'Militaire uitgaven NAVO
moeten drastisch omhoog'
Guy Verhofstadt: van 'baby-Thatcher' tot premier
Buitenland
Taiwan roep China
op tot gesprekken
Ceausescu droeg bij aan
campagne Mitterrand
Pakistan schiet ondanks akkoord nog in Kashmir
Blair poogt vertrouwen unionisten te winnen
Koeien in bad
13 JULI 1999
Greenpeace-schip in beslag genomen
legen eist levens in Oost-Europa
ipkarest-boedapest Een aardverschuiving als gevolg van hevi-
regenval in het zuidwesten van Roemenië heeft zeker negen
var en mensen het leven gekost. Het ongeluk deed zich voor bij
n. c :n stuwdam, waar circa 300 mensen aan het werk waren. De
n o vare regenval heeft in het westen van Roemenië de afgelopen
igen ernstige wateroverlast en overstromingen veroorzaakt,
ok in buurland Hongarije zijn doden gevallen door het slechte
eer. In de zuidelijke stad Siklos werden drie mensen onder
in aardverschuiving bedolven. In het noordoosten van het
Jnd verdronken twee mannen, nadat een brug was ingestort.
e autoriteiten hebben ongeveer duizend mensen geëvacueerd,
onderden huizen worden door het water bedreigd. Meteoro-
verwachten dat de regen nog dagen zal aanhouden.
Sirius, dat onder Nederlandse vlag
Dit gebeurde na acties in de noordelijke Noordzee, waar-
ij Greenpeace de Noorse walvisvaarder Kato het jagen pro
eerde te belemmeren (foto). Het schip is naar de Stavanger ge-
-e leept. Er zijn 25 mensen aan boord. Volgens Greenpeace heb-
en de Noren ook een rubberboot kapot geschoten. Green
eace voert sinds mei actie tegen de walvisvaart in Noorwegen.
Js d at land mag op 753 dwergvinvissen jagen. Inmiddels zijn er
28 afgeschoten. De Noren willen het walvisvlees naar Japan ex-
orteren. Greenpeace stelt dat deze handel verboden is op
rond van het verdrag voor bedreigde diersoorten.
FOTO GREENPEACE
Gouden tijden voor Russische wapenexport door oorlog om Kosovo
NAVO-bevelhebber generaal Wesley Clark vindt dat de
lidstaten van het bondgenootschap de militaire uitgaven
drastisch moeten verhogen, betere snelle-interventiebri
gades moeten opzetten en rekening moeten houden met
de dreiging van ballistische raketten uit 'derde landen'.
milaan-moskou ap-anp
Clark zei dat gisteren in Italië,
waar hij was om het land te be
danken voor zijn inzet in de
luchtoorlog tegen Joegoslavië.
De meeste NAVO-vliegtuigen
opereerden vanaf Italiaanse ba
ses. Clark waarschuwde dat er
in de regio nieuwe dreigingen
in de lucht hangen.
Zonder landen met name te
noemen, zei de bevelhebber dat
veel landen 'aan de rand van de
NAVO' bezig zijn raketten en
bijbehorende ladingen te ont
wikkelen of te kopen. Tien jaar
geleden al vuurde Libië een ra
ket af op een Italiaans eilandje,
overigens zonder doel te tref
fen. Tijdens de oorlog om Kos
ovo bestond de vrees dat Servi
sche raketten Italië konden be
reiken.
Clarks betoog lijkt te worden
ondersteund door de run op
Russische wapens die na de
NAVO-bombardementen op
Joegoslavië is ontstaan. De Rus
sische staatswapenexporteurs
Rosvoroezjenije en Promexport
maken gouden tijden door.
Vooral de vraag naar de S-300
luchtafweer en MiG-straaljagers
is de afgelopen maanden
enorm toegenomen.
De klanten zijn voor het me
rendeel ontwikkelingslanden.
Russische media meldden de
afgelopen weken intensieve on
derhandelingen op het hoogste
niveau met onder meer Viet
nam, Syrië, China en Irak. Ook
met Libië zou er min of meer
overeenstemming zijn bereikt
over de levering van een reeks
MiG's, ondanks het VN-wapen
embargo tegen dit land.
