Barak wil snel vrede met Arabieren
t
Vredesproces Noord-Ierland lijkt toch onomkeerbaar
Buitenland
Alleen in Kashmir
Bosnische Serviër gepakt
wegens oorlogsmisdaden PKK kondigt meer geweld aan
Gele Rijders
mogelijk weg
voor Russen
NSDAG 7 JUL11999
orse stuntparachutist verongelukt
De Noorse parachutist Thor Axel Kappfjell, die eerder
•ie van de hoogste gebouwen van New York en van de Eif-
en sprong, is bij een sprong van een 1.000 meter hoge klif
et leven gekomen. De 32-jarige Kappfjell was een van een
Iftal parachutisten die gisteren bij zware mist van de bij
inger gelegen rots zouden springen. Het lichaam van Kap-
1 werd onderaan de rots gevonden. De politie zei dat zijn
chute wel open was gegaan. Volgens andere springers heeft
ifjell waarschijnlijk de rots geraakt. In april werd Kappfjell
een rechter in New York tot zeven dagen dienstverlening
Drdeeld wegens roekeloos gedrag, waaraan hij zich schuldig
jemaakt door van het World Trade Center, Empire State
ling en Chrysler Building te springen.
voeren sancties in tegen Taliban
hngton De Verenigde Staten hebben gisteren financiële en
cite iomische sancties afgekondigd tegen de Taliban, de ex-
n conservatieve beweging van moslimfundamentalisten,
)0 procent van Afghanistan in zijn macht heeft. President
on, die de maatregelen bekendmaakte, verklaarde dat de
>t de sancties hebben besloten omdat de Taliban anti-Ame-
jnse aanslagen steunt. „De Taliban laat het grondgebied dat
jntroleert, gebruiken als toevluchtsoord en uitvalsbasis
Osama Bin Laden en de Al Qaida-organisatie. Dat zijn de
ntwoordelijken achter de aanslagen op de Amerikaanse
assades in Kenya en Tanzania vorig jaar", aldus Clinton. Bij
aanslagen verloren meer dan 250 mensen het leven.
ffljut bij ramp Mont-Blanctunnel
Een Italiaanse technicus heeft tijdens de brand in de
t-Blanctunnel eind maart een fout gemaakt. In plaats van
.en gassen af te voeren, stelde hij de luchtinstallatie zo in
e r lucht in de brandende tunnel werd geblazen. Dat stelde
H Yans-Italiaans onderzoeksteam gisteren vast. Het bevestigt
ïee eerder bekendgemaakte voorlopige onderzoeksresul-
Het dodental is definitief vastgesteld op 39. Het ongeval
U urde toen een Belgische vrachtwagen met margarine vlam
De onderzoekscommissie heeft nu 41 adviezen opgesteld
•ll en dergelijke ramp in de toekomst moeten voorkomen.
VO-aanval op ambassade was gok
ingtonEen verouderde kaart van Belgrado was niet de
fout van de Amerikanen, die op 7 mei leidde tot het born
eren van de Chinese ambassade in Belgrado. Een geheim
t had op die oude kaart ook nog eens het adres gegokt van
edoelde object: het Federaal Directoraat van Bevoorrading,
«n ;ent ging er bij zijn poging om dat Joegoslavische over-
"«igebouw te localiseren gemakshalve vanuit dat Hn
19 elfde stratenopbouw heeft als de meeste Amerikaanse ste-
op< Straten lopen daar als in een rooster parallel en loodrecht
Tcaar. Hij trok heel simpel enkele loodrechte lijntjes vanaf
)aar bekende gebouwen en nam aan dat het doelwit het-
e huisnummer had. De 'verkeerde gok' werd gisteren uit-
ïid toegelicht in een officieel document.
