die rondneuzende neuzen, maar
naarmate je langer kijkt bekruipt je een onbe
haaglijk gevoel. De zeven bollen krijgen een drei
gend karakter. De installatie is niet grappig be
doeld; die neuzen vormen een bedreiging. Ze zijn
een van die afschuwelijke, maar ook fascineren
de kanten van de mensheid, die Fleur van den
Berg zo bezighouden. De aanraaksels uit de eta
lage lijken bij nader inzien minder plezierig van
aard, zijn het ondertussen niet ook kleine mon
sters, die in je jaszak een akelig eigen leven gaan
leiden?
LEIDEN CEES VAN HOORE
Puchjes knetteren weer aan je
geestesoog voorbij. Jongens
met witte broeken aan en zand
kleurige Clarks slingeren aan de
kroonluchters van het Kurhaus;
sommigen worden met de wa
penstok achterna gezeten door
in lange jassen geklede agenten.
Twee groepen jongeren nade
ren elkaar dreigend: de ene
groep met vetkuiven en fiets-
kettingen, de andere groep met
oude PTT-capes aan en Schots-
geruite petten op het lange
haar. 'Kom op, jongens, géénl
Wat wou je weten, schouten
kees?! Hé, oudste, ga jij van
avond nog naar De Stoep? Nee,
pik, het wordt de Marathon.'
De zware kluisdeur naar het
verleden werd gisteravond door
het nieuwe Shocking Blue in de
Leidse discotheek In Casa
krachtig opengegooid en de
nostalgische beelden daverden
binnen. Lead-zangeres Mariska
Veres - she's got it, yeah, baby,
she's got it! - heeft nog steeds
een stem als een dijk. Die stem
is er eigenlijk alleen nog maar
krachtiger op geworden. Vooral
in 'Venus', het nummer waar
mee de Haagse formatie ooit op
de eerste plaats van de Ameri
kaanse hitparade stond, is dat
goed te merken. Maar ook 'Ri
ver deep, mountain high', een
ode aan Ike and Tina Turner,
die ooit in het voorprogramma
van het oude Shocking Blue
stonden, kon nog op orkaan
kracht worden gebracht.
Heupbewegingen
Natuurlijk gingen bij 'Venus' en
'Never marry a railroad man',
nummers die zowel voor de
pauze als daarna werden ge
bracht, the blue suede shoes pas
echt van de vloer. De 'shake' en
de 'twist' waren in de wat stijvi-
ge heupbewegingen van de
veertigers en vijftigers meteen
te herkennen. De strakkere gar
de, in het bijzonder twee blon
de dames, beestte en roteerde
er samen met de al wat oudere
Gerard de Danser, Leidens soe
pele boegbeeld, lustig op los.
Elke band zou zich zo'n gast-
danser als Gerard wensen: de
Leidse Fred Astaire, een man
die zijn sloffen niet zal verslij
ten op de tocht naar het bejaar
denhuis.
Het publiek was niet echt
massaal naar dit concert van
Shocking Blue gekomen, al was
Mariska Veres: Jullie kennen het nummer toch wel van de arbeidsvitaminen."
de zaal flink gevuld met de no
zems en 'niesjes' van vroeger.
En Veres bediende hen op hun
wenken. Al mis je soms de ge
likte loopjes en riffs van de
voormalige bandleden Klaasje
van der Wal en Robbie van
Leeuwen, het nieuwe Shocking
Blue is nog steeds een band die
je om een boodschap kunt stu
ren. En die boodschap was gis
teravond vooral herkenbaar
heid. Bijna alle hits, waarvan
ouderen de melodie en tekst
vast in het printplaatje van hun
hersenen hebben zitten, wer
den de zaal in geramd.
Verlegen
Veres probeerde het publiek
keer op keer aan te sporen tot
meezingen en duwde als een
gretige journalist af en toe de
microfoon de zaal in: „Jullie
kennen het nummer toch wel
van de arbeidsvitaminen." En
er werd meegezongen, maar
toch een beetje verlegen, ook al
steeg er in de discotheek een
pittige lucht van weed op, 'kie
rewiet', zoals de toetsenist van
Shocking Blue het noemde.
Echt gul was de band niet gis
teravond. De sessie na de pauze
werd vrij abrupt afgebroken.
Veres slingerde een 'tot ziens!'
de zaal in en was weg. En het
publiek was eigenlijk te verbluft
om haar en masse terug te roe
pen. Dat deed alleen een groep
je jongeren achterin de zaal. We
want more! We want more!, zo
FOTO DICK HOGEWONING
werd er geschreeuwd. Maar
Shocking Blue vond het kenne
lijk wel genoeg. De 'shock'
moest wel draaglijk blijven. „Ie
mag niet meer drinken, Jan",
zei een geblondeerde dame te
gen haar oude nozem, terwijl ze
hem aan zijn arm mee naar
huis wilde trekken. „En die
spataderen dan!", schamperde
de man „Dat mag zeker wel!"
Even was er weer die oude re
bellie in zijn blik. Wat zo'n tour
de nostalgie al niet kan doen!