De Russische regering heeft
het vergroten van de wapenex
port onlangs tot een van haar
beleidsprioriteiten verheven.
Premier Stepasjin ziet in de wa
penhandel een effectief middel
om de Russische invloed op de
wereldpolitiek te vergroten. Te
vens brengt het extra geld in het
laatje voor het noodlijdende
Russische militair-industriële
complex.
Russische wapens zijn vooral
populair in de Derde Wereld,
omdat ze veel minder geld kos
ten dan die uit het westen.
Daarnaast stelt Rusland nauwe
lijks politieke voorwaarden aan
de verkoop van wapens.
Taiwan heeft de Volksrepubliek
China vandaag opgeroepen de
onderlinge meningsverschillen
op te lossen door te praten, niet
door oorlog te voeren. Peking
uitte gisteren dreigementen te
gen het eiland toen Taipei aan
kondigde het 'één-China-prin-
cipe' te hebben laten vallen.
Dat principe heeft lange tijd als
basis gediend voor onderhan
delingen tussen China en Tai
wan.
De voorzitter van de Taiwa
nese raad voor de betrekkingen
met het vasteland, Su Chi zei
gisteren dat de Chinese com
munisten het één-China con
cept misbruiken om Taiwan in
ternationaal in te perken. Het
verlaten van dit principe bete
kent dat het eiland een stap
dichter bij het uitroepen van de
onafhankelijkheid is gekomen.
China reageerde furieus. Per
king waarschuwde Taiwan gis
teren 'niet de moed en die
kracht te onderschatten die he£
Chinese volk kan opbrengen te
gen afscheiding door Taiwan f.
„Chinese eenwording is de
trend van de tijden en de wil
van het volk." Eerder had China
gezworen onafhankelijkheid
van Taiwan met geweld te zulf
len tegengaan.
De Verenigde Staten stellefe
zich achter China op in de
kwestie over onafhankelijkheid
voor Taiwan. Een woordvoer
der van de VS verklaarde dit gis
teren. De VS houden vast aan j
het concept van één Chinese
staat, hoewel het de beslissing
van Taiwan accepteert om een
eigen politiek te volgen. Beiden
landen gingen er tot nu toe j
vanuit dat er maar een China is.
Pakistaanse artilleristen hebben gisteren
een van de zwaarste beschietingen uitge
voerd in de met India betwiste provincie
Kashmir, sinds de strijd daar twee maan
den geleden begon. Ze bestookten de weg
die door het Indiase leger als aanvoerweg
wordt gebruikt, ondanks de overeenstem
ming die zondag werd bereikt over terug
trekking van door Pakistan gesteunde mos
limstrijders uit het Indiase deel van
Kashmir. Indiase militairen werden verrast
door de aanval, die zeker een half uur
duurde. Zij hadden hun geschut afgedekt,
en genoten net van hun eerste dag rust.
Eerder op de dag hadden Indiase officieren
gemeld dat de moslimstrijders zich aan het
terugtrekken waren. India heeft de guerril
la's tot vrij dagochtend de tijd gegeven.
Daarna zal iedereen worden verdreven die
zich nog in de omstreden gebieden be
vindt.
De Pakistaanse premier Nawaz Sharif
probeerde de terugtrekking van islamiti
sche strijders gisteravond af te schilderen
als een overwinning. Hij prees de guerrilla's
omdat ze de aandacht van de wereld had
den gevestigd op Kashmir, waarmee ze hun
doel zouden hebben bereikt.
Kashmir is de enige Indiase deelstaat met
een moslimmeerderheid. Islamitische ex
tremisten voeren er al decemiia een gewa
pende strijd voor onafhankelijkheid of aan
sluiting bij het islamitische buurland Pakis
tan.
De Britse premier Blair heeft
gisteren een nieuwe poging ge
daan om de Noord-Ierse unio
nisten over te halen zitting te
nemen in de nieuwe regering
van de provincie. Hij presen
teerde een plan dat de moge
lijkheid biedt de republikeinen
van Sinn Féin uit de regering te
stoten, als de terroristen van de
IRA zich niet binnen een afge
sproken termijn ontwapenen.
Dit was een van de eisen van de
unionistische leider David
Trimble, tevens beoogd pre
mier van de nieuwe regering.