«ortuspil in Duitsland op de markt
ïiden g. Duitsland heeft het groene licht gegeven voor de ver-
van de hevig omstreden abortuspil. Het Duits medisch
schap maakte gisteren bekend dat de alternatieve abortus
ode vanaf de herfst verkrijgbaar is, vooralsnog alleen via de
rts of een abortuskliniek. De abortuspil zorgt ervoor dat de
noeder het embryo afstoot. Eerder .stonden Frankrijk, Zwe-
*n f !n Groot-Brittannië de verkoop van de pil toe. De Duitse
ken iter van gezinszaken, Bergmann begroette de toelating van
De Keulse aartsbisschop Meisner sprak in de Duitse
Bild echter van georganiseerde moord. Begin dit jaar ver-
hij het middel met het gas zyklon-B, dat de nazi's tijdens
yeede Wereldoorlog gebruikten.
°7 onesië stuurt 1200 man naar Timor
;en z IA^ Indonesië stuurt 1200 man extra politie naar Oost-Ti-
verki als gevolg van geweld, met name gericht tegen medewer-
°Ph van de Verenigde Naties. De VN zijn in Oost-Timor om on-
ïkelijke verkiezingen te organiseren, maar overwegen nu
tingd rferendum over autonomie of onafhankelijkheid van Oost-
an d ir opnieuw uit te stellen. Een hoge VN-functionaris ver-
de in New York dat het geweld tegen medewerkers van de
j dit deel van Indonesië snel moet stoppen. VN-secretaris-
raai Kofi Annan stelde de voor 8 augustus geplande volks-
jleging eerder al met twee weken uit. Op 13 juli valt naar
achting een besluit over een eventueel nieuw uitstel. De
[heidsraad veroordeelde gisteren de aanvallen door de zo-
ten pro-Jakarta milities.
derland eist concurrentiezaken EU
Nederland zet hard in op de portefeuille mededinging
lex-WD-leider Bolkestein in de nieuwe Europese Commis-
lit is gisteren vernomen uit hoge diplomatieke bron in
kei. De enige concurrent is de huidige Finse eurocommis-
Ibegrotingszaken Liikanen. Diens papieren zouden echter
kter zijn, omdat Finland in tegenstelling tot Nederlapd niet
lort tot de 'oprichters' van de Europese Gemeenschap. Bol-
ins voordelen zijn dat hij ervaring heeft in het bedrijfsleven
fcormalig Shell-manager. Bovendien heeft hij als staatsse-
fis op economische zaken (1982-1986), met concurrentie-
p te maken heeft gehad. Eind volgende week komt de nieu-
bmmissie-Prodi bijeen om de definitieve verdeling van de
Ifeuilles te beslissen.
Bnse douane onderschept 'eieren'
Franse douanebeambten in Le Havre tonen zes van
[5 prehistorische 'eieren' van de uitgestorven Olifantsvogel
ladagaskar die zij hebben onderschept. Twee mensen wer-
jearresteerd. Zij wilden de fossielen verkopen voor zo'n
"Kulden per stuk. Het gaat om eieren die uit verscheidene
kende schaaldelen weer in elkaar zijn gezet. De eieren zijn
k'n 30 centimeter lang en 15 centimeter breed. Ze behoren
pn de Aepyornis Maximus, een soort struisvogel van 3 me-
|>og die ooit in Madasgaskar ronddartelde.De Franse grens-
ften zijn van mening dat import naar hun land niet is toe-
foto reuters
eaheringen in Jemen aan orde van dag
In Jemen zijn folteringen, standrechtelijke executies,
ijningen en buitensporig politiegeweld nog steeds aan de
an de dag. Vrouwen zijn het slachtoffer van massale
'dingen van de mensenrechten. Journalisten en politieke
standers worden willekeurig gevangen gezet. Dit schrijft
msenrechtenorganisatie Amnesty International in een
>rt. Hoewel marteling als misdaad wordt beschouwd in Je-
komt het in de gevangenissen veelvuldig voor. Het land
n 1996 al het doelwit van een vernietigend rapport over
VB zl6n ^^verbreide schendingen van de mensenrechten. De
jjng beloofde verbetering en onderzoek naar honderden
""tj Van sc^en<^ngen sinds de jaren zestig. Maar het liet
llgens na de beloftes na te komen.