Trimble wil eigenlijk dat de
IRA zich vóór vorming van de
regering ontwapent. Zo niet,
dan wal hij niet in een regering
zitten met Sinn Féin, dat ban
den onderhoudt met de IRA.
Londen en Dublin kwamen vo
rige week met het voorstel om
alvast een regering met Sinn
Féin te vormen, en de IRA ver
volgens een deadline voor ont
wapening te stellen. Trimble
vond echter dat de IRA op die
manier te veel zeggenschap in
het vredesproces krijgt.
Na koortsachtig overleg in
Londen presenteerde Blair gis
teren een 'veiligheidsmechanis
me'. Het gaat om een ingewik
kelde procedure, die Trimble in
staat moet stellen door te rege
ren als één van de paramilitaire
groepen zich niet ontwapent.
De unionistische leider heeft
echter al laten weten nog niet
tevreden te zijn. Ook Sinn Féin
is tegen, omdat Blair zou zijn
gezwicht voor nieuwe unionis
tische eisen.
De Britse premier hoopt de
zaak toch snel te kunnen rege
len, zodat de Noord-Ierse rege
ring zondag kan worden geïn
stalleerd. Alle ogen zijn nu ge
richt op de partijvergadering
van Trimble's UUP van mor
gen.
Een voormalige generaal van de
Securitate, de veiligheidsdienst
van de Roemeense ex-dictator
Ceausescu, heeft gisteren be
vestigd dat Ceausescu ongeveer
800.000 gulden heeft bijgedra
gen aan de verkiezingscampag
ne van de voormalige Franse
president Mitterrand.
„Ceausescu had een speciale
band met Mitterrand. Hij heeft
hem ruim 800.000 gulden gege
ven voor zijn verkiezingscam
pagne in 1981," zei oud-gene
raal Plesita in interviews met
het Roemeense televisiestation
Tele 7 ABC en twee Roemeense
kranten.
Plesita ontkende beschuldi
gingen van Franse en Duitse
rechters dat hij de contactper
soon was tussen Ceausescu en
de Venezolaanse terrorist Rami
rez Sanchez, alias Carlos de Jak
hals. Van 1977 tot 1984 leidde
Plesita de buitenlandse inlich
tingendienst van de Securitate.
De Roemeense media mel
den dat Duitsland om uitleve
ring van Plesita wil vragen. I lij
zou betrokken zijn geweest bij
de aanslag van Carlos op Radio
Free Europe in het begin van de
jaren tachtig.
De terrorist Carlos, die in
Frankrijk gevangen zit, gebruik
te Roemenië als uitvalsbasis. De
Roemeense justitie, die onder
zoek doet naar de activiteiten
van Carlos, meldde dat de ter
rorist in opdracht van Ceauses
cu zeven moorden heeft ge
pleegd. Carlos zou onder méér
verantwoordelijk zijn voor de
moord op Ion Mihai Pacepa,
een voormalig lid van de Secu
ritate, die als 'verrader van het
vaderland' werd gezien nadat
hij in 1978 was uitgeweken naar
de Verenigde Staten. De Roe
meense justitie heeft Pacepa's
naam onlangs gezuiverd.
brussel aaarc peeperkorn
correspondent
Het eerste 'paars-groene' kabinet in België is
sinds gisteren een feit, en zijn premier heet Guy
Verhofstadt. Een liberaal die zijn jeugdidool
Thatcher heeft ingeruild voor sociaaldemocraten
als Kok, Blair en Schroder.
Vertel zijn fietsmaten niets over het onstuimige
karakter van de nieuwe premier. De allereerste
keer dat hij wielerpiste 'Het Kuipke' in zijn ge
boortestad Gent opdraaide, schoot hij er als een
dolle stier vandoor. Als een razende vloog hij de
steile bocht in om vervolgens met exact dezelfde
snelheid genadeloos tegen de houten vloer te
kletteren, ,,'t Is wat te rap gereden, niet", was hej
grinnikend commentaar van de tuimelaar zelf.
'Guy draaft soms een beetje door', heet het onder
mensen die hem van dichtbij kennen. Zij noe
men hem de 'Mozart' van de Belgische politiek:
begaafd en enthousiast, maar blind voor 'kleine
stapjes' en 'smalle marges'. De eerste liberale mi
nister-president van België sinds de Tweede We
reldoorlog heeft evenwel meerdere bijnamen,
minder vleiend ook. 'Da joenk' bijvoorbeeld, vrij
vertaald 'dat ettertje', een betiteling waarvoor de
toenmalige voorzitter van de christelijke vakbond
tekende.
Toch zijn vriend en vijand het over één ding
eens: de 46-jarige Verhofstadt is veranderd. Hij is
milder geworden, gelouterd door zijn vroeg be
gonnen, pijlsnelle politieke carrière. Het beste
bewijs daarvan is de afgelopen verkiezingscam
pagne, waarin Verhofstadt zich wijselijk onthield
van verbale kopstoten richting de christendemo
cratische CVP en zijn socialistische kwelgeest
Tobback.
Zelfs toen zijn VLD (Vlaamse Liberalen en Demo
craten) als grootste partij uit de bus kwam, was
er geen spoortje van de arrogantie van de win
naar. En de formatie onder zijn leiding naar een
paars-groene coalitie, verliep on-Belgisch snel en
soepel.
Het is dan ook zijn droom, een regering zonder
de almachtige christen-democraten. Verhofstadt
wilde 'paars', maar 'paars' wilde tot voor kort
Verhofstadt niet. Tobback kreeg al pukkeltjes bij
het idee ooit naast hem op het regeringspluche
te moeten zetelen. Tobbacks Socialistische Partij
heeft evenwel verloren, en de 'Lenin uit Leuven'
heeft zich in zijn vesting teruggetrokken. Zijn op
volgers toonden zich aanzienlijk minder star, en
het zware verlies van de CVP zorgde voor de rest.
Ook Verhofstadt zelf heeft echter een lange weg
moeten afleggen. Op 28-jarige leeftijd was hij
reeds voorzitter van wat toen nog de Partij Voor
Vrijheid en Vooruitgang (PW) heette. De ambiti
euze jurist uit Gent ontpopte zich als een ultra-li
beraal. Zijn ideeën kon hij in 1985 volop etaleren
als de jongste vice-premier (32) én minister van
begroting in één van de vele kabinetten-Martens.
Het was niet zozeer het gedachtengoed op zich
dat hij uitdroeg over privatisering van staatsbe
drijven en het breken van de macht van de vak
bonden, maar veeleer de wijze waarop hij dat
deed - hooghartig, eigenwijs en snel geïrriteerd -
waardoor predikaten als 'da joenk' en 'de kruis
vaarder voor het kapitalisme' werden geboren.
'Baby-Thatcher' is nóg zo'n koosnaampje uit so
cialistische koker.
Op den duur werd het ook de christen-democra
tische coalitiepartner te veel, en tijdens een ge
heim nachtelijk CVP-beraad werd Verhofstadt
gewipt. „Wij wensten de pretenties van 'da joenk'
niet meer te slikken", luidde de verklaring ach
teraf.
Ongebroken begon Verhofstadt aan zijn volgen
de levenswerk: de ombouw van zijn PW tot een
moderne, brede liberale partij, die vervolgens de
grootste moest worden. Het eerste lukte: in 1992
was de VLD een feit. De verkiezingsdoorbraak liet
echter op zich wachten. Toen de liberalen er zo
wel in 1991 als in 1995 niet in slaagden het tradi
tionele meerderheidsblok van christendemocra
ten en socialisten te breken, verliet Verhofstadt
gedesillusioneerd Brussel.
Hij trad af als partijvoorzitter en trok zich terug
op zijn olijfboomgaard in Toscane, waar hij lange
Fietstochten maakte. Hij dacht, schreef en keerde
toch terug, want Belgisch politiek bloed gedijt
niet in Italië. Wel hield hij volgens ingewijden
een formidabele wijnkennis over aan zijn 'sabba*
tical' tussen de Toscaanse heuvels.
Terug in België kreeg de oppositionele VLD na ;j
1997 het ene schandaal na het andere van de re
gering Dehaene (CVP/SP) in de schoot gewor
pen. Verhofstadts grootste probleem zit dan in
zijn eigen partij en heet Mare Verwilghen: de ra-l
zendpopulaire VLD-politicus die als voorzitter
van onderzoekscommissie-Dutroux de partijlei
der in bekendheid verre overtroefde.