Nieuwe premier van Israël presenteert bont samengestelde regering
De nieuwe premier van Israël, Ehud Barak, wil zo snel
mogelijk vrede sluiten met de Palestijnen, Syrië en Liba
non. „Maar de Arabieren moeten goed begrijpen dat
vrede alleen mogelijk is met een veilig Israël", zei hij gis
teren in zijn eerste officiële toespraak voor het Israëli
sche parlement, de Knesset.
tel aviv ad bloemendaal
correspondent
Barak presenteerde een bont
samengestelde regering, die
steunt op 75 van de 120 volks
vertegenwoordigers. Dat bete
kent dat hij de komende jaren
niet alleen zijn handen vol zal
hebben aan het bereiken van
vrede in het Midden-Oosten,
maar ook aan het handhaven
van vrede binnen zijn coalitie.
Daarin zijn zeven partijen ver
tegenwoordigd met orthodox
religieuze, seculiere, conserva
tieve en liberale opvattingen.
Barak liet de Palestijnen en
Syrië gisteravond weten dat Is
raël vredesbesprekingen zal ba
seren op de VN-Veüighejdsre-
soluities 242 en 338, dat wil
zeggen: teruggave van grondge
bied in ruil voor vrede en veili
ge grenzen. Barak herhaalde
zijn verkiezingsbelofte dat de
Israëlische soldaten in Libanon
binnen een jaar naar huis zul
len terugkeren.
Reagerend op ongerustheid
onder zowel de Syriërs als de
Palestijnen zei Barak dat hij aan
beide onderhandelingssporen
evenveel belang hecht. De Pa
lestijnse leider Arafat en de Sy
rische president Assad zijn al
lebei bang dat Israël zal probe
ren eerst vrede te sluiten met
de ander, om extra druk uit te
kunnen oefenen op de overge
bleven partij. Barak is van plan
zijn diplomatieke werk te be
ginnen met een vliegende
start. In de komende dagen wil
hij Arafat ontmoeten en ge
sprekken voeren met de Egyp
tische president Mubarak en
de Jordaanse koning Abdallah.
Voor volgende week staat een
ontvangst in het Witte Huis op
het programma.
Onder de vorige Israëlische
regering was er van vredesover
leg met de Arabieren nauwelijks
meer sprake. In november vorig
jaar sloot premier Netanyahu
met de Palestijnen de Wye-ak-
koorden, maar na een hoopvol
le start weigerde hij die verder
uit te voeren.
Barak vertelde de Knesset dat
alleen een brede regering de
cruciale beslissingen kan ne
men waarvoor het land zich
ziet gesteld. Maar dat zo'n rege
ring niet alleen voordelen heeft,
zal snel genoeg blijken. De
Gevolgen oproep Koerdische Arbeiderspartij nog niet te overzien
brussel-den haag anp
De VN-vredesmacht SFOR in
Bosnië heeft gisteren de Bosni
sche Serviër Radoslav Brdjanin
gearresteerd. Het Joegoslavië-
tribunaal in Den Haag heeft
hem aangeklaagd wegens mis
daden tegen de menselijkheid
in de periode 1992-1995. Hij is
overgebracht naar de gevange
nis van het 'tribunaal in Scheve-
ningen.
Brdjanin stond op de 'gehei
me lijst' van het tribunaal. Hij is
aangeklaagd wegens misdaden
tegen de menselijkheid, omdat
hij betrokken zou zijn geweest
bij de" etnische zuivering van de
regio's Sanski Most en Prijedor.
Brdjanin is lid van het Bos-
nisch-Servische parlement na
mens de Servische Volksallian
tie (SNS) van ex-president Bilja-
na Plavsic. Hij was vice-voorzit-
ter toen de ultranationalisten
van Karadzic het parlement do
mineerden, maar sloot zich ver
volgens aan bij de gematigde
clan.