Maar Verhofstadt had zijn lessen geleerd, en hij
voorkwam een bikkelharde competentiestrijd.
Ook zijn ideeëngoed is sinds thuiskomst van zijn
scherpe kantjes ontdaan: bezuinigen is hervor-
men geworden en het ooit zo verafschuwde mid
denveld een onmisbare partner. Verhofstadt had
inmiddels genoeg rondjes meegedraaid om de
steile wand die de formatie van een 'paars-groen'
kabinet is, te nemen. Nu is het wachten of hij de
hele rit uitzit.
Iritten zoeken bewijs tegen terroristen
Vki wpEN Een Britse onderzoeksrechter heeft het openbaar mi-
sterie een week gegeven om met bewijzen te komen tegen
n d fee vermoedelijke handlangers van de terrorist Osama bin La
in. De mannen worden verdacht van betrokkenheid bij de
,e( nslagen op Amerikaanse ambassades in Kenya en Tanzania,
Arig jaar augustus. Daarbij kwamen circa 250 mensen om. De
ee Egyptenaren werden zondag gearresteerd op grond van
n Amerikaans uitleveringsverzoek. De rechter heeft geoor-
leld dat zij nog een week mogen worden vastgehouden. Dan
oet het OM met bewijzen op de proppen komen. Volgens
nklaagster Sambi is dat geen probleem. Zij beweert dat vin-
rafdrukken van de verdachten zijn gevonden op faxberichten,
larin de aanslagen werden opgeëist.
rdjanin verklaart zijn onschuld
De voormalige Bosnisch-Servische vice-premier Ra-
lav Brdjanin heeft verklaard onschuldig te zijn aan de mis-
len tegen de menselijkheid, waarvan het Joegoslavië-tribu-
lhem beschuldigt. De 51-jarige Brdjanin, die vorige week
ir Britse SFOR-troepen werd ingerekend, werd gisteren voor-
Jeid aan de rechters van het VN-hof in Den Haag. Het tribu-
beschuldigt Brdjanin ervan dat hij een leidende rol heeft
leeld bij de planning van de etnische zuiveringen in het
5l0niirdwesten van Bosnië in 1992. De Serviërs vervolgden en ver-
Iven Kroaten, moslims en andere niet-Serviërs toen op grote
tal. De strafkamer heeft nog geen datum vastgesteld voor
begin van het proces.
carta: opstandige ambtenaren weg
Ambtenaren in de Indonesische provincie Oost-Timor
voor onafhankelijkheid van hun gebied zijn, moeten volgens
Indonesische minister van informatie Yosfiah worden ont-
gen. „Hoe kun je vóór onafhankelijkheid zijn en jezelf met
Indonesisch salaris in leven houden", zei de bewindsman
jens het persbureau Antara tijdens een bijeenkomst met
ibtenaren in de OoscTimorese hoofdstad Dili. Yosfiah is
nmandant van het Indonesische leger in Oost-Timor ge
est. De minister riep de ambtenaren op neutraal te blijven bij
referendum over de toekomst van Oost-Timor, dat waar-
ijnlijk volgende maand wordt gehouden. „Alleen neutrale
'itenaren kunnen ons aanbod voor autonomie goed uitleg-
aldus Yosfiah.
ctaculaire treinroof in Ierland
ülï Dieven hebben gisteren op spectaculaire manier een
htainer met voor 2,2 miljoen gulden aan sigaretten van een
lereintrein gelicht. Ze zetten een gestolen hijskraan op de
trbaan bij het niet meer gebruikte station van Dunleer, ten
irden van Dublin. Daarmee dwongen de mannen de trein te
ipen. De machinist en een bewaker werden door één van
met een vuurwapen bedreigd, terwijl de anderen de contai-
met de hijskraan op een vrachtwagen zetten. Vervolgens
VEGfcrd de machinist gedwongen door te rijden naar een ander
ebruikt station, 65 kilometer verderop. Daar werd hij samen
de bewaker gekneveld achtergelaten.