Volgens het Bosnische-Servi-
sche persbureau SRNA werd
Brdjanin voor de deur van zijn
huis gearresteerd. Het tribunaal
heeft behalve een gepubliceer
de lijst van gezochte personen
een geheime lijst. Vorig jaar be
wees deze lijst voor het eerst
zijn succes, toen de Bosnisch-
Servische generaal Krstic volko
men werd verrast door zijn ar
restatie.
istanbul jessica lutz
correspondent
De Koerdische Arbeiderspartij PKK heeft giste
ren het Koerdische volk opgeroepen om de
strijd op te voeren. „De doodstraf is een afwij
zing van vrede, vrijheid en broederlijke betrek
kingen. We nodigen jullie uit om op te staan en
je protesten op alle fronten te versterken in de
wetenschap dat de doodstraf voor onze leider
Apo de doodstraf voor ieder van ons is", aldus
het zevenkoppig bestuur in een verklaring.
Maandag keurde PKK-leider Abdullah 'Apo'
öcalan vanaf het gevangeniseiland Imrali via
zijn advocaten de recente aanslagen juist af. Hij
werd vorige week dinsdag tot de strop veroor
deeld voor het leiden van een gewapende op
stand tegen de Turkse staat.
Maandag blies een 19-jarige vrouw zichzelf op
met op haar lichaam gebonden handgranaten
en dynamiet in een politiebureau in de Zuid-
Turkse stad Adana. Daarbij raakten 14 mensen
gewond. Op zondag vielen een dode en 24 ge
wonden door een bom in een park vol picknic
kende mensen in Istanbul. Vorige week bescho
ten vier PKK-leden een koffiehuis in de stad Ela-
zig in het oosten van het land en doodden vier
mensen. De PKK stelde zich verantwoordelijk
voor deze aanslag, maar de autoriteiten schrijven
alle aanslagen toe aan de organisatie.
Het valt nog te bezien wat de gevolgen van de
PKK-oproep zijn. Vast staat wel dat opvoering
van de aanslagen niet in het voordeel van öcalan
zal werken. Over zijn lot wordt uiteindelijk be
schikt in het overwegend nationalistische parle
ment dat moet stemmen over de uitvoering van
de doodstraf. De ultra-nationalisten eisten vorige
week de herziening van een wetsvoorstel voor
strafvermindering voor spijtoptanten, dat voor
zag in de omzetting van doodstraf naar twintig
jaar gevangenisstraf. Wat hen betreft is er geen
clementie voor öcalan.
bouw van Israëlische wijken in
Arabische delen van Jeruzalem
vormt een twistpunt. Daarover
moet snel een besluit vallen. De
Nationaal Religieuze Partij
(NRP), vertegenwoordigster van
de kolonisten en één van Ba
raks coalitiepartners, zegt van
de premier te hebben begrepen
dat de bouw van de omstreden
enclave Ras el-Amud en de ne
derzetting Har Horna zal door
gaan. Maar gisteren verklaarde
Chaim Ramon, de nieuwe mi
nister van Jeruzalem-zaken,
zich tegen Israëlische bouw
plannen.
Regeerakkoord
België getekend
brussel anp
Liberalen, socialisten en groe
nen in België hebben vanmor
gen hun handtekening gezet
onder een nieuw regeerak
koord. De partijcongressen
moeten zich er nog over uit
spreken.
Ook de Franstalige groenen
van Ecolo hebben het akkoord
ondertekend. Aanvankelijk wei
gerden zij dat, zolang zij geen
ministerspost zouden krijgen in
de Brusselse regionale regering.
Die kwestie moet nu apart wor
den geregeld.
Het akkoord voorziet in ster
ke lastenverlaging, stijging van
de uitgaven voor gezondheids
zorg en sociale zekerheid, en
een regeling voor de directe
kosten van de dioxinecrisis.
Ook kunnen getroffen boeren
en bedrijven in de voedingsin
dustrie gedurende vijfjaar reke
nen op uitstel van belastingen
en andere rekeningen.
De christen-democraten, de
grote verliezers bij de verkiezin
gen van vorige maand, zullen
voor het eerst in 41 jaar niet
meeregeren. Ze hebben al zwa
re kritiek geuit op het regeerak
koord, dat volgens hen elke ge
degen financiële onderbouwing
mist.
orahovac anp
De Nederlandse Gele Rijders
moeten hun kamp in het Koso-
vaarse Orahovac waarschijnlijk
binnen een paar weken weer
verlaten. Dat is het geval als de
NAVO en Moskou besluiten dat
Russische militairen hun kamp
mogen opslaan op de plek waar
nu ruim duizend Nederlandse
KFOR-militairen staan.
Defensieminister De Grave,
die de Nederlandse militairen
gisteren bezocht, zegt dat er
nog wordt onderhandeld met
Moskou over de locatie waar de
twee Russische bataljons hun
kamp zullen opslaan. De Rus
sen willen zich graag in Oraho
vac vestigen.
De Grave: „Ik ben daar niet
daverend enthousiast over,
maar KFOR is KFOR. Nederland
heeft aangedrongen op deelna
me van de Russen, en dan moet
je ze ook een plek bieden waar
ze hun taken professioneel
kunnen vervullen." De Grave
zal waarschijnlijk dan ook 'met
frisse tegenzin' instemmen met
de Russische wens.
De Nederlandse militairen
zien aanzienlijk meer bezwa
ren. Onder de Gele Rijders leeft
de vrees dat er dan niets over
blijft van het fragiele evenwicht
tussen Albanese en Servische
burgers in Orahovac. De afgelo
pen nacht nog staken Albane
zen acht huizen van gevluchte
Serviërs in brand.
londen harm harkema
correspondent
Noord-Ierland is door eeuwenoude
tegenstellingen en meer dan driedui
zend doden in de afgelopen dertig
jaar zó verknipt geraakt dat de politie
ke processen er met gewone-mensen-
logica niet te doorgronden zijn. Pro-
Ierse republikeinen en Brits-gezinde
unionisten staan afgestemd op ver
schillende golflengten, en hun per
ceptie van gebeurtenissen stemt dan
ook vrijwel nooit overeen.
Dat blijkt ook uit het al jaren slepende
vredesproces. Pertinente afwijzingen
lijken er te zijn om op het laatste mo
ment toch door de bocht te kunnen
gaan, beloftes om er op terug te ko
men en deadlines om tijd te rekken.
Het is dan ook niet uit te sluiten dat
het eind vorige week door de Britse
premier Blair gestelde ultimatum aan
beide partijen om uiterlijk eind vol
gende week in te stemmen met het nu
voorliggende 'definitieve' samenwer
kingsplan op onderdelen weer tot een
nieuw ultimatum leidt.
Het nu door Blair opgelegde plan
voorziet in de vorming van een
Noord-Ierse regering op korte termijn,
onder voorzitterschap van David
Trimble van de gematigde Ulster Uni
onist Party. In die regering heeft ook
het republikeinse Sinn Féin twee ze
tels. Het aan die partij gelieerde ver
boden Ierse Republikeinse leger (IRA)
verplicht zich binnen zeer korte tijd
daarna tot ontwapening, en maakt
daar dan ook daadwerkelijk een begin
mee.
Een deel van de unionistische bewe
ging, met name de Democratie Unio
nist Party van havik Ian Paisley, wil
onder geen voorwaarde met Sinn Féin
regeren. Zij blijven Gerry Adams en de
zijnen beschouwen als terroristen en
moordenaars. De gematigde unionis
ten van Trimble hebben ook hun ern
stige bedenkingen, maar zijn in meer
derheid toch bereid tot samenwer
king, mits er keiharde ontwapenings
garanties van de IRA zijn. Maar vol
gens menig unionist zijn die er ook in
het plan van Blair onvoldoende. Daar
door kampt Trimble ook met flinke
druk uit de eigen achterban om de
plannen af te wijzen.