on Chroestsjov wordt Amerikaan
De zoon van de voormalige leider van de Sovjet-
je Nikita Chroestsjov is gisteren Amerikaan geworden. De 64-
iar?lge Sergej Chroestsjov zwoer bij de Amerikaanse vlag de ge-
roo4'Pen' d'e horen bij het verkrijgen van de Amerikaanse nationa-
|it. Nikita Chroestsjov leidde de voormalige Sovjetunie vanaf
p8 tot 1964, toen hij aan de kant werd gezet. Hij stierf in 1971.
iertijd kondigde hij aan dat het communisme het kapitalisti-
ie Amerika zou begraven. „Toen was er een Koude Oorlog,
nu leven we in een andere tijd", aldus zoon Sergej, die
ts is Amerikaan te zijn. Hij kwam in 1991 met vrouw naar de
waar hij les geeft aan de Universiteit van Providence. Vol-
is Sergej zou zijn vader begrip hebben gehad voor zijn beslis-
Jg om Amerikaan te worden.
pinisterie Indonesië spoort fraude op
irta Het Indonesische ministerie van financiën heeft in ei-
kringen over de afgelopen twee jaar 11.536 gevallen van
"uptie ontdekt. Er is 56 miljoen gulden mee gemoeid. De
lulling is onderdeel van de nationale campagne tegen cor-
lie gedurende het regime van voormalig president Soeharto,
"bij twaalf ministeries worden onderzocht. Bij Financiën
er sprake van bevoorrechting van derden, maar ook van ge
leerde importen en verduistering van exportheffingen. Wet-
ike regelingen maakten het mogelijk dat organisaties en be
ven gevrijwaard bleven van het betalen van belasting. Zo
yjMpfden stichtingen van voormalig president Soeharto geen be-
ting te betalen. Ook autogigant Timor, eigendom van Soehar-
jongste zoon Tommy, kreeg een speciale behandeling.
N eisen handtekening rebellen Congo
Draskovic wil
grote betoging
tegen Milosevic
londen afp-dpa-anp
De Joegoslavische oppositielei
der Vuk Draskovic heeft gister
avond gezegd dat hij zaterdag
een grote demonstratie houeft
tegen president Milosevic.
Draskovic leidt de Servische
Vernieuwingsbeweging (SPOj.
de grootste oppositiepartij van
het land, maar heeft zich tot
dusverre op de vlakte gehouden
tijdens de demonstraties tegeii
het huidige regime. Tot vot*
kort was Draskovic coalitiegOr
noot van Milosevic als vice-pre
mier. Tijdens de oorlog onh
Kosovo boterde het niet meer
en Draskovic werd in april ont
slagen.
De politie van Belgrado heelt
gisteren overigens een nieuwè
actie van de oppositie tegeti
president Milosevic verboden.
Agenten bezetten 22 locaties
waar handtekeningen werden
verzameld onder een oproep
aan de Joegoslavische president
om af te treden. Volgens de or
ganisatoren beschikten zij al
over 3000 handtekeningen.
Vladan Batic, coördinator yan
de Alliantie voor Verandering,
verwacht zeer binnenkort twee
miljoen handtekeningen tegen
de Joegoslavische president re
kunnen presenteren. De vak
bond Nezavisnost meldde gis
teren dat de afgelopen weeje
32.445 personen hun handteke
ning hebben gezet onder een
oproep aan Milosevic om tfc
vertrekken.
I iïork^ De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties heeft de
'ellen in Congo opgeroepen hun onderlinge geschillen bij te
I >gen en het vredesakkoord voor het Centraal-Afrikaanse land
ondertekenen. Zes Afrikaanse landen tekenden zaterdag het
toord dat een einde moet maken aan de gevechten tussen te-
'standers van president Kabila en de buitenlandse troepen
de Congolese president in het zadel houden. De rebellen
w-ve i het echter oneens over de vraag wie het akkoord namens
4°j 1 te^ent- Ernest Wamba di Wamba zat in Lusaka, waar het
-s oord werd getekend, aan de tafel als het hoofd van de rebel-
jï I- maar de mensen die de praktijk aan het hoofd van de rebel-
1 staan, erkennen hem niet meer.
bagdad Iraakse jongetjes zwemmen met hun vee in de rivier. Vanwege de hitte in Irak moeten de koeien iedere dag baden om vrij te blijven van ziektes en infecties.
FOTO AP JASSIM MOHAMMED