Wat er volgende week echter ook be
sloten wordt, en hoe belangrijk dat
besluit ook zal zijn, het zal naar alle
waarschijnlijkheid toch niet meer zijn
dan een nieuw markeringspunt in een
inmiddels onomkeerbaar lijkend,
maar nog lang niet afgerond vredes
proces. Komt het tot een akkoord, dan
kan de vlag maar eventjes uit. Want al
gauw doemen nieuwe hindernissen
op weg naar de wede op. Ernstige on
enigheid bijvoorbeeld over de hervor
ming van de grotendeels protestantse
Noord-Ierse politie. Republikeinen
willen die ontmantelen en heropbou
wen, unionisten juist niet.
Komt het volgende week echter niet
tot een akkoord, dan betekent dat
evenmin dat Noord-Ierland terug is in
de complete duisternis van vóór het
vredesproces. Het sektarische geweld
is weliswaar nog lang niet uitgeban
nen, maar een aan kracht winnende
onderstroom in de Npord-Ierse sa
menleving lijkt het onverzoenlijke ra
dicalisme steeds verder naar de rand
te drukken. Net als elders brokkelen in
Noord-Ierland de verzuilde instituties
af, zij het trager. Jongeren hebben
minder boodschap aan het Ierse na
tionalisme van de republikeinen of
aan het God Save the Queen van de
unionisten.
Zij zien bovendien vaker in dat de ter
roristische uitwassen van beide bewe
gingen niet zozeer door idealen als
wel door blinde haat worden geleid.
Zowel de IRA als loyalistische parami
litaire groepen oefenen bovendien
grote aantrekkingskracht uit op sadis
ten en criminele engerds, die voor
hun lol medemensen intimideren,
brand stichten of bij wijze van 'straf
mensen met knuppels bewerken. Zo
wel de IRA als haar loyalistische op
ponenten zitten volgens verschillende
bronnen bovendien uitgebreid in de
drugshandel.
Dat de gewelddadige opties aan ideële
kracht hebben ingeboet, heeft ook te
maken met het langzaam doordrin
gende besef dat er geen winst mee te
behalen is. In 1994 realiseerden Sinn
Féin en IRA zich dat tientallen jaren
van geweld tot een hoop verdriet had
den geleid, maar hereniging met de
Ierse Republiek geen millimeter dich
terbij hadden gebracht. En aan Britse
zijde begon het te dagen dat het
Noord-Ierse probleem niet vanzelf
weg zou gaan.
Sinds vorig jaar onderschrijft Sinn
Féin bovendien dat er geen verenigd
Ierland kan komen zonder instem
ming van de meerderheid van de
Noord-Ierse bevolking. Daarmee lijkt
de giftigste angel uit het conflict ver
dwenen. En verder bevalt het vredes-
proces, dat tot een aanzienlijke ver
mindering van de spanningen heeft
geleid, de gemiddelde Noord-Ier bij
zonder goed.
Meeliftend op de gezonde economie-
en van Ierland en Groot-Brittannië is
de levensstandaard in het relatief rus
tige Noord-Ierland aanzienlijk verbe
terd en de werkloosheid drastisch ge
daald. Het bedrijfsleven investeert er
meer dan ooit. In Belfast hebben su
permarkt-, hotel- en horecaketens ge
zorgd voor een eigentijdse levendig
heid die vijfjaar geleden nog ondenk
baar zou zijn geweest. In die sfeer
wordt een terugkeer naar een groot
schalig conflict met duizenden schiet
partijen en honderden door steeds
meer mensen ondenkbaar geacht.
kargil Een meisje zit alleen bij een aantal verlaten en gesloten winkels in Kargil. Veel
inwoners van de stad, die vlak bij de grens met het Pakistaanse gedeelte van Kashmir
ligt, zijn gevlucht voor de gevechten in de omstreden provincie. De islamitische guerril
lastrijders die zich aan de Indiase kant van de grenslijn met Pakistan in Kashmir bevin
den, weten nog altijd van geen wijken en zijn zelfs van plan te zijn meer gebied in het
Indiase deel van Kashmir te bezetten. foto ap sherwin crasto
